روزی نمی‌گذرد که حداقل یک بوی بد به سوراخ‌های بینی شما راه پیدا نکند؛ چه پختن کلم بروکلی، زندگی با حیوانات خانگی، رانندگی در کنار یک تصفیه خانه آب، یا یافتن باقیمانده‌ای که مدت زیادی در یخچال مانده است.

اما بوی بدی (bad smells) که از بینی (nose) شما بیرون می‌آید چه می‌شود؟

انواع بیماری‌ها – که بیشتر آنها مربوط به سینوس‌های شما هستند – می‌توانند باعث ایجاد بوی گندیده در بینی شما شوند.

خوشبختانه، بیشتر این عطرهای زننده موقتی هستند و نشانه ای از یک وضعیت تهدید کننده زندگی نیستند. آنها معمولاً نشانه هایی هستند که مخاط (mucus) یا پولیپ (polyps) راه های هوایی شما را مسدود می کند.

اگر بوی بد بینی شما را پر کرده است و هیچ عامل بیرونی مقصری وجود ندارد، ممکن است لازم باشد به داخل نگاه کنید.

یا ممکن است لازم باشد که یک متخصص مراقبت های بهداشتی (healthcare professional) سینوس ها (sinuses) و گلو (throat) را برای یافتن سرنخ هایی از معمای بوی نامطبوع خود معاینه کنید تا شروع به پاکسازی کنید.

در اینجا چند مظنون احتمالی وجود دارد.

پولیپ بینی

پولیپ بینی توده های غیرسرطانی نرمی هستند که می توانند روی دیواره حفره بینی یا سینوس ها ایجاد شوند. این توده های کوچک به شکل قطره در نتیجه التهاب مزمن ایجاد می شوند.

اگر آسم، آلرژی یا عفونت های مکرر سینوسی دارید، خطر ابتلا به پولیپ بینی در شما افزایش می یابد.

علائم پولیپ بینی ممکن است شامل بوی پوسیده در بینی یا کاهش چشمگیر حس بویایی و چشایی باشد.

پولیپ های بینی بسیار کوچک هستند، بنابراین ممکن است حتی ندانید که آنها را دارید. آنها ممکن است بر تنفس شما تأثیر نگذارند.

با این حال، گاهی اوقات پولیپ های بزرگ تشکیل می شوند.

یا ممکن است پولیپ های کوچک زیادی داشته باشید که مجرای بینی شما مسدود شود و این موارد را تحت تاثیر قرار دهد:

حس بویایی شما
توانایی شما برای تنفس از طریق بینی
صدای شما

سایر علائم پولیپ بینی عبارتند از:

آبریزش بینی
قطره بعد از بینی
گرفتگی بینی
سردرد
فشار در پیشانی و صورت
درد صورت
درد در دندان های بالا
خرناس

بوی بدی که همراه پولیپ بینی است ممکن است به دلیل تجمع مایع در داخل پولیپ باشد.

این مایع از پوشش مرطوب غشای مخاطی شما می آید، که به مرطوب شدن مجرای تنفسی شما کمک می کند و گرد و غبار و سایر مواد خارجی را از رسیدن به ریه ها به دام می اندازد.

پولیپ بینی را اغلب می توان به طور موثر با کورتیکواستروئیدهای تجویزی، که داروهایی هستند که می توانند پولیپ ها را کوچک کرده و التهاب را کاهش دهند، درمان کرد.

معمولاً ابتدا اسپری های کورتیکواستروئیدی بینی مانند فلوتیکازون (فلوناز) و مومتازون (ناسونکس) امتحان می شوند.

اگر آنها بی اثر باشند، پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدهای خوراکی مانند پردنیزون را تجویز کند، اگرچه این داروها نسبت به اسپری های کورتیکواستروئیدی احتمالاً عوارض جانبی جدی تری دارند. همچنین مدیریت علل زمینه‌ای پولیپ مانند آلرژی، عفونت یا آسم بسیار مهم است.

در موارد جدی تر، جراحی آندوسکوپی ممکن است ضروری باشد. در این روش، پزشک یک اسکوپ نازک (اندوسکوپ) را با یک لنز کوچک در یک انتهای آن از طریق حفره بینی و سینوس ها هدایت می کند.

آندوسکوپ همچنین می تواند پولیپ یا هر انسداد دیگری را که ممکن است مانع جریان هوا شود را از بین ببرد.

عفونت سینوس

عفونت های سینوسی متفاوت هستند – هیچ کدام خوشایند نیستند – و همه آنها پتانسیل این را دارند که بینی شما را با بوی بدی پر کنند. سینوزیت، نام دیگری برای عفونت سینوسی، که معمولاً توسط یک ویروس یا باکتری ایجاد می شود.

یک قارچ همچنین می تواند باعث عفونت سینوسی شود. شدت عفونت قارچی می تواند از خفیف تا بسیار جدی متغیر باشد. قارچ‌ها در مقایسه با باکتری‌ها یا ویروس‌ها برای بدن سخت‌تر هستند تا یک پاسخ ایمنی مؤثر ایجاد کنند.

