۱۲ ویروس کشنده و مرگبار روی زمین
انسان ها برای هزاران سال است که در حال مقابله با ویروس ها هستند. ویروس کووید-۱۹ (کرونا) جدید هم از این قاعده مستثنی نیست. در مورد برخی از بیماری های ویروسی، واکسن ها و داروهای ضدویروس امکان جلوگیری از شیوع گسترده عفونت ها و کمک به بهبودی بیماران را برای ما فراهم کرده است. ما موفق به ریشه کن کردن بیماری ای بنام آبله شدیم و دنیا را از موارد جدید ابتلا رهایی بخشیدیم.با این حال فاصله زیادی تا پیروزی در مبارزه در برابر ویروس ها از جمله ویروس کرونا داریم. در دهه‌های اخیر، ویروس های متعددی از حیوانات به انسان انتقال یافته اند و ضمن داشتن شیوع قابل توجه، جان هزاران نفر را گرفته اند. گونه ویروس ابولایی که در سال ۲۰۱۴-۲۰۱۶ در غرب آفریقا شیوع پیدا کرد، منجر به مرگ ۹۰٪ از افراد آلوده شد، و این ویروس را به کشنده ترین عضو خانواده ابولا تبدیل کرد.
اما ویروس های دیگری نیز وجود دارند که به همان اندازه و یا حتی کشنده تر هستند. در حال حاضر شماری از ویروس ها، از جمله کرونا ویروس جدید، در سراسر جهان شیوع یافته اند، و با اینکه میزان مرگ و میر کمتری دارند، اما هنوز هم تهدید جدی برای بهداشت عمومی به حساب می آیند، چراکه هنوز ابزاری برای مقابله با آنها وجود ندارد.
در اینجا ۱۲ مورد از مرگبارترین ویروس ها، براساس احتمال کشته شدن فرد در صورت ابتلا به یکی از آنها، تعداد افراد کشته شده و یا اینکه آیا تهدید فزاینده ای محسوب می شوند یا خیر، مطرح شده است.
۱. ویروس ماربورگ
دانشمندان ویروس ماربورگ را با وقوع همه گیری کوچکی در سال ۱۹۶۷ در کارمندان آزمایشگاهی در آلمان که در تماس با میمون های آلوده وارد شده از اوگاندا بودند، شناسایی کردند. ویروس ماربورگ از این نظر که می تواند موجب ایجاد تب خونریزی دهنده شود، شبیه به ابولا است؛ به این معنی که افراد آلوده دارای تب و خونریزی بالایی در تمام بدن خود هستند که می تواند منجر به شوک، نارسایی اندام و مرگ شود.
براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO)، میزان مرگ و میر در اولین همه گیری ۲۵٪ بود، اما در شیوع ۱۹۹۸-۲۰۰۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو و همچنین در شیوع ۲۰۰۵ در آنگولا، بیش از ۸۰٪ بود.
۲. ویروس ابولا
اولین شیوع شناخته شده ابولا در انسان در سال ۱۹۷۶ به طور همزمان در جمهوری سودان و جمهوری دموکراتیک کنگو رخ داد. ابولا از طریق تماس با خون یا دیگر مایعات بدن یا بافت افراد آلوده یا حیوانات منتشر می شود. بر اساس اظهارات الکه مولبرگر، متخصص ویروس ابولا و دانشیار میکروبیولوژی در دانشگاه بوستون در مجله Live Science، میزان مرگ و میر این گونه های شناخته شده ابولا بسیار متفاوت است.
یکی از گونه ها بنام ابولا رستون، حتی باعث بیمار شدن فرد نمی شود. اما میزان مرگ و میر گونه بوندیبوگیو (Bundibugyo (50٪ است و بر اساس اظهارات سازمان بهداشت جهانی، این میزان برای گونه سودان ۷۱٪ است.
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، شیوع روبه گسترش این بیماری در غرب آفریقا از اوایل سال ۲۰۱۴ آغاز شد و بزرگترین و پیچیده ترین شیوع تا به امروز است.
