آزمون شامل ۲۵ پرسش است.
سلام و درود
«تکرار مادر مهارت‌هاست»
در راستای افزایش مهارت شما آزمون‌های متنوع و زیادی از خط به خط این گفتار برای شما آماده شده است. هر آزمون دارای ۱۰ سوال ۲ گزینه‌ای است.
برای تثبیت مطلب در حافظه و یادگیری هر چه بیشتر مطلب، در آزمون‌های آنلاین «آینده‌نگاران مغز» شرکت کنید.
برای شرکت در انواع آزمون‌های آنلاین «گفتار هم‌ایستایی و کلیه‌ها» بر لینک زیر کلیک کنید:
کتاب الکترونیکی پرسش‌های دو گزینه‌ای
پرسش‌های دو گزینه‌ای و خط به خط گفتارهای زیست‌شناسی چیست و گسترهٔ حیات؛ برای دانلود اینجا کلیک کنید.
برای مشاهده «کتاب الکترونیکی» کلیک کنید.
کتاب الکترونیکی تعمیق و تثبیت یادگیری زیست‌شناسی
پرسش‌های جاهای خالی و خط به خط گفتار زیست‌شناسی چیست؛ برای دانلود اینجا کلیک کنید.
برای مشاهده «کتاب الکترونیکی» کلیک کنید.
فصل تنظیم اسمزی و دفع مواد زائد
شامل گفتارهای:
گفتار ۱. هم ایسـتایی وکلیه‌ها
گفتار ۲. تشـکیل ادرار و تخلیـۀ آن
گفتار ۳. تنوع دفع و تنظیم اسمزی در جانداران
بارم‌بندی مربوط به این فصل:
نوبت اول: ۰ نمره
نوبت دوم: ۲/۵ نمره
نوبت دوم نهایی، شهریور و دی‌ماه: ۱/۵ نمره
در حال طرح پرسش
قدردان شکیبایی شما هستیم!
گفتار هم ایسـتایی وکلیه‌ها
پرسش‌های دو گزینه‌ای
▪️در هر جمله با انتخاب یکی از عبارات داخل پرانتز جمله درست را به دست آورید.
الف) آنچه دربارهٔ محیط مایع پیرامون یاخته‌ها حائز اهمیت است، (مشابه – یکسان) بودن غلظت آن با غلظت درون یاخته‌هاست.
مشابه
پرسش‌های سطر به سطر
▪️جاهای خالی عبارات زیر را با کلمات مناسب کامل کنید.
الف) آنچه دربارهٔ محیط مایع پیرامون یاخته‌ها حائز اهمیت است، مشابه بودن غلظت آن با غلظت درون یاخته‌هاست.به عبارت دقیق‌تر مشابه بودن ………… آنهاست.
فشار اسمزی
پرسش‌های توصیفی – تشریحی
دربارهٔ محیط مایع پیرامون یاخته‌ها چه موضوعی حائز اهمیت است؟
مشابه بودن غلظت آن با غلظت درون یاخته‌ها به عبارت دقیق‌تر مشابه بودن فشار اسمزی آنهاست.
یاخته های در چه محیطی زندگی می کنند؟ چه موضوعی در مورد این محیط حائز اهمیت است؟
تک تک یاخته‌های ما در محیطی مایع زندگی می‌کنند. آنچه که در مورد این محیط مایع حائز اهمیت است. مشابه بودن غلظت آن با غلظت درون یاخته‌ها یا به عبارت دقیق‌تر مشابه بودن فشار اسمزی آنهاست.
اگر غلظت مایع اطراف یاخته‌ها رقیق‌تر یا غلیظتر از یاخته‌ها باشد، پیامد آن چیست؟
اگر غلظت مایع اطراف یاخته‌ها رقیق‌تر یا غلیظتر از یاخته‌ها باشد آنگاه خود به تهدیدی جدی برای ادامه حیات ما مبدل خواهد شد چون ممکن است به ورود بیش از حد آب به یاخته یا خروج آب از آن منجر شود.
چه شرایطی ممکن است به ورود بیش از حد آب به یاخته منجر شود؟
در صورت رقیق‌تر بودن غلظت مایع اطراف یاخته‌ها از یاخته‌ها
چه شرایطی ممکن است به خروج آب از یاخته منجر شود؟
اگر غلظت مایع اطراف یاخته‌ها غلیظتر از یاخته‌ها باشد.
اگر غلظت مایع اطراف یاخته‌ها رقیق‌تر یا غلیظتر از یاخته‌ها باشد آنگاه خود به تهدیدی جدی برای ادامه حیات ما مبدل خواهد شد. علت چیست؟
چون ممکن است به ورود بیش از حد آب به یاخته یا خروج آب از آن منجر شود.
