نوروآناتومی بالینی؛ تامین خون مغز

The continuous blood supply to the brain is of utmost importance because of its high metabolic demands for oxygen and glucose. It is highly sensitive to hypoxia (inadequate O₂) and hypoglycaemia (subnormal concentration of glucose in the blood). The consciousness is lost within 10 seconds of cessation of blood flow, and if the state continues, an irreversible brain damage starts to occur at about 4 minutes and is completed within 10 minutes.

خون‌رسانی مداوم به مغز به دلیل نیاز متابولیک بالای آن به اکسیژن و گلوکز از اهمیت بالایی برخوردار است. مغز به هیپوکسی (اکسیژن ناکافی) و هیپوگلیسمی (غلظت کمتر از حد طبیعی گلوکز در خون) بسیار حساس است. هوشیاری ظرف ۱۰ ثانیه پس از قطع جریان خون از بین می‌رود و اگر این وضعیت ادامه یابد، آسیب مغزی برگشت‌ناپذیر در حدود ۴ دقیقه شروع می‌شود و ظرف ۱۰ دقیقه کامل می‌شود.

The brain is one of the most metabolically active organs of the body as it depends on aerobic metabolism of glucose.

مغز یکی از فعال‌ترین اندام‌های بدن از نظر متابولیکی است زیرا به متابولیسم هوازی گلوکز وابسته است.

Although the brain constitutes only 2% (1/50) of the total body weight, it receives 20% (1/5) of the total cardiac output and consumes 20% of the total O₂ used by the body.

اگرچه مغز تنها 2 درصد (1/50) از کل وزن بدن را تشکیل می‌دهد، اما 20 درصد (1/5) از کل برون‌ده قلبی را دریافت می‌کند و 20 درصد از کل O2 مورد استفاده بدن را مصرف می‌کند.

The cerebrovascular diseases (thrombosis, embolism and haemorrhage) are the third most common cause of death and the neurological signs depend on the site of lesion. Therefore an adequate knowledge of the blood supply of the brain is essential for proper diagnosis and treatment of these diseases.

بیماری‌های عروقی مغز (ترومبوز، آمبولی و خونریزی) سومین علت شایع مرگ و میر هستند و علائم عصبی به محل ضایعه بستگی دارند. بنابراین، دانش کافی از خون‌رسانی مغز برای تشخیص و درمان مناسب این بیماری‌ها ضروری است.

N.B. The arterial occlusion by a thrombus which often leads to infarction of the portion of the brain supplied by the affected artery is the most common type of the cerebrovascular disease.

توجه: انسداد شریانی توسط ترومبوز که اغلب منجر به انفارکتوس بخشی از مغز می‌شود که توسط شریان آسیب‌دیده خون‌رسانی می‌شود، شایع‌ترین نوع بیماری عروقی مغز است.

Arteries of The Brain

The brain is supplied by the paired internal carotid and vertebral arteries via an extensive system of branches (Fig. 15.1):

شریان‌های مغز

مغز توسط شریان‌های کاروتید داخلی و مهره‌ای جفت شده از طریق یک سیستم گسترده از شاخه‌ها خون‌رسانی می‌شود (شکل 15.1):

FIG. 15.1 Four arteries supplying the brain.

شکل ۱۵.۱ چهار شریان که مغز را تغذیه می‌کنند.

The two vertebral arteries unite at the lower border of the pons to form the basilar artery which ascends in the midline on the ventral surface of the pons and at its upper border terminates by dividing into right and left posterior cerebral arteries.

دو شریان مهره‌ای در لبه پایینی پل مغزی به هم می‌پیوندند و شریان بازیلار را تشکیل می‌دهند که در خط میانی سطح شکمی پل مغزی بالا می‌رود و در لبه بالایی خود با تقسیم شدن به شریان‌های مغزی خلفی راست و چپ خاتمه می‌یابد.

Each internal carotid artery ends in the region of anterior perforated substance by dividing into a larger middle cerebral artery, and a smaller anterior cerebral artery.

هر شریان کاروتید داخلی با تقسیم شدن به یک شریان مغزی میانی بزرگتر و یک شریان مغزی قدامی کوچکتر، در ناحیه ماده سوراخ‌دار قدامی خاتمه می‌یابد.

N.B. Thus the brain is supplied by two systems of arteries: (a) vertebral system, consisting of a pair of vertebral arteries, and (b) carotid system, consisting of a pair of internal carotid arteries.

توجه: بنابراین مغز توسط دو سیستم شریانی تغذیه می‌شود: (الف) سیستم مهره‌ای، متشکل از یک جفت شریان مهره‌ای، و (ب) سیستم کاروتید، متشکل از یک جفت شریان کاروتید داخلی.

Circle of Willis (circulus arteriosus)

The major arteries supplying the cerebrum (i.e. branches of basilar and internal carotid arteries) get interconnected to one another at the base of the brain to form a six-sided polygon of arteries called circulus arteriosus or circle of Willis (Figs. 15.2 and 15.3). The circle of Willis is formed around the interpeduncular fossa and lies in the interpeduncular subarachnoid cistern. It contributes most of the arterial blood supply to the brain.

حلقه ویلیس (circulus arteriosus)

شریان‌های اصلی که مغز را تغذیه می‌کنند (یعنی شاخه‌های شریان‌های بازیلار و کاروتید داخلی) در پایه مغز به یکدیگر متصل می‌شوند و یک چندضلعی شش ضلعی از شریان‌ها به نام حلقه شریانی یا حلقه ویلیس را تشکیل می‌دهند (شکل‌های 15.2 و 15.3). حلقه ویلیس در اطراف حفره بین پایه‌ای تشکیل شده و در مخزن زیر عنکبوتیه بین پایه‌ای قرار دارد. این حلقه بیشتر خون شریانی مغز را تأمین می‌کند.

FIG. 15.2 Polygonal anastomoses between the branches of internal carotid and basilar arteries.

شکل ۱۵.۲ آناستوموزهای چندضلعی بین شاخه‌های شریان‌های کاروتید داخلی و بازیلر.

FIG. 15.3 Circle of Willis and the branches of arteries supplying the brain. The central branches of cerebral arteries are shown by abbreviations: AM = anteromedial group, PM = posteromedial group, AL = anterolateral group, PL = posterolateral group.

شکل 15.3 حلقه ویلیس و شاخه‌های شریان‌های تغذیه‌کننده مغز. شاخه‌های مرکزی شریان‌های مغزی با اختصارات نشان داده شده‌اند: AM = گروه قدامی-داخلی، PM = گروه خلفی-داخلی، AL = گروه قدامی-جانبی، PL = گروه خلفی-جانبی.

Circle of Willis is formed:

Anteriorly, by the anterior communicating and the anterior cerebral arteries.

Posteriorly, by the basilar artery dividing into two posterior cerebral arteries.

Laterally on each side, by the posterior communicating artery connecting the internal carotid artery with the posterior cerebral artery.

حلقه ویلیس از این قرار تشکیل می‌شود:

در جلو، توسط شریان‌های رابط قدامی و مغزی قدامی.

در عقب، توسط شریان بازیلر که به دو شریان مغزی خلفی تقسیم می‌شود.

در هر طرف، به صورت جانبی، توسط شریان رابط خلفی که شریان کاروتید داخلی را به شریان مغزی خلفی متصل می‌کند.

Functional significance of circle of Willis

Normally there is little or no mixing of blood streams: (a) of two vertebral arteries in the basilar artery, (b) of two anterior cerebral arteries in the anterior communicating artery, and (c) of internal carotid and posterior cerebral arteries in the posterior communicating artery. Therefore, right half of the brain is supplied by right vertebral and right internal carotid arteries and left half of the brain is supplied by left vertebral and left internal carotid arteries.

اهمیت عملکردی حلقه ویلیس

به طور معمول، اختلاط جریان‌های خون کم یا هیچ اختلاطی وجود ندارد: (الف) دو شریان مهره‌ای در شریان بازیلار، (ب) دو شریان مغزی قدامی در شریان رابط قدامی، و (ج) شریان‌های کاروتید داخلی و شریان‌های مغزی خلفی در شریان رابط خلفی. بنابراین، نیمه راست مغز توسط شریان‌های مهره‌ای راست و کاروتید داخلی راست و نیمه چپ مغز توسط شریان‌های مهره‌ای چپ و کاروتید داخلی چپ خون‌رسانی می‌شود.

However, if one of the major arteries forming the circle of Willis is blocked, the circle of Willis provides the various alternative roots for collateral circulation like an arterial traffic circle.

با این حال، اگر یکی از شریان‌های اصلی تشکیل‌دهنده حلقه ویلیس مسدود شود، حلقه ویلیس ریشه‌های جایگزین مختلفی را برای گردش خون جانبی مانند یک دایره ترافیک شریانی فراهم می‌کند.

Clinical Correlation

• Congenital cerebral aneurysms

These occur mostly at the sites where two arteries join in the formation of the circle of Willis. The basic abnormality at these points is the congenital deficiency of the tunica media (elastic tissue) in the arterial wall. The aneurysms are berry-shaped, hence they are generally termed berry aneurysms.

همبستگی بالینی

• آنوریسم‌های مغزی مادرزادی

این موارد بیشتر در محل‌هایی که دو شریان در تشکیل حلقه ویلیس به هم متصل می‌شوند، رخ می‌دهند. ناهنجاری اساسی در این نقاط، نقص مادرزادی غشای میانی (بافت الاستیک) در دیواره شریان است. آنوریسم‌ها به شکل توت هستند، از این رو معمولاً آنوریسم‌های توت نامیده می‌شوند.

• Subarachnoid haemorrhage

The subarachnoid haemorrhage commonly but not exclusively results from rupture of congenital berry aneurysms in the interpeduncular cistern.

• خونریزی زیر عنکبوتیه

خونریزی زیر عنکبوتیه معمولاً اما نه منحصراً ناشی از پارگی آنوریسم‌های مادرزادی توت در مخزن بین پایه‌ای است.

The subarachnoid haemorrhage produces a sudden severe pain in head followed by mental confusion. The death may quickly occur, or the patient may survive the first bleeding only to die few days or weeks later.

خونریزی زیر عنکبوتیه باعث درد شدید ناگهانی در سر و به دنبال آن گیجی ذهنی می‌شود. مرگ ممکن است به سرعت رخ دهد، یا بیمار ممکن است از اولین خونریزی جان سالم به در ببرد و چند روز یا چند هفته بعد بمیرد.

Vertebral System

Vertebral artery (Fig. 15.4)

The vertebral artery, a branch of subclavian artery, ascends in the foramina transversaria of upper six cervical vertebrae. On reaching the base of skull, it winds backwards and medially around the lateral mass of the atlas and pierces posterior atlanto-occipital membrane, to enter the posterior cranial fossa through the foramen magnum where it runs on the anterolateral aspect of the medulla. Here the two vertebral arteries converge, and unite at the lower border of the pons to form the basilar artery (Fig. 15.4).

