در حالی که این درست است که عملکردهای اولیه تستوسترون (testosterone) میل جنسی (sexual desire) و عملکرد جنسی (sexual function) است، محققان دریافته اند که تستوسترون بسیار بیشتر تأثیر می گذارد. یک نقش بالقوه اضافی برای تستوسترون، شناخت (cognition) یا کمک به تفکر است.
در حالی که تستوسترون تنها هورمونی نیست که در شناخت نقش دارد، تحقیقات نشان می‌دهد که این هورمون ممکن است در سلامت مغز (brain health) نقش داشته باشد. به خواندن ادامه دهید تا در مورد ارتباط بین تستوسترون، مه مغزی (brain fog) و تفکر (thinking) بیشتر بدانید.
تستوسترون چگونه بر مغز شما تأثیر می‌گذارد؟
در اینجا خلاصه ای سریع از آنچه محققان در حال حاضر در مورد تستوسترون و مغز می دانند آورده شده است.
تستوسترون نوعی هورمون به نام آندروژن (androgen) است. محققان شناسایی کرده اند که در داخل مغز، گیرنده های آندروژن خاصی وجود دارد. این گیرنده ها را به عنوان کلیدهای نوری در نظر بگیرید که فقط هورمون های آندروژن می توانند آنها را فعال کنند.
محققان همچنین می دانند که تستوسترون می تواند از سد خونی مغزی عبور کند. این مانع یک مکانیسم محافظتی در مغز شما است که برای نگه داشتن موادی طراحی شده است که به طور بالقوه می توانند به آن آسیب برسانند و اجازه ورود مواد دیگر (از جمله برخی داروها) را می دهد. این واقعیت که تستوسترون می تواند از سد خونی مغزی (blood-brain barrier) عبور کند به این معنی است که می تواند باعث ایجاد تغییراتی در تفکر یا عملکرد مغز شود.
محققان همچنین دریافته اند که تستوسترون اثرات محافظتی بر مغز دارد. مثالها عبارتند از:
- تاخیر در مرگ سلول های عصبی
- بهبود رشد مجدد سلول های عصبی پس از آسیب
- کاهش اثرات آسیب عصبی
- دارای اثرات ضد التهابی بر روی اعصاب
اینها تنها برخی از مزایای بالقوه محافظتی برای مغز است که محققان فکر می کنند تستوسترون ممکن است داشته باشد، و مطمئناً در سال های آینده با ادامه مطالعات بیشتر خواهیم آموخت.
زبان مهم است
در این مقاله، ما از «مذکر (male) و مونث (female)» برای اشاره به جنس (sex) شخصی که توسط کروموزوم‌هایشان تعیین می‌شود، و «زن (women) و مرد (men)» برای اشاره به جنسیت (gender) آنها استفاده می‌کنیم، مگر اینکه از منابعی با زبان غیر اختصاصی نقل‌قول کنیم. مطالعات ذکر شده در مقاله اغلب بین جنس و جنسیت مشخص نمی شود و می توان فرض کرد که شرکت کنندگان کاملاً هم‌سو جنسیتی (cisgender) دارند.
جنس توسط کروموزوم ها تعیین می شود و جنسیت یک ساختار اجتماعی است که می تواند بین دوره های زمانی و فرهنگ متفاوت باشد. هر دوی این جنبه ها هم از نظر تاریخی و هم با اجماع علمی مدرن وجود دارند.
آیا تستوسترون پایین می تواند باعث مه مغزی یا سایر مشکلات روانی شود؟
زوال شناختی با افزایش سن رخ می دهد. سطح تستوسترون نیز با افزایش سن کاهش می یابد. برخی مطالعات کوچکتر پیشنهاد کرد که مردانی که سطح تستوسترون پایین‌تری دارند نسبت به مردان همسن با سطح تستوسترون بالاتر، عملکرد شناختی ضعیف‌تری دارند.
گاهی اوقات، سطوح پایین تستوسترون باعث علائمی مانند مشکل در حفظ نعوظ یا کاهش میل جنسی می شود. افراد تمایل دارند این موارد را بیشتر با تستوسترون پایین مرتبط کنند، اما همچنین می تواند علائمی ایجاد کند که در ابتدا به نظر نمی رسد با تستوسترون مرتبط باشند. این علائم غیر اختصاصی عبارتند از:
- حافظه را تحت تاثیر قرار داد
- خستگی یا سطح انرژی پایین
- کاهش قدرت بدنی
- افزایش تحریک پذیری
- موارد بالاتر افسردگی
اگر این علائم را دارید و نمی‌توانید علت زمینه‌ای دیگری (مانند بیدار ماندن در شب یا رژیم غذایی نامناسب) را شناسایی کنید، سطوح پایین تستوسترون می‌تواند نقش داشته باشد.
بیشتر مطالعاتی که تستوسترون را با بهبود عملکرد ذهنی مرتبط می‌کند، روی مردان مسن‌تر انجام می‌شود، اغلب به این دلیل که ممکن است بیشتر تحت تأثیر تغییرات در عملکرد حافظه قرار گیرند. با این حال، محققان در واقع دریافته‌اند که سطوح بالاتر تستوسترون توانایی انجام وظایف فکری را در مردان جوان‌تر کاهش می‌دهد. به همین دلیل، محققان تمایل دارند فکر کنند که تستوسترون پایین می تواند تأثیر منفی بر تفکر به ویژه در سنین بالاتر داشته باشد.
