تغذیه و قدرت باروری
پیشگفتار
شیوع ناباروری علی‌رغم افزایش استفاده از فناوری‌های تولیدمثل کمک شده در سال‌های اخیر، همچنان بالاست. به همین ترتیب، تحقیقات با هدف شناسایی عوامل خطرناک اصلاح نازایی انجام شده است. تا به امروز، عوامل تغذیه‌ای موضوع بسیاری از این تحقیقات بوده است. شواهد نشان می‌دهد که تغذیه می‌تواند نقش مهمی در تغییر نتایج مربوط به باروری در زنان و مردان داشته باشد.
صرف نظر از این که تعریف شما از سلامتی چیست، در مطلب پیش رو می‌خواهیم تعریف سلامتی برای باروری را با شما به اشتراک بگذاریم. رژیم غذایی برای باروری حتی در مقایسه با یک رژیم غذایی سالم و کامل، متفاوت خواهد بود .این ممکن است در مقایسه با نحوه‌ی غذا خوردن در حال حاضر بسیار متفاوت باشد و شامل غذاهایی باشد که برای شما تازگی دارند. در این مطلب به بررسی اثر گروهی از مواد غذایی بر پیشگیری و درمان ناباروری در زنان و مردان می پردازیم.
پیشگیری
عوامل بسیاری وجود دارد که می‌تواند بر سلامتی اسپرم و تخم‌ها تأثیر بگذارد. از جمله عوامل محیطی، هورمون‌های موجود در رژیم غذایی و استرس هستند. رژیم باروری مردان تفاوت چندانی با رژیم باروری زنان ندارد، اما برخی از مواد مغذی خاص باید مورد تاکید بیشتر قرار بگیرند. در اینجا مهم‌ترین مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت اسپرم و تخم ذکر شده است. در اینجا به ذکر چند مورد از این عوامل می‌پردازیم.
الکل و کافئین
در زنان بر اساس مطالعات انجام شده ارتباط معنی داری میان مصرف کافئین و الکل و ناباروری در زنان مشاهده نشده است. هم چنین بر اساس مطالعه‌ی دیگری، زنانی روزانه بیش از ۳ دفعه نوشابه مصرف می‌کردند نرخ بارداری در آنها کمتر بود. برخی مطالعات ارتباط مثبتی میان مصرف کافئین (موجود در چای، نسکافه و سایر نوشیدنی ه‌ی کافئین‌دار) و لذت جنسی زنان یافته‌اند.
در مردان با توجه به تاثیری که کافئین در افزایش تستوسترون دارد این افزایش موجب قطع شدن عملکرد سیستم اندوکراین و اثر مخرب بر تولید اسپرم دارد. همچنین مصرف کافئین والکل تاثیر منفی بر سلامت اسپرم دارند. مطالعات انجام شده در رابطه با تاثیر مصرف الکل بر اسپرم مردان، نشان می‌دهد مردانی که هر روز الکل مصرف می‌کردند نسبت به مردانی که مصرف نمی‌کردند اسپرم‌های طبیعی کمتری از نظر ظاهر داشتند.
شیرینی و کیفیت اسپرم
بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف قندها و نوشیدنی‌های شیرین موجب افزایش وزن، چاقی، سندروم متابولیک و دیابت نوع دو می‌شوند. همه‌ی این اختلالات می‌توانند موجب مقاومت انسولینی شوند که می‌تواند از طریق افزایش استرس اکسیداتیو اثر منفی بر کیفیت مایع منی داشته باشد. علاوه بر این، سلول‌های اسپرم حاوی گیرنده هایی برای گلوکز هستند که برای تحرک اسپرم و بلوغ پس از انزال لازم است، هر دو برای عملکرد موفقیت آمیز لازم هستند. علاوه بر این، گلوکز و انسولین همچنین می‌توانند محور هیپوتالاموس، هیپوفیز، بیضه و بنابراین تولید اسپرم را مختل کنند.