بدن ما چگونه فشار اسمزی مایع اطراف یاخته‌ها را تنظیم می‌کند؟
با فرایند هومئوستازی (هم‌ایستایی)
بدن ما چگونه ترکیب شیمیایی مایع اطراف یاخته‌ها را ثابت نگه می‌دارد؟
با فرایند هومئوستازی (هم‌ایستایی)
آیا روش‌هایی که بدن انسان برای تنظیم مایع اطراف یاخته‌ها به کار می‌گیرد، در سایر جانوران هم دیده می‌شود؟
فرایند هومئوستازی (هم‌ایستایی) در همه جانوران وجود دارد اما تنظیم اسمزی در آنها متنوع است بنابراین برخی از این روش‌ها ممکن است در سایر جانوران دیده شود و برخی….
ادرار چگونه تشکیل می‌شود؟
فرایند تشکیل ادرار انسان، شامل سه مرحله است که عبارت‌اند از تراوش، ترشح و بازجذب.
ترکیب شیمیایی ادرار چه اطلاعاتی را دربارهٔ وضعیت درونی بدن فراهم می‌کند؟
از آنجایی که بسیاری از بیماری‌ها در نتیجهٔ برهم خوردن هم‌ایستایی پدید می‌آیند و کلیه‌ها در هم‌ایستایی نقش اساسی دارند بنابراین ترکیب شیمیایی ادرار می‌تواند نشان‌دهندهٔ سلامت یا بیماری فرد باشد.
پرسش‌های یادگیری موثر
▪️درست یا نادرست بودن جملات زیر را مشخص کنید. در جملات نادرست، عبارت‌های غلط را پیدا کرده و زیر آنها خط بکشید.
الف) گرچه ما انسان‌ها در خشکی زندگی می‌کنیم اما یاخته‌های ما با محیط مایع در ارتباط‌اند.
درست
ب) اگر غلظت مایع اطراف یاخته‌ها رقیق‌تر یا غلیظتر از یاخته‌ها باشد، تهدیدی جدی برای ادامهٔ حیات ما خواهد بود
درست
پرسش‌های مقایسه‌ای
◾هر یک از
۱۱- اگر در یک روز گرم تابستانی ورزش کنید عرق می کنید. در این صورت مقدار ادرار چه تغییری می کند؟ چرا؟
اگر در یک روز گرم تابستانی ورزش کنید عرق می کنید، احتمالاً متوجه خواهید شد که از مقدار ادرار شما کاسته خواهد شد. چون بدن شما در نتیجه عرق کردن، آب از دست می دهد و بنابراین مقدار ادرار را کاهش می دهد تا آب از دست رفته را جبران کند.
۱۲- اگر در یک روز گرم تابستانی ورزش کنید عرق می کنید، احتمالاً متوجه خواهید شد که از مقدار ادرار شما کاسته خواهد شد. این مطلب نشانگر چه نوع فرایندی است؟
هم ایستایی (هومئوستازی).
۱۳- در چه صورت از مقدار ادرار شما کاسته خواهد شد؟
اگر در یک روز گرم تابستانی ورزش کنیم عرق می کنیم. چون بدن ما در نتیجه عرق کردن، آب از دست میدهد و بنابراین مقدار ادرار را کاهش می دهد تا آب از دست رفته را جبران کند.
۱۴- کمبود کدام مواد از جمله مواردی اند که ادامه حیات را تهدید می کنند؟
کمبود آب، اکسیژن و مواد مغذی
۱۵- انباشته شدن کدام مواد از جمله مواردی اند که ادامه حیات را تهدید می کنند؟
انباشته شدن مواد دفعی یاخته ها مثل کربن دی اکسید و مواد دفعی نیتروژن دار
۱۶- چرا حفظ وضعیت درونی بدن در محدوده ای ثابت، برای تداوم حیات، ضرورت دارد؟
کمبود آب، اکسیژن و مواد مغذی یا انباشته شدن مواد دفعی یاخته ها مثل کربن دی اکسید و مواد دفعی نیتروژن دار از جمله مواردی اند که ادامه حیات را تهدید می کنند.
۱۷-. چرا حفظ وضعیت درونی بدن در محدوده ای ثابت، برای تداوم حیات، ضرورت دارد؟
کمبود آب، اکسیژن و مواد مغذی یا انباشته شدن مواد دفعی یاخته ها مثل کربن دی اکسید و مواد دفعی نیتروژن دار از جمله مواردی اند که ادامه حیات را تهدید می کنند. هم ایستایی از ویژگی های اساسی همه موجودات زنده است.
۱۸- وضعیت درونی بدن برای تداوم حیات، چه حالتی دارد؟
حفظ وضعیت درونی بدن در محدوده ای ثابت، برای تداوم حیات، ضرورت دارد.
۱۹- مجموعه اعمالی را که برای پایدار نگه داشتن وضعیت درونی بدن انجام می شود چه می نامند؟
هم ایستایی (هومئوستازی)
۲۰- هم ایستایی (هومئوستازی) از ویژگی های اساسی کدام موجودات زنده است؟
هم ایستایی از ویژگی های اساسی همه موجودات زنده است.