سیستم مهره‌ای

شریان مهره‌ای (شکل 15.4)

شریان مهره‌ای، شاخه‌ای از شریان ساب‌کلاوین، در سوراخ عرضی شش مهره بالایی گردن بالا می‌رود. با رسیدن به قاعده جمجمه، به سمت عقب و به سمت داخل در اطراف توده جانبی مهره اطلس می‌پیچد و غشای خلفی آتلانتو-اکسیپیتال را سوراخ می‌کند تا از طریق سوراخ بزرگ جمجمه وارد حفره جمجمه‌ای خلفی شود و در آنجا روی سطح قدامی-جانبی بصل‌النخاع عبور کند. در اینجا دو شریان مهره‌ای همگرا می‌شوند و در لبه پایینی پل مغزی به هم می‌پیوندند تا شریان بازیلار را تشکیل دهند (شکل 15.4).

FIG. 15.4 Origin and course of internal carotid and vertebral arteries.

شکل ۱۵.۴ منشأ و مسیر شریان‌های کاروتید داخلی و مهره‌ای.

Clinical Correlation

The loop of vertebral artery around the lateral mass of atlas may damp down the arterial pulsations within the cranial cavity.

همبستگی بالینی

حلقه شریان مهره‌ای در اطراف توده جانبی اطلس ممکن است ضربان‌های شریانی درون حفره جمجمه را کاهش دهد.

Branches of the cranial part of the vertebral artery (Fig. 15.3)

شاخه‌های بخش جمجمه‌ای شریان مهره‌ای (شکل ۱۵.۳)

• Anterior spinal artery is a small branch arising near the termination of the vertebral artery. It descends in front of the medulla and unites with its fellow of the opposite side at the level of the lower end of the olive to form a single median trunk that descends along the anterior longitudinal fissure of the spinal cord.

• شریان نخاعی قدامی، شاخه کوچکی است که از نزدیکی انتهای شریان مهره‌ای منشأ می‌گیرد. این شاخه در جلوی بصل النخاع پایین می‌رود و در سطح انتهای پایینی زیتون با شاخه‌ی سمت مقابل خود یکی می‌شود و یک تنه میانی واحد را تشکیل می‌دهد که در امتداد شکاف طولی قدامی نخاع پایین می‌رود.

• Posterior spinal artery arises from vertebral artery and sometimes from posterior inferior cerebellar artery. It passes downwards on the posterior surface of the spinal cord, after dividing into two branches; one along the medial side, and the other along the lateral side of the dorsal roots of the spinal nerves.

• شریان نخاعی خلفی از شریان مهره‌ای و گاهی از شریان مخچه‌ای تحتانی خلفی منشأ می‌گیرد. پس از تقسیم به دو شاخه، یکی در امتداد سمت داخلی و دیگری در امتداد سمت خارجی ریشه‌های پشتی اعصاب نخاعی، در سطح خلفی نخاع به سمت پایین حرکت می‌کند.

• Posterior inferior cerebellar artery is the largest branch of the cranial (4th) part of the vertebral artery. It arises near the lower end of the olive, winds backwards around the medulla oblongata, and then ascends to the pon-tomedullary junction.

• شریان مخچه‌ای تحتانی خلفی، بزرگترین شاخه بخش جمجمه‌ای (چهارم) شریان مهره‌ای است. این شریان از نزدیکی انتهای پایینی زیتون شروع می‌شود، به سمت عقب دور بصل النخاع می‌پیچد و سپس به محل اتصال پل مغزی-بصل النخاع صعود می‌کند.

• Meningeal branches are small and supply the dura mater of the posterior cranial fossa.

• شاخه‌های مننژیال کوچک هستند و به سخت‌شامه حفره جمجمه‌ای خلفی خونرسانی می‌کنند.

• Medullary arteries are several minute vessels which supply the medulla oblongata.

• شریان‌های مدولاری چندین رگ کوچک هستند که به بصل النخاع خونرسانی می‌کنند.

Basilar artery (Figs 15.1–15.3)

Basilar artery is formed by the union of two vertebral arteries at the lower border of the pons. It ascends in the basilar sulcus on the ventral aspect of the pons in the cis-terna pontis and terminates at the upper border of the pons by dividing into right and left posterior cerebral arteries.

شریان بازیلار (شکل‌های ۱۵.۱ تا ۱۵.۳)

شریان بازیلار از به هم پیوستن دو شریان مهره‌ای در لبه پایینی پل مغزی تشکیل می‌شود. این شریان در شیار بازیلار در سطح شکمی پل مغزی در سیسترنا پونتی بالا می‌رود و با تقسیم شدن به شریان‌های مغزی خلفی راست و چپ، در لبه بالایی پل مغزی خاتمه می‌یابد.

Branches of basilar artery

شاخه‌های شریان بازیلر

• Pontine branches are numerous short slender parame-dian vessels which pierce the pons to supply it.

• شاخه‌های پونتین، رگ‌های پارامدین کوتاه و باریک متعددی هستند که پل مغزی را سوراخ می‌کنند تا آن را تغذیه کنند.

• Anterior inferior cerebellar artery arises close to the lower border of the pons and runs backwards and laterally usually ventral to the VIIth and VIIIth cranial nerves. Then it forms a loop over the flocculus of the cerebellum and peeps into the internal acoustic meatus for a variable distance lying below the VIIth and VIIIth cranial nerves. After exit from the meatus it supplies the anterolateral portion of the inferior surface of the cerebellum.

• شریان مخچه‌ای قدامی تحتانی از نزدیکی لبه پایینی پل مغزی خارج می‌شود و به سمت عقب و معمولاً به سمت چپ و در قسمت شکمی اعصاب جمجمه‌ای هفتم و هشتم امتداد می‌یابد. سپس حلقه‌ای روی لخته مخچه تشکیل می‌دهد و به داخل مجرای شنوایی داخلی با فاصله متغیری که در زیر اعصاب جمجمه‌ای هفتم و هشتم قرار دارد، نفوذ می‌کند. پس از خروج از مجرای مخچه، قسمت قدامی-جانبی سطح تحتانی مخچه را تغذیه می‌کند.

• Labyrinthine artery is a long slender branch which arises either from basilar artery or from anterior inferior cere-bellar artery. It accompanies the vestibulocochlear nerve and enters the internal auditory meatus to supply the internal ear. It is an end artery.

• شریان لابیرنتی، شاخه‌ای بلند و باریک است که یا از شریان بازیلار یا از شریان مخچه‌ای قدامی تحتانی منشأ می‌گیرد. این شریان عصب دهلیزی-حلقوی را همراهی می‌کند و برای تغذیه گوش داخلی وارد مجرای شنوایی داخلی می‌شود. این شریان، یک شریان انتهایی است.

• Superior cerebellar artery arises close to the superior border of the pons, runs laterally below the oculomotor nerve (which is interposed between this artery and the posterior cerebral artery), and winds round the cerebral peduncle below the trochlear nerve to reach the superior surface of the cerebellum which it supplies.

• شریان مخچه‌ای فوقانی از نزدیکی لبه فوقانی پل مغزی خارج می‌شود، به صورت جانبی در زیر عصب حرکتی چشم (که بین این شریان و شریان مغزی خلفی قرار دارد) امتداد می‌یابد و در زیر عصب قرقره‌ای (trochlear) دور پایه مغزی می‌پیچد تا به سطح فوقانی مخچه که آن را تغذیه می‌کند، برسد.

• Posterior cerebral artery passes laterally parallel to the superior cerebellar artery, curves around the midbrain to reach the medial surface of the cerebral hemisphere, beneath the splenium of corpus callosum (Figs 15.5 and 15.6). The artery gives off temporal branches which ramify over the inferior surface of the temporal lobe, and calcarine and parieto-occipital branches which run along the corresponding sulci.

• شریان مغزی خلفی به صورت جانبی و موازی با شریان مخچه‌ای فوقانی عبور می‌کند، دور مغز میانی انحنا می‌یابد تا به سطح داخلی نیمکره مغزی، زیر طحال جسم پینه‌ای برسد (شکل‌های 15.5 و 15.6). این شریان شاخه‌های گیجگاهی می‌دهد که روی سطح تحتانی لوب گیجگاهی منشعب می‌شوند و شاخه‌های کالکارین و پاریتو-اکسیپیتال که در امتداد شیارهای مربوطه امتداد دارند.

FIG. 15.5 Arteries on the inferior surface of the cerebral hemisphere.

شکل ۱۵.۵ شریان‌های سطح تحتانی نیمکره مغزی.

FIG. 15.6 Arteries on the inferomedial aspect of the cerebral hemisphere. (C = central branches, PCA = posterior choroidal artery.)

شکل ۱۵.۶ شریان‌های روی سطح تحتانی-داخلی نیمکره مغزی. (C = شاخه‌های مرکزی، PCA = شریان مشیمیه خلفی.)

1. Anterior temporal branch passes forwards.

2. Posterior temporal branch passes posteriorly towards the occipital pole.

3. Parieto-occipital branch runs towards the parieto-occipital sulcus.

4. Calcarine branch (often called calcarine artery) passes posteriorly in the calcarine sulcus.

۱. شاخه گیجگاهی قدامی به سمت جلو می‌رود.

۲. شاخه گیجگاهی خلفی به سمت عقب و به سمت قطب پس‌سری می‌رود.

۳. شاخه جداری-پس‌سری به سمت شیار جداری-پس‌سری می‌رود.

۴. شاخه کالکارین (که اغلب شریان کالکارین نامیده می‌شود) به سمت عقب و در شیار کالکارین عبور می‌کند.

Carotid System

Internal carotid artery (Fig. 15.4)

The internal carotid artery, a terminal branch of the common carotid artery, traverses the carotid canal in the base of the skull and enters the middle cranial fossa beside the dorsum sellae of the sphenoid bone. Here it first runs forwards along the floor and medial wall of the cavernous sinus and then turns upwards on the medial side of the anterior clinoid process. At this point the artery pierces the dural roof of the cavernous sinus and also the arachnoid mater to enter the subarachnoid space. Now it first runs backwards and then upwards to come to lie lateral to the optic chiasma just underneath the anterior perforated substance of the brain, where it terminates by dividing into two branches, a larger middle cerebral artery and a smaller anterior cerebral artery (Figs 15.2 and 15.3).

سیستم کاروتید

شریان کاروتید داخلی (شکل 15.4)

شریان کاروتید داخلی، شاخه انتهایی شریان کاروتید مشترک، از کانال کاروتید در قاعده جمجمه عبور کرده و وارد حفره جمجمه‌ای میانی در کنار زین پشتی استخوان اسفنوئید می‌شود. در اینجا ابتدا در امتداد کف و دیواره داخلی سینوس غاری به جلو حرکت می‌کند و سپس در سمت داخلی زائده کلینوئید قدامی به سمت بالا می‌چرخد. در این نقطه، شریان سقف سخت‌شامه سینوس غاری و همچنین ماده عنکبوتیه را سوراخ می‌کند تا وارد فضای زیر عنکبوتیه شود. اکنون ابتدا به عقب و سپس به سمت بالا حرکت می‌کند تا در سمت خارجی کیاسمای بینایی درست زیر ماده سوراخ شده قدامی مغز قرار گیرد، جایی که با تقسیم شدن به دو شاخه، یک شریان مغزی میانی بزرگتر و یک شریان مغزی قدامی کوچکتر، خاتمه می‌یابد (شکل‌های 15.2 و 15.3).