یک مطالعه جدید نشان داد که نوشیدنی‌های قندی بر باروری مردان تأثیر منفی می‌گذارد. بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف شیرین کننده‌های مصنوعی مانند سیکلوهگزامین و سیکلامات تاثیری بر کیفیت اسپرم ندارند.
گوشت
در مردان مطالعه‌ای که در بوستون ایالات متحده انجام شده، نشان می‌دهد که نوع گوشتی که یک مرد مصرف می‌کند ممکن است توانایی اسپرم او را برای باروری تخمک تحت تاثیر قرار دهد. داشتن یک رژیم غذایی سالم تغییر آسانی است که می توان از طریق آن سلامت باروری را برای افراد تضمین نمود.
XE مواد بسیار لیپوفیلی (چربی دوست) هستند که می‌توانند در غذاهای غنی از چربی مانند گوشت جمع شوند که دارای اثراتی روی استروژن هستند و گمان می‌رود که تا حدودی مسئول کاهش کیفیت مایع منی نیز هستند. گوشت، لبنیات پرچرب و کره از منابع اصلی SFA (اسید های چرب اشباع)هستند. اگرچه پیشرفت در پارامترهای اسپرم پاسخی به منابع PUFA امگا ۳ (اسید های چرب غیر اشباع بلند زنجیر از نوع امگا ۳) است، در اسپرم انسان، غلظت SFA بالا و سطح پایین PUFA امگا ۳ به کاهش قدرت باروری در مردان می‌شود. محققان تاکید می‌کنند که کاهش مصرف گوشت فرآوری شده، یکی از عواملی است که پزشک باید به مردانی که تحت درمان باروری قرار گرفته‌اند توصیه کند.
همپنین مصرف گوشت ماکیان ارتباط قابل توجهی با کاهش خطر ناباروری در مردان دارد. البته هنوز مکانیسمی که این موجب ایجاد این روند می‌شود مشخص نشده است. با این حال، این نتایج مثبت باید با احتیاط تفسیر شود زیرا در استفاده از آنتی بیوتیک‌ها در کشورهای مختلف منطقه (در مرغداری‌ها و حیوانات دیگر) تفاوت وجود دارد و استفاده از آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند یک عامل گیج‌کننده و احتمالاً مسئول ناسازگاری‌هایی باشد که در نتایج بین مطالعات طیور مشاهده شده است. مصرف ماهی ارتباط مثبتی با تعداد اسپرم‌ها و ظاهر آنها دارد در حالی که مصرف گوشت قرمز تاثیر منفی بر ظاهر اسپرم دارد.
در زنان یک مطالعه جدید نشان می‌دهد، زنانی که رژیم غذایی با گوشت قرمز زیادی مصرف می‌کنند، در معرض خطر ابتلا به اندومتریوز هستند که می‌تواند منجر به ناباروری شود. این مطالعه همچنین نشان داد که خوردن رژیم غذایی پر از میوه و سبزیجات ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. به طور کلی، آندومتریوز حدود ۱-۱۵٪ از زنان در سن باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مطالعه نشان داد زنانی که هفت بار یا بیشتر از گوشت گاو یا گوشت‌های قرمز دیگر خورده اند، ۱۰۰ درصد بیشتر از خانم‌هایی که سه بار در هفته یا کمتر گوشت قرمز خورده‌اند احتمال ابتلا به آندومتریوز داشتند.
لبنیات
تأثیر احتمالی غذاهای لبنی بر باروری مردان بسیار بحث برانگیز است. به طور کلی، لبنیات پرچربی و پنیر با پارامترهای کیفیت اسپرم ارتباط منفی دارند. با این حال شیر کم‌چربی، با شاخص‌های مایع منی ارتباط مثبت دارند.
