میوز (Miosis) به معنای انقباض (excessive constriction :کوچک شدن: shrinking) بیش از حد مردمک چشم شماست. در میوز، قطر مردمک کمتر از ۲ میلی متر (mm) یا کمی بیش از ۱/۱۶ اینچ است.

مردمک (pupil) یک نقطه سیاه دایره‌ای در مرکز چشم است که اجازه می‌دهد نور وارد شود. عنبیه شما (قسمت رنگی چشم شما) برای تغییر اندازه مردمک باز و بسته می‌شود.

میوز می‌تواند در یک یا هر دو چشم ایجاد شود. هنگامی که فقط یک چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، آنیزوکوریا (anisocoria) نیز نامیده می‌شود. نام دیگر میوز مردمک دقیق (pinpoint pupil) است. زمانی که مردمک چشم شما بیش از حد متسع شود، میدریازیس (mydriasis) نامیده می‌شود.

علل زیادی برای میوز وجود دارد. این می تواند نشانه ای از برخی بیماری های مغز و سیستم عصبی باشد. همچنین می تواند توسط بسیاری از انواع داروها و عوامل شیمیایی ایجاد شود. مواد افیونی (از جمله فنتانیل، مورفین، هروئین و متادون) می‌توانند باعث ایجاد میوزیس شوند.

تنگی یا گشاد شدن مردمک‌ها می تواند سرنخ مهمی برای کمک به پزشک در تشخیص بیماری شما باشد.

علل میوز

اندازه مردمک شما توسط دو عضله متقابل کنترل می شود – گشادکننده عنبیه و اسفنکتر عنبیه. معمولاً میوز یا انقباض مردمک به دلیل مشکل در عضلات اسفنکتر عنبیه یا اعصاب کنترل کننده آنها ایجاد می شود.

عضلات اسفنکتر عنبیه توسط اعصابی که نزدیک مرکز مغز شما منشا می گیرند کنترل می شود. آنها بخشی از سیستم عصبی پاراسمپاتیک یا غیرارادی هستند. برای رسیدن به چشم، این اعصاب از امتداد عصب سوم جمجمه ای عبور می کنند که به آن عصب حرکتی چشمی نیز می گویند.

هر بیماری، دارو یا عامل شیمیایی که بر این اعصاب یا قسمت‌هایی از مغز و سر که از آن عبور می‌کنند تأثیر بگذارد، می‌تواند باعث میوز شود.

بیماری‌ها یا شرایطی که می‌توانند باعث میوز شوند

بیماری ها یا شرایطی که می توانند باعث میوز شوند عبارتند از:

سردردهای خوشه ای
سندرم هورنر
خونریزی داخل جمجمه و سکته مغزی
التهاب عنبیه (Iridocyclitis، یووئیت)
بیماری لایم
نوروسیفلیس
مولتیپل اسکلروزیس (MS)
از دست دادن عدسی چشم (آفاکیس) در اثر جراحی یا تصادف

داروها و مواد شیمیایی که می‌توانند باعث میوز شوند

برخی از داروها و مواد شیمیایی رایج که می توانند باعث میوز شوند، مواد افیونی هستند، از جمله:

فنتانیل
اکسی کدون (Oxycontin)
کدئین
هروئین
مورفین
متادون

سایر داروها و مواد شیمیایی که می توانند باعث میوز شوند عبارتند از:

PCP (گرد و غبار فرشته یا فن سیکلیدین)
محصولات تنباکو و سایر مواد حاوی نیکوتین
قطره چشمی پیلوکارپین که برای درمان گلوکوم استفاده می شود
کلونیدین که برای درمان فشار خون بالا، ADHD، ترک دارو و گرگرفتگی یائسگی استفاده می شود.
داروهای کولینرژیک که برای تحریک سیستم عصبی پاراسمپاتیک از جمله استیل کولین، کارباکول و متاکولین استفاده می شود.
آنتی سایکوتیک‌های نسل دوم یا غیر معمول از جمله ریسپریدون، هالوپریدول و اولانزاپین
داروهای ضد روان پریشی از نوع فنوتیازین که برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می شود، از جمله پروکلروپرازین (کامپازین، کمپرو)، کلرپرومازین (پروماپار، تورازین)، و فلوفنازین (پرمیتیل، پرولیکسین)
ارگانوفسفره ها که در بسیاری از حشره کش ها، علف کش ها و عوامل عصبی یافت می شوند

میوز وابسته به سن

هم نوزادان و هم افراد مسن ممکن است مردمک کوچکی داشته باشند. طبیعی است که یک نوزاد تا دو هفته مردمک کوچک داشته باشد.

با بالا رفتن سن، مردمک های شما کوچکتر می شوند. این معمولاً به دلیل ضعف عضلات گشادکننده عنبیه است، نه به دلیل مشکل منقبض کننده عنبیه.