۳. هاری
اگرچه ظهور واکسن هاری برای حیوانات اهلی در دهه ۱۹۲۰، وقوع بسیار نادر این بیماری در کشورهای توسعه یافته را در پی داشته است، اما این بیماری در هند و بخش هایی از آفریقا همچنان یک مشکل جدی بشمار می آید. طبق اظهارات مالبرگر، “این ویروس به مغز آسیب می رساند، و بیماری واقعاً بدی است.” وی گفت: “ما واکسن هاری را داریم و آنتی بادی هایی داریم که ضد هاری عمل می کنند، بنابراین اگر کسی مورد گزش حیوان هاری قرار گیرد قادر به درمان این فرد هستیم.”
با این حال وی اظهار داشت “در صورت عدم درمان، احتمال وقوع صد درصدی مرگ قطعی است.”
۴. ایدز (HIV)
در دنیای کنونی، ممکن است HIV مرگبارترین ویروس موجود باشد. بر اساس اظهارات دکتر آمش آدالجا، پزشک بیماری های عفونی و سخنگوی انجمن بیماری های عفونی آمریکا، “این ویروس هنوز یکی از بزرگترین قاتلان محسوب می شود”. تخمین زده می شود که از زمان ابتلا به این بیماری در اوایل دهه ۱۹۸۰، ۳۲ میلیون نفر در اثر ویروس HIV جان باخته اند. طبق گفته آدالجا “بیماری عفونی که در حال حاضر بیشترین تلفات را برای بشر به همراه دارد، HIV است.”
داروهای ضد ویروسی قوی این امکان را برای افراد فراهم کرده است که سال ها با HIV زندگی کنند. اما این بیماری همچنان بسیاری از کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط، که ۹۵٪ از عفونت های جدید HIV در آنها رخ می دهد را دستخوش خود قرار داده است. نزدیک به ۱ نفر در هر ۲۵ بزرگسال در منطقه آفریقا از نظر HIV مثبت هستند، که بیش از دو سوم افرادی که مبتلا به HIV که در سراسر جهان زندگی می کنند را به خود اختصاص می دهند.
۵. آبله
مجمع جهانی بهداشت در سال ۱۹۸۰، جهان را عاری از هرگونه آبله اعلام کرد. اما تا پیش از آن، هزاران سال انسان ها با آبله در نبرد بودند، و این بیماری حدود ۱ نفر در هر ۳ نفر از افراد آلوده را می کشت و بازماندگانی با زخم های عمیق، دائمی و غالبا نابینایی برجای می گذاشت.
میزان مرگ و میر در جمعیت خارج از اروپا، که مردم در آن تا پیش از انتقال ویروس توسط مسافران به آن مناطق، ارتباط کمی با ویروس داشتند، به مراتب بیشتر بود. به عنوان مثال، مورخان تخمین می زنند که ۹۰٪ از جمعیت بومی قاره آمریکا در اثر آبله که توسط کاشفان اروپایی انتقال یافت، مردند. آبله تنها در قرن بیستم، موجب مرگ ۳۰۰ میلیون نفر شده است.
طبق گفته دکتر آدالجا “آبله چیزی بود که بار سنگینی به کره زمین تحمیل کرد، و این نه فقط مرگ بلکه نابینایی هم بود، و این همان دلیلی بود که باعث می شد تلاش برای ریشه کن کردن آن از زمین صورت گیرد.”
۶.هانتاویروس
سندروم ریوی هانتاویروس (HPS) اولین بار در سال ۱۹۹۳، با مرگ یک مرد جوان سالم و نامزد وی در منطقه فور کورنرز ایالات متحده که پس چند روز تنگی نفس درگذشتند، مورد توجه گسترده ای قرار گرفت. چند ماه بعد، مقامات بهداشتی هانتاویروس را از موش‌های آهویی (Deer mice) که در خانه یکی از افراد آلوده زندگی می کرد جدا کردند. براساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، تا امروز بیش از ۶۰۰ نفر در ایالات متحده آمریکا به HPS مبتلا شده اند و ۳۶ درصد نیز بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده اند.
این ویروس از یک شخص به فرد دیگر منتقل نمی شود، بلکه افراد با قرار گرفتن در معرض قطرات حاصل از موش های آلوده به این بیماری مبتلا می شوند.