شیر تجاری مخلوطی از شیر گاوها در مراحل مختلف بارداری و گاوهای غیر باردار است و ۷۵٪ وزن آن از گاوهای باردار است. استروژن‌های طبیعی با منشا جفت موجود در شیر گاوهای باردار وجود دارند. همانطور که گفته شد، استروژن‌ها که از لبنیات (یا منابع غذایی دیگر) حاصل می‌شوند، می‌توانند در کاهش تولید اسپرم نقش داشته باشند. از نظر تئوری، تمام لبنیات باید تأثیر یکسانی داشته باشند، اگرچه در مورد لبنیات کم چرب چنین نیست. در میان لبنیات، مصرف لبنیات کم چرب به خصوص شیر کم چرب به افزایش سلامت اسپرم و تراکم اسپرم نیز کمک می‌کند درحالی که مصرف پنیر موجب کاهش تراکم اسپرم می‌شود. در زنانی که لبنیات پرچرب مصرف می‌کنند، خطر ابتلا به ناباروری تخمدان در آنها کمتر است در حالی که این خطر در زنانی که لبنیات کم چرب مصرف می‌کنند بیشتر است.
چربی ها
مطالعاتی که به تازگی انجام شده اند نشان می‌دهند مصرف بالای اسیدهای چرب اشباع شده، تری‌فلورواستیک اسید و پالمیتیک اسید و استئاریک اسید رابطه‌ی مستقیمی با ناباروری در مردان دارد و مصرف دوکوزاهگزانوئیداسید، اسیدچرب غیراشباع بلندزنجیرامگا ۳ به باروری کمک می‌کنند. همچنین مصرف بالای چربی‌ها وغذاهای حاوی سویا، موجب کاهش تراکم اسپرم می‌شود. البته در اینجا منظور از چربی‌ها بیشتر اسید های چرب اشباع است چراکه مصرف منابع امگا ۳ موجب ارتقا کیفیت اسپرم می‌شود. براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۳ انجام گرفت مشخص شد مردانی که میزان بالایی از اسیدهای چرب اشباع به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند تراکم اسپرم و تعداد اسپرم کمتری دارند هم چنین مصرف اسیدهای چرب تک غیر اشباع موجب می‌شود درصد اسپرم‌ها با ظاهر طبیعی کاهش یابد.
CoQ10
در مردان کوآنزیم Q10 به عنوان یک آنتی اکسیدان در محافظت از سلول‌های اسپرم در برابر آسیب عمل می‌کند. در مایع منی یافت شده است که عملکرد متابولیکی و آنتی اکسیدانی مهمی در محافظت از سلامت اسپرم داشته باشد و می‌تواند مانع از تشکیل پراکسید آلی در محلول منی شود و موجب افزایش کیفیت اسپرم شود. همچنین نشان داده شده که CoQ10 باعث افزایش تحرک اسپرم می‌شود. سطح CoQ10 ما با افزایش سن کاهش می‌یابد.
در زنان رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی هستند که هر روزه در فرآیندهای طبیعی بدن ما تولید شده و به ساختار طبیعی سلول‌ها آسیب وارد می‌کنند. گفته می‌شود به طور متوسط روزانه هر یک از سلول‌های بدن ما ۱۰ هزار بار توسط رادیکال‌های آزاد مورد حمله قرار می‌گیرند. کوآنزیم Q10 به دلیل اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی خود با این رادیکال‌های آزاد مقابله کرده و به این شکل کیفیت تخمک‌ها را برای باروری بهبود می‌بخشد. غذاهای سرشار از CoQ10 عبارتند از: گوشت گاو، شاه ماهی، ترشی، ماهی قزل آلا، بادام زمینی، پسته، دانه کنجد، کلم بروکلی خام، توت فرنگی و پرتقال و تخم مرغ، به علاوه غلات کامل که هنوز هم حاوی جوانه هستند.
روی
در زنان روی با بیش از ۳۰۰ آنزیم مختلف در بدن کار می‌کند تا بدن به خوبی کار کند. بدون آن، سلول‌های شما نمی‌توانند به درستی تقسیم شوند، سطح استروژن و پروژسترون شما ممکن از تعادل خارج شود و سیستم تولیدمثل شما عملکرد مناسب نداشته باشد. براساس مطالعات، مقادیر کم روی به طورمستقیم با سقط جنین در مراحل اولیه بارداری مرتبط بوده است.
