«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: تاریخ ۳
رشته: ادبیات و علوم انسانی
تعداد صفحه: ۲
ساعت شروع: ۱۰ صبح
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۱۰/۱۸
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
دانش‌آموزان روزانه سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۳۹۸
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱) (به خاطر بیاورید) (۳)
الف) جمله‌های صحیح یا غلط را مشخص کنید. (۰/۷۵)
۱- در دوره قاجار، برخی زنان فاضل در تأسیس مدارس جدید مشارکت داشتند.
صحیح (درس ۴ ص ۵۴)
۲- یکی از اقدام‌های شاخص مشروطه‌خواهان پس از صدور فرمان مشروطه، تدوین قانون اساسی بود.
صحیح (درس ۵ ص ۶۷)
۳- موازنه منفی به معنی تسلیم شدن در برابر قدرت‌های بزرگ و اعطای امتیاز به آن‌ها تلقی می‌شد.
غلط (درس ۹ ص ۱۱۶)
ب) کدام یک از شماره‌های سمت راست با گزینه‌های سمت چپ در ارتباط است؟ (۰/۷۵)
۱- مواجه با تهاجم نظامی روسیه الف- آقا محمدخان
۲- بازگرداندن حاکمیت دولت مرکزی ب- فتحعلی شاه
۳- ناسازگاری با مجلس شورای ملی ج- ناصرالدین شاه
د- مظفرالدین شاه
هـ- محمدعلی شاه
۱- شماره ۱ با گزینه ب- فتحعلی شاه (درس ۳ ص ۳۴)
۲- شماره ۲ با گزینه الف- آقا محمدخان (درس ۳ ص ۳)
۳- شماره ۳ با گزینه هـ- محمدعلی شاه (درس ۷ ص ۷۹)
ج) جاهای خالی را با کلمات و عبارات مناسب داخل پرانتز پر کنید. (۰/۵) (پیشوا – گشتاپو – دوچه)
۱- موسولینی در ایتالیا با از بین بردن احزاب رقیب قدرت را یکپارچه کرد و خود را …………………… نامید.
دوچه (درس ۸ ص ۹۹)
۲- هیتلر با قبضه کامل قدرت در آلمان، در این کشور نظام دیکتاتوری تک‌حزبی برقرار کرد و خود را …………………… خواند.
پیشوا (درس ۸ ص ۱۰۰)
د) گزینه‌های مناسب را انتخاب کنید. (۰/۵)
۱- مهم‌ترین ویژگی بناهای «کارت پستالی» ایرانِ دوره قاجار چه بود؟
الف) عناصر معماری ایرانی و اروپایی ترکیب شد.
ب) فقط به تقلید از بناهای اروپایی ساخته شد.
ج) به سفارش پادشاهان ساخته شد.
د) مقاومت و استحکام بسیار زیادی داشت.
گزینه الف) عناصر معماری ایرانی و اروپایی ترکیب شد. (درس ۴ ص ۵۹)
۲- در زمان قاجار امتیاز کشف و استخراج نفت و گاز ایران به مدت ۶۰ سال به کدام سرمایه‌دار انگلیسی واگذار شد؟
اﻟﻒ) نویل گس
ب) ویلیام ناکس دارسی
ج) مورگان شوستر
د) سرگور اوزلی
گزینه ب) ویلیام ناکس دارسی (درس ۹ ص ۱۱۲)
هـ) ﺑﻪ ﺳﺆالات زﯾﺮ ﭘﺎﺳﺦهای ﮐﻮﺗﺎه دﻫﯿﺪ. (۰/۵)
۱- فرمانده نظامی نیروهای انگلیسی در ایران در کودتای سیاه علیه احمد شاه، چه کسی بود؟
آیرون ساید (درس ۷ ص ۹۰)
۲- رضا شاه به دلیل ترس از مخالفت‌های آیت الله مدرس، این روحانی مبارز را به کجا تبعید کرد؟
خواف (درس ۷ ص ۹۶)
۲) تعریف اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺗﺎرﯾﺨﯽ (۱/۵)
استبداد صغیر:
از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه، که باعث کشتار فجیع مشروطه‌خواهان و انحلال مجلس شورای ملی شد و بار دیگر استبداد برقرار شد و حدود یک سال طول کشید را استبداد صغیر می‌گویند. (درس ۵ ص ۶۹ و ۷۰)
۳) ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ
عملکرد نادر شاه افشار و کریم‌خان زند بعد از رسیدن به قدرت را با یکدیگر مقایسه کنید. (۲)
نادر در زمانی که آشوب‌های داخلی و هجوم ارتش‌های بیگانه موجودیت ایران را به خطر انداخته بود، وارد میدان شد و ایران را از خطرها و تهدیدهای جدی نجات داد. با این حال توفیق نیافت که زمینه را برای ثبات و امنیت پایدار، انتقال آرام قدرت و تثبیت حکومت افشاریه پس از خود فراهم آورد.
