بسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس: سلامت و بهداشت
رشته: ادبیات و علوم انسانی، علوم و معارف اسلامی
مدت امتحان : ۹۰ دقیقه
تعداد صفحه: ۴
ساعت شروع: ۸ صبح
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
تاریخ امتحان: ۱۳۹۹/۰۳/۲۰
دانش آموزان بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت خرداد ماه سال ۱۳۹۹
مرکز سنجش آموزش و پرورش
الف) بخش الزامی
دانش آموزان عزیز به سوالات ۱ تا ۱۸ جهت کسب ۱۶ نمره پاسخ دهید.
۱- درستی یا نادرستی هر یک از عبارت‌های زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید.
الف) در پیشگیری، هر گونه اقدام بسیار آسان‌تر و اطمینان بخش‌تر از درمان است.
ب) گروه نان و غلات در قاعده هرم غذایی قرار دارد.
ج) سکته قلبی همواره به شکل ناگهانی و شدید اتفاق می‌افتد.
د) آستیگماتیسم، هم بر دید دور و هم بر دید نزدیک تأثیر می‌گذارد.
ه) اولین شرط لازم برای ازدواج، بلوغ جنسی زن و مرد است.
و) افسردگی احساس ناخوشایندی است که برای مدت کوتاهی تداوم می‌یابد و همراه با تنهایی و غمگینی است.
۱- الف) درست (۰/۲۵) صفحه ۵
ب) درست (۰/۲۵) صفحه ۲۴
ج) نادرست (۰/۲۵) صفحه ۵۹
د) درست (۰/۲۵) صفحه ۸۱
ه) درست (۰/۲۵) صفحه ۱۰۱
و) نادرست (۰/۲۵) صفحه ۱۲۱
۲- در هر یک از عبارت‌های زیر جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید.
الف) براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، مهم‌ترین بیماری‌های مزمن در جهان با …. ارتباط مستقیم دارد.
ب) پرمصرف‌ترین ماده غذایی که در تمام فعل و انفعالاتی بدن نقش دارد،…… است.
ج) چاقی با الگوی…… در بین زنان شایع‌تر است.
د) زمانی پخت غذا کامل است که تمام قسمت‌های آن حداقل……. درجه سانتی‌گراد حرارت دیده باشد.
ه) مرحله انتهایی و پیشرفته از اچ آی وی را……. می‌نامند.
و) در اثر استفاده……. از قلیان بیماری‌های منتقله از طریق دهان و دستان فرد آلوده، سلامت افراد دیگر را تهدید می‌کند.
۲- الف) سبک زندگی (۰/۲۵) صفحه ۱۳
ب) آب (۰/۲۵) صفحه ۲۲
ج) گلابی (۰/۲۵) صفحه ۳۴
د) ۷۰ (۰/۲۵) صفحه ۴۲
ه) ایدز (۰/۲۵) صفحه ۷۴
و) مشترک (۰/۲۵) صفحه ۱۳۳
۳- کلمه مناسب را از داخل پرانتز انتخاب کرده و در پاسخنامه بنویسید.
الف) اصل (تعادل / تنوع ) یعنی مصرف مقادیر کافی از مواد مغذی مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن است.
ب) ضربه دیدن میوه‌ها در حین برداشت از عوامل (مکانیکی / فیزیکی) است که باعث فساد آنها می‌شود.
ج) بیشترین علل مرگ و میر در ایران مربوط به بیماری‌های (واگیر / غیرواگیر) است.
د) در هنگام کار با رایانه، روشنایی اتاق نسبت به وضعیت معمولی باید (کاهش / افزایش) یابد.
ه) تزریق واکسن (کزاز / سرخجه) برای خانم‌ها قبل از عقد امری الزامی است.
و) سردرگمی و حواس‌پرتی از علائم (تفکر / روانی) اضطراب است.
۳- الف) تعادل (۰/۲۵) صفحه ۲۶
ب) مکانیکی (۰/۲۵) صفحه ۴۵
ج) غیرواگیر (۰/۲۵) صفحه ۴۹
د) کاهش (۰/۲۵) صفحه ۸۴
ه) کزاز (۰/۲۵) صفحه ۱۰۳
و) تفکر (۰/۲۵) صفحه ۱۲۰
۴- گزینه صحیح را انتخاب کنید.
الف) «قضاوت نسبتاً صحیح در برخورد با مسائل» از نشانه‌های کدام یک از ابعاد سلامت است؟
۱) اجتماعی
۲) جسمانی
۳) روانی
۴) معنویت
ب) ویتامین…….. مورد نیاز بدن در اثر تابش نور مستقیم آفتاب بر پوست ساخته می‌شود.
