تفاوت بین تهاجم و متاستاز چیست
تفاوت اصلی بین تهاجم (invasion) و متاستاز (metastasis) این است که تهاجم گسترش یا نفوذ مستقیم سلولهای سرطانی (cancer cells) به بافتهای مجاور است در حالی که متاستاز حمله به بافتی در یک مکان مشخص توسط سلولهای سرطانی است. علاوه بر این، تهاجم به محیطی نیاز ندارد در حالی که متاستاز از طریق خون یا سیستم لنفاوی رخ میدهد.
تهاجم و متاستاز دو روشی هستند که توسط سلولهای سرطانی برای حمله به سایر بافتهای بدن در مرحله بدخیم استفاده میشود.
اصطلاحات کلیدی
سلولهای سرطانی، نشت و خروج از رگ (Extravasation)، داخل عروقی (Intravasation)، تهاجم، بدخیم (Malignant)، متاستاز
تهاجم چیست
تهاجم روشی است که توسط سلولهای تومور برای گسترش به بافتهای مجاور استفاده میشود. یا از طریق تخریب غشای پایه سلولهای اپیتلیال یا از طریق نفوذ رخ میدهد. از این رو، تهاجم نوعی گسترش موضعی سلولهای سرطانی است. با این حال، از آنجایی که سلولهای سرطانی غشای پایه بافتهای اپیتلیال را تخریب میکنند، تهاجم، گسترش سرطان یا تومور است. علاوه بر این، تهاجم به سرطانها کمک میکند تا به تدریج در اندازه رشد کنند. به طور کلی، تهاجم اولین مرحله از توسعه ثانویه تومورهای بدخیم است که منجر به متاستاز میشود.
شکل ۱: تهاجم
متاستاز چیست؟
متاستاز عبارت است از انتقال سلولهای یک تومور بدخیم از یک عضو یا قسمت دیگر که مستقیماً با آن ارتباط ندارد. علاوه بر این، متاستاز از طریق خون یا سیستم لنفاوی رخ میدهد. بنابراین، این فرآیند به عنوان آبشار متاستاتیک شناخته میشود زیرا به نوعی منظم و قابل پیش بینی رخ میدهد. از آنجایی که متاستاز امکان تشکیل تومور بدخیم را در یک بافت مجزا میدهد، به عنوان مرحله ثانویه سرطان در نظر گرفته میشود.
شکل ۲: متاستاز
سه مرحله از آبشار متاستاتیک عبارتند از: تهاجم (invasion)، داخل رگ (intravasation) و نشت و خروج از رگ (اکستراوازیشن :extravasation). در طول تهاجم، از دست دادن ظرفیت چسبندگی سلول به سلولها اجازه میدهد تا سلولهای یک تومور بدخیم از توده تومور اولیه جدا شوند. بنابراین، این امکان تهاجم اولیه به سلولها را فراهم میکند. علاوه بر این،موادی که به تخریب غشای پایه و ماتریکس خارج سلولی کمک میکنند در طول تهاجم ترشح میشوند. همچنین، این مواد میتوانند برخی از پروتئینها را بیان یا سرکوب کنند و حرکت و مهاجرت سلولها را کنترل کنند. به عنوان مثال، یک تومور به طور کلی تحت رگزایی قرار میگیرد تا مواد مغذی و اکسیژن را برای سلولهای تومور فراهم کند. با این حال، این رگهای خونی در تومور مسیری را برای سلولهای جدا شده برای ورود به سیستم گردش خون در فرآیندی به نام داخل رگ ایجاد میکنند. در مرحله داخل رگ، سلولهای جدا شده به سلولهای اندوتلیال میچسبند و در فرآیندی به نام برونوازاسیون به غشای پایه نفوذ میکنند.
شباهتهای بین تهاجم و متاستاز
تهاجم و متاستاز دو روشی هستند که توسط سلولهای سرطانی برای گسترش به سایر بافتهای بدن در مرحله بدخیم استفاده میشود.
مولکولها و آنزیمهای چسبنده سلولی که قادر به تخریب پیوند بین سلولها و بافتها هستند، نقش کلیدی در هر دو فرآیند دارند.
تفاوت بین تهاجم و متاستاز
تعریف
تهاجم به گسترش موضعی یک نئوپلاسم بدخیم از طریق نفوذ یا تخریب بافت مجاور اشاره دارد در حالی که متاستاز به انتقال سلولهای یک تومور بدخیم از یک اندام یا قسمتی به اندام دیگر اشاره دارد که مستقیماً با آن ارتباط ندارد.
روش گسترش
روش انتشار یک تفاوت عمده بین تهاجم و متاستاز است. تهاجم از طریق نفوذ یا تخریب غشای پایه اپیتلیوم رخ میدهد در حالی که متاستاز از طریق سیستم گردش خون یا لنفاوی رخ میدهد.
نوع گسترش
تفاوت دیگر بین تهاجم و متاستاز این است که تهاجم نوعی سرعت موضعی است زیرا فقط به بافتهای مجاور حمله میکند در حالی که متاستاز منجر به تهاجم بافت در مکانهای مشخص به تومور بدخیم میشود.
پیامد
در حالی که متاستاز یک رویداد تهدید کننده زندگی است، تهاجم خطر کمتری دارد. از این رو، این تفاوت دیگری بین تهاجم و متاستاز است.
نتیجه
تهاجم روشی است که توسط سلولهای سرطانی برای انتشار به بافتهای مجاور استفاده میشود. این یا از طریق نفوذ یا تخریب غشای پایه اپیتلیوم رخ میدهد. از سوی دیگر، متاستاز روش دیگری است که توسط سلولهای سرطانی برای انتشار به بافتهای دوردست بدن، عمدتاً از طریق گردش خون و سیستم لنفاوی استفاده میشود. بنابراین تفاوت اصلی تهاجم و متاستاز در روش و نوع بافتی است که سلولهای سرطانی به آن گسترش مییابند.
منابع
۱. Martin TA, Ye L, Sanders AJ, et al. Cancer Invasion and Metastasis: Molecular and Cellular Perspective. In: Madame Curie Bioscience Database [Internet]. Austin (TX): Landes Bioscience; 2000-2013. Available Here
Image Courtesy:
۱. “Types of tumor cells” By Manu5 – (CC BY-SA 4.0) via Commons Wikimedia
۲. “Metastasis illustration” By Jane Hurd (Illustrator) – This image was released by the National Cancer Institute, an agency part of the National Institutes of Health, with the ID 2446 (image) (next). (Public Domain) via Commons Wikimedia