Clinical Correlation

The intracavernous and supracavernous course of internal carotid artery forms a U-shaped bend (hair-pin bend) with convexity forward called carotid siphon. The siphon dampens the arterial pulsations to provide a more steady regular stream of blood flow to the brain.

همبستگی بالینی

مسیر داخل غاری و بالای غاری شریان کاروتید داخلی، یک خمیدگی U شکل (خمیدگی سنجاق مویی) با تحدب رو به جلو به نام سیفون کاروتید تشکیل می‌دهد. این سیفون ضربان‌های شریانی را تعدیل می‌کند تا جریان خون منظم‌تر و پایدارتری به مغز ارائه دهد.

The carotid siphon is an important part of the cerebral angiogram to inspect, for masses in the pituitary region will open out (widen) the curl in the artery.

سیفون کاروتید بخش مهمی از آنژیوگرافی مغزی برای بررسی است، زیرا توده‌های ناحیه هیپوفیز، پیچ خوردگی شریان را باز (گشاد) می‌کنند.

Branches of the cerebral part of the internal carotid artery (Fig. 15.3)

شاخه‌های بخش مغزی شریان کاروتید داخلی (شکل ۱۵.۳)

• Ophthalmic artery arises from the ventral convexity of the carotid siphon and enters the optic canal to reach the orbital cavity to supply the structures of the orbit including eyeball.

• شریان چشمی از تحدب شکمی سیفون کاروتید خارج می‌شود و وارد کانال بینایی می‌شود تا به حفره مداری برسد و ساختارهای مدار از جمله کره چشم را خونرسانی کند.

• Posterior communicating artery arises close to the termination of the internal carotid artery. It runs backwards and anastomoses with the proximal part of the posterior cerebral artery.

• شریان رابط خلفی از نزدیکی انتهای شریان کاروتید داخلی خارج می‌شود. این شریان به سمت عقب حرکت می‌کند و با قسمت پروگزیمال شریان مغزی خلفی آناستوموز می‌کند.

• Anterior choroidal artery is a long slender branch, which arises just distal to the origin of the posterior communicating artery. It courses backwards above and along the optic tract, to enter the inferior horn of the lateral ventricle through the choroid fissure to end in the choroid plexus.

• شریان مشیمیه قدامی یک شاخه بلند و باریک است که درست از انتهای انتهایی شریان رابط خلفی خارج می‌شود. این شریان به سمت عقب در بالا و در امتداد مجرای بینایی حرکت می‌کند تا از طریق شکاف مشیمیه وارد شاخ تحتانی بطن جانبی شود و در شبکه مشیمیه خاتمه یابد.

Due to its long subarachnoid course and a relatively small lumen, the anterior choroidal artery is most susceptible to thrombosis and is often referred to as artery of cerebral thrombosis.

به دلیل مسیر زیر عنکبوتیه طولانی و مجرای نسبتاً کوچک، شریان مشیمیه قدامی بیشترین حساسیت را به ترومبوز دارد و اغلب به عنوان شریان ترومبوز مغزی شناخته می‌شود.

• Anterior cerebral artery is a smaller terminal branch of the internal carotid artery. It runs forwards and medially above the optic nerve to the commencement of the median longitudinal cerebral fissure, where it comes very close to its fellow of the opposite side and gets joined with it by a short transverse anterior communicating artery. The anterior cerebral artery then curves around the genu of corpus callosum.

• شریان مغزی قدامی، شاخه انتهایی کوچکتری از شریان کاروتید داخلی است. این شریان به سمت جلو و به سمت داخل بالای عصب بینایی تا ابتدای شیار طولی میانی مغزی امتداد می‌یابد، جایی که به شریان همتای خود در طرف مقابل بسیار نزدیک می‌شود و توسط یک شریان رابط قدامی عرضی کوتاه به آن متصل می‌شود. سپس شریان مغزی قدامی به دور زانوی جسم پینه‌ای انحنا می‌یابد.

The branches given off just distal to the anterior communicating artery supply the medial part of the orbital surface of the frontal lobe.

شاخه‌هایی که درست در انتهای شریان رابط قدامی قرار دارند، بخش داخلی سطح اربیتال لوب فرونتال را خونرسانی می‌کنند.

The artery continues along the upper surface of the corpus collosum as the pericallosal artery and gives a large branch, the callosomarginal artery which runs in the cingulate sulcus. Near the splenium of corpus callosum, the artery ends by anastomosing with the branches of the posterior cerebral artery.

این شریان در امتداد سطح بالایی جسم پینه‌ای به عنوان شریان پری‌کالوزال ادامه می‌یابد و شاخه بزرگی به نام شریان کالوسومارژینال ایجاد می‌کند که در شیار سینگولیت قرار دارد. در نزدیکی اسپلنیوم جسم پینه‌ای، این شریان با آناستوموز به شاخه‌های شریان مغزی خلفی ختم می‌شود.

Clinical Correlation

The arched course of the anterior cerebral artery around the genu of corpus callosum makes it easy to identify it in a carotid angiogram.

همبستگی بالینی

مسیر قوسی شکل شریان مغزی قدامی در اطراف زانوی جسم پینه‌ای، تشخیص آن را در آنژیوگرافی کاروتید آسان می‌کند.

• Middle cerebral artery is the larger terminal branch of the internal carotid artery. It appears to be the direct continuation of the internal carotid artery and carries about 30% of the carotid blood flow.

• شریان مغزی میانی شاخه انتهایی بزرگتر شریان کاروتید داخلی است. به نظر می‌رسد که ادامه مستقیم شریان کاروتید داخلی است و حدود 30٪ از جریان خون کاروتید را حمل می‌کند.

The middle cerebral artery first runs laterally in the stem of the lateral sulcus (Fig. 15.5) and then turns backwards and upwards in the posterior ramus of the lateral sulcus, where it breaks up into frontal, parietal and temporal branches which emerge from the lateral sulcus and run towards the areas of their supply. Some of these branches are named (Fig. 15.7).

شریان مغزی میانی ابتدا به صورت جانبی در ساقه شیار جانبی (شکل 15.5) امتداد می‌یابد و سپس در شاخه خلفی شیار جانبی به عقب و بالا می‌چرخد، جایی که به شاخه‌های پیشانی، جداری و گیجگاهی تقسیم می‌شود که از شیار جانبی خارج می‌شوند و به سمت نواحی تغذیه‌کننده خود می‌روند. برخی از این شاخه‌ها نامگذاری شده‌اند (شکل 15.7).

FIG. 15.7 Arteries on the superolateral surface of the left cerebral hemisphere.

شکل ۱۵.۷ شریان‌های سطح فوقانی-جانبی نیمکره چپ مغز.

The branches of main arteries supplying the brain are summarized in Table 15.1

شاخه‌های شریان‌های اصلی خونرسان به مغز در جدول ۱۵.۱ خلاصه شده‌اند.

Table 15.1

Branches of the main arteries of the brain

جدول ۱۵.۱

شاخه‌های شریان‌های اصلی مغز

It is interesting to note from Table 15.1 that each main artery supplying the brain gives off five sets of branches thus making a total of 15 sets. Out of which there are: three pairs of cerebral arteries (anterior, middle, and posterior) and three pairs of cerebellar arteries (posteroinferior, anteroinferior, and superior).

جالب است که از جدول 15.1 متوجه شویم که هر شریان اصلی که مغز را تغذیه می‌کند، پنج مجموعه شاخه می‌دهد که در مجموع 15 مجموعه می‌شود. از این تعداد: سه جفت شریان مغزی (قدامی، میانی و خلفی) و سه جفت شریان مخچه‌ای (خلفی-تحتانی، قدامی-تحتانی و فوقانی) وجود دارد.

Clinical Correlation

The cerebral thrombosis most commonly affects middle cerebral artery or its main branches because it is a direct continuation of internal carotid artery.

همبستگی بالینی

ترومبوز مغزی معمولاً شریان مغزی میانی یا شاخه‌های اصلی آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد زیرا ادامه مستقیم شریان کاروتید داخلی است.

Arterial Supply of the Cerebrum

The cerebrum is supplied by three pairs of cerebral arteries, viz. anterior, middle and posterior.

خونرسانی شریانی مغز

مخ توسط سه جفت شریان مغزی، یعنی قدامی، میانی و خلفی، خونرسانی می‌شود.

Branching pattern of the cerebral arteries

The cerebral arteries give three types of branches: (a) cortical, (b) central, and (c) choroidal.

الگوی انشعاب شریان‌های مغزی

شریان‌های مغزی سه نوع شاخه دارند: (الف) قشری، (ب) مرکزی و (ج) مشیمیه‌ای.

Cortical branches

Cortical branches supply the outer portion of the cerebrum. The cortical vessels freely anastomose and form a network in the pia mater on the surface of the cerebral cortex. From this network branches arise and pierce the cortex at right angle. Once they enter the cortex, they become the end arteries. There are two types of these end arteries: (a) short, which confine themselves only to the cortex, and (b) long, which pass through the cortex and reach the outer portion of the white matter.

شاخه‌های قشری

شاخه‌های قشری، بخش بیرونی مغز را خون‌رسانی می‌کنند. رگ‌های قشری آزادانه با هم آناستوموز می‌کنند و شبکه‌ای را در نرم‌شامه روی سطح قشر مغز تشکیل می‌دهند. از این شبکه، شاخه‌هایی خارج می‌شوند و قشر مغز را با زاویه قائمه سوراخ می‌کنند. پس از ورود به قشر مغز، به شریان‌های انتهایی تبدیل می‌شوند. دو نوع از این شریان‌های انتهایی وجود دارد: (الف) کوتاه، که خود را فقط به قشر مغز محدود می‌کنند، و (ب) بلند، که از قشر مغز عبور می‌کنند و به بخش بیرونی ماده سفید می‌رسند.

Central branches (Fig. 15.3)

Central branches are numerous slender thin-walled perforating branches which supply the centrally located parts of the cerebrum, viz. corpus striatum, internal capsule, etc. They are end arteries. The central arteries arise in the region of arterial circle of Willis, and are arranged into following four groups:

شاخه‌های مرکزی (شکل ۱۵.۳)

شاخه‌های مرکزی، شاخه‌های متعدد و باریک و سوراخ‌کننده با دیواره نازک هستند که به بخش‌های مرکزی مغز، یعنی جسم مخطط، کپسول داخلی و غیره، خون‌رسانی می‌کنند. آن‌ها شریان‌های انتهایی هستند. شریان‌های مرکزی از ناحیه حلقه شریانی ویلیس منشأ می‌گیرند و در چهار گروه زیر قرار می‌گیرند:

• Anteromedial group: They arise from anterior cerebral and anterior communicating arteries, enter the anterior perforated substance to supply the anterior limb of internal capsule, the corpus striatum and the anterior hypothalamus.

