علائم سکته مغزی در زنان: چگونه سکته مغزی را شناسایی کنیم و به دنبال کمک باشیم
آیا سکته مغزی در زنان شایع است؟
هر سال، حدود ۸۰۰۰۰ آمریکایی سکته میکنند. سکته مغزی (Stroke) زمانی اتفاق میافتد که یک لخته خون یا یک رگ پاره شده جریان خون را به مغز شما قطع میکند. سالانه حدود ۱۴۰۰۰۰ نفر در اثر عوارض ناشی از سکته جان خود را از دست میدهند. این شامل ایجاد لخته خون یا ابتلا به ذات الریه است.
اگرچه مردان بیشتر در معرض سکته مغزی هستند، زنان در طول زندگی خطر بیشتری دارند. به عبارت دیگر به دلیل عمر بیشتر، زنان نیز بیشتر در معرض مرگ ناشی از سکته هستند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (Centers for Disease Control and Prevention :CDC) تخمین میزند که از هر ۵ زن آمریکایی ۱ نفر دچار سکته مغزی میشود و نزدیک به ۶۰ درصد از این حمله جان خود را از دست میدهند. سکته مغزی سومین علت مرگ زنان آمریکایی است.
دلایل زیادی وجود دارد که زنان بیشتر در معرض سکته مغزی هستند: زنان بیشتر از مردان عمر میکنند و سن یکی دیگر از عوامل خطر مهم سکته مغزی است. احتمال ابتلا به فشار خون بالا بیشتر است. بارداری و پیشگیری از بارداری نیز خطر سکته مغزی را در زنان افزایش میدهد.
هرچه بیشتر در مورد علائم سکته مغزی در زنان بدانید، بهتر می توانید کمک بگیرید. درمان سریع میتواند به معنای تفاوت بین ناتوانی و بهبودی باشد.
علائم منحصر به فرد برای زنان
زنان ممکن است علائمی را گزارش کنند که اغلب با سکته مغزی در مردان مرتبط نیست. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع یا استفراغ
- تشنج
- سکسکه
- مشکل در تنفس
- درد
- غش یا از دست دادن هوشیاری
- ضعف عمومی
از آنجایی که این علائم مختص زنان است، ممکن است اتصال فوری آنها به سکته مغزی دشوار باشد. این می تواند درمان را به تاخیر بیاندازد، که ممکن است بهبودی را مختل کند.
اگر شما یک زن هستید و مطمئن نیستید که علائم شما سکته مغزی است یا خیر، همچنان باید با اورژانس محلی خود تماس بگیرید. هنگامی که امدادگران به صحنه می رسند، می توانند علائم شما را ارزیابی کرده و در صورت نیاز درمان را آغاز کنند.
علائم تغییر وضعیت ذهنی
رفتارهای عجیب و غریب مانند خواب آلودگی ناگهانی نیز می تواند نشان دهنده سکته باشد. پزشکان این علائم را «تغییر وضعیت ذهنی» (altered mental status)
این علائم عبارتند از:
- عدم پاسخگویی
- سرگردانی
- گیجی
- تغییر رفتاری ناگهانی
- تحریک
- توهم
محققان در مطالعهای در سال ۲۰۰۹ دریافتند که تغییر وضعیت ذهنی شایعترین علامت غیرسنتی است. حدود ۲۳ درصد از زنان و ۱۵ درصد از مردان تغییر وضعیت روانی مرتبط با سکته را گزارش کردند. اگرچه هم مردان و هم زنان ممکن است مبتلا شوند، زنان حدود ۱.۵ برابر بیشتر احتمال دارد حداقل یک علامت سکته غیر سنتی را گزارش کنند.
علائم شایع سکته مغزی
بسیاری از علائم سکته مغزی را هم مردان و هم زنان تجربه می کنند. سکته مغزی اغلب با ناتوانی در صحبت کردن یا درک گفتار، بیان تیره و سردرگمی مشخص می شود.
شایع ترین علائم سکته مغزی عبارتند از:
- مشکل دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم
- بی حسی یا ضعف ناگهانی صورت و اندام شما، به احتمال زیاد در یک طرف بدن شما
- مشکل ناگهانی در صحبت کردن یا درک، که با سردرگمی مرتبط است
- سردرد ناگهانی و شدید بدون علت شناخته شده
- سرگیجه ناگهانی، مشکل در راه رفتن، یا از دست دادن تعادل یا هماهنگی
تحقیقات نشان می دهد که زنان اغلب در تشخیص صحیح علائم سکته مغزی بهتر عمل می کنند. مطالعه ۲۰۰۳ نشان داد که ۹۰ درصد از زنان، در مقایسه با ۸۵ درصد از مردان، میدانستند که مشکل در صحبت کردن یا گیجی ناگهانی نشانههای سکته مغزی است.
این مطالعه همچنین نشان داد که اکثریت زنان و مردان از نامگذاری صحیح همه علائم و تشخیص زمان تماس با اورژانس ناتوان هستند. فقط ۱۷ درصد از همه شرکت کنندگان در نظرسنجی شرکت کردند.
