ناوبری و مسیریابی بلوغ جنسی: مراحل تانر در دختران و پسران
مراحل مختلف میتواند برای نوجوانان چالش برانگیز و حتی گیج کننده باشد، به خصوص که جدول زمانی این تغییرات برای هر فرد متفاوت است. بلوغ همچنین ممکن است برای هر نوجوانی که هویت جنسیتی (gender identity) خود را زیر سوال می برد دشوار باشد.
توضیح دادن این فرآیند به فرزندتان میتواند به او کمک کند تا بداند چه انتظاری دارد. و اگر شما یا فرزندتان هر گونه نگرانی در مورد چگونگی گسترش این فرآیند دارید، حتی ممکن است برای راهنمایی بیشتر با پزشک اطفال تماس بگیرید.
در این مقاله نگاهی داریم به مراحل مختلف بلوغ که از آنها به عنوان مراحل تانر (Tanner) یاد میشود. ما چگونگی تغییرات بدن و چه علائم و نشانههایی را در طول هر مرحله باید انتظار داشت، مرور خواهیم کرد.
جنس و جنسیت دارای طیفهای مختلفی است. این مقاله از عبارات «مذکر» (male) و «مونث» (female) برای اشاره به جنسیت فرد در بدو تولد استفاده میکند.
مراحل تانر بلوغ چیست؟
پروفسور جیمز ام تانر، متخصص رشد کودک، اولین کسی بود که مراحل قابل مشاهده بلوغ را شناسایی کرد.
امروزه این مراحل به مراحل Tanner یا به عبارت مناسب تر، رتبه بندی بلوغ جنسی (sexual maturity ratings :SMRs) معروف هستند. آنها به عنوان یک راهنمای کلی برای رشد جسمانی عمل میکنند، اگرچه هر فرد جدول زمانی بلوغ متفاوتی دارد.
باید توجه داشت که اولین علامت بلوغ در پسران چین خوردن و تیره شدن پوست بیضه و در جنس مونث جوانه پستان است، گرچه در ۲۵ درصد موارد قبل از این علایم رویش موهای تناسلی به ویژه زیر بغل است.
بلوغ نرمال به ۵ مرحله اصلی به نام مراحل تانر یا SMR تقسیم میشود که فاصله تقریبی هر مرحله در هر دو جنس بین ۶ ماه تا ۱ سال است.
در اینجا چیزی است که میتوانید انتظار داشته باشید بر اساس مراحل Tanner در افراد males و females در دوران بلوغ ببینید.
مرحله تانر ۱
مرحله ۱ تانر، اتفاقاتی را که برای کودک شما پیش از ظاهر شدن هر گونه نشانه فیزیکی از بلوغ رخ میدهد، توصیف می کند. معمولاً بعد از تولد ۸ سالگی یک female و بعد از تولد ۹ یا ۱۰ سالگی یک male شروع می شود. در این مرحله این تغییرات درونی برای زن و مرد یکسان است.
- مغز شروع به ارسال سیگنال هایی به بدن می کند تا برای تغییرات آماده شود.
- هیپوتالاموس شروع به ترشح هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) به غده هیپوفیز می کند، که هورمونهایی را میسازد که سایر غدد بدن را کنترل میکنند.
- غده هیپوفیز شروع به تولید دو هورمون دیگر میکند: هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH).
- تغییرات فیزیکی در این مرحله برای مردان یا زنان قابل توجه نیست.
مرحله تانر ۲
مرحله ۲ شروع رشد فیزیکی را نشان می دهد. هورمون ها شروع به ارسال سیگنال به سراسر بدن می کنند.
مادهها
بلوغ معمولا بین ۹ تا ۱۱ سالگی شروع میشود. تغییرات قابل مشاهده عبارتند از:
- اولین نشانههای سینهها (Breasts) که «جوانهها» (buds) نامیده میشوند، در زیر نوک پستان شروع به شکلگیری میکنند. آنها ممکن است خارش یا حساس باشند یا یک جوانه بزرگتر از دیگری باشد که طبیعی است.
