پرخوابی؛ علل، علائم، انواع و درمان

پرخوابی می تواند اولیه (primary) یا ثانویه (secondary) باشد.

پرخوابی اولیه بدون هیچ شرایط پزشکی دیگری رخ می دهد. تنها علامت آن خستگی مفرط است.

پرخوابی ثانویه به دلیل سایر شرایط پزشکی است. اینها می تواند شامل آپنه خواب (sleep apnea)، بیماری پارکینسون (Parkinson’s disease)، نارسایی کلیه (kidney failure) و سندرم خستگی مزمن (chronic fatigue syndrome) باشد. این شرایط باعث کم خوابی در شب می شود و باعث می شود در طول روز احساس خستگی کنید.

پرخوابی مانند نارکولپسی (narcolepsy) نیست، که یک بیماری عصبی است که باعث حملات ناگهانی خواب غیرقابل پیشگیری در طول روز می شود. افراد مبتلا به پرخوابی می توانند به تنهایی بیدار بمانند، اما احساس خستگی می کنند.

چه چیزی باعث پرخوابی می شود؟

تصور می شود که پرخوابی اولیه ناشی از مشکلاتی در سیستم های مغزی است که عملکرد خواب و بیداری را کنترل می کنند.

پرخوابی ثانویه نتیجه شرایطی است که باعث خستگی یا خواب ناکافی می شود. به عنوان مثال، آپنه خواب می تواند باعث پرخوابی شود زیرا می تواند باعث مشکلات تنفسی در شب شود و افراد را مجبور کند چندین بار در طول شب از خواب بیدار شوند.

برخی از داروها نیز می توانند باعث پرخوابی شوند. مصرف مکرر مواد مخدر و الکل ممکن است باعث خواب آلودگی در طول روز شود. سایر علل احتمالی عملکرد کم تیروئید و آسیب سر است.

چه کسانی در خطر پرخوابی هستند؟

افرادی که شرایطی دارند که آنها را در طول روز خسته می کند، بیشتر در معرض خطر پرخوابی هستند. این شرایط شامل آپنه خواب، بیماری های کلیوی، بیماری های قلبی، بیماری های مغزی، افسردگی غیر معمول و عملکرد کم تیروئید است.

انجمن خواب آمریکا بیان می کند که این بیماری مردان را بیشتر از زنان مبتلا می کند.

افرادی که به طور منظم سیگار می کشند یا مشروبات الکلی می نوشند نیز در معرض خطر ابتلا به پرخوابی هستند. داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند می توانند عوارض جانبی مشابه پرخوابی داشته باشند.

علائم پرخوابی چیست؟

علامت اصلی پرخوابی خستگی مداوم است. افراد مبتلا به پرخوابی ممکن است در طول روز چرت بزنند بدون اینکه خواب آلودگی را از بین ببرند. آنها همچنین در بیدار شدن از خواب طولانی مدت مشکل دارند.

سایر علائم پرخوابی عبارتند از:

• انرژی کم
• تحریک پذیری
• اضطراب
• از دست دادن اشتها
• آهسته تفکر یا گفتار
• مشکل در به خاطر سپردن
• بی قراری

پرخوابی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص پرخوابی، پزشک علائم و سابقه پزشکی شما را بررسی می کند. یک معاینه فیزیکی می تواند هوشیاری را آزمایش کند.

پزشکان از چندین آزمایش برای تشخیص پرخوابی استفاده می کنند، از جمله:

• دفترچه خاطرات خواب (sleep diary): ساعات خواب و بیداری را در طول شب ثبت می کنید تا الگوهای خواب را ردیابی کنید.
• مقیاس خواب آلودگی Epworth (Epworth Sleepiness Scale): شما برای تعیین شدت وضعیت به خواب آلودگی خود امتیاز می دهید.
• تست تأخیر خواب چندگانه (multiple sleep latency test): شما در طول روز چرت می‌زنید. این تست انواع خوابی که تجربه می کنید را اندازه گیری می کند.
• پلی سومنوگرام (polysomnogram): شما یک شب در مرکز خواب می مانید. دستگاهی بر فعالیت مغز، حرکات چشم، ضربان قلب، سطح اکسیژن و عملکرد تنفس نظارت می کند.

گزینه‌های درمانی پرخوابی چیست؟

بسته به علت پرخوابی شما، درمان این بیماری می تواند متفاوت باشد.

بسیاری از داروهایی که برای نارکولپسی در نظر گرفته شده اند می توانند پرخوابی را درمان کنند. اینها شامل آمفتامین، متیل فنیدات و مودافینیل است. این داروها محرک هایی هستند که به شما کمک می کنند بیشتر بیدار شوید.

تغییر سبک زندگی بخش مهمی از روند درمان است. پزشک ممکن است برنامه خواب منظم را توصیه کند. اجتناب از برخی فعالیت‌ها نیز می‌تواند علائم را بهبود بخشد، به خصوص در حوالی زمان خواب. اکثر افراد مبتلا به پرخوابی نباید الکل مصرف کنند یا مواد مخدر مصرف کنند. یک پزشک همچنین ممکن است یک رژیم غذایی با مواد مغذی بالا را برای حفظ سطح انرژی به طور طبیعی توصیه کند.

چشم انداز بلند مدت افراد مبتلا به پرخوابی چیست؟

برخی از افراد مبتلا به پرخوابی می توانند علائم خود را با تغییر سبک زندگی بهبود بخشند. داروها نیز می توانند به این بیماری کمک کنند. با این حال، برخی از افراد ممکن است هرگز تسکین کامل پیدا نکنند. این یک وضعیت تهدید کننده زندگی نیست، اما ممکن است بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.

چگونه می‌توانم از پرخوابی جلوگیری کنم؟

هیچ راهی برای پیشگیری از برخی اشکال پرخوابی وجود ندارد. شما می توانید با ایجاد یک محیط خواب آرام و اجتناب از الکل، خطر پرخوابی را کاهش دهید. همچنین از مصرف داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند خودداری کنید و از کار کردن در اواخر شب خودداری کنید.