در صورت سکته چه باید کرد
انجمن ملی سکته مغزی یک استراتژی آسان را برای شناسایی علائم سکته توصیه می کند . اگر فکر می کنید ممکن است شما یا اطرافیانتان دچار سکته مغزی شده باشید، باید سریع عمل کنید (Act FAST)
F | Face | از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورتشان آویزان می شود؟ |
A | Arms | از فرد بخواهید هر دو دست خود را بالا بیاورد. آیا یک دست به سمت پایین حرکت می کند؟ |
S | Speech | از فرد بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا گفتار آنها نامفهوم است یا عجیب؟ |
T | Time | اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، وقت آن است که فورا با ۹۱۱ یا خدمات اورژانس محلی خود تماس بگیرید. |
وقتی نوبت به سکته می شود، هر دقیقه اهمیت دارد. هر چه بیشتر منتظر تماس با خدمات اورژانس محلی خود باشید، احتمال اینکه سکته مغزی منجر به آسیب مغزی یا ناتوانی شود بیشتر است.
اگرچه واکنش اولیه شما ممکن است این باشد که خودتان را به بیمارستان برسانید، اما باید همان جایی که هستید بمانید. به محض مشاهده علائم با اورژانس محلی خود تماس بگیرید و منتظر بمانید تا آنها برسند. آنها می توانند مراقبت های پزشکی فوری را ارائه دهند که اگر بخواهید آمبولانس را رها کنید، نمی توانید دریافت کنید.
پس از رسیدن به بیمارستان، پزشک علائم و سابقه پزشکی شما را ارزیابی می کند. آنها یک معاینه فیزیکی و سایر تست های تشخیصی را قبل از تشخیص انجام می دهند.
گزینههای درمانی برای سکته مغزی
گزینه های درمان به نوع سکته مغزی بستگی دارد .
سکته مغزی ایسکمیک
اگر سکته مغزی ایسکمیک (شایعترین نوع) بود، به این معنی است که یک لخته خون جریان خون را به مغز شما قطع می کند. پزشک شما یک داروی فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) برای از بین بردن لخته تجویز می کند.
طبق دستورالعملهای اخیراً به روز شده انجمن قلب آمریکا (AHA) و انجمن سکته مغزی آمریکا (ASA) این دارو باید در عرض سه تا چهار ساعت و نیم پس از ظهور اولین علامت تجویز شود تا مؤثر واقع شود . اگر قادر به مصرف tPA نیستید، پزشک یک رقیق کننده خون یا سایر داروهای ضد انعقاد برای جلوگیری از تشکیل لخته در پلاکت ها تجویز می کند.
سایر گزینههای درمانی شامل جراحی یا سایر روشهای تهاجمی است که لختهها را میشکند یا انسداد شریانها را باز میکند. طبق دستورالعمل های به روز شده، حذف مکانیکی لخته را می توان تا ۲۴ ساعت پس از اولین ظهور علائم سکته انجام داد. حذف مکانیکی لخته به عنوان ترومبکتومی مکانیکی نیز شناخته می شود.
سکته هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک زمانی اتفاق می افتد که یک سرخرگ در مغز پاره شود یا خون نشت کند. پزشکان این نوع سکته را متفاوت از سکته مغزی ایسکمیک درمان می کنند.
رویکرد درمانی بر اساس علت اصلی سکته مغزی است:
- یک آنوریسم. پزشک ممکن است جراحی را برای مسدود کردن جریان خون در آنوریسم پیشنهاد کند.
- فشار خون بالا. پزشک داروهایی تجویز می کند که فشار خون شما را کاهش داده و خونریزی را کاهش می دهد.
- شریان های معیوب و رگ های پاره شده. پزشک شما ممکن است ترمیم ناهنجاری شریانی وریدی (AVM) را برای جلوگیری از خونریزی اضافی توصیه کند.
درمان برای زنان در مقابل مردان
تحقیقات نشان داده است که زنان در مقایسه با مردان درمان اورژانسی ضعیف تری دریافت می کنند. محققان در مطالعه ۲۰۱۰ دریافتند که زنان معمولاً پس از رسیدن به اورژانس بیشتر منتظر می مانند تا دیده شوند.
پس از پذیرش، زنان ممکن است مراقبتهای ویژه و کارهای درمانی کمتری دریافت کنند. این نظریه می تواند به دلیل علائم غیر سنتی برخی از زنان باشد که می تواند تشخیص سکته را به تاخیر بیندازد.
بهبود سکته مغزی در زنان
بهبود سکته مغزی در بیمارستان شروع می شود. هنگامی که وضعیت شما بهبود یافت، به مکان دیگری مانند یک مرکز پرستاری ماهر (SNF) یا مرکز توانبخشی سکته مغزی منتقل خواهید شد. برخی از افراد نیز مراقبت های خود را در خانه ادامه می دهند. مراقبت در منزل را می توان با درمان سرپایی یا مراقبت از آسایشگاه تکمیل کرد.