اگر تستوسترون پایین درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
تستوسترون پایین می تواند علائمی مانند میل جنسی کم، کاهش توده عضلانی بدون چربی، اختلال نعوظ و خستگی ایجاد کند. بسیاری از کسانی که تستوسترون پایینی دارند در تمرکز مشکل دارند و سطح انرژی پایین‌تری دارند، اما نمی‌دانند که علائم آنها مربوط به تستوسترون پایین است.
تستوسترون پایین مطمئناً می تواند بر زندگی شما تأثیر بگذارد، به خصوص زندگی جنسی شما، که می تواند بخش مهمی از سلامت و رفاه کلی شما باشد. با این حال، تستوسترون پایین باعث ایجاد بسیاری از شرایط تهدید کننده زندگی نمی شود. یک استثنا این است که تستوسترون پایین می تواند باعث ضعیف شدن استخوان ها شود که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
آیا تستوسترون درمانی به بهبود حافظه و تمرکز کمک می کند؟
مطالعات در مورد اثرات احتمالی تستوسترون بر مه مغزی یا تفکر قطعی نبوده است. با این حال، اکثر مطالعات موجود به این ایده اشاره می کنند که مکمل تستوسترون باعث بهبود تفکر نمی شود. در اینجا چند نمونه آورده شده است:
- یک بررسی سیستماتیک نشان داد مردانی که برای درمان سرطان پروستات از داروهای محرومیت از آندروژن استفاده می‌کنند (که منجر به کاهش تستوسترون می‌شود) ارتباطی بین اختلالات شناختی و تستوسترون پایین پیدا نکردند.
- در یک مطالعه روی ۴۹۳ مرد با اختلال حافظه مرتبط با سن و تستوسترون پایین که از تستوسترون استفاده می کردند، هیچ بهبودی در حافظه یا عملکرد شناختی مشاهده نشد.
- متاآنالیز ۱۷ مطالعه در درمان جایگزینی تستوسترون و عملکرد شناختی، هیچ تفاوتی در عملکرد شناختی بین مردانی که جایگزین تستوسترون مصرف کردند و آنهایی که مصرف نکردند، یافت نشد.
- بررسی سیستماتیک دیگری از ۲۳ کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده مستقل (RCTs) تغییر آماری معنی‌داری را در عملکرد شناختی از مکمل تستوسترون پیدا نکرد.
در حالی که مطالعات کنترل شده تصادفی بزرگتر هنوز مورد نیاز است، شواهد فعلی از استفاده از تستوسترون درمانی به عنوان راهی برای بهبود توانایی های ذهنی شما پشتیبانی نمی کند.
آیا مصرف تستوسترون مغز را تغییر می‌دهد؟
مصرف تستوسترون ساختار فیزیکی مغز را تغییر نمی دهد. همچنین هیچ اتفاق نظری برای حمایت کامل از این موضوع وجود ندارد که مصرف مکمل تستوسترون تغییراتی در تفکر یا حافظه ایجاد می کند.
با این حال، مطالعات کوچکتر و گزارش های موردی فردی وجود دارد که نشان می دهد که مکمل تستوسترون ممکن است به بهبود شناخت کمک کند. می توانید از پزشک خود در مورد فواید (و خطرات) فردی بالقوه تستوسترون درمانی بپرسید.
چگونه تستوسترون پایین را رفع کنیم؟
پزشکان می توانند اشکال مختلف تستوسترون را به عنوان روشی برای افزایش تستوسترون تجویز کنند، اگر تستوسترون شما زیر سطح سالم باشد. مثالها عبارتند از:
- تزریقات
- داخل بینی
- دوز خوراکی/باکال
- ژل تستوسترون
- گلوله های تستوسترون در زیر پوست فرو رفته است
- تکه های موضعی
مکمل تستوسترون عوارض جانبی دارد. تستوسترون ژل می تواند به خصوص برای کسانی که بچه های کوچک دارند دردسرساز باشد. این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید تا مطمئن شوید که می توانید با خیال راحت آن را مصرف کنید.
لُب مطلب
تستوسترون پایین می تواند بر سطح انرژی و تفکر شما تأثیر بگذارد که می تواند به مه مغزی کمک کند. متأسفانه، محققان ثابت نکرده اند که درمان جایگزینی تستوسترون می تواند این اثرات را تغییر دهد. محققان تا زمانی که بتوانند به طور قطعی بگویند که مکمل های تستوسترون تاثیری بر تفکر ندارند، به پیگیری مطالعات خود ادامه خواهند داد.
اگر کنجکاو هستید که تستوسترون پایینی دارید، با پزشک خود در مورد آزمایش و درمان های احتمالی صحبت کنید.
منابع
- Buskbjerg C, et al. (2019). Testosterone supplementation and cognitive functioning in men – a systematic review and meta-analysis.
academic.oup.com/jes/article/3/8/1465/5511564?login=true - Corona G, et al. (2021). Testosterone deficiency and risk of cognitive disorders in aging males.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7752509/ - Grainger S, et al. (2021). The relationship between testosterone and social cognition in younger and older adults.
sciencedirect.com/science/article/pii/S0301051121000636 - OSTATNÍKOVÁ D, et al. (2020.) Testosterone and the Brain: From Cognition to Autism.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8603719/ - Resnick S, et al. (2017). Testosterone treatment and cognitive function in older men with low testosterone and age-associated memory impairment.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5433758/ - Sun M, et al. (2018). Cognitive impairment in men with prostate cancer treated with androgen deprivation therapy: a systematic review and meta-analysis.
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29410294/ - What is low testosterone? (n.d.).
urologyhealth.org/urology-a-z/l/low-testosterone