۲۱- حفظ وضعیت درونی بدن در محدوده ای ثابت، برای تداوم حیات، ضرورت دارد. علت چیست؟
اگر وضعیت درونی بدن از تعادل خارج شود بعضی از مواد، بیش از حد لازم یا کمتر از حد لازم به یاخته ها میرسند. بسیاری از بیماری ها در نتیجه برهم خوردن هم ایستایی پدید می آیند.
۲۲- بسیاری از بیماری ها در نتیجه چه فرایندی پدید می آیند؟
در نتیجه برهم خوردن هم ایستایی
۲۳- کدام بیماری ها در نتیجه برهم خوردن هم ایستایی پدید می آیند؟
بسیاری از بیماری ها
۲۴- در کدام بیماری، مقدار قند خون افزایش می یابد؟
دیابت شیرین
۲۵- علت دیابت شیرین چیست؟
در نتیجه برهم خوردن هم ایستایی پدید می آید یعنی قند خون افزایش می یابد.
۲۶- عوارض جدی دیابت شیرین چیست؟
عوارضی جدی چون بیماری قلبی، نابینایی و نارسایی کلیه را در بر دارد.
۲۷- کدام بیماری، عوارضی جدی چون بیماری قلبی، نابینایی و نارسایی کلیه را در بر دارد؟
دیابت شیرین
۲۸- کدام دستگاه در حفظ هم ایستایی بدن نقش اساسی دارد؟
دستگاه دفع ادرار
۲۹- حفظ تعادل آب، اسید-باز، یونها و نیز دفع مواد سمی و مواد زائد نیتروژن دار، از جمله وظایف کدام اندام اند؟
کلیه
۳۰- از جمله وظایف کلیه چیست؟
حفظ تعادل آب، اسید – باز، یونها و نیز دفع مواد سمی و مواد زائد نیتروژن دار
۳۱- حفظ تعادل آب، اسید – باز، یونها و نیز دفع مواد سمی و مواد زائد نیتروژن دار، از جمله وظایف کلیه اند این وظایف چگونه به انجام می رسد؟
با ساختن ادرار
۳۲- ساختار بیرونی کلیه به چه صورت است؟
کلیه ها، اندام هایی لوبیایی شکل اند. اندازه کلیه در فرد بالغ، تقریباً به اندازه مشت بسته اوست.
۳۳- موقعیت کلیه در بدن به چه صورت است؟
به تعداد دو عدد در طرفین ستون مهره ها و پشت شکم قرار دارند به علت موقعیت قرارگیری و شکل کبد، کلیه راست قدری پایین تر از کلیه چپ واقع است.
۳۴- کلیه راست قدری پایین تر از کلیه چپ واقع است. علت چیست؟
به علت موقعیت قرارگیری و شکل کبد، کلیه راست قدری پایین تر از کلیه چپ واقع است.
۳۵- حفاظت از کلیه ها چگونه صورت می گیرد؟
دنده ها از بخشی از کلیه محافظت می کنند. علاوه بر این، پرده شفافی از جنس بافت پیوندی رشته ای به نام کپسول کلیه اطراف هر کلیه را احاطه کرده است. چربی اطراف کلیه، علاوه بر اینکه کلیه را از ضربه محافظت می کند در حفظ موقعیت کلیه نقش مهمی دارد.
۳۶- پرده شفافی از جنس بافت پیوندی رشته ای اطراف هر کلیه را احاطه کرده است. نام آن چیست؟
کپسول کلیه
۳۷- جنس بافت کپسول کلیه چیست؟
بافت پیوندی رشته ای
۳۸- کدام عامل حفاظتی مانعی در برابر نفوذ میکروب ها به کلیه ایجاد می کند؟
کپسول کلیه
۳۹- نقش کپسول کلیه چیست؟
این پرده، مانعی در برابر نفوذ میکروب ها به کلیه ایجاد می کند.
۴۰- کدام عامل حفاظتی، کلیه را از ضربه محافظت می کند؟
چربی
۴۱- وظایف چربی اطراف کلیه چیست؟
چربی اطراف کلیه، علاوه بر اینکه کلیه را از ضربه محافظت می کند در حفظ موقعیت کلیه نقش مهمی دارد.
۴۲- کدام عامل حفاظتی کلیه در حفظ موقعیت آن نقش مهمی دارد؟
چربی
۴۳- چرا آنهایی که برنامه کاهش وزن شدید و سریع را به کار می گیرند. در معرض خطرند؟
چربی اطراف کلیه، در حفظ موقعیت کلیه نقش مهمی دارد. اگر این چربی بیش از حد تحلیل رود؛ گاهی خطری را متوجه آنهایی می کند که برنامه کاهش وزن شدید و سریع را به کار می گیرند. کلیه ها ممکن است دچار افتادگی نسبی از موقعیت خود شوند. این رویداد، احتمال تاخوردگی میزنای را به دنبال دارد در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنای و عدم تخلیه مناسب ادرار از کلیه روبه رو می شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید.
