استاتین ها و از دست دادن حافظه: آیا پیوندی وجود دارد
استاتینها (Statins) یکی از رایجترین داروهایی هستند که برای کلسترول بالا در ایالات متحده تجویز میشوند. با این حال، اخیراً نگرانیهایی در مورد عوارض جانبی آنها وجود دارد. برخی از مصرفکنندگان استاتین گزارش کردهاند که در حین مصرف دارو دچار از دست دادن حافظه شدهاند.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) اطلاعات ایمنی خود را برای استاتینها به روز کرد تا شامل از دست دادن حافظه (memory loss)، فراموشی (forgetfulness) و سردرگمی (confusion) به عنوان خطرات احتمالی یا عوارض جانبی (side effects) مصرف استاتینها باشد. اما آیا واقعاً ارتباطی بین مصرف استاتین ها و از دست دادن حافظه وجود دارد؟
استاتین ها چیست؟
استاتین ها یک داروی تجویزی هستند که ماده ای را در کبد شما که بدن برای ساختن کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) استفاده می کند، که اغلب به آن “کلسترول بد” می گویند، مسدود می کند. بدن شما به مقداری کلسترول نیاز دارد، اما داشتن سطوح بالای کلسترول LDL سلامت شما را به خطر می اندازد.
اگر سطح کلسترول LDL بالا باشد، می تواند باعث انسداد رگ های خونی شما شود که ممکن است منجر به حمله قلبی یا سکته شود. برخی از انواع استاتین ها به بدن شما کمک می کنند تا میزان کلسترول بدی را که قبلاً در دیواره های شریان انباشته شده است کاهش دهد.
استاتین ها به شکل قرص هستند. اگر سطح کلسترول LDL شما بالاتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است و نمی توانید این سطوح را با تغییر سبک زندگی کاهش دهید، ممکن است پزشک استاتین تجویز کند.
همچنین اگر شما در معرض خطر بالاتر بیماری قلبی هستید یا اگر قبلاً حمله قلبی یا سکته داشته اید، معمولاً پزشک شما یک استاتین تجویز می کند.
انجمن قلب آمریکا و کالج قلب و عروق آمریکا به تازگی دستورالعملهای جدیدی را در مورد استفاده از استاتین منتشر کرده اند. دستورالعمل های جدید نشان می دهد که افراد بیشتری نسبت به آنچه قبلاً تصور می شد می توانند از استاتین ها بهره مند شوند.
آنها درمان با استاتین را برای افراد ۴۰ تا ۷۵ ساله بدون بیماری قلبی توصیه می کنند که در ۱۰ سال آینده خطر حمله قلبی یا سکته مغزی ۷.۵ درصد (یا بالاتر) دارند.
پزشک شما به احتمال زیاد استاتین ها را در موارد زیر تجویز می کند:
- سابقه حمله قلبی، سکته مغزی یا بیماری قلبی داشته باشید
- خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته در عرض ۱۰ سال زیاد است
- ۲۱ سال یا بیشتر با سطح کلسترول LDL 190 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر
- ۴۰ تا ۷۵ ساله هستند و دیابت دارند
پزشک شما ممکن است آزمایشاتی را برای تعیین اینکه آیا شما در یکی از این گروه ها قرار دارید یا خیر انجام دهد. این آزمایش ها ممکن است شامل اندازه گیری سطح کلسترول، فشار خون یا سایر عوامل خطر باشد.
انواع استاتینها
هفت نوع استاتین در ایالات متحده موجود است:
- آتورواستاتین (لیپیتور)
- فلوواستاتین (لسکول)
- لوواستاتین (Altoprev)
- پراواستاتین (پراواچول)
- روزوواستاتین (کرستور)
- سیمواستاتین (Zocor)
- پیتاواستاتین (لیوالو)
این انواع مختلف استاتین ها از نظر قدرت متفاوت هستند. هاروارد سلامت نامه اشاره می کند که آتورواستاتین یکی از قوی ترین استاتین ها است. از سوی دیگر، در صورت نیاز به کاهش سطح LDL خود با درصد کمتری، لواستاتین و سیمواستاتین ممکن است تجویز شوند.
ارتباط بین استاتینها و از دست دادن حافظه
در حالی که مصرف کنندگان استاتین از دست دادن حافظه را به FDA گزارش کرده اند، مطالعات شواهدی برای حمایت از این ادعاها پیدا نکرده اند. تحقیقات در واقع برعکس این موضوع را پیشنهاد کرده است – که استاتین ها ممکن است به پیشگیری از بیماری آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل کمک کنند.
