پرسش‌های تشریحی درس روانشناسی سلامت از کتاب روانشناسی یازدهم علوم انسانی همراه پاسخ | بخش اول
۱- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف) افراد بیمار، بی‌حوصله می‌شوند.
درست
ب) وقتی نگرانی‌ها و فشارهای زندگی زیادتر می‌شود، احتمال ابتلا به بیماری‌ها بیشتر می‌شود.
درست
ج) جسم و روان ارتباط متقابلی باهم دارند.
درست
۲- آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که چرا افراد بیمار، بی‌حوصله می‌شوند یا چرا وقتی نگرانی‌ها و فشارهای زندگی زیادتر می‌شود، احتمال ابتلا به بیماری‌ها بیشتر می‌شود؟
جسم و روان ارتباط متقابلی باهم دارند. رویارویی با مسائل و موضوعاتی که انسان در زندگی با آنها مواجه می‌شود، می‌تواند بر سلامت جسمانی افراد تأثیر بگذارد.
۳- متن‌های زیر را بخوانید و به پرسش‌های آن پاسخ دهید.
متن ۱: خانم عسگری پرستار ۳۵ ساله‌ای است که ۱۰ سال است در بیمارستان کار می‌کند. او احساس مسئولیت و تعهد زیادی دارد و به همین دلیل به‌عنوان پرستار ویژه قلب انتخاب‌شده است. پرستاران بخش قلب باید تمرکز بالایی داشته باشند و روزانه با بستگان بیماران ارتباط خوبی برقرار کنند؛ زیرا ممکن است برخی از بیماران در معرض آسیب‌های جسمی شدید و حتی مرگ قرار بگیرند. خانم عسگری برای اینکه بتواند بیشتر ساعات خود را در کنار فرزندانش بگذراند، نوبت کاری عصر و شب را در بیمارستان می‌ماند. در نتیجه کمتر از گذشته می‌تواند کنار اعضای خانواده باشد، این کار باعث اختلاف وی و اعضای خانواده شده است. او معمولاً به دلیل کم‌خوابی و خستگی، به دعوت خانواده و دوستان خود هم جواب مثبت نمی‌دهد. تا اینکه به روان‌شناس مراجعه کرد و وضعیت خود را چنین شرح داد:
حال خوشی ندارم و زود از دست بچه‌هایم عصبانی می‌شوم. فشار خون بالاست و مدتی است که در دست چپم احساس درد و فشار می‌کنم. گاهی با احساس خفگی از خواب می‌پرم. با اینکه بخش قلب کار می‌کنم، برای درمان ناراحتی‌ام هیچ اقدامی نکرده‌ام.
متن ۲: امید ۱۴ ساله است و از آغاز تولد به دیابت (بیماری قند) مبتلا بوده است. او به طور مداوم تحت نظر پزشک اطفال بوده و رژیم غذایی مخصوص دارد. پدر و مادر امید برای کنترل مصرف داروها و رعایت رژیم غذایی همیشه مراقب او هستند. والدین او، از همان ابتدا، بیماری وی را به مسئولان مدرسه اطلاع دادند و از آنها خواستند که هم‌کلاسی‌های او را از بیماری امید آگاه کنند تا مراقب او باشند. با وجود این اطلاع رسانی، امید در مدرسه دوست صمیمی ندارد و بیشتر زنگ‌های تفریح تنها است. والدین امید می‌گویند همیشه به فرزند بیمارشان توجه داشته، خواسته‌های او را برآورده کرده‌اند، ولی امید اغلب اوقات در خانه عصبانی و غمگین است.
الف) به نظر شما مهم‌ترین عامل ایجاد فشار خون بالا و بیماری قلبی در زندگی خانم عسگری چیست؟
ناشی از شغل پراسترس و پرمسئولیت ایشان و تلاش برای انجام دادن کار و امور منزل به بهترین نحو و به طور همزمان
ب) به نظر شما رابطه بین جسم و روان در بیماری امید و خانم عسگری چه فرقی با هم دارد؟
فشار روانی در خانم عسگری موجب بروز مشکلات جسمی شده است، اما مشکل جسمی در امید منجر به ایجاد بیماری روانی و احساس غم و خشم گردیده است.
۴- جای خالی را در عبارت زیر با کلمه مناسب پر کنید.
بین سلامت جسمانی و ویژگی‌های روان‌شناختی، ارتباط متقابل و تنگاتنگی وجود دارد. بررسی این ارتباط در حوزه «روانشناسی ……….» قرار می‌گیرد.
