سوخت های فسیلی

سوخت‌های فسیلی و تاثیرات آن

مجمع فعالان زیست محیطی: امروزه صادرات و واردات از جنس انرژی، جزو سیاست های کلان دولت ها برای تعامل با یکدیگر به شمار می آید. طبق تحقیقات اخیر پژوهشگران تا سال ۲۰۴۰ میانگین مصرف انرژی از جمله سوخت های فسیلی همانند: زغال سنگ و نفت در جهان افزایش پیدا خواهد کرد و آسیا بزرگترین متقاضی انرژی خواهد بود.

این موضوع مشکلات بزرگی برای کشورهای جهان ایجاد خواهد کرد، به طوری که رشد بی رویه انتشار کربن تا سال ۲۰۴۰ باعث ایجاد فشارها و تغییراتی در ژئوپلیتیک (سیاست جغرافیایی) خواهد شد که نتیجه آن پیشرفت فناوری های جدید در انرژی خواهد بود و کشورهای زیادی از جمله روسیه که به شدت به درآمد نفتی و گازی خود وابسته هستند در بازار انرژی ضرر خواهند دید.

منظور از سوخت‌های فسیلی چیست؟

سوخت فسیلی ( fossil fuels) به سوختی گفته می شود که از فسیل ها بدست می آید و جزو انرژی های تجدید ناپذیر محسوب می شود.

سوخت های فسیلی عبارت اند از: زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی.
زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی تقریباً از چند صد هزار سال پیش در حال شکل گیری بودند. در آن زمان زمین زیر انباشتی از باتلاق ها، درختان بزرگ، سرخس ها و دیگر گیاهان برگدار پنهان شده بود. همینکه درختان و گیاهان می مردند، در ژرفای اقیانوس ها فرو رفته و به تدریج دفن می شدند و لایه اسفنجی به نام پیت را تشکیل می دادند. بعد از گذشت چندین سال این لایه پیت زیر شن، خاک رس و مواد معدنی دیگر پنهان می شد و به تدریج به گونه ای صخره رسوبی تبدیل می گردید. با گذشت زمان لایه های بیشتری روی هم آکنده می شدند و چون وزن شان زیاد بود، پیت را تحت فشار قرار می دادند و این لایه به قدری له و فشرده می شد تا آب آن خالی شده و بعد از میلیون ها سال به زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی تبدیل می شد.

منظور از انرژی‌های تجدیدپذیر چیست؟

منابع انرژی تجدید پذیر به هیچ عنوان تمام نمی شوند و آلودگی ایجاد نمی کنند. طبق تحقیقات اخیر پژوهشگران، در سال ۲۰۰۶ حدود هجده درصد از انرژی مصرفی جهان از طریق انرژی‌های پایان ناپذیر تأمین می شد. از منابع انرژی پایان ناپذیر می توان به انرژی خورشیدی، انرژی باد، انرژی امواج دریا، انرژی هیدروالکتریک یا برق آبی، انرژی زمین گرمایی و سوخت های گیاهی یا بیومَس اشاره کرد.

انرژی تجدیدناپذیر چیست؟

منابع انرژی تجدید ناپذیر همانند انرژی های تجدید پذیر به راحتی در دسترس نیستند. این نوع از انرژی ها برای تولید، نیازمند زمان بسیار زیادی (میلیون ها سال) می باشند. میزان استفاده‌ی زیاد و نیاز مبرم بشر به این نوع انرژی‌ها باعث شده که منابع انرژی های تجدید ناپذیر به سرعت کاهش یابند. از منابع انرژی‌های تجدید ناپذیر می‌توان به سوخت های فسیلی (نفت، گاز، زغال سنگ) و سوخت های هسته ای (اورانیوم) اشاره کرد.

مجمع فعالان زیست محیطی استفاده از سوخت های تجدید پذیر را جزو صلح آمیز ترین سیاست های کشورهای جهان برای آینده بشریت می داند. همه ی ما به خوبی می دانیم که ذخیره گاه انرژی های طبیعی بر روی کره زمین رو به اتمام است و منابعی که بشر تا به امروز از آنها استفاده کرده دیر یا زود تمام خواهند شد. پس تنها راه نجات نسل های آینده و بقای بشریت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر می باشد.

نفت چیست و چگونه به وجود می‌آید؟

بیش از ۳۰۰ میلیون سال پیش نفت (oil) در حال شکل گیری بود. بر اساس اعتقاد برخی از دانشمندان، موجودات بسیار ریز آبزی به عنوان منبع نفت به شمار می آیند. این موجودات کارکردی همانند گونه های گیاهی دارند یعنی می توانند نور خورشید را به نیروی اندوخته شده در خودشان تغییر دهند.

پالایشگاه نفت

جالب است بدانید که آنها پس از مرگ به کف دریا می افتند و به تدریج زیر لایه های رسوبی و صخره ها دفن می شوند که در این صورت سنگ ها و صخره ها به آنها فشار می آورند و انرژی موجود در بدنشان قادر به تخلیه شدن نمی باشد و به تدریج در طی یک مدت طولانی تحت تأثیر گرما، فشار بسیار زیاد و نبود اکسیژن به نفت تبدیل می شوند.نفت نیروی محرکه بخش حمل و نقل را تأمین می کند.