عفونت های قارچی می توانند عملکرد سیستم ایمنی را مختل کنند.

آنها در افرادی که قبلاً دچار نقص ایمنی هستند (بیماری که بر عملکرد سیستم ایمنی تأثیر می گذارد یا تحت شیمی درمانی یا سایر داروهایی هستند که پاسخ ایمنی را کاهش می دهند) بیشتر و جدی تر رخ می دهد.

افراد مبتلا به سینوزیت مزمن مرتبط با باکتری یا ویروس ممکن است به سینوزیت قارچی مبتلا شوند.

دانستن علت عفونت سینوسی برای برنامه ریزی درمان مهم است. شما همچنین می توانید سینوزیت مزمن داشته باشید که یک عفونت سینوسی است که حداقل ۱۲ هفته طول می کشد.

عفونت های کوتاه مدت سینوسی به عنوان سینوزیت حاد شناخته می شوند و معمولاً ۳ هفته یا کمتر طول می کشند.

علاوه بر بوی بد داخل بینی و کاهش حس بویایی و چشایی، علائم عفونت سینوسی عبارتند از:

سردرد
فشار صورت
قطره بعد از بینی
خستگی

درمان عفونت سینوسی به ویروسی یا باکتریایی بودن آنها بستگی دارد. یک عفونت باکتریایی معمولاً برای درمان نیاز به آنتی بیوتیک دارد. داروهای ضد ویروسی وجود دارند اما همیشه تجویز نمی شوند.

در بسیاری از موارد، عفونت سینوس ویروسی دوره مشابهی را با یا بدون دارو انجام می دهد.

استراحت و هیدراتاسیون صرف نظر از علت یا شدت عفونت شما توصیه می شود. شستشوی بینی با نمک نیز می تواند برای رفع احتقان مفید باشد.

چکه بعد از بینی

مخاط بدبو در بینی، به خصوص زمانی که غلیظ می شود و به نظر می رسد که دائماً در پشت گلو چکه می کند، نشانه ای از چکه پس از بینی است.

به طور معمول، مخاط کمک می کند:

غشاهای بینی خود را سالم نگه دارید
به عفونت ها پاسخ دهد
هوایی که استنشاق می کنید مرطوب کنید
ذرات خارجی را از راه های هوایی خود دور نگه دارید

با بزاق مخلوط می شود و بدون اینکه شما متوجه شوید بلعیده می شود.

سرماخوردگی، آنفولانزا، آلرژی یا عفونت سینوسی می تواند باعث غلیظ شدن مخاط شود و تخلیه طبیعی آن را سخت تر کند.

چکه پس از بینی ممکن است به طور ملایم شروع شود، بدون بوی بد یا تاثیری بر تنفس. اما اگر بو بدتر شد و شروع به خس خس کردید، باید به پزشک مراجعه کنید.

اگر بیش از ۱۰ روز با چکه پس از بینی مواجه بوده اید، به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

همراه با بلع مداوم مخاط، سرفه (مخصوصاً در شب) و گلودرد از دیگر علائم چکه کردن پس از بینی است.

در برخی موارد، مخاط با تخلیه ضعیف می تواند در گوش میانی جمع شود و باعث گوش درد و عفونت گوش شود.

اگر هنگام دمیدن بینی خود خون وجود داشته باشد ، به احتمال زیاد نتیجه دمیدن شدید بینی با مخاط خشک است. در صورت ادامه، باید فورا به پزشک مراجعه کنید. ممکن است فقط نشانه‌ای از عفونت در حال رشد یا خراش داخل بینی شما باشد، اما بهتر است زودتر متوجه شوید که مشکل جدی‌تری دارد یا خیر.

نوشیدن مایعات زیاد و استفاده از اسپری بینی سالین مفید است. همچنین ممکن است از خوابیدن با سر کمی بالا و استفاده از مرطوب کننده، بخارساز یا محلول نمک بینی برای مرطوب کردن حفره بینی خود سود ببرید.

اگر این درمان ها کار را انجام ندادند، پزشک ممکن است آنتی هیستامین ها (اگر آلرژی مقصر باشد) یا اسپری بینی کورتیزون استروئیدی را برای تسکین التهاب توصیه کند.

اگر عفونت باکتریایی باعث ترشح پس از بینی شود، به یک دوره آنتی بیوتیک نیاز خواهید داشت.

پوسیدگی دندان

وقتی باکتری ها روی دندان جمع می شوند، می توانند سطح آن را بخورند. این پوسیدگی دندان است. تجمع باکتری ها می تواند باعث ایجاد بوی بد و بوی بد از بینی شما شود.

بهداشت دهان و دندان، که شامل مسواک زدن دندان ها و نخ دندان کشیدن روزانه و همچنین برنامه ریزی منظم برای قرار ملاقات های دندانپزشکی می شود، بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و مشکلات دندان و لثه است.

