سؤالات امتحان نهایی درس: سلامت و بهداشت
رشته: کلیه رشته‌ها
تعداد صفحه: ۴
مدت امتحان : ۹۰ دقیقه
ساعت شروع: ۸ صبح
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
تاریخ امتحان: ۱۴۰۱/۰۳/۲۷
دانش آموزان بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت خرداد ماه سال ۱۴۰۱
مرکز سنجش آموزش و پرورش
۱- درستی یا نادرستی هر یک از عبارت‌های زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (۱/۵ نمره)
الف) در بین عوامل مؤثر بر سلامت، سبک زندگی بیشترین تأثیر را بر سلامت افراد دارد.
ب) بدن برای انجام عملکرد مطلوب خود نیازمند دریافت ١١ نوع اسید آمینه است.
ج) طبق هرم مواد غذایی، حجم نان و غلات مصرفی توسط هر فرد، باید از حجم میوه‌ها و سبزی‌ها بیشتر باشد.
د) برای داشتن تغذیه سالم، باید دریافت فیبر غذایی روزانه را کاهش داد.
هـ) بالا رفتن میزان گلیسریدتری خون، سطح HDL خون افزایش می‌یابد.
و) اعتماد به نفس پایین و خجالتی بودن، می‌تواند باعث وضعیت بدنی نامناسب در افراد شود.
الف) درست (۰/۲۵) صفحه ۱۲
ب) نادرست (۰/۲۵) صفحه ۲۱
ج) درست (۰/۲۵) صفحه ۲۴
د) نادرست (۰/۲۵) صفحه ۴۶
هـ) نادرست (۰/۲۵) صفحه ۵۶
و) درست (۰/۲۵) صفحه ۱۵۶
۲- در هر یک از عبارت‌های زیر، جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید. (۲ نمره)
الف) انجام فرایض دینی، از نوع خود مراقبتی ……………………. است.
ب) پرمصرف‌ترین ماده غذایی که در تمام فعل و انفعالات بدن نقش دارد ………………… می‌باشد.
ج) میزان نمک مصرفی در طول یک روز، در افراد زیر ۵۰ سال ……………… گرم است.
د) علایمی همچون عصبانیت و بی‌تابی، از علایمِ ………………………… اضطراب هستند.
هـ) الکل ماده شیمیایی است که بر عملکرد ………………………….. و روانی افراد تأثیر منفی می گذارد.
و) برخورداری از مهارت‌های اجتماعی، خطر مصرق مواد مخدر را …………………… می‌دهد.
ز) شکل ستون فقرات انسان شبیه حرفِ ………….. انگلیسی است.
ح) شایع‌ترین حادثه دوران کودکی و سالمندی، ……………. و زمین خوردن است.
الف) معنوی (۰/۲۵) صفحه ۱۵
ب) آب (۰/۲۵) صفحه ۲۲
ج) ۵ (۰/۲۵) صفحه ۵۵
د) روانی (۰/۲۵) صفحه ۱۲۰
هـ) جسمی (۰/۲۵) صفحه ۱۳۵
و) کاهش (۰/۲۵) صفحه ۱۵۱
ز) S (0/25) صفحه ۱۶۴
ح) سقوط (۰/۲۵) صفحه ۱۸۱
۳- در پرسش‌های چهارگزینه‌ای زیر، گزینه مناسب را انتخاب کنید. (۱ نمره)
الف) کدامیک از ویتامین‌های زیر، معمولاً در کبد ذخیره می‌شوند؟
۱- ویتامین‌های C و E
۲- ویتامین‌های گروه B و C
۳- ویتامین‌های E و K
۴- ویتامین‌های گروه B و E
پاسخ گزینه: ۳ (ویتامین‌های E و K) (0/25) صفحه ۲۱
ب) کدامیک از منابع غذایی زیر، سرشار از آهن هستند؟
۱- جگر و پسته
۲- ماهی کلیکا و پنیر
۳- جگر و پنیر
۴- ماهی کلیکا و بستنی
پاسخ گزینه: ۱ (جگر و پسته) (۰/۲۵) صفحه ۳۱
ج) کدامیک از موارد زیر، از عوارض شایع بیماری دیابت نیست ؟
١- اختلال در جریان خون در دست و پا
۲- نابینایی و کم‌بینایی
۳- استفراغ یا سرفه خونی
۴- نارسایی کلیه
پاسخ گزینه: ۳ (استفراغ یا سرفه خونی) (۰/۲۵) صفحه ۶۶
د) ویروس اچ‌آی‌وی، از کدام راه زیر منتقل نمی‌شود؟
۱- استفاده از سرویس‌های بهداشتی مشترک
۲- عطسه و سرفه
۳- نیش حشرات، مانند پشه
۴- همه موارد
پاسخ گزینه: ۴ (همه موارد) (۰/۲۵) صفحه ٧
۴- جدول زیر در رابطه با عوامل مؤثر بر سلامت است. هریک از موارد ستون « الف» با یکی از موارد ستون « ب» ارتباط منطقی دارد. آن‌ها را پیدا کنید و در برگه پاسخ‌نامه بنویسید. (یک مورد در ستون «ب» اضافی است.) (۰/۵ نمره)
| «ستون الف» | «ستون ب» |
| الف) تأمین آب سالم آشامیدنی | ١- سبک زندگی |
| ب) رنگ پوست | ٢- دسترسی به خدمات بهداشتی- درمانی |
|
| ٣ -عوامل ژنتیکی و فردی |
الف) ٢ (دسترسی به خدمات بهداشتی – درمانی) (۰/۲۵)
ب) ۳ (عوامل ژنتیکی و فردی) (۰/۲۵) صفحه ۱۱
۵- در رابطه با کنترل وزن و تناسب اندام، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۱ نمره)
الف) دارویی را نام ببرید که موجب چاقی می‌شود.