در حالی که کریم‌خان از سیاست جنگ و کشورگشایی پرهیز کرد. در عوض، موجبات آرامش، آسایش، رونق و رفاه و شکوفایی علمی و فرهنگی نسبی قلمرو خود و به ویژه فارس را پس از سال‌ها جنگ و ناآرامی فراهم آورد. (درس ۲ ص ۱۹)
۴) توصیف و فهرست مطالب ﺗﺎرﯾﺨﯽ (۳/۵)
الف) سه مورد از مهم‌ترین اقدامات و اصلاحات رضا شاه را نام ببرید. (۱/۵)
۱- بازگشت به حکومت استبدادی ۲- ایجاد ارتش منظم ۳- احداث خط آهن سراسری ۴- اسکان عشایر ۵- یک شکل کردن لباس‌ها ۶- کشف حجاب (هر مورد ۰/۵، ذکر سه مورد کافی است. درس ۷ ص ۹۳ و ۹۴)
ب) مهم‌ترین انگیزه‌ها و اهداف صدام برای حمله به ایران چه بود؟ (ذکر یک مورد کافی است.) (۱)
۱- حاکمیت بر آبراه مهم اروند رود، دسترسی و تسلط بر خلیج فارس و جدایی جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب کوچک و بزرگ و استان خوزستان از ایران
۲- تضعیف و نابودی انقلاب اسلامی و جلوگیری از انتشار افکار انقلابی در میان مردم عراق و مسلمانان سایر کشورها
۳- رسیدن به رهبری جهان عرب و ایفای نقش ژاندارمری در منطقه
هر مورد ۱ نمره، ذکر یک مورد کافی است. (درس ۱۲ ص ۱۴۹)
ج) حکومت استالین در شوروی در عرصه خارجی به دنبال چه بود؟ (۱)
به دنبال گسترش مرزها و تسلط بر برخی کشورها و سرزمین‌های اروپای شرقی بود. (درس ۸ ص ۹۹)
۵) اظهار نظر و تحلیل (۱)
به نظر شما عهدنامه «ترکمانچای» چه آثار و پیامدهای زیان‌باری به دنبال داشت؟
از دست رفتن سرزمین‌های ایران در شرق دریای کاسبی (خوارزم و ماوراءالنهر) و عهدنامه آخال و یا اشاره به گسترش نفوذ اقتصادی روسیه و انعقاد قرارداد تجاری با ایران که ضمیمه عهدنامه ترکمانچای بود. (و یا در صورت اشاره به اعطای امتیاز حق قضاوت کنسولی یا کاپیتولاسیون به اتباع روسی نمره کامل تعلق می‌گیرد.) (درس ۳ ص ۴۳)
۶) کاربست شواهد و مدارک تاریخی (۱)
متن زیر را بخوانید و به پرسش‌ها پاسخ دهید.
«صدام پیش از آغاز جنگ تحمیلی و در نشست سران جنبش عدم تعهد در هاوانا (پایتخت کوبا)، میزبانی نشست بعدی را در بغداد بر عهده گرفت. با نزدیک شدن به زمان برگزاری این نشست، در ۳۰ تیر ۱۳۶۱، شش خلبان شجاع و فداکار نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با سه فروند هواپیمای جنگی با هدف ناامن نشان دادن بغداد و جلوگیری از نشست سران جنبش عدم تعهد در پایتخت عراق، آماده عملیات شدند. یکی از این خلبانان شهید عباس دوران بود که در دو سال نخست جنگ، بیش از ۱۲۰ عملیات هوایی موفقیت‌آمیز علیه دشمن بعثی انجام داده بود.