• گروه قدامی-داخلی: این شریان‌ها از شریان‌های مغزی قدامی و شریان‌های رابط قدامی منشأ می‌گیرند و وارد ماده سوراخ‌دار قدامی می‌شوند تا به اندام قدامی کپسول داخلی، جسم مخطط و هیپوتالاموس قدامی خون‌رسانی کنند.

• Anterolateral group (lateral striate arteries): They arise from proximal part of the middle cerebral artery, pierce the anterior perforated substance to supply the anterior limb of the internal capsule, and the caudate and lenti-form nuclei. One of the larger lateral striate arteries which is most susceptible to rupture, is known as the artery of cerebral haemorrhage (also called Charcot’s artery of cerebral haemorrhage).

• گروه قدامی-خارجی (شریان‌های مخطط جانبی): این شریان‌ها از قسمت پروگزیمال شریان مغزی میانی منشأ می‌گیرند و ماده سوراخ‌دار قدامی را سوراخ می‌کنند تا به اندام قدامی کپسول داخلی و هسته‌های دمی و عدسی شکل خون‌رسانی کنند. یکی از شریان‌های مخطط جانبی بزرگتر که بیشتر مستعد پارگی است، به عنوان شریان خونریزی مغزی (که شریان شارکو خونریزی مغزی نیز نامیده می‌شود) شناخته می‌شود.

• Posteromedial group: The arteries of this group arise from proximal part of the posterior cerebral artery and adjoining part of the posterior communicating artery. They enter the posterior perforated substance to supply the thala-mus, the subthalamus and the hypothalamus.

• گروه خلفی-داخلی: شریان‌های این گروه از قسمت پروگزیمال شریان مغزی خلفی و قسمت مجاور شریان رابط خلفی منشأ می‌گیرند. آن‌ها وارد ماده سوراخ‌دار خلفی می‌شوند تا به تالاموس، ساب تالاموس و هیپوتالاموس خون‌رسانی کنند.

• Posterolateral group: These arteries arise from posterior cerebral artery after it has curved around the cerebral peduncle. They supply the thalamus including genicu-late bodies.

• گروه خلفی-جانبی: این شریان‌ها از شریان مغزی خلفی پس از انحنای آن به دور پایه مغزی جدا می‌شوند. آنها تالاموس، از جمله اجسام زانویی را خونرسانی می‌کنند.

Choroidal branches

Choroidal arteries form a network of capillaries which project into the ventricles after invaginating the layers of pia mater and ependyma forming choroid plexuses.

شاخه‌های مشیمیه

شریان‌های مشیمیه شبکه‌ای از مویرگ‌ها را تشکیل می‌دهند که پس از فرو رفتن در لایه‌های نرم‌شامه و اپاندیم، به داخل بطن‌ها امتداد می‌یابند و شبکه‌های مشیمیه را تشکیل می‌دهند.

• Anterior choroidal artery: It arises from internal carotid artery, runs posteriorly near the optic tract, crosses the uncus to enter the choroidal plexus in the inferior horn of lateral ventricle.

• Posterior choroidal artery: It arises from the posterior cerebral artery, encircles around the midbrain to enter the choroidal plexus of the third and lateral ventricles, through transverse fissure.

• شریان مشیمیه قدامی: از شریان کاروتید داخلی جدا می‌شود، به سمت خلف در نزدیکی دستگاه بینایی امتداد می‌یابد، از آنکوس عبور می‌کند تا وارد شبکه مشیمیه در شاخ تحتانی بطن جانبی شود.

• شریان مشیمیه خلفی: از شریان مغزی خلفی جدا می‌شود، مغز میانی را احاطه می‌کند تا از طریق شکاف عرضی وارد شبکه مشیمیه بطن سوم و بطن‌های جانبی شود.

Arterial Supply of the Different Surfaces of the Cerebral Hemisphere

Arterial supply of the superolateral surface (Fig. 15.8A)

خونرسانی شریانی سطوح مختلف نیمکره مغزی

خونرسانی شریانی سطح فوقانی-جانبی (شکل ۱۵.۸A)

FIG. 15.8 Arterial supply of the superolateral (A), medial (B), and inferior (C) surfaces of the cerebral hemisphere.

شکل ۱۵.۸ خونرسانی شریانی سطوح فوقانی جانبی (الف)، داخلی (ب) و تحتانی (ج) نیمکره مغزی.

• Most of the superolateral surface (about two-third) is supplied by the middle cerebral artery. The region of cerebral cortex supplied includes the greater parts of primary motor and sensory areas, and frontal eyefield. In the left (dominant) hemisphere it includes the Broca’s and Wernicke’s speech areas.

• بیشتر سطح فوقانی جانبی (حدود دو سوم) توسط شریان مغزی میانی خونرسانی می‌شود. ناحیه قشر مغزی خونرسانی شده شامل بخش‌های بزرگتر نواحی حرکتی و حسی اولیه و میدان دید جلویی است. در نیمکره چپ (غالب) شامل نواحی گفتاری بروکا و ورنیکه است.

• A narrow strip of cerebral cortex (about 2.5 cm in width) adjoining superomedial border up to the parieto-occipital sulcus is supplied by anterior cerebral artery. The upper parts of primary motor and sensory areas lie in this region.

• یک نوار باریک از قشر مغز (حدود ۲.۵ سانتی‌متر عرض) که در مجاورت مرز فوقانی میانی تا شیار آهیانه-پس‌سری قرار دارد، توسط شریان مغزی قدامی خونرسانی می‌شود. بخش‌های بالایی نواحی حرکتی و حسی اولیه در این ناحیه قرار دارند.

• A narrow strip along the lower border of temporal lobe (excluding temporal pole) and occipital lobe are supplied by posterior cerebral artery. The posterior parts of visual area fall in this area.

• یک نوار باریک در امتداد مرز پایینی لوب گیجگاهی (به استثنای قطب گیجگاهی) و لوب پس‌سری توسط شریان مغزی خلفی خونرسانی می‌شوند. بخش‌های خلفی ناحیه بینایی در این ناحیه قرار دارند.

Arterial supply of the medial surface (Fig. 15.8B)

• Most of the medial surface (anterior two-third) is supplied by the anterior cerebral artery. The region of cerebral cortex supplied includes the parts of motor and sensory areas (paracentral lobule) concerned with perineum, leg, and foot.

• Temporal pole of the temporal lobe is supplied by the middle cerebral artery.

• Occipital lobe is supplied by posterior cerebral artery. The area supplied includes the visual cortex.

خونرسانی شریانی سطح داخلی (شکل 15.8B)

• بیشتر سطح داخلی (دو سوم قدامی) توسط شریان مغزی قدامی خونرسانی می‌شود. ناحیه قشر مغز خونرسانی شده شامل بخش‌هایی از نواحی حرکتی و حسی (لوبول پاراسنترال) مربوط به پرینه، ساق و پا است.

• قطب گیجگاهی لوب گیجگاهی توسط شریان مغزی میانی خونرسانی می‌شود.

• لوب پس سری توسط شریان مغزی خلفی خونرسانی می‌شود. ناحیه خونرسانی شده شامل قشر بینایی است.

Arterial supply of the inferior surface (Fig. 15.8C)

• Most of the inferior surface except the temporal pole is supplied by the posterior cerebral artery.

• Lateral part of the orbital surface of the frontal lobe and temporal pole of the temporal lobe are supplied by the middle cerebral artery.

• Medial part of the orbital surface of the frontal lobe is supplied by the anterior cerebral artery.

خونرسانی شریانی سطح تحتانی (شکل 15.8C)

• بیشتر سطح تحتانی به جز قطب گیجگاهی توسط شریان مغزی خلفی خونرسانی می‌شود.

• قسمت جانبی سطح اربیتال لوب فرونتال و قطب گیجگاهی لوب گیجگاهی توسط شریان مغزی میانی خونرسانی می‌شوند.

• قسمت داخلی سطح اربیتال لوب فرونتال توسط شریان مغزی قدامی خونرسانی می‌شود.

Points to Note

Each surface of the cerebral hemisphere is supplied by three cerebral arteries, viz. anterior, middle and posterior.

نکات قابل توجه

هر سطح از نیمکره مغزی توسط سه شریان مغزی، یعنی قدامی، میانی و خلفی، خونرسانی می‌شود.

Most of the superolateral surface is supplied by middle cerebral artery, most of medial surface by anterior cerebral artery, and most of the inferior surface by the posterior cerebral artery. Thus middle, anterior and posterior cerebral arteries are the principal arteries of the superolateral, medial and inferior surfaces of the cerebral hemisphere respectively.

بیشتر سطح فوقانی-جانبی توسط شریان مغزی میانی، بیشتر سطح داخلی توسط شریان مغزی قدامی و بیشتر سطح تحتانی توسط شریان مغزی خلفی خونرسانی می‌شود. بنابراین شریان‌های مغزی میانی، قدامی و خلفی به ترتیب شریان‌های اصلی سطوح فوقانی-جانبی، داخلی و تحتانی نیمکره مغزی هستند.

Clinical Correlation

• The occlusion of anterior cerebral artery (distal to the anterior communicating artery) may produce following effects:

همبستگی بالینی

• انسداد شریان مغزی قدامی (دیستال به شریان رابط قدامی) ممکن است اثرات زیر را ایجاد کند:

– Contralateral hemiparesis and hemianaesthesia involving mainly the leg and foot, due to involvement of upper parts of primary motor and sensory areas, and paracentral lobule.

– Inability to identify the objects correctly, due to involvement of superior parietal lobule.

– Apathy and personality changes, due to involvement of part of frontal lobe.

– فلج ناقص و بی‌حسی نیمه‌جانبی طرف مقابل که عمدتاً ساق و پا را درگیر می‌کند، به دلیل درگیری قسمت‌های بالایی نواحی حرکتی و حسی اولیه و لوبول پاراسنترال.

– ناتوانی در شناسایی صحیح اشیاء، به دلیل درگیری لوبول جداری فوقانی.

– بی‌تفاوتی و تغییرات شخصیتی، به دلیل درگیری بخشی از لوب فرونتال.

• The occlusion of middle cerebral artery may produce following effects:

– Contralateral hemiplegia and hemianaesthesia, involving mainly the face and arm, due to involvement of most of the primary motor arid sensory areas.

– Aphasia if left dominant hemisphere is involved, due to involvement of motor and sensory speech areas.

– Contralateral homonymous hemianopia, due to involvement of optic radiation.

• انسداد شریان مغزی میانی ممکن است اثرات زیر را ایجاد کند:

– فلج ناقص و بی‌حسی نیمه‌جانبی طرف مقابل، که عمدتاً صورت و بازو را درگیر می‌کند، به دلیل درگیری اکثر نواحی حرکتی و حسی اولیه.

– زبان‌پریشی در صورت درگیری نیمکره غالب چپ، به دلیل درگیری نواحی حرکتی و حسی گفتار.

– همی‌آنوپی هومونیموس طرف مقابل، به دلیل درگیری تشعشعات نوری.

