سندروم عجیب قرن ۲۱؛ سندروم خستگی آدرنال؛ ضعف غدد فوق کلیه

خستگی آدرنال یا همان سندروم قرن ۲۱ بلای جان بسیاری از آدم ها شده است. زود عصبانی می‌شوید؟ همیشه احساس خستگی می‌کنید؟ زندگی مشترک‌تان دچار مشکل شده است؟ زیاد سرما می‌خورید؟ مرتب از بیماری های گوارشی رنج ‌می‌کشید؟ احساس می‌کنید سرحال نیستید؟

شاید به نظرتان خنده دار برسد. ولی اگر این علائم را دارید به سندرم قرن ۲۱ مبتلا هستید. بیماری که پزشکان معتقدند در نتیجه بروز استرس ناشی از زندگی امروزه بوجود می‌آید و خیلی از افراد به آن مبتلا هستند. این بیماری را بعضی از پزشکان خستگی آدرنال نیز می‌نامند تا بتوانند آن را در گروه بیماری های خاص دسته بندی کنند.

در آینده‌نگاران مغز، امروز در باره بیماری خستگی آدرنال یا سندروم قرن ۲۱ بخوانید که به یکی از دل نگرانی های سازمان بهداشت جهانی نیز تبدیل شده است.

نگاهی دقیق‌تر به بیماری خستگی آدرنال

خستگی آدرنال یا سندروم قرن ۲۱ که در نتیجه نحوه زندگی قرن اخیر با کار و استرس زیاد و خستگی همیشگی همراه است، به یکی از مشکلات مهم انسان های دنیای امروز تبدیل شده است. استرس تعادل هورمون ها و آرامش را چنان به هم می‌زند که تقریبا فرد هر روز بیمار است. آدرنالین و کورتیزول دو هورمون مهم بدن هستند که هنگام بروز مشکلات و زمانی که عرصه به ما تنگ می‌شود، ترشح می‌شوند تا ما آگاه تر باشیم و بتوانیم با خطرات بهتر مقابله کنیم. بدن به طور طبیعی این هورمون ها را باید ترشح کند تا ما را سرحال نگه دارد. شاید برای انسانی که در قرن های پیش زندگی می‌کرد این هورمون ها، هورمون های سلامتی بود. ولی برای انسان امروز ترشح بیش از حد این دو هورمون علت اصلی بسیاری از بیماری ها و عملکرد نادرست بدن است. در بدن ما تقریبا ۵۰ هورمون باید ترشح شود تا ما سالم باشیم و بتوانیم فعالیت های روزمره را انجام دهیم. ولی عملکرد اشتباه دو هورمون کورتیزول و آدرنالین کافی است تا عملکرد بقیه هورمون ها را مختل کند.

کودکان هم مثل بزرگسالان استرس و احساسات را تجربه می‌کنند. ولی طول مدت آن برای آن‌ها کوتاه است. بچه ها وقتی با موقعیت خطرناک و استرس زایی روبرو می‌شوند به سرعت سطح هورمون های کورتیزول و آدرنالین آن‌ها بالا می‌رود تا بتوانند از خودشان در برابر خطر محافظت کنند. ولی در دنیای امروز استرس‌های مکرر و روش تغذیه ای ناسالم (فست فودها و غذاهای فرآوری شده و انواع قند) سرشت طبیعی کودکان را هم دچار اختلال کرده است.

کسانی که به این سندروم مبتلا هستند ممکن است از نظر کلینیکی بیمار محسوب نشوند، ولی آن‌ها مدام  احساس خستگی و کسالت دارند و بی‌انرژی هستند. معمولا باید کافئین زیادی بخورند تا احساس خستگی نکنند و بتوانند از پس کارهای روزمره بر‌آیند.

عوامل استرس زا

بسیاری از پزشکان اذعان دارند که  از هر ۳ نفر یک نفر از این سندروم رنج می‌برد. پزشکان اعتقاد دارند عوامل استرس زایی همچون طلاق، مشکلات مالی، رابطه های بی‌ثبات و بی‌سرانجام از جمله عوامل بروز این بیماری است.

استرس عامل اصلی عدم کارکرد صحیح غده‌های آدرنال ( یا غده های درون ریز) محسوب می‌شود که به نوبه‌ی خود باعث بروز ضربان نامنظم قلب، مشکلات گوارشی، خستگی و کاهش میل جنسی می‌گردد.

یکی از مشکلات مشترکی که پزشکان در افراد مبتلا به سندروم قرن ۲۱ مشاهده کرده اند مشکل بی‌خوابی یا کم‌خوابی است. استرس یکی از عوامل اصلی مشکلات خواب در انسان های امروزی است.

