۱۲ محرک ام اس و نحوه اجتناب از آنها

ابتلا به یک بیماری مزمن مانند ام اس می‌تواند منبع جدیدی از استرس ایجاد کند. اما استرس می‌تواند از منابع دیگری نیز ناشی شود، از جمله کار، روابط شخصی یا نگرانی‌های مالی. استرس بیش از حد ممکن است علائم ام اس را بدتر کند.

روش اجتناب: یک فعالیت آرامش بخش و کاهش دهنده استرس را پیدا کنید که از آن لذت می‌برید. یوگا (Yoga)، مدیتیشن (meditation) و تمرینات تنفسی (breathing exercises) همگی تمریناتی هستند که ممکن است به کاهش استرس و از بین بردن خطر بدتر شدن علائم کمک کنند.

۲. گرما (Heat) 

گرمای خورشید (The heat from the sun) و همچنین سوناها و جکوزی‌های گرم شده مصنوعی (artificially heated saunas and hot tubs) ممکن است برای افراد مبتلا به ام‌اس بسیار شدید باشد. آنها اغلب می‌توانند منجر به دوره ای از تشدید علائم شوند.

روش اجتناب: از محیط‌های با گرمای زیاد مانند سونا (saunas)، استودیوهای یوگا داغ (hot yoga studios) و جکوزی (hot tubs) به‌طور کامل صرف‌نظر کنید. خانه خود را خنک نگه دارید و در صورت لزوم از فن‌های اضافی استفاده کنید. در روزهای گرم از تابش مستقیم نور خورشید اجتناب کنید، لباس‌های گشاد و رنگ روشن بپوشید و تا حد امکان در سایه بمانید.

۳. زایمان (Childbirth) 

علایم در زنان باردار مبتلا به ام اس ممکن است پس از زایمان نوزادشان عود کند. در واقع، ۲۰ تا ۴۰ درصد از زنان ممکن است در دوره پس از زایمان دچار شعله‌ور شدن (a flare-up) شوند.

روش اجتناب: ممکن است نتوانید از شعله ور شدن پس از زایمان جلوگیری کنید، اما می توانید اقداماتی را برای کاهش شدت و تاثیر آن انجام دهید. روزهای اول پس از زایمان، اجازه دهید دوستان و اعضای خانواده در مورد نوزاد جدیدتان به شما کمک کنند تا بتوانید استراحت کنید و از خود مراقبت کنید. این به بدن شما کمک می کند تا به طور موثرتری بهبود یابد.

با توجه به محدودی پژوهش‌ها، تغذیه با شیر مادر (Breastfeeding) ممکن است یک اثر محافظتی بالقوه در برابر شعله ور شدن پس از زایمان داشته باشد، اما شواهد روشن نیست. اگر از داروهای اصلاح کننده بیماری استفاده می کنید، ممکن است نتوانید با شیر مادر تغذیه کنید. با متخصص زنان و زایمان و متخصص مغز و اعصاب خود در مورد گزینه های بعد از زایمان خود صحبت کنید.

۴. بیمار شدن (Getting sick) 

گرچه عفونت‌ها می‌توانند باعث شعله ور شدن ام اس شوند؛ اما ام اس نیز احتمال بروز انواع خاصی از عفونت‌ها را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، افرادی که عملکرد مثانه آنها کاهش یافته است، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری هستند. عفونت ممکن است علائم دیگر ام اس را تشدید کند. عفونت‌هایی مانند آنفولانزا یا حتی سرماخوردگی معمولی نیز می‌توانند علائم ام اس را بدتر کنند.

روش اجتناب: سبک زندگی سالم بخش مهمی از درمان ام اس است. به علاوه، به جلوگیری از سایر بیماری‌ها و عفونت‌ها کمک می‌کند. در فصل سرماخوردگی و آنفولانزا دست‌های خود را بشویید. هنگام تجربه شعله‌ور شدن از افرادی که بیمار هستند اجتناب کنید و اگر فکر می‌کنید در حال بیمار شدن هستید به پزشک مراجعه کنید.

۵. واکسن‌های خاص (Certain vaccines) 

واکسن‌ها به طور کلی برای افراد مبتلا به ام اس بی‌خطر هستند و حتی به آنها واکسیناسیون توصیه می‌شود. با این حال، واکسن‌های خاصی که حاوی پاتوژن‌های زنده هستند، پتانسیل تشدید علائم را دارند. اگر عود علایم بیماری را تجربه می‌کنید یا از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، پزشک ممکن است توصیه کند که واکسیناسیون را به تعویق بیندازید.

نحوه اجتناب: با متخصص مغز و اعصاب خود در مورد هر واکسنی که در نظر دارید صحبت کنید. برخی از واکسن‌ها، مانند واکسن آنفولانزا، ممکن است به شما در جلوگیری از شعله‌ور شدن در آینده کمک کنند. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا مشخص کنید کدامیک برای شما ایمن‌تر هستند.

۶. کمبود ویتامین دی (Vitamin D deficiency) 

یک مطالعه نشان داد افرادی که سطح ویتامین D کمتری دارند در مقایسه با افرادی که سطح ویتامین D کافی دارند، در معرض خطر بیشتری برای تشدید و عود علائم هستند. در حال حاضر شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد ویتامین D می‌تواند از ابتلا به ام اس محافظت کند. با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد چگونگی تأثیر این ویتامین بر روند بیماری مورد نیاز است.

روش اجتناب: برای کمک به جلوگیری از این امر، پزشک ممکن است سطح ویتامین D شما را به طور منظم کنترل کند. مکمل‌ها، غذا‌ها و قرار گرفتن در معرض آفتاب ایمن ممکن است کمک کند. قبل از امتحان کردن هر کدام، حتماً با پزشک خود در مورد ایمن ترین گزینه های مکمل خود صحبت کنید.