در مردان روی یکی از مهم‌ترین مواد معدنی اثرگذار در باروری مردان به حساب می‌آید. نشان داده شده است که افزایش سطح روی در مردان نابارور باعث افزایش سطح اسپرم، بهبود فرم، عملکرد و کیفیت اسپرم مردان و کاهش ناباروری مردان می‌شود. کمبود روی در واقع می‌تواند سطح تستوسترون را کاهش دهد.
منابع غذایی: جگر گوساله، صدف، گوشت گاو، گوسفند، دانه کنجد، دانه کدو تنبل، ماست، بوقلمون، نخود سبز و میگو. روی با پخت و پز آسیب می‌بیند، بنابراین خوردن برخی مواد غذایی پر از روی به شکل خام حائز اهمیت است.
L-Carnitine
این اسید آمینه یک ماده مغذی لازم برای عملکرد طبیعی سلول‌های اسپرم است. تحقیقات منتشر شده مجله بین المللی آندرولوژی نشان می‌دهد که مکمل L-Carnitine به عادی سازی اسپرم در مردان با کیفیت اسپرم پایین کمک می‌کند و می‌تواند به افزایش تعداد اسپرم کمک کند. نشان داده شده است که کارنیتین و CoQ10 همزمان با هم کار می‌کنند.
غذاهای سرشار از L-Carnitine عبارتند از: آجیل دانه‌ها و بسیاری از سبزیجات از جمله کنگر فرنگی، مارچوبه، چغندر، کلم بروکلی، جوانه بروکسل، سیر، سبزی خردل، بامیه و جعفری.
ویتامین C
در مردان ویتامین C اسپرم را از آسیب اکسیداتیو محافظت می‌کند. این امر به افزایش کیفیت اسپرم در افراد سیگاری کمک می‌کند و باعث تجمع اسپرم‌ها (هنگام جمع شدن) می‌شود.
در زنان – این ویتامین نه‌تنها به بهبود تعادل هورمونی بدن کمک می‌کند بلکه حضور اسید آسکوربیک به تنظیم عملکرد تخمدان و چرخه قاعدگی کمک می‌کند. ویتامین C حتی به افزایش سطح پروژسترون در بدن کمک می‌کند که به طور مستقیم به بهبود سلامت رحم به واسطه‌ی ارتباط مستقیم با پوشش رحم کمک می‌کند. شانس بارداری در زنانی که در رژیم غذایی روزانه مکمل‌های ویتامین C را دریافت می‌کنند به طور قابل توجهی نسبت به زنانی که ویتامین C را دریافت نمی‌کنند افزایش پیدا می‌کند.
ویتامین C یکی دیگر از مواد مغذی است که به پخت و پز و فرآوری حساس است، بنابراین مهم است که آن را از خوردن غذاهای خام تهیه کنید. نوشیدن آب پرتقال خریداری شده در فروشگاه، به افزایش میزان ویتامین C شما کمک نمی‌کند، زیرا در درجه حرارت بالا پاستوریزه شده است و تمام توانایی‌های محافظ DNA خود را از دست داده است. آب پرتقال را فقط باید تازه مصرف کرد. برخی غذاهایی که سرشار از ویتامین C هستند (و باید آن را خام بخورید) عبارتند از: پاپایا، فلفل دلمه‌ای، کلم بروکلی، جوانه بروکسل، توت فرنگی، پرتقال، کیوی، گل کلم و کلم.
امگا ۳
در زنان امگا ۳ با کمک به تنظیم هورمون‌ها در بدن، افزایش مخاط دهانه‌ی رحم، ترویج تخمک گذاری وبه طور کلی کیفیت رحم، و با افزایش جریان خون به اندام‌های تولیدمثلی به باروری کمک می‌کند. چربی‌های امگا ۳ همچنین حاوی دو اسید هستند که برای سلامتی بسیار مهم هستند: DHA و EPA.