اگر دندانپزشک شما حفره یا مشکل دیگری مانند پریودنتیت (بیماری لثه) را شناسایی کرده است که باید به آن رسیدگی شود، سعی کنید در اسرع وقت درمان را انجام دهید.

سنگ لوزه

لوزه های شما شامل شکاف ها و چین هایی هستند که می توانند به دام بیفتند:

بزاق
مخاط
ذرات غذا
سلول های مرده

گاهی اوقات زباله ها می توانند سخت شوند و به اشیاء کوچکی به نام سنگ لوزه (Tonsil stones) تبدیل شوند.

باکتری‌ها می‌توانند از سنگ‌های لوزه تغذیه کنند و بوی بدی در بینی و طعم بدی در دهان ایجاد کنند. بهداشت نامناسب دهان و لوزه های بزرگ غیرمعمول خطر ابتلا به سنگ لوزه ها را افزایش می دهد، اما توجه به این نکته مهم است که بسیاری از افراد سنگ لوزه ها را با بهداشت دهان و دندان کاملاً کافی دارند.

رعایت بهداشت دهان و دندان و هیدراته ماندن می تواند به کاهش خطر تجمع باکتری کمک کند.

غرغره کردن یا شست و شوی لوزه ها با آبگیر گاهی اوقات سنگ لوزه ها را از بین می برد. در موارد جدی، از برداشتن لوزه، لیزر یا امواج رادیویی می توان برای درمان این بیماری استفاده کرد.

فانتوسمی

این یکی از شرایطی است که نمی توان آن را به گردن باکتری ها یا هر تولیدکننده واقعی بوی بد انداخت.

فانتوسمی توهم سیستم بویایی شماست. بوهایی را استشمام می کنید که واقعاً وجود ندارند، اما فکر می کنید در بینی یا جایی در اطراف شما هستند.

فانتوسمی می تواند پس از عفونت تنفسی یا آسیب سر ایجاد شود. شرایطی مانند بیماری پارکینسون، تومورهای مغزی یا سینوس های ملتهب نیز ممکن است باعث ایجاد بوی شبح در بینی شما شود.

برای برخی افراد، فانتوسمی خود به خود برطرف می شود. برای دیگران، درمان علت اصلی فانتوسمی ممکن است به از بین بردن احساس بوی بد کمک کند.

بیماری مزمن کلیوی

بیماری مزمن کلیه (CKD) از دست دادن پیشرونده عملکرد کلیه است.

کلیه‌های شما چندین هدف را انجام می‌دهند، از جمله فیلتر کردن مواد زائد خون برای دفع از بدن در ادرار.

اگر کلیه ها به خوبی کار نکنند، ممکن است مواد زائد در بدن جمع شوند.

این مواد می توانند بویی شبیه آمونیاک ایجاد کنند که ممکن است در پشت بینی خود متوجه آن شوید. همچنین ممکن است طعم آمونیاک مانند یا فلز در دهان خود داشته باشید.

این پیشرفت معمولاً تنها پس از پیشرفت CKD به مرحله ۴ یا ۵ رخ می دهد.

در این مرحله، علائم دیگری مانند درد کلیه، تغییر رنگ ادرار و خستگی را خواهید داشت، بنابراین بوی جدید آمونیاک احتمالا اولین علامت مشکل کلیه نخواهد بود.

سایر علل احتمالی

بوی بد همراه با تخلیه یک طرفه بینی می تواند نتیجه یک جسم خارجی باشد که در مجرای بینی به دام افتاده است. این امر به ویژه برای بچه ها یا بزرگسالان با تأخیر فکری رایج است.

تعدادی از افرادی که در طی عفونت COVID-19 حس بویایی خود را بازیافته اند، بوهای ناهنجار یا پاروسمی را تجربه کرده اند . مردم گزارش کرده‌اند که قهوه بوی بنزین می‌دهد یا غذا بوی زباله‌های پوسیده می‌دهد.

تصور می‌شود که پاروسمی مرتبط با کووید-۱۹ به دلیل تغییراتی است که در اثر بازسازی گیرنده‌های بویایی آسیب‌دیده پس از از دست دادن بویایی رخ می‌دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

هنگامی که بیش از ۱ هفته در بینی خود بوی بدی دارید و هیچ منبع خارجی وجود ندارد، باید به پزشک مراجعه کنید.

از آنجایی که بوی پوسیده در بینی شما اغلب به این معنی است که شما همچنین با عفونت سینوسی، پولیپ بینی یا بیماری دیگری روبرو هستید، احتمالاً علائم دیگری نیز دارید.

و از آنجایی که بوی آمونیاک در بینی می تواند نشانه بیماری پیشرفته کلیه باشد، در صورت داشتن این علامت فوراً به پزشک مراجعه کنید.

این امر به ویژه در صورت داشتن علائم دیگری مانند درد کلیه و تغییر در ظاهر و بوی ادرار صادق است.