تفاوت بین گندم و جو چیست
تفاوت اصلی – گندم در مقایسه با جو
غلات (cereal) یک گراس (grass) واقعی است که عمدتاً برای اجزای نشاسته خوراکی دانه آن کشت میشود. از نظر گیاه شناسی (Botanically)، این دانه نوعی میوه است که به نام کاریوپسیس (caryopsis) شناخته میشود و دارای سه قسمت آندوسپرم (endosperm)، جوانه (germ) و سبوس (bran) است. غلات از خانواده تک لپهای Poaceae هستند و در مقادیر بیشتری رشد میکنند و انرژی غذایی و کربوهیدرات بیشتری را برای کل جهان نسبت به هر نوع محصول دیگری فراهم میکنند. گندم (Wheat) و جو (barley) از غلات متداول مصرفی در دنیا هستند و از محصولات اصلی به شمار میروند. آنها منبعی غنی از درشت مغذیها (کربوهیدراتها، چربیها، روغنها و پروتئین) و ریز مغذیها (ویتامینها، مواد معدنی) و همچنین فیتوکمیکالهای فعال زیستی (پلی فنولها، فلاونوئیدها، آنتوسیانین، کاروتنوئیدها و غیره) هستند. مواد مغذی انباشته شده در سبوس و جوانه پس از فرآیند پالایش و صیقل دادن حذف میشوند و آندوسپرم باقی مانده عمدتاً حاوی کربوهیدرات است. تفاوت اصلی گندم و جو در این است که اگرچه جو و گندم هر دو از گروه غلات هستند، گندم از جنس Triticum است و جو یک محصول ژن hordeum است. گندم (.Triticum spp) و جو (Hordeum vulgare) خواص تغذیهای متفاوتی دارند و این مقاله به بررسی تفاوتهای گندم و جو میپردازد.
گندم چیست
گندم از غلات است و بعد از ذرت و جو سومین غلات پرتولید است. این غلات در زمینهای بیشتری نسبت به سایر محصولات غذایی تجاری کشت میشود. در سرتاسر جهان، گندم منبع اصلی پروتئین در رژیم غذایی انسان است و نسبت به سایر غلات اصلی مانند ذرت یا جو، پروتئین بیشتری دارد. گندم غذای اصلی است که برای تولید آرد برای نانهای خمیر شده، کیک، بیسکویت، کلوچه، غلات صبحانه، رشته فرنگی، ماکارونی، و برای تخمیر تولید آبجو، سایر نوشیدنیهای الکلی و سوخت زیستی استفاده میشود. دانه کامل گندم را میتوان آسیاب کرد تا تمام مواد مغذی دیگر به جز آندوسپرم برای تولید آرد سفید حذف شود. محصولات جانبی این فرآیند سبوس و جوانه است. دانه گندم منبعی سرشار از ویتامینها، پروتئین و مواد معدنی است در حالی که دانه تصفیه شده بیشتر در نشاسته متمرکز شده است.
جو چیست
جو یکی از دانههای غلات است که متعلق به گونه چمنی Hordeum vulgare است. به طور گسترده ای برای تولید مشروبات الکلی استفاده میشود و همچنین به عنوان غذای اصلی در غذاهای تبتی مصرف میشود. این کالای کشاورزی با چهارمین بالاترین تولید جهانی و یکی از اولین غلات اهلی شده است. سهم زیادی از جو برای مصارف انسانی و همچنین مصرف حیوانی کشت میشود. در نظر گرفته میشود که دارای کربوهیدرات، چربی، پروتئین، فیبر غذایی، ویتامین B، ویتامین C، کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، روی و فولات است. همچنین سرشار از چربی سالم و فیبر غذایی است. بنابراین، به عنوان یک غذای سالم برای کاهش وزن در نظر گرفته میشود. علاوه بر این، با مزایای سلامتی بسیاری نیز مرتبط است. به عنوان مثال، فیبر غذایی موجود در جو خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را کاهش میدهد و میتواند کلسترول بد (LDL) خون را کاهش دهد. جو همچنین میتواند خطر ابتلا به دیابت و سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.
تفاوت بین گندم و جو
گندم و جو ممکن است خواص و کاربردهای متفاوتی داشته باشند. این تفاوتها ممکن است شامل،
نام علمی
نام علمی جو Hordeum vulgare است.
نام علمی گندم Triticum aestivum است.