در مردانی که غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ مصرف می‌کنند، اسپرم سالم‌تر و فعال‌تری دارند. یک بررسی جدید نشان داده است، اسیدهای چرب امگا ۳ ، برای رشد طبیعی اسپرم ضروری است. DHA یک اسید چرب امگا ۳ است و بخش مهمی از غشای سلولی اسپرم را تشکیل می‌دهد و بخش عمده‌ای از آکروزوم از آن ساخته شده است.
کربوهیدرات
کربوهیدرات‌ها نقش اصلی را در میزان قند خون و انسولین دارند. اگر قند خون و یا انسولین خیلی زیاد باشد، سطح هورمون تولیدمثل می‌تواند کم شود که در نهایت می‌تواند بر تخمک گذاری و بنابراین باروری اثر داشته باشد. رژیم غذایی با کربوهیدرات بالا همچنین می‌تواند منجر به چاقی شود که با مشکلات باروری همراه است.
ویتامین E
در مردان، ویتامین E سلامت و تحرک اسپرم را افزایش می‌دهد. در یک مطالعه نشان داده شد که تحرک اسپرم، درصد اسپرم زنده و درصد اسپرم سازهای طبیعی با افزایش مکمل ویتامین E و سلنیوم افزایش یافته است. در مطالعه دیگری (این مورد بر روی موش‌ها انجام شده است) نشان داده شد موش‌هایی که کمبود ویتامین E دارند نابارور می‌شوند و اسپرم بی تحرک می‌شود.
در زنان ویتامین E چرخه‌ی تخمک گذاری آنها را به طور منظم تنظیم می‌کند. همان طور که می‌دانید اگر چرخه تخمک گذاری در یک زن منظم باشد، او می‌تواند با برنامه ریزی دقیق و اطمینان بیشتر، بهترین زمان را برای باردار شدن خود انتخاب کرده و همچنین، شانس خود را در باردار شدن نسبت به افراد دیگر افزایش دهد. ویتامین E توسط CoQ10 ، ویتامین C و اسید لیپوئیک احیا می‌شود.
منابع غذایی: روغن نباتی خام، آجیل، کره آجیل، روغن سبوس برنج، جو و سبزیجات دارای برگ سبز
فیبر
فیبر قسمت اساسی هر رژیم غذایی سالم است و برای تعادل هورمونی سالم ضروری است. فیبر اقدامات زیادی در بدن دارد، اما به ویژه برای باروری، فیبر به بدن کمک می‌کند تا از هورمون‌های اضافی خلاص شود. مثل جارو عمل می‌کند و به پاکسازی هورمون‌های اضافی از بدن کمک می‌کند. فیبر همچنین برای کمک به حرکت دادن مواد غذایی از طریق فرآیند هضم و متعادل نگه داشتن قند خون از اهمیت زیادی برخوردار است.
تعادل قند خون برای باروری همه افراد مهم است. هنگامی که سطح قند خون روزانه به طور مکرر افزایش می‌یابد، بدن مانند شرایط اضطراری به این عمل واکنش نشان می‌دهد و باعث فعالیت غدد فوق کلیوی می‌شود. این الگوی به طور مکرر اتفاق می‌افتد و به دلیل استرس دائمی هورمون‌ها باعث عدم تعادل هورمونی می‌شود. این به نوبه خود می‌تواند با تخمک گذاری، لایه رحم، قاعدگی و سلامت اسپرم مشکلاتی ایجاد کند.
برخی از نمونه‌های غذاهای پر فیبر میوه، سبزیجات، سبزیجات دارای برگ تیره و لوبیا هستند.
فولیک اسید
یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی از زنان نابارور که به مدت ۳ ماه یک مولتی ویتامین حاوی ۴۰۰ میکروگرم اسید فولیک مصرف کردند، ۲۶٪ شان باردارشدند در حالی که زنانی که از دارونما استفاده می‌کردند ۱۰درصد شان باردار شدند. مصرف فولیک اسید بیش از مقدار توصیه شده برای پیشگیری از بیماری نقص لوله عصبی نوزاد موجب کاهش ناباروری و کاهش خطر ناباروری ناموفق می‌شود.