• The occlusion of posterior cerebral artery may produce following effects:

– Contralateral homonymous hemianopia, due to involvement of visual cortex with some degree of macular sparing. The macular vision is spared because it is represented in the occipital pole which receives a collateral supply from the middle cerebral artery (anastomosis exists between the branches of middle and posterior cerebral arteries in the region of the occipital pole).

• انسداد شریان مغزی خلفی ممکن است اثرات زیر را ایجاد کند:

– همی‌آنوپی هم‌نام سمت مقابل، به دلیل درگیری قشر بینایی با درجاتی از حفظ ماکولا. بینایی ماکولا حفظ می‌شود زیرا در قطب پس‌سری قرار دارد که از شریان مغزی میانی تغذیه جانبی دریافت می‌کند (آناستوموز بین شاخه‌های شریان‌های مغزی میانی و خلفی در ناحیه قطب پس‌سری وجود دارد).

Arterial Supply of the Other Parts of the Brain

• The corpus striatum and internal capsule are supplied mainly by central branches (medial and lateral striate arteries) of middle cerebral artery and to some extent by central branches of anterior cerebral artery (Fig. 15.9).

خونرسانی شریانی سایر قسمت‌های مغز

• جسم مخطط و کپسول داخلی عمدتاً توسط شاخه‌های مرکزی (شریان‌های مخطط داخلی و خارجی) شریان مغزی میانی و تا حدودی توسط شاخه‌های مرکزی شریان مغزی قدامی خونرسانی می‌شوند (شکل 15.9).

FIG. 15.9 Coronal section of cerebral hemisphere showing the arterial supply of the deep cerebral structures by middle and anterior cerebral arteries. (T = thalamus, C = caudate nucleus, L = lentiform nucleus. Also note the distribution of the cortical and central branches of the cerebral arteries, and zone of diminished nutrition.)

شکل ۱۵.۹ برش کرونال نیمکره مغزی که خونرسانی به ساختارهای عمقی مغز توسط شریان‌های مغزی میانی و قدامی را نشان می‌دهد. (T = تالاموس، C = هسته دم‌دار، L = هسته عدسی شکل. همچنین به توزیع شاخه‌های قشری و مرکزی شریان‌های مغزی و ناحیه کاهش تغذیه توجه کنید.)

• The thalamus is supplied mainly by central branches of posterior communicating, posterior cerebral and basilar arteries.

• The midbrain is supplied by posterior cerebral, superior cerebellar and basilar arteries.

• The pons is supplied by basilar, superior cerebellar and anterior inferior cerebellar arteries.

• The cerebellum is supplied by superior, anterior inferior, and posterior inferior cerebellar arteries.

• تالاموس عمدتاً توسط شاخه‌های مرکزی شریان‌های ارتباطی خلفی، مغزی خلفی و بازیلار خون‌رسانی می‌شود.

• مغز میانی توسط شریان‌های مغزی خلفی، مخچه‌ای فوقانی و بازیلار خون‌رسانی می‌شود.

• پل مغزی توسط شریان‌های بازیلار، مخچه‌ای فوقانی و مخچه‌ای قدامی تحتانی خون‌رسانی می‌شود.

• مخچه توسط شریان‌های مخچه‌ای فوقانی، قدامی تحتانی و خلفی تحتانی خون‌رسانی می‌شود.

For details see the individual parts of the brain.

برای جزئیات بیشتر به بخش‌های جداگانه مغز مراجعه کنید.

Clinical Correlation

• The cerebral angiography is a radiological technique to visualize the vessels of the brain. A radiopaque solution is injected into one of the major arteries supplying the brain, and serial radiographs of skull are taken at approximately 1 second intervals. The injection into the common carotid artery or the internal carotid artery (carotid angiogram) shows the distribution of middle and anterior cerebral arteries; whereas the injection into the vertebral artery permits the visualization of vertebral, basilar and posterior cerebral arteries together with their branches. The cerebral angiography is valuable in identifying vascular malformations and aneu-rysms. It is also provides useful information about occlusive vascular disease and space-occupying lesions.

همبستگی بالینی

• آنژیوگرافی مغزی یک تکنیک رادیولوژیکی برای تجسم عروق مغز است. یک محلول رادیواپک به یکی از شریان‌های اصلی تغذیه‌کننده مغز تزریق می‌شود و رادیوگرافی‌های سریالی از جمجمه با فواصل تقریباً ۱ ثانیه گرفته می‌شود. تزریق به شریان کاروتید مشترک یا شریان کاروتید داخلی (آنژیوگرافی کاروتید) توزیع شریان‌های مغزی میانی و قدامی را نشان می‌دهد؛ در حالی که تزریق به شریان مهره‌ای، تجسم شریان‌های مغزی مهره‌ای، بازیلار و خلفی را به همراه شاخه‌های آنها امکان‌پذیر می‌سازد. آنژیوگرافی مغزی در شناسایی ناهنجاری‌های عروقی و آنوریسم‌ها ارزشمند است. همچنین اطلاعات مفیدی در مورد بیماری انسداد عروقی و ضایعات فضاگیر ارائه می‌دهد.

• The cortical and central branches of cerebral arteries do not anastomose with each other. The short cortical arteries do not penetrate beyond the cerebral cortex while the long cortical arteries do traverse the cortex to supply the white matter up to a depth of 4 or 5 cm only. The deep portion of the white matter is supplied by the central branches. There is however, a zone of diminished nutrition between the territories of cortical and central branches. The formation of cavities due to senile softening of brain mostly seen in this zone.

• شاخه‌های قشری و مرکزی شریان‌های مغزی با یکدیگر آناستوموز نمی‌کنند. شریان‌های قشری کوتاه از قشر مغز فراتر نمی‌روند در حالی که شریان‌های قشری بلند فقط تا عمق ۴ یا ۵ سانتی‌متر از قشر عبور می‌کنند تا ماده سفید را تغذیه کنند. بخش عمیق ماده سفید توسط شاخه‌های مرکزی تأمین می‌شود. با این حال، یک ناحیه با تغذیه کاهش‌یافته بین قلمرو شاخه‌های قشری و مرکزی وجود دارد. تشکیل حفره‌ها به دلیل نرم شدن مغز در اثر پیری، بیشتر در این ناحیه مشاهده می‌شود.

Venous Drainage of The Brain

The veins of the brain drain into the intracranial dural venous sinuses, which eventually open into the internal jugular veins of the neck. The veins emerge from the brain, traverse the subarachnoid space, pierce the arachnoid mater and meningeal layer of dura mater to drain into the venous sinuses.

تخلیه وریدی مغز

سیاهرگ‌های مغز به سینوس‌های وریدی سخت‌شامه داخل جمجمه‌ای تخلیه می‌شوند که در نهایت به وریدهای ژوگولار داخلی گردن باز می‌شوند. این وریدها از مغز خارج می‌شوند، از فضای زیر عنکبوتیه عبور می‌کنند، لایه عنکبوتیه و مننژی سخت‌شامه را سوراخ می‌کنند تا به سینوس‌های وریدی تخلیه شوند.

The characteristic features of venous drainage of the brain are:

• The venous return in the brain does not follow the arterial pattern.

• The veins of the brain are extremely thin-walled due to absence of muscular tissue in their walls.

• The veins of the brain possess no valves.

• The veins of the brain run mainly in the subarachnoid space.

• The cerebral veins, generally enter obliquely into the dural venous sinuses against the flow of blood in the sinuses to avoid their possible collapse following an increased intracranial pressure as they are thin walled.

ویژگی‌های بارز تخلیه وریدی مغز عبارتند از:

• بازگشت وریدی در مغز از الگوی شریانی پیروی نمی‌کند.

• رگ‌های مغز به دلیل عدم وجود بافت عضلانی در دیواره‌هایشان، دیواره بسیار نازکی دارند.

• رگ‌های مغز دریچه ندارند.

• رگ‌های مغز عمدتاً در فضای زیر عنکبوتیه جریان دارند.

• رگ‌های مغزی، عموماً به صورت مایل وارد سینوس‌های وریدی سخت‌شامه می‌شوند تا از فروپاشی احتمالی آنها پس از افزایش فشار داخل جمجمه جلوگیری شود، زیرا دیواره نازکی دارند.

The veins of the brain comprise, cerebral veins, cerebellar veins, and veins of the brainstem.

رگ‌های مغز شامل رگ‌های مغزی، رگ‌های مخچه‌ای و رگ‌های ساقه مغز هستند.

Cerebral Veins

The cerebral veins are divided into external and internal cerebral veins which drain the external surfaces and the internal regions of the cerebral hemisphere respectively.

وریدهای مغزی

وریدهای مغزی به وریدهای مغزی خارجی و داخلی تقسیم می‌شوند که به ترتیب سطوح خارجی و نواحی داخلی نیمکره مغزی را تخلیه می‌کنند.

External (superficial) cerebral veins

The external cerebral veins drain the surface (cortex) of the hemisphere and are divided into three groups: (a) superior, (b) middle, and (c) inferior.

وریدهای مغزی خارجی (سطحی)

وریدهای مغزی خارجی سطح (قشر) نیمکره را تخلیه می‌کنند و به سه گروه تقسیم می‌شوند: (الف) فوقانی، (ب) میانی و (ج) تحتانی.

Superior cerebral veins (Fig. 15.10)

Superior cerebral veins are about 8 to 12 in number and drain the upper parts of the superolateral and medial surfaces of the cerebral hemisphere. They ascend upwards, pierce the arachnoid mater and traverse the subdural space to enter the superior sagittal sinus.

وریدهای مغزی فوقانی (شکل ۱۵.۱۰)

وریدهای مغزی فوقانی حدود ۸ تا ۱۲ عدد هستند و قسمت‌های بالایی سطوح فوقانی-جانبی و داخلی نیمکره مغزی را تخلیه می‌کنند. آن‌ها به سمت بالا صعود می‌کنند، از عنکبوتیه عبور می‌کنند و از فضای زیر سخت‌شامه عبور می‌کنند تا وارد سینوس ساژیتال فوقانی شوند.

FIG. 15.10 Veins on the superolateral surface of the cerebral hemisphere.

The anterior veins open at right angle while the posterior open obliquely against the flow of blood stream in the superior sagittal sinus (embryologically it is due to backward growth of the rapidly increasing cerebrum), thereby preventing their collapse by increased CSF pressure.

شکل ۱۵.۱۰ وریدهای سطح فوقانی-جانبی نیمکره مغزی.

وریدهای قدامی با زاویه قائمه باز می‌شوند در حالی که وریدهای خلفی به صورت مایل در خلاف جهت جریان خون در سینوس ساژیتال فوقانی باز می‌شوند (از نظر جنینی این به دلیل رشد رو به عقب مخ است که به سرعت در حال افزایش است) و در نتیجه با افزایش فشار مایع مغزی نخاعی از فروپاشی آنها جلوگیری می‌شود.

Middle cerebral veins

Middle cerebral veins are four in number, two on each side: (a) superficial middle cerebral vein, and (b) deep middle cerebral vein.