علائم همراه

از آنجایی که میوز می تواند توسط انواع بیماری ها و شرایط ایجاد شود، علائم همراه احتمالی زیادی وجود دارد. در اینجا ما برخی از علل شایع میوز و علائم همراه آن را بیان می کنیم:

سردردهای خوشه ای. سردرد خوشه ای درد بسیار شدیدی را در اطراف یا بالای چشم، در شقیقه یا پیشانی ایجاد می کند. فقط در یک طرف سر شما رخ می دهد و بسته به نوع سردرد خوشه ای (مزمن یا اپیزودیک) در فواصل مختلف عود می کند.

میوز یکی از علائم شایع همراه است. سایر علائم سردرد خوشه ای می تواند شامل موارد زیر باشد:

افتادگی پلک
قرمزی چشم
پاره شدن
آبریزش بینی
حساسیت به نور و صدا
گیجی
تغییر خلق و خو
پرخاشگری

خونریزی داخل جمجمه و سکته مغزی. میوز در هر دو مردمک یک علامت شایع خونریزی داخل جمجمه یا سکته ساقه مغز (پونتین) است. خونریزی یا سکته زمانی اتفاق می افتد که خون رسانی به ساقه فوقانی مغز شما (پونز) به دلیل ترکیدگی سرخرگ یا انسداد قطع شود.

سکته مغزی ساقه مغز علائم مشابه یک سکته مغزی معمولی را ایجاد نمی کند. شایع ترین علائم سرگیجه، سرگیجه و ضعف در دو طرف بدن است. گاهی اوقات می تواند باعث تکان یا لرزش شود که شبیه تشنج، تکلم نامفهوم یا از دست دادن ناگهانی هوشیاری است.

سندرم هورنر. سندرم هورنر مجموعه ای از علائم ناشی از آسیب به اعصاب متصل کننده مغز به صورت یا چشم است. کاهش اندازه مردمک چشم (میوز) و افتادگی پلک در یک طرف صورت علائم معمولی هستند.

هورنر گاهی اوقات نتیجه سکته مغزی، تومور مغزی، آسیب نخاعی یا عفونت زونا (هرپس زوستر) است.

التهاب عنبیه (Iridocyclitis). کاهش اندازه مردمک (میوز) می تواند نشانه ای از التهاب عنبیه شما، قسمت رنگی چشم شما باشد. التهاب عنبیه می تواند دلایل زیادی داشته باشد. این شامل:

اچ‌آی‌وی
روماتیسم مفصلی
پسوریازیس
بیماری سل
زونا (هرپس زوستر)

التهاب عنبیه را می توان iridocyclitis iritis یا uveitis نیز نامید.

نوروسیفلیس. هنگامی که یک عفونت سیفلیس درمان نشده به مغز پیشرفت می کند، به آن نوروسیفلیس می گویند. سیفلیس می تواند به سیستم عصبی در هر مرحله از عفونت حمله کند.

این عفونت می تواند مغز میانی را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد نوع خاصی از میوز به نام مردمک آرگیل رابرتسون شود. در آرگیل رابرتسون، مردمک ها کوچک هستند اما وقتی در معرض نور قرار می گیرند بیشتر منقبض نمی شوند. با این حال، آنها هنگام تمرکز بر روی یک جسم نزدیک منقبض می شوند.

بیماری لایم. بیماری لایم در اثر عفونت با یک باکتری چوب پنبه‌ای شکل شبیه به اسپیروکت سیفلیس ایجاد می‌شود. به جز بثورات تناسلی، لایم درمان نشده می تواند بسیاری از علائم مشابه سیفلیس را در سیستم عصبی ایجاد کند. هنگامی که عفونت عصب سوم جمجمه ای را تحت تاثیر قرار می دهد، می تواند باعث میوز و مردمک آرگیل رابرتسون شود.

تشخیص میوز

پزشک معمولاً با کمک چراغ قوه یا منبع نور دیگری مردمک چشم شما را معاینه می کند. آنها به مردمک چشم شما در مکانی با نور کم نگاه می کنند، زیرا طبیعی است که مردمک ها در مکان هایی با نور روشن، به خصوص در فضای باز، منقبض شوند.

میوز به عنوان اندازه مردمک ۲ میلی متر (کمی بیشتر از ۱/۱۶ اینچ) یا کوچکتر تعریف می شود.

هنگامی که میوز شناسایی شد، پزشک شما به دنبال علائم خاصی خواهد بود:

آیا یک چشم (همانطرف) یا هر دو (دو طرفه) را درگیر می کند؟
آیا اندازه مردمک در پاسخ به نور تغییر می کند؟
آیا اندازه مردمک در پاسخ به یک جسم نزدیک تغییر می کند؟
چه مدت طول می کشد تا دانش آموز پاسخ دهد؟

پاسخ به هر یک از این سوالات می تواند به شناسایی علت احتمالی میوز کمک کند.

درمان میوز

میوز نشانه چیز دیگری است و به خودی خود یک بیماری نیست. این می تواند سرنخ مهمی برای پزشک شما در یافتن علت زمینه ای ارائه دهد.

