زوال عقل پس از سکته مغزی؛ دمانس عروقی چیست

زوال عقل عروقی نوعی زوال عقل است که می تواند باعث کاهش مهارت های شناختی از جمله حافظه، استدلال، قضاوت و گفتار شود. این تغییرات ممکن است به طور ناگهانی رخ دهند، یا ممکن است خفیف شروع شوند و در ابتدا مورد توجه قرار نگیرند.

تخمین زده می شود که بین ۵ تا ۱۰ درصد افراد بالای ۶۵ سال به زوال عقل عروقی مبتلا هستند. این دومین شکل شایع زوال عقل پس از بیماری آلزایمر است که ۲۰ تا ۴۰ درصد از کل موارد زوال عقل را تشکیل می دهد.

زوال عقل عروقی می تواند به تنهایی یا در کنار سایر اشکال زوال عقل رخ دهد که اغلب به آن زوال عقل مختلط گفته می‌شود.

علائم

علائم زوال عقل عروقی بستگی به این دارد که کدام قسمت از مغز شما تحت تأثیر قرار گرفته است. شدت علائم بستگی به مدت زمانی دارد که مغز شما بدون اکسیژن و خون بوده است.

بسیاری از علائم با انواع دیگر زوال عقل همپوشانی دارند و همه علائم به راحتی قابل مشاهده نیستند.

شایع ترین علائم زوال عقل عروقی عبارتند از:

• گیجی و مشکلات حافظه
• مشکل در توجه و تمرکز
• مشکل در انجام وظایفی که قبلا آسان بودند
• ضعف در دست ها، پاها، بازوها و پاهای شما
• به راحتی آشفته یا ناراحت می شوند
• تغییرات در شخصیت یا رفتار
• افسردگی
• قرار دادن اقلام اشتباه
• مکرر گم شدن
• مشکلات راه رفتن یا تعادل ناپایدار
• مشکل در کنترل ادرار یا نیاز به تکرر ادرار
• مشکل در یافتن یا استفاده از کلمه مناسب
• مشکل در خواندن یا نوشتن
• توهمات
• مشکل در قضاوت

مراحل

برخلاف سایر انواع زوال عقل، دمانس عروقی همیشه پیشرفت معمولی ندارد – ممکن است ناگهانی رخ دهد یا به آرامی شروع شود.

با این حال، به طور کلی، تمایل به پیشرفت در یک روش گام مانند دارد، جایی که دوره‌های افول و به دنبال آن ثبات وجود دارد، سپس دوباره کاهش می‌یابد.

با این حال، تقریباً می توان آن را به موارد زیر طبقه بندی کرد:

• مراحل اولیه. تشخیص ممکن است دشوار باشد زیرا علائم خفیف هستند. با این حال، معمولاً می دانید که حافظه و توانایی های ذهنی شما مانند گذشته نیست.
• مراحل میانی. این زمانی است که علائم ذکر شده در بالا بیشتر قابل توجه می شوند.
• مراحل پایانی. اینجاست که تغییرات چشمگیری در علائم شناختی و جسمی ایجاد می شود. اغلب، این مرحله پس از یک رویداد شدید، مانند یک سکته مغزی بزرگ رخ می دهد.

علل

زوال عقل عروقی ناشی از تنگ شدن یا انسداد رگ های خونی است که خون را به مغز شما می رساند. این کاهش جریان خون، مغز شما را از اکسیژن بسیار مورد نیاز محروم می کند، که می تواند به سرعت به مغز شما آسیب برساند.

شرایط متعددی می تواند باعث کاهش جریان خون به مغز شود، از جمله:

• فشار خون بالا
• دیابت
• آنوریسم یا لخته خون
• حمله قلبی
• سکته

از این میان، سکته مغزی شایع ترین علت زوال عقل عروقی است.

هم یک سری سکته های کوچک در طول زمان و هم یک سکته بزرگ می تواند منجر به آن شود، به طوری که یک سوم از بازماندگان سکته مغزی در عرض ۶ ماه دچار زوال عقل می شوند. به همین دلیل است که گاهی اوقات به زوال عقل عروقی به عنوان “زوال عقل پس از سکته مغزی” یاد می‌شود. 

محققان همچنین در حال بررسی نقش علت ویژگی‌های غیر معمول مغز هستند که معمولاً در افراد مبتلا به زوال عقل عروقی یافت می‌شود، زیرا اسکن‌های MRI بر عروق خونی کوچک یا تغییراتی در ماده سفید تأثیر گذاشته‌اند.

عوامل خطر

چندین عامل خطر برای زوال عقل عروقی وجود دارد، از جمله:

• سن
• سابقه سکته مغزی
• سابقه حملات قلبی
• کلسترول بالا
• دیابت
• لوپوس
• فشار خون بالا
• ریتم های غیر معمول قلب

مقایسه زوال عقل عروقی با بیماری آلزایمر

هر دو بیماری آلزایمر و زوال عقل عروقی اشکالی از زوال عقل هستند که از یکدیگر متمایز هستند و همچنین اشکال دیگری مانند دمانس بدن لوی ، بیماری پارکینسون و زوال عقل فرونتومپورال هستند.

