۱۰ علت اصلی افزایش وزن و چاقی

چاقی (Obesity) یکی از بزرگترین مشکلات سلامتی در جهان است.

این بیماری با چندین بیماری مرتبط مرتبط است که در مجموع به عنوان سندرم متابولیک (metabolic syndrome) شناخته می شود. اینها شامل فشار خون بالا (high blood pressure)، قند خون بالا (elevated blood sugar) و پروفایل ضعیف چربی خون (poor blood lipid profile) است.

افراد مبتلا به سندرم متابولیک در مقایسه با افرادی که وزن آنها در محدوده طبیعی است، در معرض خطر بسیار بیشتری برای بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ قرار دارند.

در دهه های گذشته، تحقیقات زیادی بر روی علل چاقی و چگونگی پیشگیری یا درمان آن متمرکز شده است.

چاقی و اراده

به نظر می رسد بسیاری از مردم فکر می کنند که افزایش وزن و چاقی ناشی از کمبود اراده است.

این کاملا درست نیست. اگرچه افزایش وزن تا حد زیادی نتیجه رفتار غذایی و سبک زندگی است، برخی از افراد در مورد کنترل عادات غذایی خود در مضیقه هستند.

مسئله این است که پرخوری توسط عوامل بیولوژیکی مختلفی مانند ژنتیک و هورمون ها هدایت می شود. برخی افراد به سادگی مستعد افزایش وزن هستند (۱).

البته افراد می توانند با تغییر سبک زندگی و رفتار خود بر معایب ژنتیکی خود غلبه کنند. تغییر سبک زندگی نیازمند اراده، فداکاری و پشتکار است.

با این وجود، این ادعا که رفتار صرفاً تابعی از اراده است، بسیار ساده انگارانه است.

آن‌ها تمام عوامل دیگری را که در نهایت تعیین می‌کنند افراد چه می‌کنند و چه زمانی آن را انجام می‌دهند، در نظر نمی‌گیرند.

در اینجا ۱۰ عامل اصلی افزایش وزن، چاقی و بیماری های متابولیک وجود دارد که بسیاری از آنها هیچ ارتباطی با اراده ندارند.

۱. ژنتیک

چاقی یک جزء ژنتیکی قوی دارد. احتمال چاقی فرزندان والدین چاق بسیار بیشتر از فرزندان والدین لاغر است.

این بدان معنا نیست که چاقی کاملاً از پیش تعیین شده است. آنچه می خورید می تواند تأثیر عمده ای بر روی اینکه کدام ژن بیان می شود و کدام ژن بیان نمی شود داشته باشد.

جوامع غیر صنعتی با شروع به خوردن یک رژیم غذایی معمولی غربی به سرعت دچار چاقی می شوند. ژن‌های آن‌ها تغییر نکرد، اما محیط و سیگنال‌هایی که به ژن‌هایشان فرستادند تغییر کرد.

به عبارت ساده تر، مولفه های ژنتیکی بر حساسیت شما برای افزایش وزن تأثیر می گذارد. مطالعات روی دوقلوهای همسان این را به خوبی نشان می دهد (۲).

۲. مواد غذایی آشغال مهندسی شده

غذاهایی که به شدت فرآوری شده اند اغلب کمی بیشتر از ترکیبات تصفیه شده با مواد افزودنی هستند.

این محصولات به گونه ای طراحی شده اند که ارزان باشند، ماندگاری زیادی در قفسه داشته باشند و طعم فوق العاده خوبی داشته باشند که مقاومت در برابر آنها سخت است.

تولیدکنندگان مواد غذایی با خوشمزه کردن هرچه بیشتر غذاها سعی در افزایش فروش دارند. اما آنها همچنین پرخوری را ترویج می کنند. 

اکثر غذاهای فرآوری شده امروزه به هیچ وجه شبیه غذاهای کامل نیستند. اینها محصولات بسیار مهندسی شده ای هستند که برای جذب مردم طراحی شده اند.

۳. اعتیاد به غذا

بسیاری از غذاهای ناسالم شیرین و پرچرب، مراکز پاداش را در مغز شما تحریک می کنند (۳،۴).

در واقع، این غذاها اغلب با مواد مخدر رایج مانند الکل، کوکائین، نیکوتین و حشیش مقایسه می شوند.