١) A
٢) B
٣) C
۴) D
ج) از آزمایش‌های شایع غربالگری سرطان می‌توان از…… در تشخیص سرطان پروستات در مردان نام برد.
۱) کولونوسکوپی
۲) آزمایش خون
۳) ماموگرافی
۴) پاپ اسمیر
د) در قانون استفاده از ابزارهای شنیداری و هدفون اگر دامنه صدا از ۱ تا ۱۰ باشد حداکثر صدا روی چه عددی باید تنظیم شود؟
۱) ۵
۲) ۱۰
۳) ۱۵
۴) ۲۰
۴- الف) گزینه ۳- روانی (۰/۲۵) صفحه ۸
ب) گزینه ۴- D (۰/۲۵) صفحه ۳۱
ج) گزینه‌ی ۲- آزمایش خون (۰/۲۵) صفحه ۶۲
د) گزینه ۱- ۵ (۰/۲۵) صفحه ۸۷
۵- درمورد سلامت به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) بنا به فرمایش حضرت علی (ع) در حکمت ۳۸۸ نهج‌البلاغه چه چیزی بالاتر از سلامت بدن است؟
ب) «امکانات و تسهیلات آموزشی» جزء کدام یک از چهار عامل مؤثر بر سلامت است؟
ج) در صورتی که در اجرای برنامه خود مراقبتی دچار مشکل شویم چه باید کرد؟
۵- الف) تقوای دل (سلامت روان) (۰/۲۵) صفحه ۳
ب) عوامل محیطی (۰/۲۵) صفحه ۱۱
ج) باید آماده باشیم که مجدداً شروع کنیم. (۰/۲۵) صفحه ۱۶
۶- دو نمونه از آداب صحیح خوردن و آشامیدن که در فرهنگ اسلامی بر آنها توصیه شده است را بنویسید.
۱- خوردن غذای پاک و حلال ۲- شستشوی دست‌ها پس از صرف غذا و پس از آن ۳- شروع خوردن غذا با نام خدا و سپاسگزاری در پایان غذا ۴- به آرامی غذا خوردن و پرهیز از خوردن غذای داغ ۵- پرهیز از خوردن به هنگام سیری و قبل از احساس گرسنگی ۶- پرهیز از پرخوری (دست کشیدن از صرف غذا قبل از سیر شدن) ۷- لقمه کوچک برداشتن ۸- خوب جویدن غذا ۹- پرهیز از خوردن غذا به هنگام عصبانیت و ناراحتی ۱۰- صرف غذا با دیگران ۱۱- پرهیز از سخن گفتند هنگام صرف غذا (۰/۵) صفحه ۲۸ (دو مورد کافی است)
۷- هر یک از بیماری‌های زیر بر اثر کمبود کدام ریز مغذی ایجاد می‌شود؟
الف) گواتر
ب) پوکی استخوان
الف) ید (۰/۲۵) صفحه ۳۰ ب) کلسیم (۰/۲۵) صفحه ۳۰
۸- در مورد کنترل وزن و تناسب اندام، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) دو مورد از عوارض چاقی را بنویسید.
ب) روشی که مبنای تصمیم‌گیری پزشکان برای محاسبه و تعیین وزن متناسب افراد است را نام ببرید.
الف) ۱- مشکلات سیستم عصبی: تومور مغزی ۲- مشکلات قلبی و عروقی: اختلالات چربی خون، افزایش فشارخون، اختلالات انعقاد خون، التهاب مزمن ۳- مشکلات غددی: دیابت نوع دو، بلوغ زودرس، تخمدان پلی کیستیک در دختران، کم‌کاری غدد جنسی در پسران ۴- مشکلات روانی: کاهش اعتماد به نفس، افسردگی، پرخوری عصبی ۵- مشکلات تنفسی: وقفه تنفسی در خواب، آسم، عدم تحمل فعالیت بدنی ۶- مشکلات گوارشی: سنگ صفرا، التهاب کبد ۷- مشکلات کلیوی ۸- مشکلات عضلانی – استخوانی: تضعیف استخوان ران، صافی کف پا، افزایش خطر شکستگی (۰/۵) صفحه ۳۵ (دو مورد کافی است)
ب) تعیین شاخص توده بدنی BMI) (۰/۲۵)) صفحه ۳۶
۹- از نکات بهداشت فردی که افراد مؤثر در فرآیند تولید غذا باید رعایت کنند دو مورد را بنویسید.