تشخیص و پیشگیری

تشخیص این بیماری بسیار ساده است. یک آزمایش خون کامل بدهید و از پزشک بخواهید تمام هورمون های تان را به دقت بررسی کند. در صورت مشاهده هر نوع عدم تعادل و زیاد بودن سطح هورمون کورتیزول پزشک شما را از آن مطلع می‌کند.

بهترین راه جلوگیری و رفع بیماری دوری از استرس، کنترل و مدیریت استرس است. تغذیه خوب هم باعث کارکرد و عملکرد بهتر غدد بدن و در نتیجه ترشح منظم هورمون ها است. پس حتما یک برنامه غذایی خوب برای خودتان تدارک ببینید که میوه و سبزی بیشتری در آن گنجانده شده باشد.

برای استراحت و خواب برنامه منظمی بگذارید و بهداشت خواب را حتما رعایت کنید.

تا می‌توانید خود را از عوامل استرس زا دور نگه دارید، تا می‌توانید بخندید، مهربان باشید و در جست و جوی شادی سعی کنید از هر چیز کوچکی در زندگی لذت ببرید. گاهی زندگی سخت است کسی نمی‌تواند این را انکار کند، ولی با تغییر بینش و نگرش به زندگی و کمی تغییر سبک زندگی بهتر می‌توانید.

سندرم خستگی آدرنال: اختلال در ترشح غدد فوق کلیه ناشی از استرس

خستگی آدرنال یا خستگی آدرنالین اصطلاحی است که بر گروهی از علائم نامشخص اعمال می‌شود. اگرچه این اصطلاح محبوبیت زیادی در بین پزشکان طب مکمل پیدا کرده است ، اما هیچ مدرک علمی پزشکی مبنی بر وجود این بیماری وجود ندارد.

از زمانی که مفهموم سندرم خستگی آدرنال در اواخر دهه ۱۹۹۰ ایجاد شده است ،  طرفداران آن ادعا کردند که این اختلال وجود دارد و افراد زیادی به آن مبتلا می‌شوند. این اصطلاح برای اولین بار بعد از اینکه یک پزشک متخصص کایروپرکتیک آن را به عنوان یک بیماری تشخیص داده  و اطلاعاتی در خصوص ان منتشر کرد ایجاد شد.

عملکرد غده فوق کلیوی 

در بدن هر انسان بطور طبیعی دو غده فوق کلیوی وجود دارد ، که هر یک بالای یکی از کلیه‌ها قرار گرفته‌اند. بخش بیرونی غدد فوق کلیوی ،که به قشر آدرنال معروف است، هورمون‌های آندروژنی ،کورتیزول و آلدوسترون تولید می‌کند. بخش داخلی آن‌ها که به آن مدولا آدرنال گفته می‌شود ،هورمون‌های آدرنالین یا اپی‌نفرین و نوراپی نفرین را تولید می‌کند.

این هورمون‌ها اعمال حیاتی و مهمی در بدن انجام می‌دهند از جمله:

• حفظ متابولیسم ، از جمله مدیریت سطح التهاب و قند خون در بدن
• تنظیم تعادل نمک و آب در بدن
• تنظیم فشار خون
• حفظ حاملگی در زنان باردار
• بارز کردن علائم شروع بلوغ جنسی و کنترل روند پیشرفت آن‌ در دوران بلوغ
• کنترل ” واکنش جنگ و گریز “بدن در مواجه با استرس

اختلالات غده فوق کلیوی 

نارسایی آدرنالین اصطلاحی پزشکی است که برای شرایطی به کار می‌رود که غدد فوق کلیوی به اندازه‌ای که باید هورمون تولید نمی‌کند. اختلال تولید هورمون کورتیزول اغلب بیشتر از بقیه هورمون‌ها ایجاد می‌شود.

علائم نارسایی آدرنال می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی مداوم
• ضعف عضلانی
• کاهش اشتها و وزن
• درد شکم ، حالت تهوع و اسهال
• فشار خون پایین
• افسردگی و تحریک پذیری
• هوس نسبت به شوری
• هیپوگلیسمی
• سردرد
• تعریق بیش از حد
• قاعدگی نامنظم در زنان

در بدترین حالت ، نارسایی آدرنال می‌تواند به یک بحران خطرناک آدرنال تبدیل شود که علائم آن شامل موارد زیر است:

• درد ناگهانی و شدید در ناحیه تحتانی کمر ، پاها یا شکم
• اسهال یا استفراغ شدید
• کمبود آب بدن
• بی هوش شدن

بحران آدرنال در صورتی که فورا درمان نشود ، ممکن است به مرگ منجر شود.