طبق مقاله ای که در سال ۲۰۱۰ که در مجله ی Clinical Microbiology Review منتشر شده بود، پیش از این یک هانتاویروس متفاوت موجب بروز همه گیری در اوایل دهه ۱۹۵۰، در طول جنگ کره شد. بیش از ۳۰۰۰ سرباز آلوده شدند و حدود ۱۲٪ از آنها جان باختند.
در حالی که این ویروس پس از کشف آن در ایالات متحده برای علوم پزشکی غربی جدید بود، محققان بعدها دریافتند که طب پزشکی سرخپوستان ناواهو بیماری مشابهی را توصیف می کند، و این بیماری را به موش ها نسبت می دهند.
۷. آنفلوآنزا
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، در طی یک دوره شیوع آنفلوآنزا، تا ۵۰۰،۰۰۰ نفر در سراسر جهان جان خود را بر اثر این بیماری جان خود از دست خواهند داد. اما گاهی اوقات، با ظهور یک گونه جدید آنفولانزا، بروز یک پاندمی (شیوع جهانی)، شیوع سریع تر بیماری و اغلب، مرگ و میر بیشتر را در پی خواهد داشت.
مرگبارترین پاندمی آنفولانزا، که گاهی اوقات آنفولانزای اسپانیایی نیز خوانده می شود، در سال ۱۹۱۸ آغاز شد و تا ۴۰٪ از مردم جهان را بیمار کرد و منجر به مرگ حدود ۵۰ میلیون نفر شد.
مالبرگر در این خصوص گفت: “من فکر می کنم احتمال وقوع چیزی مانند شیوع آنفولانزای ۱۹۱۸ دوباره وجود دارد. با پیدایش یک گونه جدید آنفلوانزا در جمعیت انسانی که بتواند به راحتی میان انسان ها انتقال یابد و باعث ایجاد بیماری شدیدی شود، ما با مشکل بزرگی روبرو خواهیم شد.”
۸. ویروس دنگی
ویروس دنگی اولین بار در دهه ۱۹۵۰ در فیلیپین و تایلند ظاهر شد و از آن زمان در سراسر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان گسترش یافته است. در حال حاضر حدود ۴۰٪ از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می کنند که دنگی بومی (اندمیک) آن جا است و احتمال گسترش بیشتر بیماری – با پشه های ناقل آن- با گرم شدن جهان وجود دارد.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، بیماری دنگی سالانه ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار می دهد. اگرچه میزان مرگ و میر ناشی از تب دنگی، با نرخ ۲.۵ درصد، کمتر از برخی ویروس های دیگر است، اما این ویروس می تواند یک بیماری شبه ابولا بنام تب خونریزی دهنده دنگی را ایجاد کند و در صورت عدم درمان، مرگ و میر ۲۰ درصدی را در پی داشته باشد. مالبرگر در این خصوص گفت: “ما واقعاً باید بیشتر در مورد ویروس دانگو فکر کنیم چراکه این ویروس یک تهدید واقعی برای ما است.”
براساس گزارش CDC (مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در آمریکا)، واکسن دنگی در سال ۲۰۱۹ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای استفاده در کودکان ۹ تا ۱۶ سال ساکن در مناطق شیوع دنگی که دارای سابقه ی تأیید شده از عفونت ویروس هستند، تأیید شد. در بعضی از کشورها، واکسن تأیید شده ای برای سنین ۹-۴۵ سال وجود دارد، اما باز هم گیرندگان باید مورد تایید شده ای از دنگو را در گذشته داشته باشند. افرادی که قبلاً به ویروس آلوده نشده اند، در صورت دریافت واکسن ممکن است در معرض خطر بروز دنگی شدید قرار بگیرند.
۹. روتاویروس
روتاویروس علت اصلی بیماری شدید اسهال در نوزادان و کودکان خردسال است و در حال حاضر دو واکسن برای محافظت از کودکان در برابر این ویروس وجود دارد. این ویروس می تواند از طریق آنچه محققان آن را مسیر مدفوع-دهان می نامند (به این معنی که ذرات کوچک مدفوع در حال مصرف هستند)، به سرعت گسترش یابد.