۴۴- ممکن است برنامه کاهش وزن شدید و سریع، در نهایت به نارسایی کلیه بنجامد. علت چیست؟
چربی اطراف کلیه، در حفظ موقعیت کلیه نقش مهمی دارد. اگر این چربی بیش از حد تحلیل رود؛ گاهی خطری را متوجه آنهایی می کند که برنامه کاهش وزن شدید و سریع را به کار می گیرند. کلیه ها ممکن است دچار افتادگی نسبی از موقعیت خود شوند. این رویداد، احتمال تاخوردگی میزنای را به دنبال دارد در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنای و عدم تخلیه مناسب ادرار از کلیه روبه رو می شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید.
۴۵- چرا آنهایی که برنامه کاهش وزن شدید و سریع را به کار می گیرند. ممکن است کلیه ها دچار افتادگی نسبی از موقعیت خود شوند؟
چربی اطراف کلیه، در حفظ موقعیت کلیه نقش مهمی دارد. اگر این چربی بیش از حد تحلیل رود ممکن است کلیه ها دچار افتادگی نسبی از موقعیت خود شوند.
۴۶- در چه شرایطی ممکن است کلیه ها دچار افتادگی نسبی از موقعیت خود شوند؟
اگر چربی اطراف کلیه به دلیل برنامه کاهش وزن شدید و سریع بیش از حد تحلیل رود.
۴۷- اگر کلیه ها دچار افتادگی نسبی از موقعیت خود شوند. نتیجه این رویداد چیست؟
این رویداد، احتمال تاخوردگی میزنای را به دنبال دارد در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنای و عدم تخلیه مناسب ادرار از کلیه روبه رو می شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید.
۴۸- چرا اگر کلیه ها دچار افتادگی نسبی از موقعیت خود شوند ممکن است در نهایت به نارسایی کلیه بینجامد؟
احتمال تاخوردگی میزنای را به دنبال دارد در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنای و عدم تخلیه مناسب ادرار از کلیه روبه رو می شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید.
۴۹- آیا تغییر در موقعیت اندام ها می تواند به از بین رفتن هم ایستایی منجر شود؟ مثال بزنید.
بله. چربی اطراف کلیه، در حفظ موقعیت کلیه نقش مهمی دارد. اگر این چربی بیش از حد تحلیل رود؛ گاهی خطری را متوجه آنهایی می کند که برنامه کاهش وزن شدید و سریع را به کار می گیرند. کلیه ها ممکن است دچار افتادگی نسبی از موقعیت خود شوند. این رویداد، احتمال تاخوردگی میزنای را به دنبال دارد در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنای و عدم تخلیه مناسب ادرار از کلیه روبه رو می شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید.
۵۰- چربی اطراف کلیه، در حفظ موقعیت کلیه نقش مهمی دارد. اگر این چربی بیش از حد تحلیل رود؛ گاهی خطری را متوجه آنهایی می کند که برنامه کاهش وزن شدید و سریع را به کار می گیرند. کلیه ها ممکن است دچار افتادگی نسبی از موقعیت خود شوند. این رویداد، احتمال تاخوردگی میزنای را به دنبال دارد در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنای و عدم تخلیه مناسب ادرار از کلیه روبه رو می شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید. این مثال نشان دهنده چه موضوعی است؟
نشان می دهد تغییر در موقعیت اندام ها می تواند به از بین رفتن هم ایستایی منجر شود
۵۱- رگهای خونی و لنفی، اعصاب و میزنای چگونه با کلیه ارتباط برقرار می کنند؟
با گذر از ناف کلیه
۵۲- کدام موارد با گذر از ناف کلیه، با کلیه ارتباط برقرار می کنند؟
رگ های خونی و لنفی، اعصاب و میزنای با گذر از ناف کلیه، با کلیه ارتباط برقرار می کنند
۵۳- کدام غده (غدد) در تنظیم کار کلیه نقش مهمی ایفا می کند؟
غده فوق کلیه به عبارت دقیق تر هیپوتالاموس و هیپوفیز پیشین و غدد فوق کلیه
۵۴- نقش غده فوق کلیه چیست؟
در تنظیم کار کلیه نقش مهمی ایفا می کند.
۵۵- ساختار درونی کلیه به چه صورت است؟
در برش طولی کلیه، سه ناحیه مشخص دیده می شود که از بیرون به درون عبارت اند از بخش قشری، بخش مرکزی و لگنچه.
۵۶- در برش طولی کلیه، سه ناحیه مشخص دیده می شود. از بیرون به درون به ترتیب به چه صورت اند؟
بخش قشری، بخش مرکزی و لگنچه
۵۷- در بخش مرکزی، تعدادی ساختار هرمی شکل دیده می شود نام آنها چیست؟
هرم‌های کلیه
۵۸- هرم های کلیه در کدام کدام بخش دیده می شوند؟
بخش مرکزی
۵۹- هرم های کلیه به چه صورت در بخش مرکزی دیده می شوند؟
قاعده هرمها به سمت بخش قشری و رأس آنها به سمت لگنچه است.