ب) طبقه‌بندی نمایه توده بدنی، برای چه افرادی کاربرد ندارد؟ (یک مورد)
ج) بر اساس قانون تعادل انرژی، تنظیم وزن و برخورداری از وزن مطلوب، به چه عواملی بستگی دارد؟
الف) کورتون (۰/۲۵) صفحه ۳۴
ب) افراد دارای استخوانبندی درشت، ورزشکار، زنان باردار و شیرده، افراد خیلی بلند و افراد خیلی کوتاه (ذکر یک مورد کافی است.) (۰/۲۵) صفحه ۳۶
ج) به دو عامل تغذیه و فعالیت بدنی بستگی دارد. (۰/۵) صفحه ٣٨
۶- در مرحله طبخ و نگهداری غذا، چه زمانی پخت غذا کامل است؟ (۰/۵ نمره)
زمانی پخت غذا کامل است که تمام قسمت‌های (۰/۲۵) آن حداقل ٧٠ درجه سانتی گراد حرارت دیده باشد. (۰/۲۵) صفحه ۴۲
۷- برای هر یک از موارد زیر یک دلیل علمی بنویسید. (۱ نمره)
الف) میوه‌های آسیب دیده با گذشت زمان فاسد می‌شوند.
ب) مدت زمان طلایی برای نجات فردی که سکته مغزی کرده تنها ۲ ساعت است.
الف) زیرا از محل نقاط آسیب دیده، کپک‌ها و باکتری‌ها به درون میوه نفوذ کرده و باعث فساد آن‌ها می‌شوند. (۰/۵) صفحه ۴۵
ب) زیرا در سکته مغزی زمان برای بازگرداندن جریان خون به مغز بسیار کم است. (۰/۵) صفحه ۵۹
۸- اصطلاحات زیر را تعریف کنید. (۱ نمره)
الف) فشار خون
ب) دودِ دست سوم
الف) به نیرویی که خون را در شریان‌های بدن به گردش در آورد، فشارخون می‌گویند. (۰/۵) صفحه ۵۳
ب) بوی سیگار که در محیط پراکنده می‌شود و لوازم منزل را در برمی گیرد، دود دست سوم نامیده می‌شود. (۰/۵) صفحه ۱۳۵
۹- جدول زیر در رابطه با بیماری‌های واگیردار و شیوه انتقال آن‌ها است. برای پاسخ هر یک از موارد الف، ب و ج، یک مورد نام ببرید.
| نام بیماری | شیوه انتقال و انتشار |
| آنفولانزا | الف) …….. |
| ب) …………. | دستگاه تناسلی |
| وبا | ج) …………. |
الف) دستگاه تنفسی (۰/۲۵) صفحه ۶۸
ب) سوزاک، تبخال تناسلی، زگیل تناسلی (۰/۲۵) صفحه ٧٠ ( ذکر یک مورد کافی است).
ج) دستگاه گوارش (۰/۲۵) صفحه ۶۷
۱۰- در رابطه با بیماری‌های زیر، به این پرسش‌ها پاسخ دهید. (۰/۷۵ نمره)
الف) در بیماری هپاتیت، کدام اندام التهاب پیدا می‌کند و فعالیت آن مختل می‌شود؟
ب) چرا در دوران پنجره نتیجه آزمایش HIV منفی است؟
الف) کبد (۰/۲۵) صفحه ۷۰
ب) چون سطح آنتی بادی تولید شده (۰/۲۵) به حد قابل تشخیص نرسیده است. (۰/۲۵) صفحه ۷۳
۱۱- در رابطه با بهداشت فردی، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۰/۵ نمره)
الف) یک اختلال پوستی شایع در دوران بلوغ و جوانی را نام ببرید.
