بیماری‌های واگیر
» برای دانلود پی‌دی‌اف بیماری‌های واگیر، اینجا کلیک نمایید.
بیماری‌های واگیر در طی قرن‌های گذشته همواره یکی از تهدیدکننده‌های اصلی سلامت انسان محسوب می‌شده‌اند. گاهی یکی از این بیماری‌ها به سرعت در بین تعداد زیادی از افراد شیوع پیدا می‌کرد و باعث مرگ و میر بالای افراد می‌شد. امروزه با استفاده از واکسیناسیون، رعایت بهداشت فردی، بهسازی محیط، بهبود وضع تغذیه و … تعداد زیادی از بیماری‌های واگیر کنترل شده‌اند، اگرچه هنوز شاهد برخی از انواع این بیماری‌ها هستیم.
فعالیت ۱: گفت و گوی گروهی
• بیماری‌های واگیر چیست و راه‌های انتقال و انتشار آنها کدام اند؟
در بیماری‌های واگیر مانند: هپاتیت، ایدز، پدیکلوزیس (آلودگی به شپش سر)، آنفلوآنزا و… بیماری از طریق یک عامل بیماری زا (ویروس، باکتری، قارچ و…) به فرد سالم انتقال می یابد.
نگرانی و خطر این دسته از بیماری‌ها در آن است که می‌توانند باعث همه‌گیری شوند و تعداد زیادی از افراد جامعه را مبتلا کنند.
بیماری‌های واگیر: به آن دسته از بیماری‌هایی می گویند که در نتیجه یک عامل بیماری زا و یا فرآورده سمی آنها بوجود آید و می‌تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از انسان به انسان و یا از حشرات و حیوانات به انسان، از جانور به جانور یا از محیط به انسان یا جانوران منتقل شود.
راه‌های انتقال: گوارشی، استنشاقی (تنفسی)، پوست و مخاط، جنسی، خون و ترشحات بدن
• بیماری‌های واگیر شایع در محل زندگی شما کدام‌اند و چگونه می‌توان از ابتلا به این بیماری‌ها پیشگیری کرد؟
از مراکز بهداشت شهر خویش و واحد مبارزه با بیماری‌ها پیگیر پاسخ آن باشید
در بیماری‌های واگیر مانند: هپاتیت، ایدز، پدیکلوزیس یا آلودگی به شپش سر، آنفلوآنزا و … بیماری از طریق یک عامل بیماری‌زا (ویروس، باکتری، قارچ و…) به فرد سالم انتقال می‌یابد. نگرانی و خطر این دسته از بیماری‌ها در آن است که می‌توانند باعث همه‌گیری شوند و تعداد زیادی از افراد جامعه را مبتلا کنند.
در ادامه بخوانید: » سؤالات امتحان نهایی سلامت و بهداشت پایه دوازدهم انسانی خرداد ۱۴۰۰
بیماری‌های واگیر را می‌توان بر اساس شیوه‌های انتقال و انتشار به پنج دسته طبقه‌بندی کرد:
۱. بیماری‌هایی که از طریق دستگاه گوارش منتقل می‌شوند.
بیش از نیمی از کلیه بیماری‌ها و مرگ‌های کودکان خردسال و نیز بسیاری از مرگ‌ها در افراد بزرگ‌سال در اثر میکروب‌هایی ایجاد می‌شوند که از طریق غذا، آب و دست‌های آلوده وارد دهان می‌شوند، مانند: بیماری اسهال خونی، انگل‌های رودهای، وبا و…
برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها و انگل‌های رودهای رعایت نکات زیر لازم است:
۱. اگر از سالم بودن آب آشامیدنی اطمینان ندارید، حتماً قبل از مصرف آن را بجوشانید.
۲. از مصرف یخ‌های آماده خودداری کنید مگر مطمئن شوید که از آب سالم تهیه شده است.
۳. از مصرف سبزی‌های خام و سالادهایی که از شست و شو و ضدعفونی کردن آنها اطمینان ندارید، خودداری کنید.
۴. شیر خام را قبل از مصرف باید حداقل یک دقیقه با هم زدن مداوم جوشاند و در صورت خطر تب مالت به مدت طولانی‌تر جوشاند.
۵. از مصرف غذاهای خیابانی که توسط دستفروشان تهیه می‌شود، خودداری کنید.