غذاهای ناسالم می توانند باعث اعتیاد در افراد مستعد شوند. این افراد کنترل رفتار غذایی خود را از دست می دهند، مشابه افرادی که با اعتیاد به الکل دست و پنجه نرم می کنند و کنترل رفتار نوشیدن خود را از دست می دهند.

اعتیاد موضوع پیچیده ای است که غلبه بر آن بسیار دشوار است. وقتی به چیزی معتاد می‌شوید، آزادی انتخاب خود را از دست می‌دهید و بیوشیمی در مغز شما شروع به فراخوانی می‌کند.

۴. بازاریابی تهاجمی

تولیدکنندگان غذاهای ناسالم بازاریاب های بسیار تهاجمی هستند.

تاکتیک های آنها ممکن است گاهی غیراخلاقی شود و گاهی اوقات سعی می کنند محصولات بسیار ناسالم را به عنوان غذاهای سالم به بازار عرضه کنند.

این شرکت ها نیز ادعاهای گمراه کننده ای دارند. بدتر از آن، آنها بازاریابی خود را به طور خاص متوجه کودکان می کنند.

در دنیای امروز، بچه ها خیلی قبل از اینکه به سن کافی برسند که آگاهانه در مورد این چیزها تصمیم بگیرند، دچار چاقی و دیابت می شوند و به غذاهای ناسالم معتاد می شوند.

۵. انسولین

انسولین هورمون بسیار مهمی است که ذخیره انرژی را تنظیم می کند.

یکی از عملکردهای آن این است که به سلول‌های چربی می‌گوید چربی را ذخیره کنند و چربی‌هایی را که قبلا حمل می‌کنند نگه دارند.

رژیم غذایی غربی باعث افزایش مقاومت به انسولین در بسیاری از افراد دارای اضافه وزن و افراد چاق می شود. این باعث افزایش سطح انسولین در سراسر بدن می شود و باعث می شود انرژی به جای در دسترس بودن برای استفاده در سلول های چربی ذخیره شود (۵).

در حالی که نقش انسولین در چاقی بحث برانگیز است، چندین مطالعه نشان می دهد که سطوح بالای انسولین نقشی سببی در ایجاد چاقی دارد (۶).

یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش انسولین، کاهش کربوهیدرات‌های ساده یا تصفیه‌شده و در عین حال افزایش مصرف فیبر است (۷).

این معمولا منجر به کاهش خودکار کالری دریافتی و کاهش وزن بدون دردسر می شود – بدون نیاز به شمارش کالری یا کنترل سهم (۸،۹).

۶. داروهای خاص

بسیاری از داروهای دارویی می توانند باعث افزایش وزن به عنوان یک عارضه جانبی شوند (۱۰).

به عنوان مثال، داروهای ضد افسردگی با افزایش وزن کم در طول زمان مرتبط هستند (۱۱).

نمونه های دیگر شامل داروهای دیابت و داروهای ضد روان پریشی (۱۲،۱۳).

این داروها قدرت اراده شما را کاهش نمی دهند. آنها عملکرد بدن و مغز شما را تغییر می دهند، سرعت متابولیسم را کاهش می دهند یا اشتها را افزایش می دهند (۱۴،۱۵).

۷. مقاومت لپتین

لپتین هورمون دیگری است که نقش مهمی در چاقی دارد.

توسط سلول های چربی تولید می شود و با افزایش توده چربی، سطح خون آن افزایش می یابد. به همین دلیل، سطح لپتین به ویژه در افراد چاق بالا است.

در افراد سالم، سطوح بالای لپتین با کاهش اشتها مرتبط است. هنگامی که به درستی کار می کند، باید به مغز شما بگوید که ذخایر چربی شما چقدر بالاست.

مشکل این است که لپتین در بسیاری از افراد چاق آنطور که باید کار نمی کند، زیرا به دلایلی نمی تواند از سد خونی مغزی عبور کند (۱۶).

این وضعیت مقاومت به لپتین نامیده می شود و اعتقاد بر این است که عامل اصلی در پاتوژنز چاقی است.

۸. در دسترس بودن غذا

یکی دیگر از عواملی که به طور چشمگیری بر دور کمر افراد تأثیر می گذارد، در دسترس بودن غذا است که در چند قرن گذشته به شدت افزایش یافته است.