۶۰- قاعده و رأس هرم های کلیه به ترتیب به سمت کدام بخش های کلیه است؟
قاعده هرمها به سمت بخش قشری و رأس آنها به سمت لگنچه است.
۶۱- هر هرم کلیه و ناحیه قشری مربوط به آن را چه می نامند؟
لپ کلیه
۶۲- لپ کلیه چیست؟
هر هرم و ناحیه قشری مربوط به آن را یک لپ کلیه می نامند.
۶۳- در فاصله بین هرمها، انشعاباتی از بخش قشری دیده می شود. نام آنها چیست؟
ستون های کلیه
۶۴- ستون های کلیه انشعاباتی از کدام بخش کلیه می باشند و این ساختارها در کدام بخش کلیه دیده می شوند؟
انشعاباتی از بخش قشری که بخش مرکزی دیده می شود.
۶۵- کدام بخش کلیه ساختاری شبیه به قیف دارد؟
لگنچه
۶۶- چرا لگنچه ساختاری شبیه به قیف دارد؟
زیرا ادرار تولید شده به آن وارد و به میزنای هدایت می شود تا کلیه را ترک کنند.
۶۷-. ادرار تولید شده ابتدا به کدام بخش کلیه وارد و به میزنای هدایت می شود تا کلیه را ترک کند؟
لگنچه
۶۸- نقش بخش لگنچه کلیه چیست؟
لگنچه ساختاری شبیه به قیف دارد. ادرار تولید شده به آن وارد و به میزنای هدایت می شود تا کلیه را ترک کند.
۶۹- واحد ساختاری و عملکردی کلیه چیست؟
گردیزه (نفرون)
۷۰- هر کلیه از حدود چند گردیزه تشکیل شده است؟
حدود یک میلیون نفرون
۷۱- فرایند تشکیل ادرار در کجا آغاز می شود؟
گردیزه (نفرون)
۷۲- نقش گردیزه (نفرون) چیست؟
واحد ساختاری و عملکردی کلیه که فرایند تشکیل ادرار در آن آغاز می شود
۷۳- ابتدای گردیزه شبیه قیف است. این بخش چه نام دارد؟
کپسول بومن
۷۴- کدام بخش های نفرون لوله ای شکل است؟
لوله پیچ خورده نزدیک، قوس هنله و لوله پیچ خورده دور
۷۵- قسمت های مختلف نفرون چیست؟
کپسول بومن، لوله پیچ خورده نزدیک، قوس هنله و لوله پیچ خورده دور
۷۶- کدام بخش گردیزه، U شکل است؟
قوس هنله
۷۷- کدام بخش نفرون، گردیزه را به مجرای جمع کننده متصل می کند؟
لوله پیچ خورده دور
۷۸- لوله پیچ خورده دور، گردیزه را به کدام بخش متصل می کند؟
مجرای جمع کننده
۷۹- گردیزدها بر چه اساس تقسیم می شوند؟
برحسب موقعیت قرارگیری در کلیه
۸۰- گردیزدها برحسب موقعیت قرارگیری در کلیه به چه گروه هایی تقسیم می شوند؟
به دو دسته قشری و مجاور مرکز
۸۱- موقعیت قرارگیری گردیزه های قشری در کلیه به چه صورت است؟
گردیزه های قشری تقریباً به طور کامل در بخش قشری قرار دارند.
۸۲- موقعیت قرارگیری گردیزه های مجاور مرکز در کلیه به چه صورت است؟
بخش بزرگی از قوس هنله تا اعماق بخش مرکزی نفوذ کرده است و بنابراین، قوس هنله در آنها طولانی تر است.
۸۳- قوس هنله در کدام نوع گردیزه طولانی تر است؟
گردیزه های مجاور مرکز
۸۴- فرق گردیزه های قشری و مجاور مرکز کلیه چیست؟
موقعیت قرارگیری در کلیه یعنی گردیزه های قشری تقریباً به طور کامل در بخش قشری قرار دارند. در گردیزه های مجاور مرکز، بخش بزرگی از قوس هنله تا اعماق بخش مرکزی نفوذ کرده است و بنابراین، قوس هنله در آنها طولانی تر است.
۸۵- حدود ۲۰ درصد گردیزه های کلیه از چه نوع اند؟
مجاور مرکز
۸۶- چند درصد گردیزه های کلیه از نوع مجاور مرکزند؟
حدود ۲۰ درصد
۸۷- منشأ ادرار چیست؟
خون
۸۸- چرا بین گردیزه و رگهای خونی، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد؟
چون منشأ ادرار از خون است
۸۹- تبادل مواد از طریق کدام رگ ها صورت می گیرد؟
مویرگ ها
۹۰- چرا شاهد پدید آمدن شبکه های مویرگی وسیع در کلیه هستیم؟
زیرا منشأ ادرار از خون است. بنابراین بین گردیزه و رگهای خونی، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. و همچنین تبادل مواد از طریق مویرگ ها رخ می دهد بنابراین شاهد پدید آمدن شبکه های مویرگی هستیم.