در یک بررسی در سال ۲۰۱۳، محققان پزشکی جانز هاپکینز به ۴۱ مطالعه مختلف روی استاتین ها پرداختند تا ببینند آیا ارتباطی بین مصرف دارو و از دست دادن حافظه وجود دارد یا خیر. در مجموع، این مطالعات ۲۳۰۰۰ مرد و زن را بدون سابقه مشکل حافظه تا ۲۵ سال مورد بررسی قرار دادند.
محققان هیچ مدرکی مبنی بر اینکه استفاده از استاتین ها باعث از دست دادن حافظه یا زوال عقل شود، پیدا نکردند. در واقع، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد استفاده طولانیمدت استاتین ممکن است از زوال عقل محافظت کند.
دانشمندان بر این باورند که این به این دلیل است که انواع خاصی از زوال عقل به دلیل انسدادهای کوچک در رگ های خونی ایجاد می شود که خون را به مغز می رساند. استاتین ها ممکن است به کاهش این انسداد کمک کنند.
در مورد اینکه آیا استاتین ها بر حافظه تأثیر می گذارند یا خیر، تردید وجود دارد.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ نشان داد که گروه کوچکی از بیمارانی که استاتین مصرف می کردند فراموشی را تجربه کردند. با این حال، این یافته ممکن است ناچیز بوده باشد. درصد افرادی که استاتین مصرف میکنند و مشکلات حافظه را گزارش کردهاند، تفاوت چندانی با افرادی که سایر داروهای کاهش دهنده کلسترول مصرف میکنند، ندارد.
علیرغم تحقیقات زیادی که نشان میدهد استاتینها باعث از دست دادن حافظه نمیشوند، برخی از افراد ممکن است همچنان این وضعیت را تجربه کنند. اگر استاتین مصرف می کنید و عوارض جانبی ناخوشایندی را تجربه می کنید، با پزشک خود صحبت کنید. شما نباید به تنهایی مصرف دارو را قطع کنید.
آیا خطرات دیگری وجود دارد؟
مانند بسیاری از داروها، استاتین ها دارای عوارض جانبی هستند. سایر خطرات و عوارض جانبی گزارش شده عبارتند از:
- درد و ضعف عضلانی
- آسیب عضلانی
- آسیب کبدی
- مشکلات گوارشی (تهوع، گاز، اسهال، یبوست)
- راش یا گرگرفتگی
- افزایش قند خون و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲
چه چیز دیگری بر حافظه تأثیر میگذارد؟
انواع دیگر داروها و شرایط می توانند باعث از دست دادن حافظه شوند. اگر به خاطر سپردن چیزها برایتان سخت است، دلایل احتمالی را در نظر بگیرید. حتی اگر استاتین مصرف می کنید، ممکن است دلیل دیگری برای از دست دادن حافظه شما وجود داشته باشد.
داروها
از دست دادن حافظه می تواند یکی از عوارض جانبی انواع مختلف داروها باشد. به احتمال زیاد با داروهایی که با انتقال دهنده های عصبی مغز شما تداخل دارند، رخ می دهد.
برای مثال، یک مطالعه نشان داد که برخی از داروهایی که با انتقال دهنده عصبی استیل کولین تداخل دارند، ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماریهای مرتبط با کاهش حافظه مانند بیماری آلزایمر را افزایش دهند. استیل کولین یک انتقال دهنده عصبی است که در حافظه و یادگیری نقش دارد.
داروهایی که می توانند بر حافظه تأثیر بگذارند عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد اضطراب
- داروهای فشار خون
- وسایل کمک خواب
- آنتی هیستامین ها
- متفورمین، دارویی که برای دیابت استفاده می شود
گاهی اوقات ترکیب چندین نوع دارو می تواند منجر به واکنش های نامطلوب از جمله سردرگمی یا از دست دادن حافظه شود. علائم مرتبط با از دست دادن حافظه عبارتند از:
- گیجی
- مشکل در تمرکز
- فراموشی
- مشکل در انجام فعالیت های روزانه
شرایط سلامتی
شرایطی که می تواند بر حافظه تأثیر بگذارد عبارتند از:
- کم خوابی، افسردگی و استرس
- جراحت سر
- کمبودهای تغذیه ای، به ویژه در ویتامین های B-1 و B-12
- سکته های مغزی
- تیروئید کم کار یا پرکار
- زوال عقل یا بیماری آلزایمر
جلوگیری از از دست دادن حافظه
عادات سبک زندگی خاصی وجود دارد که ممکن است به جلوگیری از کاهش حافظه کمک کند. اگر می خواهید خطر از دست دادن حافظه خود را کاهش دهید، تغییرات سالمی را در نظر بگیرید. مراحلی که می توانید بردارید عبارتند از:
- فعال ماندن از نظر جسمی و ذهنی
- معاشرت منظم
- منظم ماندن
- خواب کافی
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل
این اقدامات سالم ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سایر بیماری ها مانند بیماری قلبی نیز کمک کند.