- ناحیه تیرهتر اطراف نوک پستان (آرئولا) نیز گسترش مییابد.
- رحم شروع به بزرگتر شدن میکند و مقدار کمی از موهای ناحیه تناسلی روی لبهای فرج شروع به رشد میکنند.
به طور متوسط، زنان سیاهپوست یک سال قبل از زنان سفیدپوست بلوغ را آغاز میکنند و در مورد رشد سینهها و اولین قاعدگیهایشان جلوتر هستند. همچنین، زنانی که شاخص توده بدنی بالاتری دارند، زودتر بلوغ را تجربه میکنند.
نرها
در مردان، بلوغ معمولاً در حدود ۱۱ سالگی شروع می شود. بیضهها و پوست اطراف بیضهها (اسکروتوم: scrotum) شروع به بزرگ شدن میکنند.
بلوغ معمولاً در حدود ۱۱ سالگی شروع می شود. تغییرات عبارتند از:
- بیضه ها و پوست اطراف بیضه ها (اسکروتوم) شروع به بزرگ شدن می کنند.
- مراحل اولیه موهای ناحیه تناسلی در پایه آلت تناسلی تشکیل می شود.
مرحله تانر ۳
تغییرات فیزیکی در مرحله ۳ هم برای مردان و هم برای زنان آشکارتر می شود. همراه با جهش رشد در قد، هورمون های نوجوان شما سخت کار می کنند و رشد را از مرحله قبل بیشتر می کنند.
مادهها
تغییرات فیزیکی در زنان معمولاً پس از ۱۲ سالگی شروع می شود. این تغییرات عبارتند از:
- “جوانه” سینه به رشد و گسترش ادامه می دهد.
- موهای ناحیه تناسلی ضخیم تر و فرفری تر می شوند.
- مو در زیر بغل شروع به تشکیل می کند.
- اولین علائم آکنه ممکن است در صورت و پشت ظاهر شود.
- بالاترین نرخ رشد برای قد شروع می شود (حدود ۳.۲ اینچ در سال).
- باسن و ران شروع به تجمع چربی می کنند.
نرها
تغییرات فیزیکی در مردان معمولا از حدود ۱۳ سالگی شروع می شود. این تغییرات عبارتند از:
- با بزرگتر شدن بیضه ها آلت تناسلی بلندتر می شود.
- برخی از بافتهای سینه ممکن است در زیر نوک پستانها شروع به تشکیل شدن کنند (این اتفاق برای برخی از پسران نوجوان در طول رشد رخ میدهد و معمولاً ظرف چند سال از بین میرود).
- مردان شروع به دیدن رویاهای خیس می کنند (انزال در شب).
- همانطور که صدا شروع به تغییر می کند، ممکن است “ترک” بزند و از گام های بلند به پایین تر برود.
- عضلات بزرگتر می شوند.
- رشد قد به ۲ تا ۳.۲ اینچ در سال افزایش می یابد.
مرحله تانر ۴
بلوغ در مرحله ۴ در نوسان کامل است. هم مردان و هم زنان تغییرات زیادی را مشاهده می کنند.
مادهها
در زنان، مرحله ۴ معمولاً در حدود ۱۳ سالگی شروع می شود. تغییرات عبارتند از:
- سینه ها شکل کامل تری به خود می گیرند و از مرحله جوانه عبور می کنند.
- بسیاری از خانم ها اولین قاعدگی خود را معمولاً بین ۱۲ تا ۱۴ سالگی تجربه می کنند، اما ممکن است زودتر اتفاق بیفتد.
- رشد قد به حدود ۲ تا ۳ اینچ در سال کاهش می یابد.
- موهای ناحیه تناسلی ضخیم تر می شوند.