۹۱- چند شبکه مویرگی در ارتباط با گردیزه مشاهده می شود؟
دو
۹۲- دو شبکه مویرگی در ارتباط با گردیزه مشاهده می شود. آنها کدام اند؟
کلافک (گلومرول) و دور لوله ای
۹۳- کدام شبکه مویرگی درون کپسول بومن قرار دارد؟
کلافک (گلومرول)
۹۴- کلافک (گلومرول) در ارتباط با کدام بخش گردیزه مشاهده می شود؟
درون کپسول بومن
۹۵- شبکه مویرگی دور لوله ای اطراف کدام قسمت های گردیزه را فراگرفته است؟
لوله پیچ خورده نزدیک، قوس هنله و لوله پیچ خورده دور
۹۶- کدام شبکه مویرگی اطراف قسمت های لوله ای شکل نفرون قرار دارد؟
دور لوله ای
۹۷- به هر کلیه، چند سرخرگ وارد می شود؟
یک
۹۸- انشعابات سرخرگ ورودی به کلیه چگونه به بخش قشری می رسد؟
انشعابات این سرخرگ از فواصل بین هرم ها عبور می کند
۹۹- گردش خون کلیه به چه صورت است؟
سرخرگ کلیه- انشعابات سرخرگ بین هرمی-سرخرگ های کوچک تر بخش قشری-سرخرگ آوران-کلافک-سرخرگ وابران- شبکه مویرگی دور لوله ای-سیاهرگ های کوچک-سیاهرگ بین هرمی-سیاهرگ کلیه
۱۰۰- کدام شبکه مویرگی به سیاهرگ ختم نمی شود؟
کلافک (گلومرول)
۱۰۱- خون از طریق کدام رگ به کلافک وارد می شود؟
سرخرگ آوران
۱۰۲-خون از طریق سرخرگ آوران به کدام شبکه مویرگی وارد می شود؟
کلافک (گلومرول)
۱۰۳- خون از طریق سرخرگ وابران، کدام شبکه مویرگی را ترک می کند؟
کلافک (گلومرول)
۱۰۴- خون از طریق کدام رگ، کلافک (گلومرول) را ترک می کند؟
سرخرگ وابران
۱۰۵-کدام شبکه مویرگی از دو سمت به سرخرگ ختم می شود؟
کلافک (گلومرول)
۱۰۶- ورودی و خروجی شبکه مویرگی گلومرول به ترتیب چیست؟
سرخرگ آوران-سرخرگ وابران
۱۰۷- سرخرگ وابران در اطراف لوله های پیچ خورده و قوس هنله کدام شبکه مویرگی را می سازد؟
دور لوله ای
۱۰۸- کدام سرخرگ در اطراف لوله های پیچ خورده و قوس هنله، شبکه مویرگی دور لوله ای را می سازد؟
سرخرگ وابران
۱۰۹- ورودی و خروجی شبکه مویرگی گلومرول به ترتیب چیست؟
سرخرگ وابران _ سیاهرگ کوچک
متن درس برای طرح پرسش
هم ایستایی و کلیه‌ها
اگر در یک روز گرم تابستانی ورزش کنید، عرق می‌کنید و احتمالا متوجه خواهید شد که از مقدار ادرار شما کاسته خواهد شد. می‌دانید چرا؟ پون بدن شما در نتیجه‌ی عرق کردن، آب از دست میدهد و بنابراین مقدار ادرار را کاهش میدهد تا آب از دست رفته را جبران کند.
کمبود آب، اکسیژن و مواد مغذی یا انباشته شدن مواد دفعی یاخته‌ها مثل کربن دی‌اکسید و مواد دفعی نیتروژن‌دار از جمله مواردی‌اند که ادامه‌ی حیاط را تهدید می‌کنند. حفظ وضعیت درونی بدن در محدوده‌ای ثابت (هم ایستایی)، برای تداوم حیات، ضرورت دارد.
اگر وضعیت درونی بدن از تعادل خارج شود، بعضی مواد، پیش از حدِ لازم یا کمتر از حدِ لازم به یاخته‌ها میرسند. بسیاری از بیماری‌ها در نتیجه‌ی برهم خوردن هم‌ایستایی پدید می‌آیند.
کلیه‌ها در هم‌ایستایی نقش اساسی دارند. حفظ تعادل آب، اسید‌باز، یونها و نیز دفع مواد سمی و مواد زائد نیتروژن‌دار، از جمله وظایف کلیه‌اند.