اگرچه کودکان کشورهای توسعه یافته به ندرت در اثر عفونت روتاویروس جان خود را از دست می دهند، اما این بیماری درکشورهای در حال توسعه که درمان های هیدراتاسیون به طور گسترده در دسترس نیست، یک قاتل به شمار می آید. طبق برآوردهای سازمان جهانی بهداشت، ۴۵۳،۰۰۰ کودک خردسال زیر ۵ سال در سراسر جهان در اثر عفونت روتاویروس در سال ۲۰۰۸ جان خود را از دست دادند.
۱۰. کرونا ویروس سندرم تنفسی حاد (سارس)
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، ویروس عامل سندرم شدید حاد تنفسی یا SARS اولین بار در سال ۲۰۰۲ در استان گوانگدونگ در جنوب چین ظاهر شد. احتمالا این ویروس در ابتدا از خفاش ها شروع شد و پیش از آلوده کردن انسان ها، به پستانداران شبانه ای به نام گربه ی زباد (civet) انتقال یافتند. SARS پس از شروع شیوع در چین، به ۲۶ کشور در سراسر جهان گسترش یافت و بیش از ۸۰۰۰ نفر را آلوده و بیش از ۷۷۰ نفر را در طی دو سال به کام مرگ کشاند.
این بیماری باعث ایجاد تب، لرز و بدن درد می شود و غالبا تا ذات الریه (وضعیت شدیدی که در طی آن ریه ها ملتهب و پر از چرک می شوند) پیش می رود. SARS میزان مرگ و میر حدود ۹/۹ درصد را در پی داشته است، و تاکنون هیچ درمان یا واکسن تأیید شده ای ندارد. با این حال براساس CDC، هیچ مورد جدیدی از SARS از اوایل دهه ۲۰۰۰ گزارش نشده است.
۱۱. کووید-۲۰۱۹ یا SARS-CoV-2
SARS-CoV-2 متعلق به همان خانواده بزرگ ویروس ها با نام کروناویروس سارس، که تحت عنوان کروناویروس ها نیز شناخته می شوند. ویروس کرونا ۲۰۱۹ اولین بار در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین شناسایی شد. منشا این ویروس مانند SARS-CoV احتمالا خفاش است و پیش از آلودن افراد، از حیوان واسط عبور می کند.
این ویروس از زمان ظهور، ده ها هزار نفر در چین و هزاران نفر دیگر در سراسر جهان را آلوده کرده است. شیوع مداوم، قرنطینه گسترده ووهان و شهرهای اطراف، محدودیت سفر به و از کشورهای آلوده و تلاش جهانی برای توسعه تشخیص، درمان و واکسن را در پی داشته است.
این بیماری ناشی از SARS-CoV-2 که به نام COVID-19 خوانده می شود، با میزان مرگ و میر حدود ۲.۳٪ است. به نظر می رسد افراد مسن یا افراد دارای بیماری های زمینه ای، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری یا عوارض شدید قرار دارند. علائم شایع شامل تب، سرفه خشک و تنگی نفس است و بیماری در موارد شدید می تواند به ذات الریه منجر شود.
۱۲. ویروس مرس یا MERS-CoV
ویروسی که باعث سندرم تنفسی خاورمیانه یا MERS می شود، منجر به بروز همه گیری در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی و همه گیری دیگری در سال ۲۰۱۵ در کره جنوبی شد. ویروس MERS متعلق به همان خانواده ویروس های SARS-CoV و SARS-CoV-2 است و احتمالاً مشابه آن ها از خفاش ها منشأ گرفته است. این بیماری قبل از انتقال به انسان، شترها را آلوده کرده و موجب تب، سرفه و تنگی نفس در افراد آلوده می شود. MERS اغلب تا ذات الریه ی شدید پیش روی می کند و با داشتن نرخ مرگ و میر ۳۰ تا ۴۰ درصدی، کشنده ترین ویروس شناخته شده ای است که از حیوانات به انسان انتقال می یابد. همانند SARS-CoV ویروس MERS هیچ درمان یا واکسن تأیید شده ای ندارد.