وریدهای مغزی میانی

وریدهای مغزی میانی چهار عدد هستند، دو تا در هر طرف: (الف) ورید مغزی میانی سطحی، و (ب) ورید مغزی میانی عمقی.

• The superficial middle cerebral vein (Fig. 15.10) lies superficially in the lateral sulcus.

• ورید مغزی میانی سطحی (شکل 15.10) به صورت سطحی در شیار جانبی قرار دارد.

Anteriorly it runs forwards to drain into the cavernous sinus while posteriorly it communicates with the superior sagittal sinus via superior anastomotic vein (of Trolard) and with the transverse sinus via inferior anastomotic vein (of Labbe).

در جلو، به سمت جلو می‌رود تا به سینوس غاری تخلیه شود، در حالی که در عقب، از طریق ورید آناستوموز فوقانی (از Trolard) با سینوس ساژیتال فوقانی و از طریق ورید آناستوموز تحتانی (از Labbe) با سینوس عرضی ارتباط برقرار می‌کند.

• The deep middle cerebral vein lies deep in the lateral sulcus on the insula along with middle cerebral artery. It runs downwards and forwards and joins the anterior cerebral vein to form the basal vein.

• ورید مغزی میانی عمقی در عمق شیار جانبی روی اینسولا به همراه شریان مغزی میانی قرار دارد. این ورید به سمت پایین و جلو امتداد می‌یابد و به ورید مغزی قدامی می‌پیوندد تا ورید پایه را تشکیل دهد.

Inferior cerebral veins

Inferior cerebral veins are many in number but smaller in size. They drain the inferior surface and lower parts of medial and superolateral surfaces of the cerebral hemisphere into nearby intracranial dural venous sinuses, viz. transverse sinus, etc.

وریدهای مغزی تحتانی

وریدهای مغزی تحتانی تعداد زیادی دارند اما اندازه آنها کوچکتر است. آنها سطح تحتانی و قسمت‌های پایینی سطوح داخلی و فوقانی-جانبی نیمکره مغزی را به سینوس‌های وریدی سخت‌شامه داخل جمجمه‌ای مجاور، یعنی سینوس عرضی و غیره، تخلیه می‌کنند.

Other veins

Anterior cerebral vein (Fig. 15.11)

It accompanies the anterior cerebral artery around the corpus callosum and drains the parts of medial surface which cannot be drained into the superior and inferior sagittal sinuses.

سایر وریدها

ورید مغزی قدامی (شکل 15.11)

این ورید شریان مغزی قدامی را در اطراف جسم پینه‌ای همراهی می‌کند و قسمت‌هایی از سطح داخلی را که نمی‌توانند به سینوس‌های ساژیتال فوقانی و تحتانی تخلیه شوند، تخلیه می‌کند.

FIG. 15.11 Veins on the medial surface of the cerebral hemisphere.

شکل ۱۵.۱۱ وریدهای سطح داخلی نیمکره مغزی.

N.B. The anterior cerebral vein is the only large vein of the brain which has a similar name and course as its companion artery (anterior cerebral artery).

توجه: ورید مغزی قدامی تنها ورید بزرگ مغز است که نام و مسیر مشابهی با شریان همراه خود (شریان مغزی قدامی) دارد.

Basal vein (of Rosenthal)

It is formed at the base of brain in the region of anterior perforated substance by the union of three veins: anterior cerebral, deep middle cerebral and striate veins (Fig. 15.12). The striate veins emerge from the anterior perforated substance.

ورید قاعده‌ای (روزنتال)

این ورید در پایه مغز در ناحیه ماده سوراخ‌دار قدامی از اتصال سه ورید تشکیل می‌شود: وریدهای مغزی قدامی، مغزی میانی عمقی و مخطط (شکل ۱۵.۱۲). وریدهای مخطط از ماده سوراخ‌دار قدامی خارج می‌شوند.

FIG. 15.12 Veins at the base of the brain. Note the formation, course and tributaries of the basal vein.

شکل ۱۵.۱۲ سیاهرگ‌های قاعده مغز. به نحوه تشکیل، مسیر و شاخه‌های سیاهرگ قاعده‌ای توجه کنید.

The basal vein runs posteriorly around the midbrain, medial to the uncus and parahippocampus and terminate into the great cerebral vein (of Galen) below the splenium of corpus callosum.

سیاهرگی قاعده‌ای در خلف مغز میانی، در سمت داخلی آنکوس و پاراهیپوکامپ امتداد یافته و در زیر اسپلنیوم جسم پینه‌ای به سیاهرگ مغزی بزرگ (گالن) ختم می‌شود.

Tributaries

Besides the formative three veins, the basal vein receives the tributaries from:

شاخه‌های فرعی

علاوه بر سه رگ اصلی، رگ اصلی شاخه‌های فرعی زیر را دریافت می‌کند:

• Cerebral peduncle

• Uncus and parahippocampus

• Structures of interpeduncular fossa

• Optic tract and olfactory trigone

• Inferior horn of the lateral ventricle.

• ساقه مغزی

• آنکوس و پاراهیپوکامپ

• ساختارهای حفره بین پایه‌ای

• مجرای بینایی و مثلث بویایی

• شاخ تحتانی بطن جانبی.

Internal cerebral veins (Fig. 15.13)

There are two internal cerebral veins located one on either side of midline in the tela choroidea of the third ventricle.

وریدهای مغزی داخلی (شکل ۱۵.۱۳)

دو ورید مغزی داخلی وجود دارد که هر کدام در دو طرف خط وسط در تلا مشیمیه بطن سوم قرار دارند.

FIG. 15.13 Formation, course, and tributaries of the internal cerebral veins and the great cerebral vein of Galen.

شکل ۱۵.۱۳ تشکیل، مسیر و شاخه‌های وریدهای مغزی داخلی و ورید مغزی بزرگ جالینوس.

Each internal cerebral vein is formed at the interven-tricular foramen (of Monro) by the union of three veins: thalamostriate, septal and choroidal. The two internal cerebral veins run posteriorly one on either side of mid-line, between the two layers of tela choroidea of third ventricle and unite together beneath the splenium of corpus callosum to form the great cerebral vein (of Galen) which empties into the straight sinus.

هر ورید مغزی داخلی در سوراخ بین بطنی (مونرو) از به هم پیوستن سه ورید تشکیل می‌شود: تالاموستریا، سپتوم و مشیمیه. دو ورید مغزی داخلی به صورت خلفی در دو طرف خط میانی، بین دو لایه تلا مشیمیه بطن سوم امتداد یافته و در زیر طحال جسم پینه‌ای به هم متصل می‌شوند تا ورید مغزی بزرگ (جالینوس) را تشکیل دهند که به سینوس مستقیم تخلیه می‌شود.

The thalamostriate, septal and choroidal veins are the most important deep veins of the cerebrum. As their names imply, the thalamostriate (striothalamic) vein drains the thalamus and basal ganglia; the septal vein drains the septum pellu-cidum, and the choroidal vein drains the choroid plexus.

وریدهای تالاموستریا، سپتوم و مشیمیه مهمترین وریدهای عمقی مغز هستند. همانطور که از نام آنها پیداست، ورید تالاموستریا (استریوتالاموس) تالاموس و گانگلیون‌های پایه را تخلیه می‌کند. ورید سپتوم، سپتوم پلوسیدوم و ورید مشیمیه، شبکه مشیمیه را تخلیه می‌کند.

Great cerebral vein (of Galen)

Great cerebral vein is a single vein (about 2 cm in length). It is formed by the union of two internal cerebral veins below and behind the splenium of corpus callosum. It immediately receives the two basal veins and after a short backward course it joins the inferior sagittal sinus to form the straight sinus.

ورید مغزی بزرگ (از جالینوس)

ورید مغزی بزرگ یک ورید منفرد (حدود ۲ سانتی‌متر طول) است. این ورید از به هم پیوستن دو ورید مغزی داخلی در زیر و پشت طحال جسم پینه‌ای تشکیل می‌شود. این ورید بلافاصله دو ورید قاعده‌ای را دریافت می‌کند و پس از یک مسیر کوتاه رو به عقب، به سینوس ساژیتال تحتانی می‌پیوندد تا سینوس مستقیم را تشکیل دهد.

Tributaries

• Internal cerebral veins

• Basal veins

• Veins from colliculi (tectum of midbrain)

• Veins from cerebellum and adjoining parts of the occipital lobes of the cerebrum.

شاخه‌های فرعی

• وریدهای مغزی داخلی

• وریدهای قاعده‌ای

• وریدهای کولیکولی (تکتوم مغز میانی)

• وریدهای مخچه و بخش‌های مجاور لوب‌های پس‌سری مخ.

Venous Drainage of the Different Surfaces of the Cerebral Hemisphere

Venous drainage of the superolateral surface

تخلیه وریدی سطوح مختلف نیمکره مغزی

تخلیه وریدی سطح فوقانی جانبی

Superolateral surface is drained by the following veins:

• Superior cerebral veins drain the upper part into the superior sagittal sinus.

• Inferior cerebral veins drain the lower part into the superficial middle cerebral vein, however some from the pos-teroinferior part drain into the transverse sinus.

سطح فوقانی جانبی توسط رگ‌های زیر تخلیه می‌شود:

• رگ‌های مغزی فوقانی، قسمت فوقانی را به سینوس ساژیتال فوقانی تخلیه می‌کنند.

• رگ‌های مغزی تحتانی، قسمت تحتانی را به ورید مغزی میانی سطحی تخلیه می‌کنند، با این حال، مقداری از قسمت خلفی تحتانی به سینوس عرضی تخلیه می‌شود.

Venous drainage of the inferior surface

Inferior surface is drained by the inferior cerebral veins:

• Inferior cerebral veins, from the orbital part drains into the superficial, middle cerebral and anterior cerebral veins

• Inferior cerebral veins, from the tentorial part drains into:

1. Venous sinuses at the base of skull, viz. cavernous, superior petrosal, straight and transverse sinuses;

2. Superficial middle cerebral vein which drains into cavernous sinus and basal vein which drains into the straight sinus.

تخلیه وریدی سطح تحتانی

سطح تحتانی توسط وریدهای مغزی تحتانی تخلیه می‌شود:

• وریدهای مغزی تحتانی، از قسمت مداری به وریدهای مغزی سطحی، مغزی میانی و مغزی قدامی تخلیه می‌شوند.

• وریدهای مغزی تحتانی، از قسمت چادرینه به موارد زیر تخلیه می‌شوند:

۱. سینوس‌های وریدی در قاعده جمجمه، یعنی سینوس‌های کاورنوس، پتروزال فوقانی، مستقیم و عرضی؛

۲. ورید مغزی میانی سطحی که به سینوس کاورنوس و ورید قاعده‌ای که به سینوس مستقیم تخلیه می‌شوند.

Venous drainage of the medial surface

Medial surface is drained by the following veins:

• Superior cerebral veins drain the upper part into superior sagittal sinus.

• Inferior cerebral veins drain the lower part into the inferior sagittal sinus.

• Some of the veins from the posterior part drain into the great cerebral vein.

• Anterior cerebral vein drains the anterior part.