طبقهبندی علمی
جو متعلق به
فرمانرو: Plantae و راسته : Poales
خانواده: Poaceae و زیرخانواده: Pooideae
قبیله: Triticeae و جنس: Hordeum
گندم متعلق به
فرمانرو: Plantae و راسته : Poales
خانواده: Poaceae و زیرخانواده: Pooideae
قبیله: Triticeae و جنس: Triticuma
نوع غلات
جو را میتوان به طور مشخص به جو دو ردیفه (Two-row barley)، جو شش ردیفه (six-row barley) و جو بدون پوسته (hull-less barley) تقسیم کرد.
گندمها به ۶ گروه طبقه بندی میشوند که عبارتند از: زمستان قرمز سخت (hard red winter)، بهاره قرمز سخت (hard red spring)، زمستان قرمز نرم (soft red winter)، گندم دوروم (سخت: durum (hard))، سفید سخت (hard white) و گندم سفید نرم (soft white wheat). گندم سخت سرشار از گلوتن است و برای تهیه نان، رول و آرد همه منظوره استفاده میشود. از گندم نرم برای تهیه نان تخت، کیک، شیرینی، کراکر، کلوچه و بیسکویت استفاده میشود.
تولید
در سال ۲۰۱۳، تولید جهانی جو ۱۴۴.۸ میلیون تن است. بنابراین، تولید جو در سراسر جهان کمتر از گندم است.
در سال ۲۰۱۳، تولید جهانی گندم به ۷۱۳ میلیون تن رسید. بنابراین، تولید گندم در سراسر جهان بیشتر از جو است.
کشورهای تولید کننده و مصرف کننده
بیشترین مصرف و تولید جو در کشورهای روسیه، آلمان، فرانسه، کانادا و اسپانیا به ثبت رسیده است.
بیشترین مصرف گندم در دانمارک ثبت شد، اما بیشتر آن برای خوراک دام استفاده شد. بزرگترین تولیدکننده گندم در سال ۲۰۱۰ اتحادیه اروپا و پس از آن چین، هند، ایالات متحده آمریکا و روسیه بودند.
محتوای سلنیوم
جو دارای کمبود مواد معدنی ضروری سلنیوم است.
گندم در مقایسه با جو سرشار از سلنیوم است.
کاربردها
جو ماده اصلی در تولید آبجو و ویسکی است. این دانه همچنین برای پخت و پز مستقیم، آماده سازی چغندر، برنج فوری و رشته فرنگی استفاده میشود. همچنین در تولید فرنی و ماست استفاده میشود. آرد جو و نشاسته اغلب در نان و بیسکویت استفاده میشود. همچنین در نوشیدنیهای غیر الکلی مانند آب جو و تهیه چای جو استفاده میشود.
گندم برای مصرف انسان، فرآوری محصولات غذایی مانند نان، بیسکویت، کلوچه، کیک، غلات صبحانه، پاستا، رشته فرنگی و کوسکوس استفاده میشود. گندم خام را میتوان به صورت بلغور آسیاب کرد یا جوانه زد و برای ایجاد مالت خشک کرد. گندم همچنین برای تخمیر برای تولید آبجو، سایر نوشیدنیهای الکلی، گازهای زیستی و تولید سوخت زیستی استفاده میشود. از آن برای علوفه خواری برای حیوانات اهلی مانند گاو و گوسفند استفاده میشود.
در نتیجه، هم جو و هم گندم از غذاهای اصلی محبوبتر در جهان هستند. آنها به دلیل سازگاری زراعی این گیاهان جزء اصلی رژیم غذایی هستند و سهولت ذخیره غلات و سهولت تبدیل غلات به آرد برای تهیه غذاهای خوراکی، خوش طعم، جالب و رضایت بخش را ارائه میدهند. علاوه بر این، جو و گندم مهمترین منبع کربوهیدرات و پروتئین در اکثر کشورها هستند.
منابع
Cauvain, Stanley P. and Cauvain P. Cauvain. (2003). Bread Making. CRC Press. p. 540. ISBN 1-85573-553-9.
Dai, F.; Nevo, E.; Wu, D.; Comadran, J.; Zhou, M.; Qiu, L.; Chen, Z.; Beiles, A.; et al. (2012). Tibet is one of the centers of domestication of cultivated barley. Proceedings of the National Academy of Sciences 109 (42): 16969.
Moon, David (2008). In the Russian Steppes: the Introduction of Russian Wheat on the Great Plains of the UNited States. Journal of Global History, ۳: ۲۰۳–۲۲۵.
Image Courtesy:
“Hordeum-barley”. (Public Domain) via Commons
“Wheat close-up” by User:Bluemoose – Own work. (CC BY-SA 3.0) via Commons