اگر میوز شما نتیجه داروهای تجویزی مانند گلوکوم یا فشار خون بالا باشد، پزشک ممکن است بتواند دارویی جایگزینی پیدا کند که علائم را کاهش داده یا از بین ببرد.

میوز می تواند در نتیجه استفاده از داروهای مخدر از جمله فنتانیل، اکسی کدون (Oxycontin)، هروئین و متادون باشد. میوز شدید می تواند نشانه مصرف بیش از حد باشد. در این صورت، درمان اورژانسی با داروی نالوکسان می تواند جان شما را نجات دهد.

اگر مصرف دارو رد شود، میوز می تواند نشانه مسمومیت ارگانوفسفره باشد. ارگانوفسفره ها پرکاربردترین کلاس حشره کش‌ها در ایالات متحده هستند. این محصولات دیگر برای استفاده خانگی به فروش نمی رسند، اما همچنان در کشاورزی تجاری و کنترل حشرات مورد استفاده قرار می گیرند. ارگانوفسفره ها همچنین در عوامل عصبی مانند سارین وجود دارند.

مسمومیت با ارگانوفسفره علائم جدی ایجاد می کند از جمله:

ترشح بزاق
پاره شدن
اختلال معده
انقباضات شدید عضلات
تسریع یا کاهش ضربان قلب
شوکه شدن

میوز یک علامت نسبتا جزئی مسمومیت با ارگانوفسفره است، اما ممکن است در تشخیص کمک کند. مسمومیت حاد ارگانوفسفره در بیمارستان یا اورژانس درمان می شود. از داروی پرالیدوکسیم (۲-PAM) می توان برای درمان مسمومیت با ارگانوفسفره استفاده کرد.

به عنوان یک علامت بیماری

هنگامی که میوز نشانه یک بیماری زمینه ای است، درمان به بیماری زمینه ای می پردازد. برخی از علل شایع بیماری و درمان آنها عبارتند از:

سردردهای خوشه‌ای. سردردهای خوشه ای حاد با استنشاق اکسیژن، تریپتان ها، ارگوتامین و قطره های موضعی بینی لیدوکائین درمان می شوند.

درمان های پیشگیرانه عبارتند از:

کورتیکواستروئیدها (پردنیزون)
کربنات لیتیوم
داروی فشار خون وراپامیل
ملاتونین در دوزهای ۹ میلی‌گرم در روز

تزریق مخلوط متیل پردنیزولون و لیدوکائین به عصب اکسیپیتال بزرگ (پشت گردن) می تواند به عنوان یک پیشگیری عمل کند.

خونریزی داخل جمجمه و سکته مغزی. میوز می تواند نشانه ای از سکته مغزی (پونتین) باشد. از آنجایی که علائم با سکته کلاسیک متفاوت است، ممکن است اشتباه تشخیص داده شود. پزشکان برای تایید آن از ام آر آی استفاده می کنند. درمان شامل رفع انسداد با دارو یا قرار دادن استنت یا جراحی برای توقف خونریزی و بازگرداندن جریان خون به مغز است.

سندرم هورنر. هیچ درمان خاصی برای سندرم هورنر وجود ندارد. اگر پزشک شما بتواند بیماری زمینه ای را پیدا کند، آن را درمان می کند. ممکن است به دلیل سکته مغزی، تومور مغزی، آسیب نخاعی یا زونا باشد – یا ممکن است هیچ دلیل قابل کشفی وجود نداشته باشد.

نوروسیفلیس و سیفلیس چشمی. اگر علائم چشمی در مراحل اولیه (primary، ثانویه یا نهفته) عفونت رخ دهد، یک بار تزریق عضلانی بنزاتین پنی سیلین توصیه می‌شود.

مرحله سوم سیفلیس نیاز به دوزهای متعدد پنی سیلین دارد و آسیب های موجود به سیستم عصبی ترمیم نخواهد شد.

بیماری لایم. تشخیص زودهنگام بیماری لایم برای یک نتیجه خوب بسیار مهم است. اگر در چند هفته اول گرفتار شود، درمان آنتی بیوتیکی تا ۳۰ روز معمولا عفونت را درمان می کند. در مراحل بعدی لایم، آنتی بیوتیک درمانی طولانی مدت مورد نیاز است. علل و درمان مرحله دیررس یا مزمن لایم بحث برانگیز است.

چشم انداز میوز

میوز یا مردمک دقیق می تواند نشانه بسیاری از بیماری های زمینه ای یا واکنشی به داروها باشد.

این وضعیت به خودی خود دردناک یا خطرناک نیست. اما می تواند نشانگری برای برخی شرایط جدی از جمله سکته مغزی، مصرف بیش از حد دارو یا مسمومیت با ارگانوفسفره باشد.

در صورت مشاهده علائم میوز حتما با پزشک مشورت کنید.