در مردان سطح پایین فولیک اسید خطرات مربوط به اسپرم را که حاوی کروموزوم‌های خیلی کم یا خیلی زیاد بودند، افزایش می‌دهد. که می‌تواند منجر به نقص هنگام تولد مانند سندرم داون یا افزایش سقط جنین شود.
در مردان که میزان مصرف فولات بالایی دارند، فرکانس کمتری از انواع مختلفی از اسپرم‌های دارای آنوپلوئیدی داشتند. که نشان می‌دهد این ویتامین می‌تواند در اسپرماتوژنز مهم باشد. فولات، که به طور عمده در سبزیجات دارای برگ سبز موجود است، برای نگهداری DNA ضروری است و RNA و سنتز پروتئین را منتقل می‌کند. از آنجا که سنتز DNA بخشی اساسی از اسپرماتوژنز است، احتمالاً فولات برای این فرآیند مهم است. در حقیقت، در یک RCT ، تعداد نرمال اسپرم‌های طبیعی پس از درمان ترکیبی سولفات و اسید فولیک در مردان کم بارور و بارور افزایش یافته است.
در زنان – مصرف فولیک اسید بیش از مقدار توصیه شده برای پیشگیری از نقص لوله عصبی در نوزاد، موجب موفقیت بیشتر در درمان ناباروری می‌شود. بنابر مطالعه‌ی کوهورت مشاهده شد که زنانی که قبل از شروع درمان مکمل اسید فولیک دریافت کرده بودند تخمک‌های با کیفیت بهتری داشتند و درجه بالاتر تخمک‌های بالغ در مقایسه با زنانی که اسید فولیک دریافت نکردند.
اسید فولیک در: عدس، لوبیا (۱ فنجان تقریباً کل نیازهای روزانه شما را تأمین می‌کند) ، لوبیا pinto ، لوبیای گاربانو، مارچوبه، اسفناج، لوبیای سیاه، لوبیای دریایی، لوبیا کلیه و سبزی های کولاژ یافت می‌شود. یک وعده غذایی هر روز از هر یک از این غذاها از ۵۰ تا ۹۰٪ نیازهای روزانه شما را تأمین می‌کند.
آهن
پژوهشگران نشان داده‌اند که کمبود آهن با اختلال در تخمک‌گذاری هم مرتبط است و بدون تخمک‌گذاری بارداری ناممکن است. هنگامی که ذخیره آهن در بدن کم می‌شود، رشد سلول‌های قرمز خون دچار اختلال می‌شود. این یعنی میزان اکسیژنی که به بافت‌های بدن، از جمله تخمدان‌ها و رحم می‌رسد، کاهش می‌یابد.
منابع غذایی: عدس، اسفناج، دانه کنجد، لوبیا، دانه کدو تنبل (خام) و گوشت گاو
درمان
با توجه به شواهد دقیق ارائه شده در بالا نشان می‌دهد که جنبه‌های مختلف تغذیه به کاهش خطر ابتلا به مشکلات باروری در جمعیت در سن تولیدمثل منجر می‌شود و همچنین ممکن است یک روش درمانی موثر برای مردان و زنانی باشد که در حال حاضر دارای نازایی و چاقی هستند و به نظر می‌رسد محور درمان ناباروری در این روش توصیه‌های تغذیه‌ای باشد.
روانشناسی
افسردگی و شرایط روانی نامناسب برای مردان و زنان می‌توانند مشکلاتی را برای باروری آنها به وجود آورند، الگوی رژیم غذایی فرد بر روی شرایط روانی و افسردگی فرد می‌تواند تاثیرگذار باشد و می‌تواند از فرد در برابر افسردگی مراقبت کند . برای مثال افرادی که به رژیم غذایی مدیترانه‌ای عمل می‌کنند کمتر در خطر افسردگی هستند. هم چنین کمبود فولات در فرد می تواند موجب افسردگی شود درحالی که رژیم غذایی سالم ومصرف سطوح بالاتر فولات در میان کسانی که دچار ناباروری هستند شانس باروری را بالا ببرد که البته هر دوی اینها بر روی شرایط روانی فرد اثر می‌گذارند. هرچند هنوز تغذیه در درمان ناباروری ناشی از مشکلات روانی وارد بخش درمان کلینیکی نشده و این موضوع باید درنظر گرفته شود.