Here are the 12 worst killers, based on the likelihood that a person will die if they are infected with one of them, the sheer numbers of people they have killed, and whether they represent a growing threat.
Marburg virus
Scientists identified Marburg virus in 1967, when small outbreaks occurred among lab workers in Germany who were exposed to infected monkeys imported from Uganda. Marburg virus is similar to Ebola in that both can cause hemorrhagic fever, meaning that infected people develop high fevers and bleeding throughout the body that can lead to shock, organ failure and death.
The mortality rate in the first outbreak was 25%, but it was more than 80% in the 1998-2000 outbreak in the Democratic Republic of Congo, as well as in the 2005 outbreak in Angola, according to the World Health Organization (WHO).
Ebola virus
The first known Ebola outbreaks in humans struck simultaneously in the Republic of the Sudan and the Democratic Republic of Congo in 1976. Ebola is spread through contact with blood or other body fluids, or tissue from infected people or animals. The known strains vary dramatically in their deadliness, Elke Muhlberger, an Ebola virus expert and associate professor of microbiology at Boston University, told Live Science.
One strain, Ebola Reston, doesn’t even make people sick. But for the Bundibugyo strain, the fatality rate is up to 50%, and it is up to 71% for the Sudan strain, according to WHO.
The outbreak underway in West Africa began in early 2014, and is the largest and most complex outbreak of the disease to date, according to WHO.
Rabies
Although rabies vaccines for pets, which were introduced in the 1920s, have helped make the disease exceedingly rare in the developed world, this condition remains a serious problem in India and parts of Africa.
“It destroys the brain, it’s a really, really bad disease,” Muhlberger said. “We have a vaccine against rabies, and we have antibodies that work against rabies, so if someone gets bitten by a rabid animal we can treat this person,” she said.
However, she said, “if you don’t get treatment, there’s a 100% possibility you will die.”
HIV
In the modern world, the deadliest virus of all may be HIV. “It is still the one that is the biggest killer,” said Dr. Amesh Adalja, an infectious disease physician and spokesman for the Infectious Disease Society of America.
An estimated 32 million people have died from HIV since the disease was first recognized in the early 1980s. “The infectious disease that takes the biggest toll on mankind right now is HIV,” Adalja said.
Powerful antiviral drugs have made it possible for people to live for years with HIV. But the disease continues to devastate many low- and middle-income countries, where 95% of new HIV infections occur. Nearly 1 in every 25 adults within the WHO African region is HIV-positive, accounting for more than two-thirds of the people living with HIV worldwide.
Smallpox
In 1980, the World Health Assembly declared the world free of smallpox. But before that, humans battled smallpox for thousands of years, and the disease killed about 1 in 3 of those it infected. It left survivors with deep, permanent scars and, often, blindness.
Mortality rates were far higher in populations outside of Europe, where people had little contact with the virus before visitors brought it to their regions. For example, historians estimate 90% of the native population of the Americas died from smallpox introduced by European explorers. In the 20th century alone, smallpox killed 300 million people.
“It was something that had a huge burden on the planet, not just death but also blindness, and that’s what spurred the campaign to eradicate from the Earth,” Adalja said.
Hantavirus
Hantavirus pulmonary syndrome (HPS) first gained wide attention in the U.S. in 1993, when a healthy, young Navajo man and his fiancée living in the Four Corners area of the United States died within days of developing shortness of breath. A few months later, health authorities isolated hantavirus from a deer mouse living in the home of one of the infected people. More than 600 people in the U.S. have now contracted HPS, and 36% have died from the disease, according to the Centers for Disease Control and Prevention.
The virus is not transmitted from one person to another, rather, people contract the disease from exposure to the droppings of infected mice.
Previously, a different hantavirus caused an outbreak in the early 1950s, during the Korean War, according to a 2010 paper in the journal Clinical Microbiology Reviews. More than 3,000 troops became infected, and about 12% of them died.
While the virus was new to Western medicine when it was discovered in the U.S., researchers realized later that Navajo medical traditions describe a similar illness, and linked the disease to mice.
Influenza
During a typical flu season, up to 500,000 people worldwide will die from the illness, according to WHO. But occasionally, when a new flu strain emerges, a pandemic results with a faster spread of disease and, often, higher mortality rates.