ب) به چه دلیل در افرادی که از خواب کافی برخوردار نیستند، خطر ابتلای به بیماری افزایش می‌یابد؟
الف) جوش غرور جوانی یا آکنه (۰/۲۵) صفحه ٨٨
ب) زیرا سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند. (۰/۲۵) صفحه ۹۴
۱۲- در رابطه با بیماری‌های چشم، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۰/۵ نمره)
الف) تصویر روبرو، چه نوع عیب انکساری چشم را نشان می‌دهد؟
ب) کدام عیب انکساری چشم، به دلیل سخت شدن پوسته عدسی، به وقوع می‌پیوندد؟
الف) دوربینی (۰/۲۵)
ب) پیرچشمی (۰/۲۵) صفحه ۸۱
۱۳- در رابطه با بهداشت ازدواج و باروری، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۱ نمره)
الف) سه مورد از عواملی که بر باروری زوجین مؤثر هستند را نام ببرید.
ب) یک مورد از توصیه‌های بهداشتی را برای باروری مردان ذکر کنید.
الف) سن، کشیدن سیگار و استعمال سایر مواد دخانی، برخورداری از وزن مناسب، تغذیه، ورزش، داروهای محرک و مکمل‌ها، استرس، آلودگی محیطی و ناباروری، سفید کننده‌های حاوی کلر، بیماری‌های منتقله از راه جنسی، مشروبات الکلی یا داروهای روان گردان، قاعدگی‌های نامنظم و ابتلا به بیماری مزمن (ذکر ٣ مورد کافی است هر مورد (۰/۲۵)) صفحه ۱۰۷ و ۱۰۸
ب) لازم است آقایان در سنین باروری از مصرف خودسرانه هر دارویی پرهیز کنند.
پرهیز از حمام داغ و طولانی مدت، سونا، قرار گرفتن در وان خیلی داغ.
پرهیز از قرار دادن طولانی مدت لپ‌تاپ و سایر وسایل الکترونیکی بر روی پایین تنه.
پرهیز از پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان.
پرهیز از کار نشسته طولانی مدت و ممتد. (ذکر یک مورد کافی است.)(۰/۲۵) صفحه ١٠٨
۱۴- عوامل مهمی را که در فرایند شکل‌گیری شخصیت مطلوب و حفظ سلامت روانی نقش دارند، نام ببرید. (۰/۷۵ نمره)
عزت‌نفس (۰/۲۵)، سرسختی (۰/۲۵) و تاآوری (۰/۲۵) صفحه ۱۱۲
۱۵- دو مورد از علایم هشداردهنده افسردگی را بنویسید. (۰/۵ نمره)
- غمگینی مداوم
- نارضایتی و بی‌علاقگی به فعالیت‌هایی که زمانی برای فرد لذت بخش بوده‌اند.
- خستگی مفرط و فقدان انرژی
- افزایش خشم، خشونت و تحریک‌پذیری ورفتار بی‌پروا (داد وفریاد، نق زدن و شکایت، بیقراری غیر قابل توجیه و گریه زاری و….)
- اختلال خواب
- تغییر وزن یا تغییر اشتها
- عدم تمرکز یا ناتوانی در تصمیم گیری
- احساس بی ارزش بودن، ناامیدی، ضعف عزت نفس، خشم یا احساس گناه
- بروز افکار واظهارات ناامید کننده درباره مرگ (ذکر ٢مورد کافی است هر مورد (۰/۲۵)) صفحه ۱۲۲
۱۶- برای هر یک از آثار منفی خشم، یک مثال بنویسید.
الف) ناراحتی‌های جسمی
ب) ناراحتی‌های روانی
الف) سر درد، سکته‌های قلبی، ناراحتی‌های گوارشی (۰/۲۵)
ب) فشار روانی، اضطراب، افسردگی، روی آوردن به مصرف مواد مخدر (۰/۲۵) (ذکر یک مورد برای هر قسمت کافی است). صفحه ١٢٣
۱۷- در مصرف دخانیات و الکل، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۱/۲۵ نمره)
الف) از چه گیاهی برای تولید دخانیات استفاده می‌کنند؟ یک مورد نام ببرید.