برخلاف زوال عقل عروقی، بیماری آلزایمر ناشی از سکته مغزی یا جریان خون کم در مغز شما نیست.

مشکلات عروقی مانند سکته مغزی، کلسترول بالا و فشار خون بالا به بیماری آلزایمر مرتبط نیستند، زیرا با زوال عقل عروقی مرتبط هستند. هیچ علت شناخته شده ای برای آلزایمر وجود ندارد، اگرچه خطر ابتلا به آن با افزایش سن افزایش می یابد.

بیماری آلزایمر شایع ترین شکل زوال عقل است که تا ۸۰ درصد از کل تشخیص های زوال عقل را تشکیل می دهد.

در آلزایمر، اولین علائم اغلب مشکلات حافظه و همچنین مشکل در یافتن کلمه، مشکلات بینایی یا فضایی و اختلال در استدلال یا قضاوت مشاهده می شود. در زوال عقل عروقی، اولین علائم اغلب عصبی هستند.

زوال عقل عروقی معمولاً به صورت گام به گام پیشرفت می کند، در حالی که آلزایمر در کاهش پیشرونده تر است.

اگرچه زوال عقل عروقی و آلزایمر بیماری های یکسانی نیستند، اما امکان ابتلا به هر دو در یک زمان وجود دارد.

در واقع، طبق گفته انجمن آلزایمر، حدود ۱۰ درصد از افرادی که به زوال عقل مبتلا هستند، دارای شکلی به نام زوال عقل مختلط هستند و بیشتر این موارد هم شامل زوال عقل عروقی و هم بیماری آلزایمر می شود.

تشخیص

اگر پزشک علائم عصبی یا تغییراتی را در حافظه و استدلال شما تشخیص دهد، ممکن است درخواست ارزیابی دقیق و غربالگری کند که شامل موارد زیر است:

• فیزیکی کامل با سابقه خانوادگی کامل
• با دوستان و اعضای خانواده مشورت کنید تا ببینید آیا آنها تغییراتی را در رفتار شما تشخیص داده اند یا خیر
• تستی برای بررسی عملکرد رفلکس ها، اعصاب، هماهنگی و تعادل شما
• تصویربرداری و آزمایش خون برای بررسی سایر شرایطی که ممکن است باعث تغییرات شناختی شوند

پس از رد علل دیگر، پزشک ممکن است به این نتیجه برسد که تغییرات در حافظه و شناخت نتیجه زوال عقل عروقی است.

رفتار

هدف از درمان زوال عقل عروقی ترمیم شرایط زمینه ای است که ممکن است باعث آن شود. به عنوان مثال، پزشک برای کاهش فشار خون و کلسترول با شما همکاری خواهد کرد.

همچنین ممکن است شما را تشویق به اتخاذ یک سبک زندگی سالم با رژیم غذایی بهتر و ورزش بیشتر به منظور جلوگیری از گرفتگی عروق، حمله قلبی و سکته کنند.

برخی از داروها در تقویت حافظه و مهارت های شناختی مفید هستند. این داروها نحوه ارتباط سلول های مغز، پردازش، ذخیره و بازیابی خاطرات را تغییر می دهند.

با این حال، در حال حاضر هیچ درمان تایید شده ای برای توقف یا معکوس کردن تغییرات ناشی از زوال عقل عروقی وجود ندارد.

چشم انداز

مغز تا حدودی قادر به ترمیم خود است. می تواند رگ های خونی را بازسازی کند تا به بهبود مناطق آسیب دیده کمک کند.

با این حال، واقعیت این است که زوال عقل عروقی طول عمر فرد را کوتاه می کند، به خصوص اگر شما یک سکته مغزی یا حمله قلبی دیگر داشته باشید، که می تواند باعث آسیب بیشتر مغز شود.

شدت زوال عقل عروقی بر دیدگاه فرد تأثیر می گذارد. هر چه آسیب به مغز بیشتر باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که فرد در انجام کارهای روزمره به کمک نیاز داشته باشد.

کمک گرفتن برای زوال عقل عروقی

بسیاری از علائم زوال عقل عروقی مورد توجه قرار نمی گیرند یا به شرایط دیگری مانند استرس نسبت داده می شوند.

با این حال، غربالگری های حرفه ای باید قادر به تشخیص تغییرات در حافظه و عملکرد باشد که معمولاً با زوال عقل عروقی همراه است. اگر متوجه تغییراتی در خود یا یکی از عزیزانتان شدید، قرار ملاقاتی برای صحبت با پزشک بگذارید.

اگر سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی دارید، غربالگری بسیار مهم است. پزشکان ممکن است متوجه تغییرات بسیار جزئی شوند که ممکن است به راحتی از دست بدهند. شناخت تغییرات و تشخیص آنها می تواند درمان را تسریع کند.

هرچه زودتر درمان شوید، در آینده بهتر عمل خواهید کرد.