هواپیمای عباس دوران در جریان این عملیات و پس از بمباران پالایشگاه بغداد، هدف اصابت موشک پدافند هوایی نیروهای بعثی قرار گرفت. این خلبان رشید با وجود این‌که می‌توانست با استفاده از چتر نجات سالم فرود آید، هواپیمای در حال سقوط را صاعقه‌وار به مکانی نزدیک محل برگزاری نشست سران عدم تعهد کوبید و رؤیای صدام را برای تشکیل آن نشست در بغداد و ریاست بر آن به باد داد.»
الف) هدف خلبانان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی از این عملیات چه بود؟
ناامن نشان دادن بغداد و جلوگیری از نشست سران جنبش عدم تعهد در پایتخت عراق
ب) رشادت عباس دوران چه نتیجه‌ای داشت؟
عباس دوران هواپیمای در حال سقوط خود را به مکان نزدیک محل نشست اصابت زد و به این ترتیب رویای صدام برای تشکیل نشست و ریاست بر آن به باد رفت. (درس ۱۲ ص ۱۵۱)
ﺳﺆاﻻت ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ (ﻋﻠﻞ، دﻻﯾﻞ، آﺛﺎر، ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ)
۷) چرا دکتر مصدق از محمدرضا شاه پهلوی خواست که اختیار وزارت جنگ و فرماندهی ارتش را به او بسپارد؟ (۱)
برای کاستن از نفوذ و قدرت دربار و مقابله با کارشکنی‌های آن در اداره امور کشور (درس ۹ ص ۱۲۰)
۸) علت تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام چه بود؟ (۱)
دانشجویان علت این اقدام را تداوم دشمنی‌ها و توطئه‌های دولت آمریکا علیه انقلاب اسلامی و دخالت در امور داخلی ایران از جمله اجازه ورود به محمدرضا شاه پهلوی برای سفر به آن کشور اعلام کردند. (درس ۱۱ ص ۱۳۸)
۹) سازمان نقاب چه سازمانی بود و چه اقدامی علیه جمهوری اسلامی انجام داد؟ (۱)
در تیر ۱۳۵۹ تعدادی از افسران وابسته به رژیم شاپور بختیار موسوم به سازمان نقاب با پشتیبانی سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) و حکومت بعثی عراق کودتایی طراحی کردند. این توطئه اندکی پیش از اجرا، کشف و خنثی شد. (درس ۱۱ ص ۱۴۳)
۱۰) اعدام انقلابی رزم‌آرا به دست خلیل طهماسبی چه نتیجه‌ای به دنبال داشت؟ (۱/۵)
مهم‌ترین مانع بر سر راه ملی شدن صنعت نفت برداشته شد و سپس مجلس شورای ملی و بعد از آن مجلس سنا ملی شدن صنعت نفت را تصویب کردند. (درس ۹ ص ۱۱۸)
۱۱) مهم‌ترین آثار و نتایج جنگ جهانی دوم را بنویسید. (۱/۵)
کشته شدن میلیون‌ها انسان – خرابی‌ها وآسیب‌های اقتصادی – اختلال‌های روحی و روانی (درس ۸ ص ۱۰۷)
۱۲) آثار و نتایج قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ را بنویسید. (ذکر دو مورد کافی است) (۲)
۱- هدف مبارزه تغییر کرد و سرنگونی رژیم پهلوی هدف نهایی مبارزان شد.
۲- حضور امام خمینی (ره) در صحنه مبارزه موجب شد. بسیاری از روحانیون به مبارزات سیاسی روی بیاورند.
۳- علاوه بر روحانیون و دانشگاهیان، اقشار دیگری از جامعه نیز به مبارزان پیوستند.
۴- رهبری امام خمینی به عنوان مرجع دینی برجسته‌تر شد.
۵- مبارزان به نقش و قدرت مذهب در این زمینه توجه بیشتری نشان دادند. (درس ۱۰ ص ۱۲۸)
(جمع نمره: ۲۰)
«موفق و پیروز باشید.»
