سندرم بینی خالی؛ علل، علائم، تشخیص و درمان

اکثر مردم بینی کاملی (perfect noses) ندارند. کارشناسان تخمین می‌زنند که سپتوم – استخوان (bone) و غضروفی (cartilage) که از مرکز بینی بالا و پایین می‌رود – در ۸۰ درصد از آمریکایی‌ها خارج از مرکز است. برخی از افراد با آن تیغه خارج از مرکز متولد می‌شوند، در حالی که برخی دیگر پس از آسیب در اواخر زندگی دچار این بیماری می‌شوند.

اکثر مردم متوجه نمی‌شوند که تیغه بینی آنها خارج از مرکز است. با این حال، در برخی از افراد، سپتوم آنقدر از خط وسط بینی فاصله دارد که هنگام تلاش برای تنفس از طریق بینی، مشکلاتی ایجاد می‌کند و اغلب منجر به عفونت‌های مکرر سینوسی (repeated sinus infections) می‌شود.

به این وضعیت «انحراف تیغه بینی» (deviated septum) می‌گویند. گاهی اوقات فردی که سپتوم انحرافی دارد، شاخک‌های بزرگ شده نیز خواهد داشت که بافت‌های نرم داخل دیواره بینی هستند. این می‌تواند جریان هوا را مسدود کند و توانایی تنفس فرد را بیشتر کاهش دهد.

سپتوپلاستی (Septoplasty) و کاهش شاخک‌ها (turbinate reduction) به ترتیب جراحی‌هایی هستند که برای اصلاح انحراف تیغه بینی و بزرگ شدن شاخک‌ها استفاده می‌شوند. معمولاً این جراحی‌ها روتین هستند و افراد بهبودی کامل پیدا می‌کنند. آنها برای بهبود مشکلات تنفسی ناشی از انحراف سپتوم مانند آپنه خواب (sleep apnea) و جریان غیرطبیعی هوا (abnormal airflow) استفاده می شوند.

با این حال، در برخی موارد، افراد پس از باز شدن مجرای بینی با جراحی، بدتر شدن تنفس را گزارش کرده‌اند. سایر علائم جسمی و حتی علائم روانی ممکن است ظاهر شوند و کیفیت کلی زندگی فرد را کاهش دهند. یکی از این شرایط “سندرم بینی خالی” (Empty Nose Syndrome) نام دارد.

در حالی که بسیاری از پزشکان با این وضعیت ناآشنا هستند و نمی‌دانند بهترین روش برای درمان یا تشخیص آن چیست، برخی از پزشکان پیشرفت‌هایی در بررسی این وضعیت داشته‌اند.

علائم سندرم بینی خالی چیست؟

علائم سندرم بینی خالی عبارتند از:

• مشکل در تنفس از طریق بینی
• احساس غرق شدن مکرر
• تنگی نفس یا نیاز به نفس نفس زدن
• خشکی و پوسته شدن بینی
• سردرد
• خونریزی بینی
• جریان هوا کم
• سرگیجه
• کاهش حس بویایی یا چشایی
• کمبود مخاط
• یک قطره غلیظ بعد از بینی به حلق برمی گردد
• تپش قلب
• تورم و درد بینی
• خستگی، گاهی اوقات باعث اختلالات خواب و خواب آلودگی در طول روز به دلیل جریان کم هوا از طریق مجاری تنفسی شما می شود.

علائم روانی مانند اضطراب و افسردگی ممکن است قبل از جراحی وجود داشته باشد یا همزمان با علائم سندرم بینی خالی فرد شروع شود. همچنین برای افراد مبتلا به سندرم بینی خالی رایج است که در تمرکز بر روی کارهای روزانه مشکل دارند زیرا حواسشان پرت شده است.

علت سندرم بینی خالی چیست؟

پزشکان کاملاً مطمئن نیستند که چرا سندرم بینی خالی بر برخی از افرادی که سپتوپلاستی و کاهش شاخک انجام داده‌اند تأثیر می‌گذارد، اما دیگران را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.

اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که سندرم بینی خالی با حس کردن سطوح مختلف فشار و شاید دما در هر یک از حفره‌های بینی توسط بدن ایجاد می‌شود. این ممکن است احساس نفس کشیدن را برای شما دشوار کند.