درمان از دست دادن حافظه
درمان از دست دادن حافظه بسته به علت آن متفاوت است. به عنوان مثال، از دست دادن حافظه ناشی از داروهای ضد افسردگی با از دست دادن حافظه ناشی از زوال عقل متفاوت درمان می شود .
در برخی موارد، از دست دادن حافظه با درمان قابل برگشت است. هنگامی که داروها مقصر هستند، تغییر در نسخه ها اغلب می تواند از دست دادن حافظه را معکوس کند. اگر کمبودهای تغذیه ای دلیل آن باشد، مصرف مکمل می تواند مفید باشد.
مزایا و معایب استاتینها
استاتین ها یک درمان موثر برای کاهش کلسترول بالا و بهبود سلامت قلب هستند، اما همچنان خطراتی دارند.
بهترین راه برای بهبود سلامت قلب از طریق تغییرات سبک زندگی مانند ورزش و خوردن یک رژیم غذایی متعادل است. حتی اگر پزشک شما استاتین ها را تجویز کند، این داروها جایگزینی برای عادات سالم نیستند.
پرسش بیمار ناشناس: آیا راهی برای کاهش از دست دادن حافظه وجود دارد؟
پاسخ: بله، اما بستگی به علت از دست دادن حافظه دارد. به عنوان مثال، اگر از دست دادن حافظه شما به دلیل کمبود ویتامین باشد، جایگزینی ویتامین کمبود ممکن است کمک کند. اگر از دست دادن حافظه شما ناشی از اعتیاد مزمن به الکل باشد، ترک الکل کمک خواهد کرد. انجام معاینه پزشکی برای شناسایی علت از دست دادن حافظه مهم است.
پاسخ ها بیانگر نظرات کارشناسان پزشکی ما است. تمام محتوا کاملاً اطلاعاتی است و نباید توصیه پزشکی در نظر گرفته شود.
منابع
- Coping with memory loss. (2010, January 6)
fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm107783.htm - FDA drug safety communication: Important safety label changes to cholesterol-lowering statin drugs. (2012, July 3)
fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm293101.htm - FDA expands advice on statin risks. (2014, January 31)
fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm293330.htm - Higher dementia risk linked to more use of common drugs. (2015)
sop.washington.edu/higher-dementia-risk-linked-use-common-drugs/ - Jamolowicz, A., Huei-Yang, C., & Panegyres, P. (2015). Statins and memory loss: An Australian perspective. Australasian Medical Journal, ۷۳-۷۹
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4385811/ - Mayo Clinic Staff. (2014, March 5). Memory loss: 7 tips to improve your memory
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/healthy-aging/in-depth/memory-loss/art-20046518 - Mayo Clinic Staff. (2015, April 8). Statins: Are these cholesterol-lowering drugs right for you? Retrieved from
mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/in-depth/statins/art-20045772 - Mayo Clinic Staff. (2013, April 24). Statin side effects: Weigh the benefits and risks
mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/in-depth/statin-side-effects/art-20046013 - Neel, A. B. (2015, June). 10 drugs that may cause memory loss
aarp.org/health/brain-health/info-05-2013/drugs-that-may-cause-memory-loss.html#quest1 - New heart disease and stroke prevention guidelines released. (2013, November 12)
blog.heart.org/new-heart-disease-and-stroke-prevention-guidelines-released/ - Statins don’t cause memory loss, study reaffirms. (2013, December 9)
health.clevelandclinic.org/2013/12/statins-dont-cause-memory-loss-study-reaffirms/ - Statin medications may prevent dementia and memory loss with longer use, while not posing any short-term cognition problems. (2013, October 1)
hopkinsmedicine.org/news/media/releases/statin_medications_may_prevent_dementia_and_memory_loss_with_longer_use_while_not_posing_any_short_term_cognition_problems - What you should know about: Generic vs. brand-name statins. (2013, September 1)
health.harvard.edu/heart-health/what-you-should-know-about-generic-vs-brand-name-statins
جناب آقای دکتر داریوش طاهری دستمریزاد دارید 👌🙏🏻
باسلام ، بسیار عالی خداقوت
ممنونم