تخلیه وریدی سطح داخلی

سطح داخلی توسط وریدهای زیر تخلیه می‌شود:

• وریدهای مغزی فوقانی، قسمت فوقانی را به سینوس ساژیتال فوقانی تخلیه می‌کنند.

• وریدهای مغزی تحتانی، قسمت تحتانی را به سینوس ساژیتال تحتانی تخلیه می‌کنند.

• برخی از وریدهای قسمت خلفی به ورید مغزی بزرگ تخلیه می‌شوند.

• ورید مغزی قدامی، قسمت قدامی را تخلیه می‌کند.

N.B. From the above description, it is clear that the superficial veins drain mainly into the superior sagittal sinus, which ultimately drain into the right internal jugular vein. On the other hand the deep veins drain mainly into the great cerebral vein, which ultimately drain into left internal jugular vein.

توجه: از توضیحات بالا مشخص است که وریدهای سطحی عمدتاً به سینوس ساژیتال فوقانی می‌ریزند که در نهایت به ورید ژوگولار داخلی راست می‌ریزند. از سوی دیگر، وریدهای عمقی عمدتاً به ورید مغزی بزرگ می‌ریزند که در نهایت به ورید ژوگولار داخلی چپ می‌ریزند.

Clinical Correlation

Subdural haemorrhage

It occurs due to rupture of cerebral veins in the sub-dural space. The cerebral veins while traversing the subdural space en route to drain into the dural venous sinuses have little support and are torn following moderate trauma on head. The superior cerebral veins are most commonly torn, where they enter the superior sagittal sinus. The cause is usually a blow on the front or back of the head, resulting in excessive anteroposterior displacement of the brain within the skull. Consequently the cerebral veins in the sub-dural space (called bridging veins) are unduly stretched and torn. The subdural haemorrhage is generally extensive because of the loose attachment between the dura and arachnoid.

همبستگی بالینی

خونریزی ساب دورال

این خونریزی به دلیل پارگی وریدهای مغزی در فضای ساب دورال رخ می‌دهد. وریدهای مغزی هنگام عبور از فضای ساب دورال در مسیر تخلیه به سینوس‌های وریدی سخت‌شامه، پشتیبانی کمی دارند و پس از ضربه متوسط به سر پاره می‌شوند. وریدهای مغزی فوقانی اغلب پاره می‌شوند، جایی که وارد سینوس ساژیتال فوقانی می‌شوند. علت آن معمولاً ضربه به جلو یا عقب سر است که منجر به جابجایی بیش از حد قدامی-خلفی مغز در داخل جمجمه می‌شود. در نتیجه، وریدهای مغزی در فضای ساب دورال (که وریدهای پل‌زننده نامیده می‌شوند) به طور نامناسب کشیده و پاره می‌شوند. خونریزی ساب دورال به دلیل اتصال سست بین سخت‌شامه و عنکبوتیه عموماً گسترده است.

the types of intracranial haemorrhage and vessels most commonly involved are summarized in Table 15.2.

انواع خونریزی داخل جمجمه‌ای و رگ‌هایی که معمولاً درگیر می‌شوند در جدول 15.2 خلاصه شده‌اند.

Table 15.2

Types of intracranial haemorrhage

جدول ۱۵.۲

انواع خونریزی داخل جمجمه‌ای

Various types of intracranial haemorrhages can be easily detected by CT scan of brain Figures 15.14 to 15.17, shows extradural, subdural, subarachnoid and intracerebral haemorrhage respectively.

انواع مختلف خونریزی‌های داخل جمجمه‌ای را می‌توان به راحتی با سی‌تی‌اسکن مغز تشخیص داد. شکل‌های 15.14 تا 15.17 به ترتیب خونریزی خارج سخت‌شامه، زیر سخت‌شامه، زیر عنکبوتیه و داخل مغزی را نشان می‌دهند.

FIG. 15.14 CT scan of brain showing extradural haemorrhage/ haematoma. Source: Drake, Richard L, Vogl, Mitchell, Adam WM. Grays Anatomy for Students. Philadelphia: Elsevier, Inc., 2005

شکل ۱۵.۱۴ سی‌تی‌اسکن مغز که خونریزی/هماتوم خارج سخت‌شامه را نشان می‌دهد. منبع: دریک، ریچارد ال، ووگل، میچل، آدام دبلیو ام. آناتومی گریس برای دانشجویان. فیلادلفیا: الزویر، شرکت، ۲۰۰۵

FIG. 15.15 CT scan of brain showing subdural haemorrhage/ haematoma. Source: Drake, Richard L, Vogl, Mitchell, Adam WM. Grays Anatomy for Students. Philadelphia: Elsevier, Inc., 2005

شکل ۱۵.۱۵ سی‌تی‌اسکن مغز که خونریزی/هماتوم ساب‌دورال را نشان می‌دهد. منبع: دریک، ریچارد ال، ووگل، میچل، آدام دبلیو ام. آناتومی گری برای دانشجویان. فیلادلفیا: الزویر، شرکت، ۲۰۰۵

FIG. 15.16 CT scan of brain showing subarachnoid haemorrhage (arrows). Source: Drake, Richard L, Vogl, Mitchell, Adam WM. Grays Anatomy for Students. Philadelphia: Elsevier, Inc., 2005

شکل ۱۵.۱۶ سی‌تی‌اسکن مغز که خونریزی زیر عنکبوتیه را نشان می‌دهد (فلش‌ها). منبع: دریک، ریچارد ال، ووگل، میچل، آدام دبلیو ام. آناتومی گریس برای دانشجویان. فیلادلفیا: الزویر، شرکت، ۲۰۰۵

FIG. 15.17 CT scan of brain showing intracerebral haemorrhage. (arrows) Source: Haslet, Christopher, Chilvers, Edwin R, Boon, Nicholas A, et al., editors. Davidson’s Principles and Practice of Medicine. 19th edn. Oxford: Elsevier Science Ltd., 2002

شکل ۱۵.۱۷ سی‌تی‌اسکن مغز که خونریزی داخل مغزی را نشان می‌دهد. (فلش‌ها) منبع: هاسلت، کریستوفر، چیلورز، ادوین آر، بون، نیکلاس ای و همکاران، ویراستاران. اصول و عمل پزشکی دیویدسون. ویرایش نوزدهم. آکسفورد: انتشارات الزویر ساینس، ۲۰۰۲

Blood-Brain Barrier (BBB)

The brain and spinal cord need a stable environment to function normally. This is provided by the presence of a semipermeable barrier, called blood-brain barrier (the term blood-brain-spinal cord barrier would be more accurate name). This barrier protects the brain and spinal cord from potentially harmful substances (toxic drugs and other exogenous materials) while allowing the gases and nutrients to enter the nervous tissue.

سد خونی-مغزی (BBB)

مغز و نخاع برای عملکرد طبیعی خود به یک محیط پایدار نیاز دارند. این امر با وجود یک سد نیمه‌تراوا به نام سد خونی-مغزی (اصطلاح سد خونی-مغزی-نخاعی نام دقیق‌تری است) فراهم می‌شود. این سد، مغز و نخاع را از مواد بالقوه مضر (داروهای سمی و سایر مواد خارجی) محافظت می‌کند و در عین حال به گازها و مواد مغذی اجازه ورود به بافت عصبی را می‌دهد.

Structure of Blood-Brain Barrier

The BBB consists of following structures (Fig. 15.18) which intervene between the blood in the capillaries and the extracellular spaces surrounding the neurons and neuroglia in the brain:

ساختار سد خونی-مغزی

سد خونی-مغزی از ساختارهای زیر تشکیل شده است (شکل 15.18) که بین خون موجود در مویرگ‌ها و فضاهای خارج سلولی اطراف نورون‌ها و نوروگلیاها در مغز قرار می‌گیرند:

FIG. 15.18 Structure of blood-brain barrier (BBB).

شکل ۱۵.۱۸ ساختار سد خونی-مغزی (BBB).

• capillary endothelial cells and tight junctions between them.

• a basement membrane on which the capillary endothelial cells are arranged, and

• the foot processes of the astrocytes that adhere to the outer surface of the capillary wall.

• سلول‌های اندوتلیال مویرگی و اتصالات محکم بین آنها.

• غشای پایه که سلول‌های اندوتلیال مویرگی روی آن قرار گرفته‌اند، و

• زوائد پایی آستروسیت‌ها که به سطح بیرونی دیواره مویرگی می‌چسبند.

N.B. The tight junctions between the endothelial cells of the blood capillaries form the most important component of blood-brain barrier.

توجه: اتصالات محکم بین سلول‌های اندوتلیال مویرگ‌های خونی، مهم‌ترین جزء سد خونی-مغزی را تشکیل می‌دهند.

Areas of the Brain Devoid of Blood-Brain Barrier

The following areas of the brain are devoid of blood-brain barrier:

• Pineal gland

• Posterior lobe of the pituitary gland ^ Tuber cinereum

• Wall of the supraoptic recess of the third ventricle

• Area postrema at the lower end of the floor of fourth ventricle.

نواحی مغز فاقد سد خونی-مغزی

نواحی زیر مغز فاقد سد خونی-مغزی هستند:

• غده پینه آل

• لوب خلفی غده هیپوفیز ^ غده سینروم

• دیواره فرورفتگی فوق بینایی بطن سوم

• ناحیه پوسترما در انتهای پایینی کف بطن چهارم.

In fact in these areas, the capillary endothelium has fenes-trations, across which protein and small organic molecules may pass from blood to the nervous tissue. These are the sites where the neuronal receptors may sample the chemical contents of the plasma directly. The hypothalamus which is involved in the regulation of the metabolic activities of the body might react suitably and modify the activities thereby protecting the nervous tissue.

در واقع در این نواحی، اندوتلیوم مویرگی دارای روزنه‌هایی است که پروتئین و مولکول‌های آلی کوچک می‌توانند از طریق آنها از خون به بافت عصبی منتقل شوند. اینها مکان‌هایی هستند که گیرنده‌های عصبی می‌توانند مستقیماً از محتویات شیمیایی پلاسما نمونه‌برداری کنند. هیپوتالاموس که در تنظیم فعالیت‌های متابولیک بدن نقش دارد، ممکن است به طور مناسب واکنش نشان دهد و فعالیت‌ها را تغییر دهد و از این طریق از بافت عصبی محافظت کند.

Clinical Correlation

همبستگی بالینی

• Any injury to the brain by trauma, chemical toxins or inflammation causes a breakdown of the blood-brain barrier allowing free diffusion of larger molecules into the nervous tissue. For example, normally when penicillin is administered systemically, only a small amount of it enters the CNS because penicillin in high concentration is toxic to the nervous tissue. In the presence of meningitis the menin-ges become more permeable at the site of inflammation thus permitting sufficient antibiotic to reach the site to check the infection.