غذا، به خصوص غذاهای ناسالم، در حال حاضر همه جا وجود دارد. مغازه ها غذاهای وسوسه انگیز را در جایی به نمایش می گذارند که به احتمال زیاد توجه شما را به خود جلب می کنند.

مشکل دیگر این است که غذاهای ناسالم اغلب ارزان تر از غذاهای سالم و کامل هستند، به خصوص در آمریکا.

برخی از مردم، به ویژه در محله های فقیرتر، حتی گزینه ای برای خرید غذاهای واقعی مانند میوه و سبزیجات تازه ندارند.

فروشگاه های رفاه در این مناطق فقط نوشابه، آب نبات و غذاهای فرآوری شده و بسته بندی شده را می فروشند.

چگونه می تواند یک موضوع انتخاب باشد اگر وجود نداشته باشد؟

۹. شکر

شکر اضافه شده ممکن است بدترین جنبه رژیم غذایی مدرن باشد.

این به این دلیل است که قند در صورت مصرف بیش از حد، هورمون ها و بیوشیمی بدن شما را تغییر می دهد. این به نوبه خود به افزایش وزن کمک می کند.

شکر اضافه شده نصف گلوکز و نصف فروکتوز است. مردم گلوکز را از غذاهای مختلف از جمله نشاسته دریافت می کنند، اما اکثر فروکتوز از شکر اضافه می شود.

مصرف بیش از حد فروکتوز ممکن است باعث مقاومت به انسولین و افزایش سطح انسولین شود. همچنین مانند گلوکز باعث سیری نمی شود (۱۷،۱۸،۱۹).

به همه این دلایل، شکر به افزایش ذخیره انرژی و در نهایت چاقی کمک می‌کند.

۱۰. اطلاعات غلط

مردم در سراسر جهان در مورد سلامت و تغذیه اطلاعات نادرست دریافت می کنند. 

دلایل زیادی برای این وجود دارد، اما مشکل تا حد زیادی به این بستگی دارد که افراد اطلاعات خود را از کجا دریافت می کنند.

به عنوان مثال، بسیاری از وب سایت ها اطلاعات نادرست یا حتی نادرست در مورد سلامت و تغذیه منتشر می کنند.

برخی از خبرگزاری ها نیز نتایج مطالعات علمی را بیش از حد ساده یا اشتباه تفسیر می کنند و نتایج اغلب از متن خارج می شوند.

سایر اطلاعات ممکن است به سادگی منسوخ شده یا مبتنی بر نظریه هایی باشد که هرگز به طور کامل اثبات نشده اند.

شرکت های مواد غذایی نیز نقش دارند. برخی محصولاتی مانند مکمل های کاهش وزن را تبلیغ می کنند که کارایی ندارند.

استراتژی های کاهش وزن بر اساس اطلاعات نادرست می تواند پیشرفت شما را متوقف کند. مهم این است که منابع خود را به خوبی انتخاب کنید.

کلام پایانی

اگر نگرانی هایی در مورد دور کمر خود دارید، نباید از این مقاله به عنوان بهانه ای برای تسلیم شدن استفاده کنید.

در حالی که نمی توانید به طور کامل نحوه عملکرد بدن خود را کنترل کنید، می توانید یاد بگیرید که چگونه عادات غذایی خود را کنترل کنید و سبک زندگی خود را تغییر دهید.

کنترل وزن در اختیار شماست، مگر اینکه شرایط پزشکی مانع شما شود.

اغلب به کار سخت و تغییر شدید سبک زندگی نیاز دارد، اما بسیاری از افراد علیرغم اینکه در درازمدت با آنها روبرو هستند، موفق می شوند.

هدف این مقاله باز کردن ذهن مردم به این واقعیت است که چیزی غیر از مسئولیت فردی در اپیدمی چاقی نقش دارد.

واقعیت این است که عادات غذایی مدرن و فرهنگ غذایی باید تغییر کند تا بتوان این مشکل را در مقیاس جهانی معکوس کرد.

این ایده که همه اینها ناشی از فقدان اراده است دقیقاً همان چیزی است که تولیدکنندگان مواد غذایی می‌خواهند شما باور کنید تا بتوانند در آرامش به بازاریابی خود ادامه دهند.