زغال سنگ چیست و چگونه به وجود می‌آید؟

زغال سنگ (coal) ماده‌ای سیاه و سنگ مانند است که از کربن هیدروژن، اکسیژن و مقداری گوگرد تشکیل شده است. امروزه ماده عمده و اساسی زغال سنگ یعنی پیت در اکثر کشورهای جهان وجود دارد و حتی به عنوان منشاء انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. زغال‌سنگ ها در دوره های مختلف زمین‌شناسی و در اثر شرایط متعددی به وجود آمده‌اند. پوده (تورب)، اولین گام در تشکیل زغال‌سنگ می باشد.

زغال سنگ

پوده چیست؟ به توده انباشته قهوه‌ای تا سیاه‌رنگ خزه ها و گیاهان که به‌ صورت ناتمام تجزیه شده‌اند گفته می‌شود. آنها معمولاً در زمین‌های مرطوب، مناطق معتدل و سردسیر به عنوان سوخت به‌کار می‌روند. زغال سنگ و گاز طبیعی بیشتر در زمینه تولید برق به کار گرفته می شوند.

گاز طبیعی چیست و چگونه به وجود می‌آید؟

گاز طبیعی یکی دیگر از سوخت های فسیلی بوده که از گاز متان (ترکیب شیمیایی بین اتم های کربن و هیدروژن) ساخته شده و از هوا سبک تر است. این گاز در حوالی منابع نفتی زیر زمینی یافت می شود و شدیداً قابل اشتعال است.

گاز طبیعی

به دلیل اینکه این گاز طبیعی بویی ندارد آن را پیش از انتقال به لوله های گاز با مواد شیمایی که بوی تندی دارند (بویی همانند تخم مرغ فاسد شده) در هم می آمیزند تا اگر نشتی وجود داشت شناسایی آن به راحتی انجام پذیرد.

چه جایگزینی برای سوخت‌های فسیلی وجود دارد؟

دانشمندان معتقدند که سوخت های‌ فسیلی در آینده نزدیک به اتمام می‌رسند و باید در اندیشه بهره جویی از انرژی‌های جایگزین باشیم. مشکلات اخیر زیست محیطی در جهان، بهره گیری از سوخت‌های فسیلی را به سوی انرژی‌های نو و تجدید پذیر سوق داده است و اکثر کشور‌های پیشرفته در حال توسعه تکنولوژی انرژی‌های نو می باشند. باید بدانید که انرژی بادی و خورشیدی به عنوان ۲ منبع پایان ناپذیر در انرژی‌های نو مورد توجه جدی قرار گرفته است که برق تولیدی از این دو منبع، در حال افزایش می باشد.

بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی خورشیدی در جهان

طبق گزارشات سازمان انرژی ملی چین (NEA) در سال ۲۰۱۶ تولید انرژی خورشیدی در این کشور بیش از ۲ برابر افزایش یافته و در اواخر این سال به رقمی نزدیک به ۷۷٫۴۲ گیگاوات رسیده است. در حال حاضر چین اولین مقام را در بین همه کشورهای جهان از نظر ظرفیت تولید انرژی خورشیدی در اختیار دارد.

یکی دیگر از پیشرفته ترین نیروگاه های برق خورشیدی با توان تولید ۱۶۰ مگاوات و با سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد دلاری در مراکش بنا شده است. این نیروگاه تا سال ۲۰۲۰ به بیشترین توان خود خواهد رسید و مساحتی در حدود ۳۰ کیلومتر مربع را اشغال می‌کند.

دولت عربستان سعودی قصد دارد با کمک یک شرکت ژاپنی، بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی جهان را ایجاد کند. ظرفیت نهایی این نیروگاه نیز در سال ۲۰۳۰ به بهره‌برداری خواهد رسید که بیش از ۲۰۰ گیگاوات اعلام شده است.

طبق بررسی های اخیر، عربستان و ایران یکی از بهترین مناطق جهان برای تولید برق از انرژی خورشیدی هستند. وزارت نیروی ایران نیز اعلام کرده است که تا سال ۲۰۳۰ میلادی، ۷۵۰۰ مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید خواهد کرد. این میزان بیش از ۷ برابر برق تولیدی از نیروگاه اتمی‌ بوشهر می باشد.

سخن آخر درباره سوخت‌های فسیلی

امروزه ما انسان ها در قرن ۲۱ برای استخراج زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی به انجام کارهای خطرناک تری سوق پیدا کرده ایم که ویرانگرترین شکل تولید سوخت های فسیلی در طول تاریخ به شمار می آیند. این اعمال تأثیر وحشتناکی بر روی گونه های جانوری و جوامع بومی می گذارد که علائم آن امروزه برای همه آشکار است.

ما با آگاهی داشتن از گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی، هنوز هم در سطح وسیع تری به کارهای شوم خود ادامه می دهیم چون عمده اقتصاد ما بر پایه ی سوخت های فسیلی ساخته شده است. دیگر هیتلری نیاز نیست که دنیا را فتح کند چون ما با سوخت های فسیلی، بمب کربن را بر روی زمین فرود آورده ایم که دامن گیر حیوانات نیز شده است. شکی در این نیست که تک تک ما از سوخت های فسیلی سود می بریم اما بلایی که سر باقی مانده دنیا می آوریم اسمش جنایت نام دارد. مسئله فقط بالا آمدن سطح آب دریاها در اثر تغییرات آب و هوایی نیست، ما وارد اکوسیستم بسیار بزرگ ساحلی و زیستگاه جانوران شده ایم، جایی که همیشه مملوء از دسته های بزرگ ماهی ها می باشد. متأسفانه ما در حال نابودی اکوسیستم هایی هستیم که ما را در تثبیت اوضاع آب و هوایی یاری می کنند، چیزهایی که برای تکامل و بهبودشان به هزاران سال زمان نیاز است.