نرها
در مردان، مرحله ۴ معمولاً در حدود ۱۴ سالگی شروع می شود. تغییرات عبارتند از:
- بیضه ها، آلت تناسلی و کیسه بیضه همچنان بزرگتر می شوند و رنگ کیسه بیضه تیره تر می شود.
- موهای زیر بغل شروع به رشد می کنند.
- صدای عمیق تر دائمی می شود.
- آکنه ممکن است شروع به ظاهر شدن کند.
مرحله تانر ۵
مرحله ۵ اوج رشد نوجوان شما را آغاز می کند. در این مرحله نهایی، نوجوان شما در نهایت به بلوغ فیزیکی کامل، از جمله قد نهایی بزرگسالی خود خواهد رسید.
ماده ها
در زنان، مرحله ۵ معمولاً در حدود ۱۵ سالگی اتفاق می افتد. تغییرات عبارتند از:
- سینه ها به اندازه و شکل تقریبی بزرگسالان می رسد، اگرچه سینه ها می توانند تا سن ۱۸ سالگی به تغییر ادامه دهند.
- پریودها بعد از ۶ ماه تا ۲ سال منظم می شوند.
- ماده ها ۱ تا ۲ سال پس از اولین قاعدگی به قد بالغ می شوند.
- موهای ناحیه تناسلی پر می شوند تا به قسمت داخلی ران برسند.
- اندام های تولیدمثل و تناسلی (Reproductive organs and genitals) به طور کامل توسعه یافته اند.
- باسن، ران ها و باسن به شکلی پر می شوند.
نرها
در مردان، مرحله ۵ معمولاً در حدود ۱۵ سالگی شروع می شود. تغییرات عبارتند از:
- آلت تناسلی، بیضه ها و کیسه بیضه به اندازه بزرگسالان خواهند رسید.
- موهای ناحیه تناسلی پر شده و به قسمت داخلی ران گسترش یافته است.
- موهای صورت شروع به ریختن کرده و برخی از مردان باید اصلاح کنند.
- رشد قد کند می شود، اما عضلات ممکن است همچنان در حال رشد باشند.
- تا سن ۱۸ سالگی، اکثر مردان به رشد کامل رسیده اند.
خلاصه مراحل تانر
مراحل برنزه شدن در زنان | سن در شروع | تغییرات محسوس |
مرحله ی ۱ | بعد از تولد ۸ سالگی | هیچ یک |
مرحله ۲ | از سن ۹ تا ۱۱ سالگی | “جوانه” سینه شروع به تشکیل می کند. موهای ناحیه تناسلی شروع به تشکیل شدن می کنند |
مرحله ۳ | بعد از ۱۲ سالگی | آکنه برای اولین بار ظاهر می شود. فرم موهای زیر بغل؛ قد با سریع ترین سرعت افزایش می یابد |
مرحله ۴ | در حدود ۱۳ سالگی | دوره اول فرا می رسد |
مرحله ۵ | در حدود ۱۵ سالگی | اندام های تناسلی و تناسلی به طور کامل توسعه یافته اند |
مراحل برنزه در مردان | سن در شروع | تغییرات محسوس |
مرحله ی ۱ | بعد از تولد ۹ یا ۱۰ سالگی | هیچ یک |
مرحله ۲ | در حدود ۱۱ سالگی | موهای ناحیه تناسلی شروع به تشکیل شدن می کنند |
مرحله ۳ | در حدود ۱۳ سالگی | صدا شروع به تغییر یا “کرک” می کند. عضلات بزرگتر می شوند |
مرحله ۴ | در حدود ۱۴ سالگی | آکنه ممکن است ظاهر شود؛ موهای زیر بغل تشکیل می شود |
مرحله ۵ | در حدود ۱۵ سالگی | موهای صورت وارد می شود |
سایر علائم و نشانه های بلوغ
آکنه در دوران بلوغ
تغییر هورمون ها باعث تجمع چربی روی پوست و مسدود شدن منافذ و در نتیجه آکنه می شود. کودک شما ممکن است آکنه روی صورت، پشت یا سینه ایجاد کند. برخی از افراد آکنه بدتری نسبت به دیگران دارند.