۷. کم خوابی (Lack of sleep) 

خواب برای سلامتی شما حیاتی است. بدن شما از خواب به عنوان فرصتی برای ترمیم مغز و التیام بخش‌های دیگر آسیب استفاده می‌کند. اگر به اندازه کافی نمی‌خوابید، بدن شما زمان استراحت برای ترمیم را ندارد. خستگی مفرط می‌تواند علائم را تحریک کند یا آنها را بدتر کند.

ام اس همچنین می‌تواند خواب را دشوارتر و خواب آرام را کمتر کند. اسپاسم عضلانی، درد و سوزن سوزن شدن ممکن است خوابیدن را دشوار کند. برخی از داروهای رایج ام اس نیز ممکن است چرخه خواب شما را مختل کنند و از بسته شدن چشم در هنگام احساس خستگی جلوگیری کنند.

نحوه اجتناب: با پزشک خود در مورد مشکلات خوابی که ممکن است داشته باشید صحبت کنید. خواب برای سلامت کلی شما حیاتی است، بنابراین در حوزه سلامت و درمان، خواب مورد توجه پزشکان است. آنها می‌توانند هر گونه شرایط دیگری را رد کنند و نکاتی را برای مدیریت خستگی به شما ارائه دهند.

۸. رژیم غذایی نامناسب (Poor diet) 

یک رژیم غذایی سالم و همچنین ورزش منظم می تواند کمک زیادی به جلوگیری از تشدید و کاهش علائم ام اس کند. رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده بعید است که مواد غذایی باکیفیت مورد نیاز بدن را تامین کند.

نحوه اجتناب: از یک متخصص تغذیه (dietitian) برای ایجاد یک برنامه غذایی سالم که می‌توانید به آن پایبند باشید، مشاوره بگیرید. روی منابع خوب پروتئین، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌ها تمرکز کنید. در حالی که پژوهش هنوز در مورد بهترین رژیم غذایی برای افراد مبتلا به ام اس مشخص نیست، مطالعات نشان می‌دهد که خوردن غذاهای سالم می‌تواند تأثیر مثبتی روی MS داشته باشد.

۹. سیگار کشیدن (Smoking) 

سیگار و سایر محصولات تنباکو می توانند علائم شما را تشدید کنند و باعث پیشرفت سریع‌تر علائم شوند. به همین ترتیب، سیگار یک عامل خطر برای تعدادی از شرایط پزشکی است که می‌تواند سلامت کلی شما را بدتر کند، از جمله بیماری ریوی و بیماری قلبی رقم زند.

یک مطالعه نشان داد که سیگار کشیدن با ام اس شدیدتر همراه است. همچنین ممکن است ناتوانی و پیشرفت بیماری را تسریع کند.

نحوه اجتناب: ترک سیگار، حتی پس از تشخیص بیماری، می‌تواند نتایج شما را با وجود ام اس بهبود بخشد. با پزشک خود در مورد گزینه‌های موثر ترک سیگار صحبت کنید.

۱۰. داروهای خاص (Certain medications) 

برخی از داروها پتانسیل تشدید علائم ام اس را دارند. متخصص مغز و اعصاب شما از نزدیک با همه پزشکان شما همکاری خواهد کرد تا مطمئن شود که داروهایی که ممکن است باعث تشدید و عود علائم شود را مصرف نکنید.

در همان زمان، متخصص مغز و اعصاب شما ممکن است تعداد داروهایی که به طور کلی مصرف می کنید را از نزدیک مشاهده کند. داروها می توانند با یکدیگر تداخل داشته باشند که می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. این عوارض جانبی می تواند باعث عود ام اس شود یا علائم را بدتر کند.

نحوه اجتناب: تمام داروهایی که مصرف می کنید، از جمله مکمل‌ها و داروهای بدون نسخه را به پزشک خود گزارش دهید. آنها می‌توانند به شما کمک کنند تا لیست خود را به موارد ضروری محدود کنید تا بتوانید از مشکلات جلوگیری کنید.

۱۱. قطع خیلی سریع مصرف داروها (Stopping medications too soon) 

گاهی اوقات، داروهای ام اس می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. همچنین ممکن است آنطور که انتظار دارید موثر به نظر نرسند. اما این بدان معنا نیست که شما باید بدون تایید پزشک مصرف داروها را قطع کنید. توقف آنها می‌تواند خطر شعله‌ور شدن یا عود علایم را افزایش دهد.

روش اجتناب: مصرف داروهای خود را بدون مشورت با پزشک خود قطع نکنید. اگرچه ممکن است متوجه آن نباشید، اما این درمان‌ها اغلب برای جلوگیری از آسیب، کاهش عود و توقف توسعه ضایعه جدید کار می‌کنند.

۱۲. از خود زیادی کار کشیدن (Pushing yourself too hard) 

خستگی یکی از علائم شایع ام اس است. اگر مبتلا به ام اس هستید و مدام به خود فشار می آورید که بدون خواب بمانید یا از نظر جسمی یا ذهنی بیش از حد به خودتان فشار بیاورید، ممکن است عواقبی را تجربه کنید. تلاش و خستگی می تواند باعث عود علائم بیماری شود یا باعث طولانی‌تر شدن عود علائم شود.

چگونه از آن اجتناب کنید: با خودتان راحت باشید و به نشانه های بدن خود گوش دهید. وقتی احساس خستگی می کنید سرعت خود را کاهش دهید. تا زمانی که مجبورید استراحت کنید. رساندن خود به نقطه خستگی تنها بهبودی را دشوارتر می‌کند.