۱- پوشیدن لباس تمیز و پوشاندن موی سر ۲- نداشتن زیورآلات ۳- پوشاندن بینی و دهان هنگام عطسه و سرفه ۴- گذاشتن پوشش بهداشتی بر روی خراش‌ها و زخم‌های دست و انگشتان ۵- شستشوی صحیح دست‌ها قبل از کار ۶- کوتاه نگه‌داشتن ناخن و در صورت امکان استفاده از دستکش بهداشتی (۰/۵) صفحه ۴۱ (دو مورد کافی است)
۱۰- درمورد بیماری‌های غیرواگیر به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) از بین عوامل خطر بیماری‌های قلبی – عروقی، از کدام یک به عنوان «قاتل خاموش» یاد می‌کنند؟
ب) چرا توصیه می‌شود اسیدهای چرب غیراشباع به جای سایر روغن‌های خوراکی مورد استفاده قرار گیرند؟
ج) دو مورد از گام‌های مؤثر در پیشگیری از سرطان را بنویسید.
د) دیابت جوانان براثر چه عواملی ایجاد می‌شود؟ (دو مورد)
الف) فشارخون بالا (۰/۲۵) صفحه ۵۳
ب) زیرا این اسیدها موجب کاهش سطح کلسترول، سطح LDL و تری گلیسیرین خون می‌شوند. (۰/۵) صفحه ۵۷
ج) ۱- جدی گرفتن نشانه‌های هشدار دهنده سرطان و مراجعه به موقع به پزشک ۲- پرهیز از مصرف سیگار و قلیان و قرار نگرفتن در معرض دود آنها ۳- استفاده از کرم ضدآفتاب و پوشش مناسب برای محافظت از پوست خود در مقابل آفتاب ۴- خوردن روزانه ۵ وعده میوه و سبزی ۵- کاهش مصرف روزانه قند، شکر، نمک و روغن ۶- کنترل و حفظ وزن در حد مطلوب ۷- حداقل ۲۰ دقیقه پیاده‌روی تند روزانه ۸- پرهیز از مصرف الکل و استعمال مواد مخدر ۹- شناسایی آلاینده‌های سرطان‌زا و محافظت از خود هنگام قرار گرفتن در معرض آنها ۱۰- مهربان بودن با خود، دیگران و محیط‌زیست (۰/۵) صفحه ۶۳ (دو مورد کافی است)
د) عواملی مانند: زمینه ژنتیکی، ویروسی، فشارهای روانی و اختلال در سیستم ایمنی بدن (۰/۵) صفحه ۶۴ (دو مورد کافی است)
۱۱- جدول زیر در رابطه با برخی از بیماری‌های واگیردار و روش انتشار آنها است. هر یک از موارد سمت راست با یکی از عبارت‌های سمت چپ ارتباط منطقی دارد. شماره مربوط به عبارت مناسب را در برگه پاسخ بنویسید.
| موارد | عبارت‌ها |
| الف) اسهال خونی | ۱- دستگاه تناسلی |
| ب) سوزاک | ۲- خون و ترشحات بدن |
| ج) پدیکلوزیس | ۳- دستگاه گوارش |
| ۴- پوست و مو |
الف) ۳- دستگاه گوارش (۰/۲۵) صفحه ۶۷
ب) ۱- دستگاه تناسلی (۰/۲۵) صفحه ۷۰
ج) ۴-پوست و مو (۲۵٪) صفحه ۶۹
۱۲- بیماری آنفلوانزا چگونه به دیگران سرایت می‌کند؟ توضیح دهید.
در این بیماری، ویروس به وسیله قطرات کوچکی (۰/۲۵) که به هنگام عطسه و سرفه عفونی فرد بیمار در هوا پخش می‌شود به دیگران سرایت می‌کند. (۰/۲۵) صفحه ۶۸
۱۳- بوی نامطبوع بدن چگونه ایجاد می‌شود؟
همراه با خروج مواد خروج مواد زائد از پوست، باکتری‌هایی که در نقاط مختلف پوست خصوصا در نواحی گرم و مرطوب زندگی می‌کنند، (۰/۲۵) سبب تخمیر مواد موجود در عرق و پوست شده و ایجاد بوی نامطبوع می‌کنند. (۰/۲۵) صفحه ۹۰
۱۴- دو مورد از توصیه‌های بهداشتی برای باروری مردان را بنویسید.
۱- در سنین باروری از مصرف خودسرانه هر دارویی پرهیز کنند. ۲- پرهیز از حمام داغ و طولانی مدت، سونا، قرار گرفتن در وان خیلی داغ – پرهیز از قرار دادن طولانی مدت لپ‌تاپ و سایر وسایل الکترونیکی بر روی پایین تنه ۴- پرهیز از پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان ۵- پرهیز از کار نشسته طولانی‌مدت و ممتد (۰/۵) صفحه ۱۰۸ (دو مورد کافی است)
۱۵- در مورد بهداشت روان به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) دو مورد از راهکارهای حفظ تاب آوری را بنویسید.