در زیر برخی از اختلالات اثبات شده غده آدرنال را می‌آوریم. برخی از این اختلالات در صورتی که به درستی درمان نشوند می‌توانند منجر به نارسایی آدرنال شود:

• تومورهای آدرنال: تومورهای آدرنال شامل آدنوم آدرنال ( یا آدنوم غدد فوق کلیوی) ، کارسینوم آدرنال (یا کارسینوم قشر غدد فوق‌کلیه) و فئوکروموسیتوما است.
• بیماری آدیسون: بیماری آدیسون مشکلی است که در که غدد فوق کلیوی به اندازه کافی گلوکوکورتیکوئید،کورتیزول تولید نمی‌کند و همچنین معمولاً کمبود تولید مینرالوکورتیکوئید و آلدوسترون را نیز شامل می‌شود. علائم این بیماری شامل درد شکمی ، ضعف و رنگدانه‌‌های زیاد پوست است.
• هایپرپلازی مادرزادی آدرنال: این عنوان برای گروهی از اختلالاتی به کار می‌رود که در آن‌ها ژن‌هایی که آنزیم‌های مسئول تولید کورتیزول در غده‌های آدرنال را کد گذاری می‌کنند دچار جهش می‌شوند. این شرایط غالباً روند پیشرفت خصوصیات جنسی اولیه و ثانویه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• آدرنولکودیستروفی مرتبط با کروموزوم X: یک اختلال ژنتیکی است که باعث آسیب رسیدن به غلاف میلین که اعصاب را می‌پوشاند، می‍‌‌‌شود. زنجیره بسیار طولانی اسیدهای چرب در مغز و غدد فوق کلیوی تجمع می‌یابند. این تجمع باعث نارسایی آدرنال می‌شود.
• بیماری کوشینگ: در این بیماری به دلیل وجود تومور در غده هیپوفیز ، سطح کورتیزول تولید شده توسط غدد فوق کلیوی افزایش می‌یابد.
• هیپرآلدوسترونیسم: در این بیماری غدد فوق کلیوی بیش از حد آلدوسترون تولید می‌کنند و این منجر به بالا رفتن فشار خون، زیاد شدن سدیم در خون و افزایش دفع یون‌های پتاسیم و هیدروژن می‌شود. این مساله باعث کم شدن سطح پتاسیم در خون و وضعیتی به نام آلکالوز متابولیک می‌شود که در آن سطح مواد قلیایی خون افزایش می‌یابد.
• هیپوآلدوسترونیسم: در این بیماری میزان تولید آلدوسترون غدد فوق کلیوی بسیار کم شده و این منجر به کاهش سدیم و افزایش پتاسیم خون و فشار خون پایین می‌شود.

خستگی آدرنال چیست؟ 

در سال ۱۹۹۸ ، یک متخصص کایروپرکتیک و طب سنتی به نام جیمز ویلسون برای اولین بار اصطلاح “خستگی آدرنال” را ابداع کرده و در کتاب خود با همین نام به کار برد. کسانی “خستگی آدرنال” را یک بیماری واقعی می‌دانند، معتقدند افرادی به این بیماری مبتلا می‌شوند که برای مدتی طولانی تحت فشارهای روحی ، جسمی یا عاطفی قرار داشته‌اند.

به نظر می‌رسد احتمال ابتلا به خستگی آدرنال یا خستگی غدد فوق کلیه در افرادی مانند، کسانی که کار شیفتی دارند ، والدین مجرد ، کسانی که به الکل یا مواد مخدر اعتیاد دارند و کسانی که شغل‌هایی پر استرس دارند بیشتر است.

عوارض  

گفته می‌شود علائم خستگی غدد فوق کلیوی شامل موارد زیر است:

• خستگی
• مشکل در به خواب رفتن و بیدار شدن از خواب
• ولع نسبت به نمک و شکر
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• وابستگی به محرک‌هایی مانند کافئین
• مشکلات گوارشی نا مشخص

همه علائم فوق نسبتاً عمومی هستند اما در واقع می‌توانند نشانه نوعی بیماری نیز باشند. با این وجود بسیاری از این علائم ممکن است در اثر زندگی پر مشغله و کمبود خواب ، یا در اثر اعتیاد به کافئین ، تغذیه بد یا افزایش فشار روانی نیز ایجاد شود.

تئوری‌ای که پشتوانه اعتقاد به وجود بیماری خستگی آدرنالین است این است که فعالیت غدد فوق کلیوی ، که در هنگام استرس فعال می‌شوند ، بیش از حد می‌شود. به گفته افرادی که معتقدند این بیماری وجود دارد ، استرس طولانی مدت باعث می شود که این غدد دچار خستگی شده و نتوانند نیازهای بدن را برآورده کنند.