سلامت
روانشناسی سلامت
۵- مطلب زیر نشانگر کدام شاخه از روانشناسی است؟
«شاخه‌ای از روانشناسی است که از یافته‌های این علم برای پیشگیری و درمان بیماری‌های جسمی بهره می‌برد.»
روانشناسی سلامت
سلامت و بیماری
۶- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف) برای فهم درست روانشناسی سلامت لازم است با پیوستار سلامت آشنا شویم.
درست
ب) در روانشناسی سلامت، اعتقاد بر این است که بیماری یا سلامت دو جنبه جداگانه نیستند، بلکه از سلامت کامل تا مرگ، یک پیوستار وجود دارد که هر یک از ما بر روی یکی از نقاط پیوستار جای می‌گیریم.
درست
ج) یکی از هدف‌های روانشناسی سلامت، پیشگیری و درمان بیماری‌ها است.
درست
د) در روانشناسی سلامت، حفظ سلامتی و ارتقای آن هم مدنظر است.
درست
ه) فرد در هر نقطه‌ای از پیوستار سلامت قرار داشته باشد، نه تنها باید بتواند جایگاه خود را حفظ کند، بلکه باید تلاش کند به نقطه بالاتر، که به سلامت کامل نزدیک‌تر است، برسد.
درست
۷- جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
الف) سمت راست پیوستار سلامت، بیانگر وضعیت …….. کامل و سمت چپ بیانگر …….. است و میان این دو، درجات مختلفی از سلامت نشان داده شده است.
سلامت _ مرگ
ب) على ۲۰ سال دارد و دانشجوی رشته کامپیوتر است. او هر روز صبح با سردرد شدید و کسالت از خواب بیدار می‌شود. به علت دیر بیدار شدن صبحانه نمی‌خورد و با عجله به کلاس می‌رود. در طول روز و بعد از خوردن ناهار، سردرد و گیجی علی از بین می‌رود. علی بر روی پیوستار سلامتی در قسمت ……… رنگ علائم …….. قرار می‌گیرد.
زرد _ متوسط
۸- جایگاه «بیمار مبتلا به سرطان، که روش درمانی دیگر روی او اثر ندارد»، در پیوستار سلامت به چه صورت است؟
نزدیک به انتهای چپ پیوستار یعنی مرگ (قسمت قرمز ناتوانی‌های عمده ناشی از بیماری) قرار دارد.
۹- جایگاه «فردی که در زندگی توانسته با انتخاب شیوه‌ای صحیح و سالم، از بروز بیماری‌ها در خود پیشگیری کند»، در پیوستار سلامت به چه صورت است؟
در انتهای راست پیوستار (قسمت سبز شیوه زندگی بسیار سالم) یعنی سلامت کامل قرار می‌گیرد.
نقش متقابل عوامل جسمانی و روانی در سلامت روان
۱۰- در روانشناسی سلامت، متغیرهای روان‌شناختی در دو نقش بررسی می‌شوند. آنها را نام ببرید.
عامل ایجاد بیماری‌های جسمانی و پیامدهای بیماری‌های جسمانی.
۱۱- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف) برخی از مسائل روانی در ایجاد انواع بیماری‌های جسمانی مؤثر است.
درست
ب) کسی که در زندگی خود فشارهای زیادی را تجربه می‌کند، احتمال دارد به بیماری‌های قلبی- عروقی و سایر بیماری‌های جسمانی مبتلا شود.
درست
ج) اگر فردی مبتلا به بیماری‌ها و مشکلات جسمانی باشد عوارض و مشکلات روانی نیز در وی بروز می‌کند؛
درست
د) کسی که مبتلا به بیماری دیابت است، خیلی زود عصبانی می‌شود و احساس غمگینی می‌کند.
درست
۱۲- جدول زیر دو نقش متغیرهای روان‌شناختی در سلامت را نشان می‌دهد.آن را کامل کنیدـ
| شماره | بیماری جسمانی | پیامد روانی | شماره | عامل روانی | بیماری جسمانی |
| ۱ | بیماری‌ام اس | افسردگی | ۴ | فشار روانی، ترس از دست دادن دوست | سردردهای میگرنی |
| ۲ | قطع عضو | اضطراب | ۵ | تعارض شدید | تپش قلب، کمردرد |
| ۳ | ضعف شنوایی | جامعه گریزی، عصبانیت و سو تفاهم | ۶ | ناکامی‌ها مکرر | لرزش دست، ضعف مزاج |
سبک زندگی و بیماری
۱۳- جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
الف) یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد بیماری‌ها «…………» افراد است که روان‌شناسان سلامت آن را بررسی می‌کنند.
