درمان آلزایمر؛ ادعاهای مربوط به درمان آلزایمر باید با احتیاط بیان شوند

ادعاهای مربوط به درمان آلزایمر باید با احتیاط بیان شوند.

ایده خوب این است که آزمایشات بیشتری انجام گردد.

یک دارویی که پیشرفت بیماری آلزایمر را کُند کند، هم برای بشریت، مفید خواهد بود و هم برای شرکت سازنده اش همانند یک گاو شیرده سودمند خواهد بود. بدین ترتیب شرکت بیوژن (Biogen) که یک شرکت بیوتکنولوژی در کمبریج ماساچوست می‌باشد، امید دارد که همان شرکت سودبخش باشد. افزایش اخیر قیمت سهام (چارت را ببینید) که پس از گزارش این شرکت در ۲۲ اکتبر مبنی بر این که به زودی در آمریکا داروی آدوکانوماب را عرضه خواهد کرد، باعث شد که سایر شرکت‌ها نیز به این سودآوری باور داشته باشند.

آدوکانوماب دارویی است که با عنوان آنتی بادی مونوکلونال شناخته می‌شود. آنتی‌بادی‌ها مولکول‌های پروتئینی تخصصی هستند که بخشی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می‌دهند. آنها وظایف مختلفی در بدن دارند و در ساختار خود دارای نواحی به نام نواحی فوق متغیر (hypervariable regions) هستند که ساختار شیمیایی دقیق آنها از نوعی آنتی‌بادی به نوعی دیگر متفاوت است. ویژگی‌های نواحی فوق متغیر در آنها باعث می‌شود که آنها به مولکول‌های دیگری که به عنوان عوامل بیماری‌زا تلقی می‌شوند متصل شده، عملکرد آنها را مختل کرده و متعاقباً توسط سایر بخشهای سیستم ایمنی بدن نابود شوند.

آدوکانوماب به گونه ای طراحی شده است که به پروتئینی به نام بتا آمیلوئید متصل شود که در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر باعث ایجاد پلاک می.شود. اکثر محققان باور دارند که این پلاک‌ها به جای این که پیامد خوش خیمی از برخی رویکردهای مضر در بدن باشند، در واقع بخشی از علائم آلزایمر را ایجاد می‌کنند. به نظر می‌رسد که آدوکانوماب مقدار بتا آمیلوئید موجود در اطراف سلول ها را کاهش می‌دهد. فرضیه موجود این است که این کار می‌تواند پیشرفت علائم بیماری را کند سازد و درست در این نقطه است که مسائل پیچیده‌تر می‌شوند.

با توجه به ایمنی که آدوکانوماب در آزمایشات اولیه نشان داد، شرکت بیوژن دو آزمایش بزرگ‌تر را برای بررسی دقیق‌تر کاهش سرعت علائم انجام داد. این گونه آزمایشات تحت نظارت قرار می‌گیرند تا مشخص شود آیا داروی مورد آزمایش بدون خطر می‌باشد و اثربخشی دارد یا خیر – به عبارت دیگر آیا علامتی وجود دارد که نشان دهد داروهای مورد آزمایش تاثیر مطلوبی را داشته است یا خیر. این شرکت در ماه مارس اعلام کرد که آدوکانوماب در آزمایش اثربخشی، شکست خورده است و از این رو هر دو این آزمایشات متوقف شدند.

به نظر می‌رسید که علت همان باشد. اما آخرین گزارشات به دست آمده از داده های اضافی جمع آوری شده از یکی از این آزمایشات نشان داد که این دارو، تاثیراتی نیز دارد و کنوانسیون آماری نیز آن را تایید کرده است. همین.

به لحاظ آماری هیچ شکی وجود ندارد که آدوکانوماب، بتا آمیلوئید را از مغز پاکسازی می‌کند. یک قاعده کلی که در این آمارها وجود دارد این است که اگر یک نتیجه بسیار مهم به صورت تصادفی کسب شده باشد، این نتیجه باید در کمتر از پنج نفر از ۱۰۰ نفر مشاهده شود که در این صورت آن را نتیجه موقت در نظر می‌گیرند. محاسبات نشان داده‌اند که تاثیر پاک‌سازی پلاک‌ها به طور تصادفی تنها یک در ۱۰۰۰ بوده است. با این حال آدوکانوماب داروی مورد تایید قرار گرفته است. از چهار نتیجه‌ای که برای تاثیرات شناختی مختلف ذکر شده است، تنها یکی از آنها سودمند بوده است. دو مورد دیگر «که شانسی بوده اند» به صورت یک در ۱۰۰ رخ داده‌اند – که حائز اهمیت می‌باشند، اما نیاز به تایید دارند. مورد چهارم شش در ۱۰۰ بوده است. در عین حال نیز شرکت بیوژن این یافته‌ها را مورد آزمایش قرار نداده و تنها نتایج یکی از آزمایشات را گزارش کرده است.

سازمان غذا و داروی آمریکا که تصمیم گیرنده اصلی برای اعطای مجوز به آدوکانوماب می‌باشد، از تمامی این گزارشات آماری آگاه بوده و متعاقب آن تصمیمات خودش را می‌گیرد. با این حال با توجه به گستره وسیعی که بیماری آلزایمر پیدا کرده است (تنها در آمریکا حدود ۶ میلیون مبتلا وجود دارد) و همچنین عدم وجود درمان‌های موثر برای آن، همواره این اشتیاق وجود داشته است که به هر چیزی که ممکن است اثربخشی داشته باشد چراغ سبز نشان بدهیم و امیدوار باشیم که موثر واقع خواهد شد. در صورتی که چنین اقداماتی موثر واقع شوند، عوامل آنها به عنوان قهرمان شناخته خواهند شد – و در صورت عدم اثربخشی نیز به عنوان آدم بدهای داستان شناخته خواهند شد.