کلیه‌ها
ساختار بیرونی کلیه و حفاظت از آن: کلیه‌ها، اندام‌هایی لوبیایی شکل‌اند و به تعداد دو عدد در طرفین ستون مهره‌ها و پشت محوطه‌ی شکمی قرار دارند. اندازه‌ی کلیه در فرد بالغ، تقریبا به اندازه مشت بسته‌ی اوست. به علت موقعیت قرارگیری و شکل کبد، کلیه‌ی راست قدری پایین‌تر از کلیه چپ واق است (شکل ۱).
شکل۱- موقعیت کلیه‌ها در انسان از نمای پشت
دنده‌ها از بخشی از کلیه محافظت می‌کنند. علاوه بر این، پرده‌ای از جنس بافت پیوندی به نام کپسول کلیه، هر کلیه را در بر گرفته است (شکل۲). چربی اطراف کلیه، علاوه بر اینکه کلیه را از ضربه محافظت می‌کند در حفظ موقعیت کلیه نقش مهمی دارد. تحلیل بیش از حد این چربی در افرادی که برنامه کاهش وزن سریع و شدید به‌کار می‌گیرند ممکن است سبب افتادگی کلیه و تاخوردگی میزنای شود. در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنای و عدم تخلیه-ی مناسب ادرار از کلیه روبه‌رو می‌شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید.
شکل۲- کپسول کلیه
ساختار درونی کلیه: در برش طولی کلیه، سه بخش مشخص دیده می‌شود که از بیرون به درون عبارت‌اند از بخش قشری، بخش مرکزی و لگنچه (شکل ۳).
در بخش مرکزی، تعدادی ساختار هرمی شکل دیده می‌شود که هرم‌های کلیه نام دارند. قاعده‌ی هرمها به سمت بخش قشری و راس آنها به سمت لگنچه است. هر هرم و ناحیه‌ی قسری مربوط به آن را، یک لپ کلیه می‌نامند.
لگنچه، ساختاری شبیه به قیف دارد. ادرار تولید شده، به آن وارد و به میزنای هدایت می‌شود تا کلیه را ترک کند.
شکل ۳- برش طولی کلیه
فعالیت
تشریح کلیهٔ گوسفند
وسایل لازم: کلیه‌ی گوسفند، قیچی، چاقوی جراحی، گمانه
۱- یک عدد کلیه‌ی گوسفند تهیه کنید. اگر چربی‌های اطراف آن کنده نشده باشد بهتر است.
۲- در بین چربی‌ها میزنای، سرخرگ و سیاهرگ کلیه را تشخیص دهید.
۳- کپسول کلیه با بریدن قسمتی از آن، به راحتی جدا می‌شود.
۴- با یک برش طولی در سطح محدّب کلیه، آن را باز کنید و مطابق شکل روبه‌رو بخش‌های مختلف آن را تشخیص دهید.
۵- در وسط لگنچه، منفذ میزنای مشخص است. با وارد کردن گمانه و جلو بردن آن درون میزنای، می‌توانید اطمینان پیدا کنید که میزنای را درست تشخیص داده‌اید.
گردیزه (نفرون)ها
هر کلیه از حدود یک میلیون گُردیزه تشکیل شده است که فرایند تشکیل ادرار در آنها انجام می‌شود. ابتداری گُردیزه شبیه قیف است و کپسول بومن نام دارد. ادامه‌ی گُردیزه، لوله‌ای شکل است و در قسمت‌های مختلفی نام گذاری می‌شود (شکل۴). این قسمت‌ها به ترتیب عبارت‌اند از لوله‌ی پیچ خورده‌ی نزدیک، قوس هنله که U شکل است و لوله‌ی پیچ خورده‌ی دور که گُردیزه را به مجرای جمع کننده متصل می‌کند.
شکل۴- گُردیزه و مجرای جمع کننده
گردش خون در کلیه
منشا ادرار از خون است و بنابراین بین گُردیزه و رگهای خونی، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. با توجه به اینکه تبادل مواد از طریق مویرگ‌ها رخ میدهد در اینجا نیز شبکه‌های مویرگی را می-بینیم. دو شبکه‌ی مویرگی در ارتباط با گُردیزه مشاهده می‌شود. اوّلی به نام کلافک (گلومرول) که درون کپسول بومن قرار دارد و دومی به نام دورِ لوله‌ای که اطراف قسمت¬های دیگر گُردیزه را فرا گرفته است.
به هر کلیه، یک سرخرگ وارد می‌شود. انشعابات این سرخرگ از فواصل بین هرمها عبور می‌کند و در بخش قشری به سرخرگ¬های کوچکتری تقسیم می‌شود. انشعاب انتهایی این سرخرگ‌ها، سرخرگ آوران نامیده می¬شود. خون از طریق سرخرگ آروان به کلافک وارد می‌شود و از طریق سرخرگ وابران آن را ترک می‌کند. سرخرگ وابران در اطراف لوله.های پیچ خورده و قوس هنله، شبکه‌ی مویرگی دورِ لوله‌ای را می‌سازد. این مویرگ‌ها به یکدیگر می‌پیوندند و سیاهرگ‌های کوچکی به وجود می‌آورند که پس از عبور از فواصل بین هرمها سر انجام سیاهرگ کلیه را می-سازند. این سیاهرگ، خون را از کلیه بیرون می‌برد (شکل ۵).