• هرگونه آسیب به مغز در اثر ضربه، سموم شیمیایی یا التهاب باعث تجزیه سد خونی-مغزی می‌شود که امکان انتشار آزاد مولکول‌های بزرگتر به بافت عصبی را فراهم می‌کند. به عنوان مثال، معمولاً وقتی پنی‌سیلین به صورت سیستمیک تجویز می‌شود، تنها مقدار کمی از آن وارد سیستم عصبی مرکزی می‌شود زیرا پنی‌سیلین در غلظت بالا برای بافت عصبی سمی است. در صورت وجود مننژیت، مننژها در محل التهاب نفوذپذیرتر می‌شوند و در نتیجه اجازه می‌دهند آنتی‌بیوتیک کافی برای بررسی عفونت به محل برسد.

• The drugs like, chloramphenicol, tetracyclines, sul-phonamides, thiopental (lipid soluble), atropine (lipid soluble) easily pass through the blood-brain barrier. The drugs like, phenylbutazone, and neuro-transmitters like exogenous epinephrine and dopa-mine cannot cross the blood-brain barrier.

• داروهایی مانند کلرامفنیکل، تتراسایکلین‌ها، سولفونامیدها، تیوپنتال (محلول در چربی)، آتروپین (محلول در چربی) به راحتی از سد خونی-مغزی عبور می‌کنند. داروهایی مانند فنیل بوتازون و انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند اپی‌نفرین و دوپامین برون‌زا نمی‌توانند از سد خونی-مغزی عبور کنند.

• In Parkinson’s disease, there is deficiency of neu-rotransmitter dopamine in the corpus striatum.

• در بیماری پارکینسون، کمبود دوپامین، انتقال‌دهنده عصبی، در جسم مخطط وجود دارد.

Unfortunately dopamine cannot be used for the treatment, as it will not cross the blood-brain barrier. Instead levodopa (L-dopa) a precursor of dopamine is used which readily crosses the blood-brain barrier. The L-dopa is converted into dopamine by the neurons within CNS.

متأسفانه دوپامین را نمی‌توان برای درمان استفاده کرد، زیرا از سد خونی مغزی عبور نمی‌کند. در عوض، از لوودوپا (L-dopa) که پیش‌ساز دوپامین است و به راحتی از سد خونی مغزی عبور می‌کند، استفاده می‌شود. L-dopa توسط نورون‌های موجود در سیستم عصبی مرکزی به دوپامین تبدیل می‌شود.

In infants, the blood-brain barrier is not fully developed, therefore if the serum bilirubin level is high, the bilirubin readily enters the brain tissue producing bilirubin encephalopathy (syn. kernicterus) a severe form of jaundice seen only in newborn babies.

در نوزادان، سد خونی مغزی به طور کامل توسعه نیافته است، بنابراین اگر سطح بیلی‌روبین سرم بالا باشد، بیلی‌روبین به راحتی وارد بافت مغز می‌شود و باعث ایجاد آنسفالوپاتی بیلی‌روبین (به اختصار کرنیکتروس) می‌شود که نوعی زردی شدید است که فقط در نوزادان تازه متولد شده دیده می‌شود.

Blood-Csf Barrier

Similar to BBB, there is barrier between the blood in the capillaries of choroid plexus and the cerebrospinal fluid (CSF) within the ventricles of the brain. It allows the free passage of water, gases and lipid soluble substances from the blood to the CSF, but prevents the entry of macromolecules such as proteins and most hexoses other than glucose.

سد خونی-CSF

مشابه سد خونی-CSF، سدی بین خون در مویرگ‌های شبکه کوروئید و مایع مغزی نخاعی (CSF) در بطن‌های مغز وجود دارد. این سد اجازه عبور آزاد آب، گازها و مواد محلول در چربی را از خون به CSF می‌دهد، اما از ورود ماکرومولکول‌هایی مانند پروتئین‌ها و بیشتر هگزوزها به غیر از گلوکز جلوگیری می‌کند.

Structure of Blood-CSF Barrier

The blood in the lumen of blood capillary (within the vil-lus of choroid plexus) is separated from the CSF in the cavity of the ventricle by the following structures which constitute the blood-CSF barrier:

ساختار سد خونی-CSF

خون موجود در لومن مویرگ خونی (درون پرزهای شبکه کوروئید) توسط ساختارهای زیر که سد خونی-CSF را تشکیل می‌دهند، از CSF در حفره بطن جدا می‌شود:

• The endothelial cells, which are fenestrated (the fenes-trations are not true perforations but are filled with thin diaphragms).

• The basement membrane of the capillary endothelial cells.

• The basement membrane of the choroidal epithelial cells.

• The tight junctions between the choroidal epithelial cells.

• The scattered pale cells with their flattened processes between the two basement membranes.

• سلول‌های اندوتلیال که دارای روزنه هستند (روزنه‌ها سوراخ‌های واقعی نیستند، بلکه با دیافراگم‌های نازکی پر شده‌اند).

• غشای پایه سلول‌های اندوتلیال مویرگی.

• غشای پایه سلول‌های اپیتلیال مشیمیه.

• اتصالات محکم بین سلول‌های اپیتلیال مشیمیه.

• سلول‌های کم‌رنگ پراکنده با زوائد مسطح خود بین دو غشای پایه.

Clinical Problems

مشکلات بالینی

1. The resuscitation (a device to restore circulation and respiration) should be done within 4 minutes of cardiorespiratory arrest. Why?

1. احیا (وسیله ای برای بازگرداندن گردش خون و تنفس) باید ظرف 4 دقیقه پس از ایست قلبی تنفسی انجام شود. چرا؟

2. On examining a carotid angiogram it is commonly noted that the contrast medium fills the anterior and middle cerebral arteries but fails to fill the posterior communicating artery beyond a certain point. Mention its anatomical basis.

2. در بررسی آنژیوگرافی کاروتید، معمولاً مشاهده می‌شود که ماده حاجب شریان‌های مغزی قدامی و میانی را پر می‌کند اما شریان ارتباطی خلفی را فراتر از یک نقطه خاص پر نمی‌کند. مبنای آناتومیکی آن را ذکر کنید.

3. The subarachnoid haemorrhage usually occurs at the base of the brain.

3. خونریزی زیر عنکبوتیه معمولاً در پایه مغز رخ می‌دهد.

4. A 50-year-old hypertensive patient suddenly complained of severe headache. A few movements later he lost his consciousness and developed the following neurological defects: (a) loss of speech (aphasia), (b) right sided hemiplegia, and hemianaesthesia. Make the clinical diagnosis and mention the anatomical basis.

4. یک بیمار 50 ساله مبتلا به فشار خون بالا ناگهان از سردرد شدید شکایت کرد. چند حرکت بعد، او هوشیاری خود را از دست داد و دچار نقص‌های عصبی زیر شد: (الف) از دست دادن گفتار (آفازی)، (ب) همی پلژی سمت راست و همی آنستزی. تشخیص بالینی را بیان کنید و مبنای آناتومیکی آن را ذکر کنید.

5. Why do the patients suffering from chronic subdural haematoma complain of headache, drowsiness and mental confusion and they are relieved of these symptoms once the blood clot is removed?

۵. چرا بیمارانی که از هماتوم ساب دورال مزمن رنج می‌برند از سردرد، خواب‌آلودگی و گیجی شکایت دارند و پس از برداشتن لخته خون، این علائم برطرف می‌شود؟

Clinical Problem Solving

حل مسئله بالینی

1. This is because the irreversible brain damage starts to occur at about 4 minutes.

1. دلیل این امر این است که آسیب برگشت‌ناپذیر مغز حدود 4 دقیقه پس از شروع حمله شروع می‌شود.

2. This is because, in the posterior communicating artery the streams of blood from internal carotid and vertebral arteries do not mix (also seepage 172).

2. دلیل این امر این است که در شریان رابط خلفی، جریان خون از شریان‌های کاروتید داخلی و مهره‌ای با هم مخلوط نمی‌شوند (همچنین صفحه 172).

3. The subarachnoid haemorrhage commonly occurs due to rupture of congenital berry aneurysms which develop in the arteries of circle of Willis. Since the circle of Willis is located at the base of brain, the suba-rachnoid haemorrhage commonly occurs at the base of brain.

3. خونریزی زیر عنکبوتیه معمولاً به دلیل پارگی آنوریسم‌های مادرزادی توت که در شریان‌های حلقه ویلیس ایجاد می‌شوند، رخ می‌دهد. از آنجایی که حلقه ویلیس در پایه مغز قرار دارد، خونریزی زیر عنکبوتیه معمولاً در پایه مغز رخ می‌دهد.

4. It is a typical case of brain stroke/cerebral stroke. The brain stroke is clinically defined as sudden development of neurological deficits due to cerebrovascular accident. A sudden severe headache followed by a loss of consciousness is a common clinical finding in patient with a blockage or rupture of cerebral artery. The neurological deficits noticed in this patient suggest the involvement of left middle cerebral artery.

4. این یک مورد معمول از سکته مغزی/سکته مغزی است. سکته مغزی از نظر بالینی به عنوان ایجاد ناگهانی نقص عصبی ناشی از حادثه مغزی عروقی تعریف می‌شود. سردرد شدید ناگهانی و به دنبال آن از دست دادن هوشیاری، یک یافته بالینی رایج در بیمار مبتلا به انسداد یا پارگی شریان مغزی است. نقص عصبی مشاهده شده در این بیمار نشان دهنده درگیری شریان مغزی میانی چپ است. توجه: خونریزی مغزی معمولاً به دلیل پارگی یک شریان آتروماتوز* رخ می‌دهد و بیشتر در بیماران میانسال مبتلا به فشار خون بالا شایع است.

N.B. The cerebral haemorrhage usually occurs due to rupture of an atheromatous* artery and is most common in middle-aged patients suffering from hypertension.

توجه: خونریزی مغزی معمولاً به دلیل پارگی شریان آتروماتوز* رخ می‌دهد و بیشتر در بیماران میانسال مبتلا به فشار خون بالا شایع است.

5. The subdural haemorrhage occurs in the subdural space, usually due to tearing of superior cerebral veins. (Also seepage 183) The headache, drowsiness and mental confusion occur due to raised intracranial pressure caused by the presence of subdural haematoma, consequently when subdural haematoma (blood clot) is removed the symptoms disappear.

5. خونریزی ساب دورال در فضای ساب دورال رخ می‌دهد، معمولاً به دلیل پارگی وریدهای مغزی فوقانی. (همچنین صفحه 183) سردرد، خواب‌آلودگی و گیجی ذهنی به دلیل افزایش فشار داخل جمجمه ناشی از وجود هماتوم ساب دورال رخ می‌دهد، در نتیجه هنگامی که هماتوم ساب دورال (لخته خون) برداشته شود، علائم از بین می‌روند.

^*Atheroma = A disease of arterial wall due to degenerative changes characterised by the formation of a tumour containing porridge-like matter (matter like a gruel). The affected artery is called atheromatous artery.

* آتروما = بیماری دیواره شریانی به دلیل تغییرات دژنراتیو که با تشکیل توموری حاوی ماده‌ای شبیه فرنی (ماده‌ای شبیه فرنی) مشخص می‌شود. شریان آسیب‌دیده، شریان آتروماتوز نامیده می‌شود.