ویتامین D
ویتامین D برای کمک به بدن در ایجاد هورمون‌های جنسی لازم است که به نوبه خود بر تخمک‌گذاری و تعادل هورمونی تأثیر می‌گذارد. دانشکده پزشکی دانشگاه Yale مطالعه‌ای را در مورد ۶۷ زن نابارور انجام داد و در آنجا مشخص شد که ۷٪ آنها فقط ویتامین D طبیعی دارند.
براساس مطالعات انجام شده نرخ بارداری در زنانی که میزان کافی ویتامین D دارند در مقایسه با زنانی که با کمبود آن مواجه هستند ۴ برابر بیشتر است. همچنین این ویتامین در ساخته شدن هورمون‌های جنسی به بدن کمک می‌کند که که به نوبه خود بر تخمک‌گذاری و تعادل هورمونی تأثیر می‌گذارد و از این نظر می‌تواند در باروری تاثیرگذار باشد.
منابع غذایی: تخم مرغ، روغن کبد ماهی، ماهی ساردین ولبنیات. همچنین می‌توانید ویتامین D را از نشستن در آفتاب به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در روز دریافت کنید، اما جذب آن تحت تأثیر رنگ پوست شما است.
سویا
در زنان سویا و مکمل‌های آن تاثیرات مفیدی بر درمان ناباروری در زنان دارند. در زنانی که به دنبال درمان باروری هستند، مکمل های ایزوفلاون سویا با بهبود نتایج تولیدمثل همراه بود مانند: افزایش تولد زنده پس از تجویز کلومیفن یا ضخامت آندومتر بالاتر و میزان بارداری مداوم پس از تلقیح داخل رحمی و لقاح آزمایشگاهی. به طور مشابه، مصرف سویا در رژیم غذایی با احتمال تولد زنده پس از ART رابطه مستقیم دارد.
این ماده حاوی ایزوفلاون ها است، که حاوی فیتواستروژن‌ها یا مواد شبه استروژن هستند که می‌توانند به بدن این پیغام را بدهند که استروژن بیش از حد در سیستم وجود دارد. این همان چیزی است که در مردان باعث کاهش تولید اسپرم می‌شود، حتی بر کیفیت اسپرم نیز تأثیر می‌گذارد. اساساً، این گزارش توضیح می‌دهد، سویا باعث تداخل در سیگنال‌های هورمونی می‌شود و این می‌تواند باروری مرد و زن را کاهش دهد.
BMI
به طور کلی با افزایش BMI در فرد خطر ناباروری افزایش می‌یابد. بر اساس مطالعات انجام شده مشکلات باروری با فعالیت فیزیکی رابطه عکس و با BMI رابطه مستقیم داشته، به گونه‌ای که در زنان با BMI بیشتر از ۳۰ خطر ناباروری بیشتر است و زنان با BMI بالاتر از ۲۵ بیشتر با اختلالات تخمدان روبرو می‌شوند و زنانی که فعالیت فیزیکی بیشتری دارند اختلالات تخمدانی کمتری دارند. البته کاهش بیش از حد BMI در زنان نیز موجب ناباروری می‌شود به گونه ای که زنان با BMI کمتر از ۲۰ در خطر بالای ناباروری هستند.
پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهند چاقی در مردان از طریق اختلال در مکانیسم‌های اندوکراین ، موجب افزایش خطر ناباروری در آنها می‌شود. در واقع با مردان دارای چاقی (شاخص توده بدنی ۳۰ کیلوگرم بر متر مربع) خطر ناباروری بیشتری دارند.