شکل۵- شبکه‌های مویرگی مرتبط با گُردیزه
» فایل word
» فایل pdf
کتاب زیست‌شناسی دهم
فصل ۱ـ دنیای زنده
گفتار ۱. زیست‌شناسی چیست؟
گفتار ۲. گستره حیات
گفتار ۳. یاختـه و بافـت در بـدن انسـان
فصل ۲ـ گوارش و جذب مواد
گفتار ۱. ساختار و عملکرد لولۀ گوارش
گفتار ۲. جذب مواد و تنظیم فعّالیت دستگاه گوارش
گفتار ۳. تنوع گوارش در جانداران
فصل ۳ـ تبادلات گازی
گفتار ۱. سازوکار دستگاه تنفس در انسان
گفتار ۲. تهویۀ ششی
گفتار ۳. تنوع تبادلات گازی
فصل ۴ـ گردش مواد در بدن
گفتار ۱. قلب
گفتار ۲. رگ‌ها
گفتار ۳. خون
گفتار ۴. تنوع گردش مواد در جانداران
فصل ۵ ـ تنظیم اسمزی و دفع مواد زائد
گفتار ۱. هم ایسـتایی وکلیه‌ها
گفتار ۲. تشـکیل ادرار و تخلیـۀ آن
گفتار ۳. تنوع دفع و تنظیم اسمزی در جانداران
فصل ۶ ـ از یاخته تا گیاه
گفتار ۱. ویژگی‌هـای یاختـۀ گیاهـی
گفتار ۲. سامانۀ بافتی
گفتار ۳. ساختار گیاهان
فصـل ۷ـ جـذب و انتقـال مـواد در گیاهـان
گفتار ۱. تغذیـۀ گیاهـی
گفتار ۲. جانداران مؤثر در تغذیۀ گیاهی
گفتار ۳. انتقـال مـواد در گیاهـان
در ادامه خود را بیازمایید:
در ادامه بخوانید:
بارم‌بندی زیست‌شناسی دهم ۱۴۰۳-۱۴۰۲
درس زیست‌شناسی ۱
ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام می‌شود.
ارزشیابی مستمر براساس فعالیت های گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام می‌شود. این ارزشیابی براساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیت‌ها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحث های گروهی، پاسخ به پرسش‌های کتبی و شفاهی انجام می‌شود.
نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.
ارزشیابی پایانی در دو نوبت به صــورت آزمون کتبی انجام می‌شــود. در نوبت اول ۲۰ نمره از پنج فصــل اول کتاب (تا آخر گفتار ۲ فصل چهار، آخر صفحه ۶٠) است. در نوبت دوم پنج نمره به قسمت اول و ۱۵ نمره به قسمت دوم کتاب اختصاص دارد. بارم بندی فصل ها برای نوبت اول، دوم و شهریور مطابق جدول زیر پیشنهاد می‌شود.
توجه داشته باشید که طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی ها و پیوست های آخر کتاب در همه آزمونها ممنوع است.
| شماره فصل و عنوان | نوبت اول | نوبت دوم |
| ۱- دنیای زنده | ۴/۵ | ۱ |
| ۲- گوارش و جذب مواد | ۶ | ۲ |
| ۳- تبادلات گازی | ۴ | ۱ |
| ۴- گردش مواد در بدن گفتار ۱ | ۲/۵ | ۱ |
| فعالیت‌ها | ۳ | |
| ۵- گردش مواد در بدن گفتارهای ۲ و ۳ و ۴ | – | ۳/۵ |
| ۶- تنظیم اسمزی و دفع مواد زائد | – | ۲/۵ |
| ۷- از یاخته تا گیاه | – | ۴ |
| ۸- جذب و انتقال مواد در گیاهان | – | ۳ |
| فعالیت‌ها | – | ۲ |
| جمع | ۲٠ | ۲۰ |
| شماره فصل و عنوان | نوبت دوم نهایی، شهریور و دی‌ماه |
| ۱- دنیای زنده | ۲ |
| ۲- گوارش و جذب مواد | ۳ |
| ۳- تبادلات گازی | ۲ |
| ۴- گردش مواد در بدن | ۳/۵ |
| ۵- تنظیم اسمزی و دفع مواد زائد | ۱/۵ |
| ۶- از یاخته تا گیاه | ۳ |
| ۷- جذب و انتقال مواد در گیاهان | ۲/۵ |
| فعالیت‌ها | ۲/۵ |
| جمع | ۲٠ |