The most deadly flu pandemic, sometimes called the Spanish flu, began in 1918 and sickened up to 40% of the world’s population, killing an estimated 50 million people.
“I think that it is possible that something like the 1918 flu outbreak could occur again,” Muhlberger said. “If a new influenza strain found its way in the human population, and could be transmitted easily between humans, and caused severe illness, we would have a big problem.”
Dengue
Dengue virus first appeared in the 1950s in the Philippines and Thailand, and has since spread throughout the tropical and subtropical regions of the globe. Up to 40% of the world’s population now lives in areas where dengue is endemic, and the disease — with the mosquitoes that carry it — is likely to spread farther as the world warms.
Dengue sickens 50 to 100 million people a year, according to WHO. Although the mortality rate for dengue fever is lower than some other viruses, at 2.5%, the virus can cause an Ebola-like disease called dengue hemorrhagic fever, and that condition has a mortality rate of 20% if left untreated. “We really need to think more about dengue virus because it is a real threat to us,” Muhlberger said.
A vaccine for Dengue was approved in 2019 by the U.S. Food and Drug Administration for use in children 9-16 years old living in an areas where dengue is common and with a confirmed history of virus infection, according to the CDC. In some countries, an approved vaccine is available for those 9-45 years old, but again, recipients must have contracted a confirmed case of dengue in the past. Those who have not caught the virus before could be put at risk of developing severe dengue if given the vaccine.
Rotavirus
Two vaccines are now available to protect children from rotavirus, the leading cause of severe diarrheal illness among babies and young children. The virus can spread rapidly, through what researchers call the fecal-oral route (meaning that small particles of feces end up being consumed).
Although children in the developed world rarely die from rotavirus infection, the disease is a killer in the developing world, where rehydration treatments are not widely available.
The WHO estimates that worldwide, 453,000 children younger than age 5 died from rotavirus infection in 2008. But countries that have introduced the vaccine have reported sharp declines in rotavirus hospitalizations and deaths.
SARS-CoV
The virus that causes severe acute respiratory syndrome, or SARS, first appeared in 2002 in the Guangdong province of southern China, according to the WHO. The virus likely emerged in bats, initially, then hopped into nocturnal mammals called civets before finally infecting humans. After triggering an outbreak in China, SARS spread to 26 countries around the world, infecting more than 8000 people and killing more than 770 over the course of two years.
The disease causes fever, chills and body aches, and often progresses to pneumonia, a severe condition in which the lungs become inflamed and fill with pus. SARS has an estimated mortality rate of 9.6%, and as of yet, has no approved treatment or vaccine. However, no new cases of SARS have been reported since the early 2000s, according to the CDC.
SARS-CoV-2
SARS-CoV-2 belongs to the same large family of viruses as SARS-CoV, known as coronaviruses, and was first identified in December 2019 in the Chinese city of Wuhan. The virus likely originated in bats, like SARS-CoV, and passed through an intermediate animal before infecting people.
Since its appearance, the virus has infected tens of thousands of people in China and thousands of others worldwide. The ongoing outbreak prompted an extensive quarantine of Wuhan and nearby cities, restrictions on travel to and from affected countries and a worldwide effort to develop diagnostics, treatments and vaccines.
The disease caused by SARS-CoV-2, called COVID-19, has an estimated mortality rate of about 2.3%. People who are older or have underlying health conditions seem to be most at risk of having severe disease or complications. Common symptoms include fever, dry cough and shortness of breath, and the disease can progress to pneumonia in severe cases.
MERS-CoV
The virus that causes Middle East respiratory syndrome, or MERS, sparked an outbreak in Saudi Arabia in 2012 and another in South Korea in 2015. The MERS virus belongs to the same family of viruses as SARS-CoV and SARS-CoV-2, and likely originated in bats, as well. The disease infected camels before passing into humans and triggers fever, coughing and shortness of breath in infected people.
MERS often progresses to severe pneumonia and has an estimated mortality rate between 30% and 40%, making it the most lethal of the known coronaviruses that jumped from animals to people. As with SARS-CoV and SARS-CoV-2, MERS has no approved treatments or vaccine.