شواهد نشان می‌دهد که پیروی از یک رژیم غذایی سالم و حفظ BMI در وضعیت نرمال، می‌تواند اثرات مثبتی را بر باروری فرد داشته باشد. بنابراین، مهم است که به کاهش وزن و توصیه‌های تغذیه‌ای برای همه‌ی افرادی که تحت درمان ناباروری هستند، توجه شود که BMI> 30، ممکن است احتمال ابتلا به بارداری را کاهش دهد، در واقع کاهش وزن ممکن است شانس بارداری را بهبود بخشد.
ویتامین B12
ویتامین B12 باعث افزایش تعداد اسپرم‌ها می‌شود. در یک بررسی در سال ۲۰۱۷ دانشگاه علوم و فناوری جردن شان داد که ویتامین B12 را به عنوان یک درمان تغذیه‌ای باعث بهبود کیفیت مایع منی، به طور عمده تعداد اسپرم و تحرک آنها می‌شود. در سال ۲۰۰۶ ، ویتامین B12 به دلیل اثرات مثبت آن بر پارامترهای اسپرم، به ویژه تعداد اسپرم، به عنوان یکی از داروهای مفید برای مدیریت ناباروری مردان پیشنهاد شد.
بسیاری از افراد از نظر گوشتخواران و گیاهخواران کمبود B12دارند.که بیشتر افراد به دلیل خوردن یک رژیم غذایی بسیار فرآوری شده ، فاقد سطح مناسبی از آن هستند.
برخی غذاهای سرشار از B12 عبارتند از: لبنیات و محصولات حیوانی، B12 یک ماده مغذی مهم است که باید بدون توجه به وضعیت دستگاه گوارش شما، به مقدار کافی مکمل شود تا مطمئن شوید که به میزان کافی دریافت می‌کنید.
ناسازگاری‌های تغذیه‌ای و جامعه‌شناختی در ناباروری
در آمریکا، درخانم‌هایی که درآمد کمتری دارند یا تحصیلات کمتر دارند، شیوع نازایی در مقایسه با زنانی که درآمد بیشتری دارند یا تحصیلات دارند بیشتر است، نابرابری در میزان باروری ممکن است تا حدودی با مصرف مواد مغذی توضیح داده شود، زیرا داده‌های اخیر از یک گروه بزرگ (۷۱۵۱۱ نفر) از زنان با وضع بدخیم نشان داد که در ماه‌های قبل از بارداری، زنانی که سطح تحصیلات کمتری دارند، رژیم غذایی کلی ضعیف‌تری نسبت به زنانی که دارای تحصیلات عالی بودند یا درامد بالاتری داشتند، دارند. نابرابری همچنین در دریافت خدمات پیشگیری از رژیم غذایی مطلوب و سلامت در بین زنان ایالات متحده و مردان در سن باروری گزارش شده است. این نتایج وضعیت فعلی را در جمعیت عمومی ایالات متحده نشان می‌دهد، زیرا گروه‌هایی که اقلیت نژادی / قومی هستند و یا تحصیلات کمتری دارند، تمایل به داشتن کیفیت رژیم غذایی ضعیف‌تر و همچنین شیوع بالاتر چاقی دارند که این یکی دیگر از عوامل خطر ناباروری است.
انجمن علمی دانشجویی ژنتیک بیوتکنولوژی دانشگاه شهید چمران اهواز شماره جدید فصلنامه «ژنوفیل» شماره چهارم سال دوم
مدیر مسئول: زهرا نصب نجار
سردبیر: آرزو آروند
هیئت تحریریه: دکتر مژگان ترابی، آرزو آروند، زهرا نصب نجار، حسین یزدانی، آمین محمدی، ماندانا عسکری و شیوا مظاهری تهرانی.
نگارنده: شیوا مظاهری
با همکاری: شیوا شکری و سارا شاهیجان
استاد راهنما: دکتر سعیده نصیری، دکترای بهداشت باروری، دانشگاه علوم پزشکی کاشان