ب) کدام ماده‌ی سمّی موجود در مواد دخانی، در افزایش قند خون نقش دارد؟
ج) چرا تنباکوهای میوه‌ای بیشتر باعث سرطان و انواع بیماری‌های خطرناک و کشنده می‌شوند؟
د) بارزترین آثار فوری مصرف الکل چیست؟
الف) توتون و تنباکو (ذکر یک مورد) (۰/۲۵) صفحه ۱۲۹
ب) نیکوتین (۰/۲۵) صفحه ١٣٠
ج) به دلیل افزودنی شیمیایی و مواد مضر به آن‌ها (۰/۲۵) صفحه ۱۳۳
د) اختلال در سیستم اعصاب (۰/۲۵) مرکزی (۰/۲۵) صفحه ١٣۶
۱۸- در رابطه با اعتیاد به مواد مخدر، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۱/۷۵ نمره)
الف) از نشانه‌های سندروم محرومیت، دو مورد نام ببرید.
ب) منظور از اختلالات مصرف مواد چیست؟
ج) با مصرف کدام گروه از مواد اعتیادآور، ممکن هست صداهایی شنیده شوند که وجود خارجی ندارند؟
د) چرا افراد مصرف کننده مواد مخدر، سعی می‌کنند دوستان و همسالان خود را وادار به همراهی نمایند؟
الف) دردهای شدید دست و پا، خمیازه‌های مکرر، لرز، آب ریزش بینی و چشم‌ها، اسهال (ذکر دومورد کافی است. هر مورد ۰/۲۵) صفحه ۱۴۱
ب) حالت خفیف‌تر از وابستگی به یک ماده است و منظور این است که اگر چه فرد نسبت به مواد اعتیاد ندارد ولی آن را علی‌رغم مشکلاتی که برایش ایجاد می‌کند، مصرف می‌کند. (۰/۷۵) صفحه ۱۴۲
ج) توهم‌زاها (۰/۲۵) صفحه ۱۴۳
د) برای اینکه رفتار غلط خود را توجیه کنند. (۰/۲۵) صفحه ۱۴۶
۱۹- منظور از وضعیت بدنی مناسب (پوسچر) چیست؟ (۰/۵ نمره)
حالتی است که در آن کمترین فشار و تنش به سیستم اسکلتی – عضلانی وارد می‌شود. (۰/۵) صفحه ۱۵۶
۲۰- هنگام نشستن روی صندلی، بهتر است چه نکاتی رعایت شود؟ (۰/۷۵ نمره)
هنگام نشستن روی صندلی بهتر است تا حد امکان از صندلی‌های پشتی‌دار استفاده کرد (۰/۲۵) و در انتهای صندلی نشست (۰/۲۵) و ستون فقرات را در حالت عمودی نگه داشت. (۰/۲۵) صفحه ۱۶۰
۲۱- در شکل مقابل، کدام وضعیت بدنی درست باشد؟ (۰/۲۵ نمره)
شکل ۱ (۰/۲۵) صفحه ۱۶۷
۲۲- در رابطه با پیشگیری از حوادث خانگی، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۱ نمره)
الف) به جای مواد سفید کننده‌ی قوی، برای تمیز کردن سینک ظرف‌شویی، بهتر است از چه ماده‌ای استفاده شود؟
ب) اگر لامپ کم مصرف و مهتابی حاوی گاز جیوه شکست، اولین اقدام قبل از پاک کردن خرده‌های لامپ چیست؟
ج) چرا باید از ضربه زدن به پشت شخصی که دچار انسداد خفیف راه تنفس هوایی شده است، اجتناب شود؟
الف) جوش شیرین (۰/۲۵) صفحه ١٧٣
ب) (برای چند دقیقه) اتاق را ترک کنیم. (۰/۲۵) صفحه ١٧۵
ج) چون ممکن است باعث جابه‌جایی جسم گیر کرده شود و باعث انسداد کامل گردد. (۰/۵) صفحه ١٨٠
۲۳- از بین کلمات داخل پرانتز، گزینه مناسب را انتخاب کنید. (۰/۷۵ نمره)
الف) استرس و هیجان باعث (افزایش – کاهش) احتمال وقوع حادثه می‌شود؟
ب) بهترین راه مبارزه با آتش‌سوز‌ی‌های خشک، استفاده از ( نمک – آب) است.
ج) برای خاموش کردن آتش‌سوزی ناشی از مایعات، باید از (آب – کپسول اطفای حریق) استفاده کرد.
الف) افزایش (۰/۲۵) صفحه ۱۷۲
ب) آب (۰/۲۵) صفحه ۱۷۶
ج) کپسول اطفای حریق (۰/۲۵) صفحه ١٧۶
جمع نمره ۲۰
«تندرست و موفق باشید»
