سخت‌شامه مغز (Dura mater) لایه بیرونی و مقاوم مننژ سه لایه‌ای است که مغز و نخاع را می‌پوشاند و محافظت می‌کند. اعصاب مختلفی در اطراف سخت‌شامه مغز عصب‌دهی می‌کنند و باعث حس‌پذیری این ناحیه می‌شوند. عصب‌دهی سخت‌شامه توسط شاخه‌های مختلفی از اعصاب جمجمه‌ای و اعصاب نخاعی انجام می‌شود. مهم‌ترین اعصاب عصب‌دهنده سخت‌شامه شامل موارد زیر هستند:
۱. شاخه‌های عصب سه‌قلو (Trigeminal nerve – CN V)
– بخش‌های قدامی و میانی سخت‌شامه به‌ویژه در ناحیه گودی قدامی و میانی جمجمه توسط شاخه‌هایی از عصب سه‌قلو عصب‌دهی می‌شوند. شاخه‌هایی از هر سه شاخه اصلی عصب سه‌قلو (افتالمیک، ماگزیلاری، و مندیبولار) به سخت‌شامه وارد می‌شوند.
۲. شاخه‌های عصب واگ (Vagus nerve – CN X)
– برخی از بخش‌های خلفی سخت‌شامه توسط شاخه‌های این عصب عصب‌دهی می‌شوند.
۳. شاخه‌های عصب اکسیپیتال (Occipital nerves)
– شاخه‌های عصب اکسیپیتال بزرگ و کوچک به نواحی خلفی سر و سخت‌شامه در این ناحیه عصب‌دهی می‌کنند.
۴. شاخه‌های اعصاب گردنی (Cervical nerves)
– اعصاب گردنی اول (C1-C3) به برخی از بخش‌های خلفی و تحتانی سخت‌شامه عصب‌دهی می‌کنند.
این اعصاب مسئول انتقال حس درد و فشار از سخت‌شامه هستند و در شرایطی مانند میگرن و سایر سردردهای مربوط به اعصاب مننژیال نقش دارند.