ب) اثر فشار روانی در حد متعارف (استرس سالم) و استرس ناسالم را در شب امتحان با یکدیگر مقایسه کنید.
ج) خشم در نوجوانان بیشتر در چه مواقعی بروز می‌کند؟ (دو مورد)
الف) ۱- داشتن عزت نفس ۲- داشتن هدف در زندگی ۳- مراقبت از تغذیه و سلامت ۴- توسعه دادن ارتباطات با دیگران ۵- داشتن انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات زندگی ۶- کسب مهارت‌های سالم برای مقابله با مشکلات ۷- خوش‌بینی ۸- ایجاد دل‌بستگی‌های مثبت ۹- تقویت مذهب و معنویت در خود (۰/۵) صفحه ۱۱۶ وسط ۱۷ (دو مورد کافی است
ب) فشار روانی شب امتحان در حد متعارف (سالم) باعث می‌شود فرد انگیزه لازم برای مطالعه جهت امتحان را داشته باشد، (۲۵٪) اما اگر همین فشار روانی (ناسالم) شدید شود مانع درس خواندن او شده (۰/۲۵) و یادآوری اطلاعات در جلسه امتحان را مختل می‌کند. (۰/۲۵) صفحه ۱۱۸
ج) مواقعی همچون مورد تمسخر و تحقیر قرار گرفتن، منع شدن از کار مورد علاقه و… (۰/۵) صفحه ۱۲۳ (دو مورد کافی است)
۱۶- هر یک از ویژگی‌های زیر مربوط به کدام ماده موجود در دود سیگار است؟
الف) این ماده سبب انقباض عروق داخل بینی و فلج شدن حرکات مژک‌های داخل مخاط بینی می‌شود.
ب) نوعی گاز سیگار است که از طریق ریه، کبد کلیه‌ها و طحال جذب بدن می‌شود.
الف) نیکوتین (۰/۲۵) صفحه ۱۳۰ ب) آرسنیک (۰/۲۵) صفحه ۱۳۰
۱۷- منظور از دود دست سوم چیست؟
بوی سیگاری که در محیط پراکنده می‌شود (۰/۲۵) و لوازم منزل را دربرمی‌گیرد، (۰/۲۵) دود دست سوم نامیده می‌شود. صفحه ۱۳۵
۱۸- سه مورد از اثرات الکل بر عملکرد سیستم اعصاب مرکزی را بنویسید.
الکل آثار خود را به صورت عدم تعادل در حرکت، اختلال در تکلم، کاهش تعداد تنفس و کاهش ضربان قلب و فشار خون نشان می‌دهد. با افزایش اختلال در سیستم اعصاب مرکزی، کارکردهای حیاتی به شکل قابل توجهی تحت تاثیر قرار می‌گیرند و در موارد شدید ممکن است شخص دچار کاهش هوشیاری (کما) و حتی مرگ شود. صفحه ۱۳۷ (سه مورد کافی است)
ب) بخش انتخابی
دانش‌آموز عزیز جهت کسب ۴ نمره سوالات ۱۹ تا ۳۴ فقط ۸ سوال را به دلخواه انتخاب و پاسخ دهید.
۱۹- از انواع خود مراقبتی دو مورد را نام ببرید.
جسمی، روانی-عاطفی، اجتماعی و معنوی (۰/۵) صفحه ۱۴ (دو مورد کافی است)
۲۰- پروتئین کامل را تعریف کنید.
پروتئین کامل مشتمل بر تمامی اسیدهای آمینه ضروری است. (۰/۵) صفحه ۲۱
۲۱- براساس قانون تعادل انرژی، تنظیم وزن و برخورداری از وزن مطلوب به چه عواملی بستگی دارد؟
تغذیه ۰/۲۵ فعالیت بدنی ۰/۲۵ صفحه ۳۸
۲۲- از علائم سکته مغزی دو مورد را بنویسید.
سردرد ناگهانی شدید، از دست دادن ناگهانی بینایی، عدم کنترل عضلات و تعادل، از دست دادن ناگهانی احساس در بازو، پا یا صورت، گیجی ناگهانی و از دست دادن تکلم (۰/۵) صفحه ۵۹ (دو مورد کافی است)
۲۳- زمانی که هپاتیت B به صورت مزمن درآید، چه عوارض بعدی را می‌توان بدنبال داشته باشد؟
باعث مشکلات کبدی، سرطان کبد و یا سیروز کبدی می‌شود. (۰/۵) صفحه ۷۱ (دو مورد کافی است)
۲۴- دو مورد از عواملی که باعث تشدید آکنه می‌شود را بنویسید.