تشخیص خستگی آدرنال 

برخی از پزشکان طب مکمل برای تشخیص این که فرد دچار خستگی غدد کلیه هست یا خیر ممکن است از ازمایش خون یا تست کورتیزول بزاقی استفاده کنند. اما ، از آنجا که این بیماری وجود ندارد ، هیچ روش واقعی برای تشخیص آن موجود نیست.

افرادی که به وجود خستگی آدرنال به عنوان یک بیماری اعتقاد دارند ، در دفاع از ادعای خود می‌گویند تکنیک‌های علمی مدرن آنقدر حساس نیستند که ضعف عملکرد غدد فوق کلیوی را تشخیص دهند ، اما به هر حال بدن ما تاثیرات آن را احساس خواهد کرد.

درمان

بسیاری از پزشکان طب مکمل درمان خستگی آدرنالین را با توصیه به ترک الکل ، مواد مخدر ، کافئین و سیگار آغاز می‌کنند. این پزشکان همچنین به شما توصیه می‌کنند که رژیم غذایی سالمی داشته باشید ، بیشتر ورزش کنید و بهتر بخوابید. البته که همه این تغییرات باعث می‌شوند هر کسی احساس بهتری داشته باشد. علی رغم فقدان مبانی علمی ، محصولات زیادی برای تسکین علائم خستگی آدرنال وجود دارد. این محصولات اغلب به شکل مکمل‌ها و ویتامین‌ها مصرف می‌شوند.

این نوع مکمل‌ها، از آنجا که توسط FDA کنترل نمی‌شوند، از نظر ایمنی آزمایش نشده‌اند ، و هیچ تضمینی وجود ندارد که یک قرص حتما حاوی آن چیزی باشد که ادعا می‌کند. مصرف مکمل‌های هورمون آدرنال بدون وجود یک بیماری زمینه‌ای ممکن است خطرناک باشد. غدد فوق کلیوی ممکن است به یک مکمل وابسته شده و یا عملکرد ان تحت تاثیر استفاده از یک مکمل سرکوب شود و در صورت توقف مصرف آن مکمل ممکن است برای مدتی مجددا شروع به کار نکنند. این مساله می‌تواند موجب نارسایی یا بحران آدرنال شود که ممکن است مرگ‌آور باشد.

توصیه می‌شود هرکسی که دچار علائم نگران کننده‌ای شده باشد ، حتما با یک پزشک مشاوره کند. اگرچه ابتلا به علائمی که تشخیص بیماری بر اساس آن‌ها سخت است ممکن است ناامید کننده باشد، اما مشاوره گرفتن از افراد غیر مجرب و اموزش دیده در بهترین حالت بی تاثیر و در بدترین حالت ممکن است خطرناک باشد. به عنوان یک قاعده کلی در نظر داشته باشید ، اگر یک وب سایت هم بیماری را تشخیص دهد و هم برای درمان آن دارو بفروشد، لازم است در خصوص پذیرش توصیه‌ها و عمل به دستورات ان احتیاط کنید.

اما اگر علائم شما آنقدر نگران کننده باشد که فعالیت‌های روزمره زندگی شما را مختل کند ، یک پزشک می‌تواند به شما در تشخیص دلیل بروز علائم و یافتن راهکارهایی برای رفع آن‌ها به شما کمک کند.

رژیم غذایی

برخی منابع برای درمان و کاهش علائم خستگی غدد فوق کلیوی توصیه می‌کنند از رژیم غذایی خاصی پیروی شود. این رژیم غذایی ممکن است شامل غذاهای پر پروتئین یا مکمل‌ها باشد. با توجه به فقدان شواهد علمی اثبات شده پیرامون این بیماری ، مشخص نیست رژیم غذایی چه نقشی می‌تواند در بهبود این بیماری، در صورت وجود ، داشته باشد و آیا مصرف پروتئین بیشتر ایده خوبی هست یا خیر. با این وجود ، پیروی از هر رژیم غذایی مغذی و متعادلی به احتمال زیاد باعث تقویت سیستم ایمنی بدن ، شادابی و سلامت عمومی بدن می‌شود.

چنین رژیمی شامل مصرف منظم میوه و سبزیجات تازه ، کم کردن مصرف غذاهای چرب ، شیرین و فرآوری شده و قطع یا محدود کردن مصرف الکل و کافئین است. پیروی از یک رژیم غذایی متعادل یکی از کلیدهای اصلی سلامت عمومی است و ممکن است به جلوگیری از بسیاری از علائم مرتبط با خستگی آدرنال کمک کند.

کسانی که نگران وجود برخی علائم در خود هستند لازم است برای مشاوره به یک پزشک مراجعه کرده و نیز حتما از پزشک خود درباره هر نوع تغییر عمده در رژیم غذایی که با مسائل مربوط به سلامتی در ارتباط است سؤال کنند