سبک زندگی
ب) اگر از شما بخواهند سبک زندگی خود را توصیف کنید، چه خواهید گفت؟ آیا سبک زندگی شما عبارت است از توضیح درباره ساعات خواب و بیداری، نوع فعالیت و تغذیه شما؟ ممکن است از شما بپرسند، معمولاً صبح چه ساعتی از خواب بیدار می‌شوید؟ صبحانه چه می‌خورید؟ با چه وسیله‌ای به مدرسه می‌روید؟ در مدرسه به چه دروسی علاقه دارید؟ رابطه شما با معلمان و اولیای مدرسه چگونه است؟ با دوستان خود چه طور رفتار می‌کنید؟ چه غذاهایی را دوست دارید؟ بعد از مدرسه چگونه به خانه می‌روید؟ چقدر از وقت خود را برای انجام دادن اعمال عبادی صرف می‌کنید؟ چقدر از وقت خود را برای درس خواندن می‌گذارید؟ آیا زمانی از روز را به تفریح یا ورزش می‌گذرانید؟ ورزش و تفریح شما به تنهایی است یا با دیگران؟ از همه مهم‌تر چه میزان از ساعات شبانه‌روز را به اندیشیدن اختصاص می‌دهید؟
نوع پاسخ شما به هریک از سؤالات بالا نشان‌دهنده ………… و ………. شماست.
الگوهای رفتاری _ شناختی
ج) اگر در برنامه روزانه یک نفر، که همان سبک زندگی اوست، خوردن غذاهای چرب و سرخ شده و عدم تحرک کافی باشد، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی،……….. و………….. بیشتر می‌شود.
فشار خون _ دیابت
۱۴- به مجموعه الگوهای رفتاری و شناختی، که شما معمولاً در زندگی روزمره از آنها استفاده می‌کنید چه می‌گویند؟
سبک زندگی
۱۵- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف) سبک زندگی با عوامل خطرساز بیماری رابطه دارد.
درست
ب) الگوهای رفتار ناسالم در ایجاد و گسترش بیماری‌ها مؤثرند.
درست
ابعاد مهم سبک زندگی
۱۶- روان‌شناسان سلامت در سبک زندگی افراد به سه مورد مهم اشاره می‌کنند. آنها را نام ببرید.
تغذیه، ورزش و فشارهای روانی و روش‌های مقابله با آن
• تغذیه
۱۷- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف) متخصصان تغذیه بر اهمیت مصرف مواد فیبردار و میوه‌ها تأکید می‌کنند.
درست
ب) تغذیه سالم و متعادل به سبک زندگی افراد مرتبط است.
درست
۱۸- جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
الف) متخصصان تغذیه معتقدند که رژیم غذایی سالم باید حاوی ………. زیاد و ………. کم باشد.
کربوهیدرات _ چربی
ب) همه افراد نیاز به رژیم‌های غذایی خاص……… و……… خودشان دارند و به تناسب رشد، نوع رژیم غذایی افراد تغییر می‌کند.
سن _ جنس
ورزش
۱۹- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف) همه ما در زندگی روزانه، تحرک و فعالیت بدنی داشته‌ایم و احساس نشاطی که ورزش کردن در ما ایجاد می‌کند را تجربه کرده‌ایم.
درست
ب) یکی از عوامل سبک زندگی سالم، فعالیت بدنی و انواع ورزش‌هاست.
درست
ج) پیاده‌روی، کوه پیمایی، شنا و دویدن آهسته که به مصرف اکسیژن احتیاج دارند، نمونه‌هایی از ورزش‌های مناسب است.
درست
د) ورزش، علاوه بر ایجاد لذت و شادابی، موجب حفظ و ارتقای سلامتی و پیشگیری و کنترل بیماری‌ها نیز می‌شود.
درست
ه) ورزش و تحرک زیاد می‌تواند سوخت و ساز بدن را تنظیم کرده به کنترل وزن و تناسب اندام کمک کند.
درست
و) ورزش اثرات پرخوری بر وزن و سلامتی را کنترل می‌کند و موجب تناسب اندام می‌شود.
درست
۲۰- ورزش چگونه موجب تناسب اندام می‌شود؟
ورزش و تحرک زیاد می‌تواند سوخت و ساز بدن را تنظیم کرده به کنترل وزن و تناسب اندام کمک کند. ورزش اثرات پرخوری بر وزن و سلامتی را کنترل می‌کند و موجب تناسب اندام می‌شود.