استرس، برخی از داروها، قاعدگی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، تعریق و دست‌کاری جوش‌ها باعث تشدید آکنه می‌شوند. (۰/۵) صفحه ۸۹ (دو مورد کافی است)
۲۵- دو مورد از روش‌های خود آرام‌سازی در زمان خشم را بنویسید.
۱- وضعیت بدنی خود را تغییر دهید، مثلاً بنشینید یا دراز بکشید. ۲- چند نفس عمیق و آرام بکشید و قدری مکث کنید.
۳- قدری آب خنک بنوشید. ۴- افکار منفی را از ذهنتان بیرون کنید. ۵- موقعیت را در صورت امکان ترک کنید. ۶- عضلات خود را از حالت انقباض خارج کرده و سعی کنید بدن خود را شل کنید. (۰/۵) صفحه ۱۲۳ و ۱۲۴ (دو مورد کافی است)
۲۶- قطران چیست؟
ذرات ریز موجود در سیگار در ریه‌ها جمع می‌شوند و پوسته ضخیم قهوه‌ای رنگی را تشکیل می‌دهند که قطران نامیده می‌شود و حاوی عوامل سرطان‌زا است (۰/۵) صفحه ۱۳۰
۲۷- پیشگیری از اختلالات مصرف مواد به چه دلایلی دارای اهمیت زیادی است؟ (یک دلیل بنویسید.)
۱- اختلالات مصرف به هر حال آثار نتایج مضر و مخرب مواد را بر جسم و روان فرد باقی می‌گذارد. ۲- اختلالات مصرف مواد می‌تواند با خطرات و حوادث همراه گردد، مثلاً مبادرت به رانندگی به دنبال اختلالات مصرف مواد باعث حوادث رانندگی می‌شود. ۳- ادامه اختلالات مصرف مواد معمولاً فرد را به سمت وابستگی می‌کشاند. (۰/۵) صفحه ۱۴۲ ( یک مورد کافی است)
۲۸- با مصرف هروئین (مخدر مصنوعی) در فرد چه حالت‌هایی ممکن است رخ بدهد؟ دو مورد را بنویسید.
خاصیت منگی، بی‌حسی، بی‌دردی و تخدیر کنندگی رخ می‌دهد و مصرف آن فعالیت‌های دستگاه عصبی مصرف کننده را کند کرده و در نتیجه فعالیت فکری و بدنی او را سست می‌کند. (۰/۵) صفحه ۱۴۳ (دو مورد کافی است)
۲۹- منظور از تکنیک ضبط صوت که از مهارت‌های مقاومتی در برابر دعوت به مصرف مواد است، چیست؟
پاسخ منفی‌تان را مثل یک نوار ضبط شده چندین‌بار تکرار کنید تا مخاطبتان متقاعد شود که نمی‌تواند نظر شما را عوض کند. (۰/۵) صفحه ۱۴۸
۳۰- منظور از وضعیت بدنی مناسب چیست؟
حالتی است که در آن کمترین فشار و تنش به سیستم اسکلتی – عضلانی وارد می‌شود. (۰/۵) صفحه ۱۵۶
۳۱- از دیدگاه سلامت ستون فقرات، بلند کردن بار با کمر… و پاهای…… ، روشی ایمن‌تر است.
راست – خمیده (۰/۵) صفحه ۱۵۸
۳۲- توضیح دهید که شکل مقابل به کدام نکته در مورد اصول ارگونومی می‌پردازد؟
بازوها را در کنار بدن طوری قرار دهید که شانه‌ها در حالت استراحت قرار گرفته باشند. (۰/۵) صفحه ۱۶۶
۳۳- در سطح ۳ پیشگیری از حوادث (پس از وقوع حادثه) چه اقداماتی انجام می‌شود؟
توان بخشی فرد آسیب دیده و جلوگیری از ناکارآمد شدن او (۰/۵) صفحه ۱۷۰
۳۴- دو مورد از روش‌هایی که به کمک آن می‌توان از بروز خطرات کار با مواد شیمیایی کاست را بنویسید.
استفاده مناسب و به‌کارگیری روش‌های ایمن، استفاده از وسایل حفاظت فردی، استفاده از حداقل مواد شیمیایی مورد نیاز و جایگزین نمودن مواد شیمیایی کم‌خطر تر (۰/۵) صفحه ۱۷۳ ( دو مورد کافی است)
نظر همکاران گرامی مورد احترام است.
«موفق باشد»