بهبودی ممکن است شامل ترکیبی از فیزیوتراپی، گفتار درمانی و کاردرمانی باشد تا به شما در بازیابی مهارت های شناختی کمک کند. یک تیم مراقبتی ممکن است به شما نحوه مسواک زدن، حمام کردن، راه رفتن یا انجام سایر فعالیت های بدنی را به شما آموزش دهد.
مطالعات نشان می دهد که زنانی که از سکته مغزی جان سالم به در می برند، معمولا کندتر از مردان بهبود می یابند.
زنان نیز بیشتر احتمال دارد این موارد را تجربه کنند:
- ناتوانی ناشی از سکته مغزی
- اختلال در فعالیت های زندگی روزمره
- افسردگی
- خستگی
- اختلال روانی
- کاهش کیفیت زندگی
این ممکن است به دلیل فعالیت بدنی کم قبل از سکته مغزی یا علائم افسردگی باشد.
پیشگیری از سکته مغزی در آینده
سالانه دو برابر زنانی که در اثر سکته مغزی جان خود را از دست می دهند، نسبت به سرطان سینه جان خود را از دست می دهند . به همین دلیل مهم است که مراقب سلامتی خود باشید. برای کمک به جلوگیری از سکته مغزی در آینده، می توانید:
- یک رژیم متعادل بخورید
- حفظ وزن سالم
- ورزش منظم داشته باشید
- سیگار کشیدن را ترک کن
- برای کمک به مدیریت بهتر استرس، سرگرمی هایی مانند بافتنی یا یوگا داشته باشید
زنان همچنین باید به دلیل عوامل خطر منحصر به فردی که با آن مواجه هستند، اقدامات احتیاطی بیشتری انجام دهند. این یعنی:
- کنترل فشار خون در دوران بارداری و بعد از آن
- غربالگری فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) در صورت بالای ۷۵ سال
- غربالگری فشار خون بالا قبل از شروع کنترل بارداری
چشم انداز
بهبود سکته مغزی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. فیزیوتراپی ممکن است بتواند به شما کمک کند تا هر مهارت از دست رفته را دوباره یاد بگیرید. برخی از افراد ممکن است بتوانند طی چند ماه راه رفتن یا صحبت کردن را دوباره یاد بگیرند. برخی دیگر ممکن است به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز داشته باشند.
در طول این مدت، مهم است که در مسیر توانبخشی و حفظ یا توسعه یک سبک زندگی سالم باقی بمانید. این کار علاوه بر کمک به بهبودی، ممکن است به جلوگیری از سکته های بعدی کمک کند.
منابع
- Act FAST. (n.d.).
stroke.org/understand-stroke/recognizing-stroke/act-fast - Choosing the right stroke rehab facility. (2016).
strokeassociation.org/STROKEORG/AboutStroke/Treatment/Diagnosis/Choosing-the-Right-Stroke-Rehab-Facility_UCM_490273_Article.jsp - Gargano JW, et al. (2007). Sex differences in stroke recovery and stroke-specific quality of life: Results from a statewide stroke registry. DOI:
۱۰.۱۱۶۱/STROKEAHA.107.485482 - Greenlund K, et al. (2003). Low public recognition of major stroke symptoms.
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14580633 - How is a stroke diagnosed? (n.d.).
nhlbi.nih.gov/health-topics/stroke - Know the facts about stroke. (n.d.).
cdc.gov/stroke/docs/consumered_stroke.pdf - Leong LB, et al. (2008). Prospective study of patients with altered mental status: Clinical features and outcome. DOI:
۱۰.۱۰۰۷/s12245-008-0049-8 - Lisabeth LD, et al. (2009). Acute stroke symptoms: Comparing women and men. DOI:
۱۰.۱۱۶۱/STROKEAHA.109.546812 - More strokes for men; More deadly for women. (n.d.).
texasheart.org/heart-health/womens-heart-health/straight-talk-newsletter/more-strokes-for-men-more-deadly-for-women - Persky RW, et al. (2010). Stroke in women: Disparities and outcomes. DOI:
۱۰.۱۰۰۷/s11886-009-0080-2 - Post-stroke rehabilitation. (2014).
stroke.nih.gov/materials/rehabilitation.htm - Powers WJ. (2018). 2018 Guidelines for the early management of patients with acute ischemic stroke: A guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. DOI:
۱۰.۱۱۶۱/STR.0000000000000158 - Stroke facts. (2017).
cdc.gov/stroke/facts.htm - Stroke risk factors. (n.d.).
strokeassociation.org/STROKEORG/AboutStroke/UnderstandingRisk/Understanding-Stroke-Risk_UCM_308539_SubHomePage.jsp - Stroke risk factors and symptoms. (n.d.).
stroke.nih.gov/materials/riskfactors.htm - Types of stroke. (2018).
cdc.gov/stroke/types_of_stroke.htm - Women and stroke. (n.d.).
cdc.gov/stroke/docs/women_stroke_factsheet.pdf