اگر سابقه خانوادگی آکنه دارید یا اگر کودک شما آکنه شدید دارد، پزشک اطفال ممکن است درمان های تجویزی را توصیه کند. در غیر این صورت، کودک خود را با شستن روزانه با صابون ملایم و استفاده از کرم ها و پمادهای بدون نسخه (OTC) برای کنترل جوش ها تشویق کنید تا آکنه را درمان کند.
برای آکنه های مداوم تر، ممکن است سفر به متخصص پوست ضروری باشد.
بوی بدن در دوران بلوغ
غدد عرق بزرگتر نیز در دوران بلوغ ایجاد می شوند. برای جلوگیری از بوی بد بدن ، با کودک خود در مورد گزینه های دئودورانت صحبت کنید و مطمئن شوید که او به طور منظم دوش می گیرد، به خصوص پس از فعالیت بدنی شدید.
تغییرات خلقی در دوران بلوغ
آیا نوجوان شما بداخلاق است یا رفتار دیگری دارد؟ هورمون ها یا احساسات فرزندتان در مورد تغییرات فیزیکی، دوستان یا مدرسه ممکن است مقصر باشند. اگر نگران هستید، تعدادی از منابع سلامت روان وجود دارد که میتوانید به صورت آنلاین و همچنین گروههای پشتیبانی محلی، روانشناسان مدرسه، و برنامههای اجتماعی که ممکن است به شما کمک کند، پیدا کنید.
مراقب علائم افسردگی یا اضطراب باشید، مانند مشکلات خواب، اجتناب یا عملکرد ضعیف در مدرسه. هر گونه تغییرات خلقی شدید یا نگران کننده باید با پزشک کودکتان در میان گذاشته شود. در برخی موارد، درمان یا دارو ممکن است کمک کند.
نکته و ایده
بلوغ یک شبه اتفاق نمی افتد. این یک فرآیند چند ساله است که شامل تغییرات فیزیکی و هورمونی مختلف است – که انجام همه آنها ممکن است ناراحت کننده باشد.
کودک شما احتمالاً در حال حاضر احساسات زیادی دارد، چه در مورد آکنه، بوی بدن، دردهای قاعدگی یا چیز دیگری باشد. خط ارتباطی را باز نگه دارید و در هنگام بحث درباره این احساسات صبور باشید. به کودک خود اطمینان دهید که آنچه در حال وقوع است طبیعی است و بخشی از بلوغ مورد انتظار است.
اگر چیزی بهطور خاص نگرانکننده به نظر میرسد یا اگر در مورد رشد فرزندتان نگرانی دارید، در صحبت با پزشک کودک خود تردید نکنید.
منابع
- Emmanuel M, et al. (2021). Tanner stages.
ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470280/ - Li W, et al. (2017). Association between obesity and puberty timing: A systematic review and meta-analysis.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5664767/ - Puberty. (2018).
betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/puberty - Puberty: Adolescent female. (n.d.).
chop.edu/conditions-diseases/puberty-adolescent-female - Puberty: Adolescent male. (n.d.).
chop.edu/conditions-diseases/puberty-adolescent-male - Puberty and precocious puberty. (2021).
nichd.nih.gov/health/topics/puberty - Reagan PB, et al. (2013). African-American/white differences in the age of menarche: Accounting for the difference.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3407312/ - Roberts, C. (2016). Tanner’s puberty scale: Exploring the historical entanglements of children, scientific photography and sex.
journals.sagepub.com/doi/10.1177/1363460715593477 - The Tanner stages. (n.d.).
medschool.lsuhsc.edu/medical_education/undergraduate/spm/SPM_100/documents/tannerstagescard.pdf - What are the first signs of puberty? (n.d.).
bannerhealth.com/services/pediatrics/wellness/puberty