گیرنده های فشار یا دمای بینی ممکن است روی شاخک ها قرار داشته باشند. اعتقاد بر این است که جراحی این گیرنده‌ها را مختل می‌کند و باعث می‌شود برخی از افراد توانایی خود را در تشخیص تنفس بینی خود از دست بدهند. این احساس با افزایش حجم هوا در حفره بزرگ بینی بدتر می شود.

علاوه بر این، جراحی می تواند مقداری از مخاط بینی شما را که برای تنظیم باکتری های مفید در بینی شما مهم است، از بین ببرد. بدون آن، ممکن است باکتری های خوب را از دست بدهید و باکتری های مضر را به دست آورید. هنگامی که باکتری های مضر بینی شما را مستعمره می کند، می تواند علائم سندرم بینی خالی را بدتر کند.

سابقه این وضعیت چیست؟

سندرم بینی خالی یک وضعیت بحث برانگیز است که به طور رسمی توسط جامعه پزشکی به رسمیت شناخته نشده است. به این دلیل که اکثر جراحی های سپتوپلاستی و کاهش شاخک ها موفقیت آمیز تلقی می شوند.

بسیاری از پزشکان این را غیر منطقی می‌دانند که جراحی برای باز کردن مجرای بینی فرد در واقع توانایی تنفس را بدتر می‌کند.

در اوایل دهه ۲۰۰۰، متخصصان گوش، حلق و بینی (ENT) با مشاهده این الگو در افرادی که علائم «سندرم بینی خالی» را داشتند، شروع به رسیدگی به این وضعیت کردند.

برخی از مردم از ناتوانی در تنفس صحیح آنقدر مضطرب بودند که اقدام به خودکشی یا خودکشی کردند. از آن زمان، گروه رو به رشدی از متخصصان گوش و حلق و بینی شروع به شناسایی، مطالعه و درمان این بیماری کرده اند.

علامت مشخص کننده سندرم بینی خالی، بینی است که با وجود باز بودن مجرای بینی فرد، احساس «سفت» یا «گرفتگی» می کند. به نظر می رسد زمان و افزایش خشک شدن مجاری بینی این احساس و سایر علائم سندرم بینی خالی را بدتر می کند.

سندرم بینی خالی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

سندرم بینی خالی به طور رسمی به عنوان یک وضعیت پزشکی به رسمیت شناخته نشده است و افراد تنها مطالعه آن را آغاز کرده اند. آزمایشات معمول و قابل اعتماد هنوز برای تشخیص سندرم بینی خالی ایجاد نشده است.

برخی از متخصصان گوش و حلق و بینی آن را بر اساس علائم فرد و با بررسی آسیب شاخک در سی تی اسکن تشخیص می دهند. جریان هوای مجرای بینی فرد نیز ممکن است آزمایش شود. متخصص ممکن است متوجه شود که بینی فرد بیش از حد باز است و باعث کاهش جریان هوا می شود.

اما سرعت جریان هوا پایین می تواند ناشی از شرایط دیگر باشد. قبل از اینکه پزشک به تشخیص سندرم بینی خالی برسد، سلامت کلی تنفسی فرد باید ارزیابی شود.

سندرم بینی خالی چگونه درمان می‌شود؟

درمان می تواند چندین هدف داشته باشد از جمله:

• مرطوب کردن مجاری بینی
• از بین بردن باکتری های بد در بینی
• افزایش اندازه بافت شاخک باقیمانده در تلاش برای افزایش فشار هوا در بینی

برخی از درمان های رایج عبارتند از:

• استفاده از رطوبت ساز در خانه
• زندگی در آب و هوای گرم و مرطوب، به ویژه در آب و هوای شور
• استفاده از آنتی بیوتیک های بینی برای از بین بردن باکتری های بد
• استفاده از کرم های هورمونی در داخل بینی برای افزایش اندازه بافت شاخک
• مصرف سیلدنافیل (ویاگرا) و سایر مهارکننده های فسفودی استراز، که می تواند احتقان بینی را افزایش دهد.
• تحت عمل کاشت مواد حجیم کننده برای افزایش اندازه شاخک

چشم انداز سندرم بینی خالی چیست؟

سندرم بینی خالی هنوز به خوبی درک نشده است، اما محققان در حال پیشرفت در درک بهتر علل آن هستند. و این باعث شده است که آنها به دنبال درمان های موثرتری باشند.

درمان های فعلی در کاهش علائم سندرم بینی خالی موثر هستند. نکته کلیدی این است که پزشکی مورد اعتماد خود را پیدا کنید که این بیماری را درمان کند.