۶. قبل از آماده‌سازی و صرف غذا حتماً دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
۷. از شست و شوی دست و صورت، ظروف، میوه و سبزی در آب‌های روان و غیربهداشتی خودداری کنید.
۸. غذاهایی را بخورید که کاملاً پخته شده باشند.
۹. در صورت شیوع بیماری‌های رودهای بهتر است از خوردن کاهو و سبزی‌های خام خودداری کنید.
۲. بیماری‌هایی که از طریق دستگاه تنفس منتقل می‌شوند
مهم‌ترین بیماری‌های ویروسی که از طریق دستگاه تنفسی انتشار می‌یابند عبارت‌اند از: سرماخوردگی و آنفلوآنزا. در این بیماری‌ها، ویروس به وسیله قطرات کوچکی که به هنگام عطسه یا سرفه عفونی فرد بیمار در هوا پخش می‌شود به دیگران سرایت می‌کند.
فعالیت ۲: خودارزیابی
• فیلم‌های نحوه صحیح شستن دست‌ها، روش‌های پیشگیری از بیماری‌های حاد تنفسی (سرماخوردگی، آنفلوآنزا) را تماشا کنید و رفتارهای خود را در این زمینه مورد ارزیابی قرار دهید.
در ادامه بخوانید: » سوالات امتحان نهایی سلامت و بهداشت؛ محیط کار و زندگی سالم
بیشتر بدانید
تفاوت آنفلوآنزا با سرماخوردگی
علایم بالینی آنفلوآنزا سرماخوردگی علایم پیش در آمد ندارد یک روز یا بیشتر شروع ناگهانی تدریجی تب ۳/ ۳۸ تا ۳۹ درجه سانتی‌گراد در بالغین نادر سردرد ممکن است شدید باشد نادر درد عضلانی معمولاً وجود دارد و اغلب شدید متوسط خستگی مفرط معمولاً وجود دارد هرگز خستگی/ ضعف ممکن است بیشتر از دو هفته باشد متوسط ناراحتی گلو شایع گاهی/ اغلب عطسه گاه گاهی معمولاً وجود دارد التهاب بینی گاه‌گاهی معمولاً وجود دارد سرفه معمولاً وجود دارد و خشک متوسط و منقطع/ مزاحم
یادآوری: سرماخوردگی اغلب نیاز به درمان دارویی و به خصوص آنتی‌بیوتیک ندارد و با استراحت درمان می‌شود.
۳. بیماری‌هایی که از طریق پوست و مخاط منتقل می‌شوند
پدیکلوزیس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های انگلی است که از طریق پوست و مو به دیگران سرایت می‌کند، در بیماری پدیکلوزیس، شپش سر که نوعی انگل پوست بدن انسان است، در ناحیه عقب سر در قسمت گردن و در پشت گوش زندگی می‌کند و در آنجا تخم می‌گذارد که با خارش شدید در این نواحی همراه است.
شکل ۱. شپش سر می‌تواند حرکت کند و از افراد مبتلا به افراد سالم برود و تخم‌گذاری کند و آنها را نیز آلوده سازد.
فعالیت ۳: گفت و گوی گروهی
• وضعیت بیماری پدیکلوزیس (آلودگی به شپش سر) را در محیط زندگی خود بررسی کنید و در صورت شیوع، راه‌های پیشگیری از ابتلا به آن را ارائه دهید.
می‌توان به مراکز جامع سلامت شهر یا خانه بهداشت خود مراجعه نمود و در این رابطه تحقیق کرد.
در ادامه بخوانید: » سوالات امتحان نهایی سلامت و بهداشت؛ پیشگیری از بیماری‌ها
پدیکلوزیس از راه وسایل شخصی مثل شانه، برس، کلاه، روسری، لباس، وسایل خواب، وسایل سلمانی و حمام به دیگران منتقل می‌شود. از این رو بهترین راه پیشگیری از ابتلا به این بیماری رعایت بهداشت فردی و پرهیز از به کارگیری وسایل شخصی دیگران است.
۴. بیماری‌هایی که از طریق دستگاه تناسلی منتقل می‌شوند
بیماری‌های آمیزشی آن دسته از بیماری‌هایی هستند که از راه آمیزش جنسی به فرد دیگر منتقل می‌شوند و متأسفانه بسیاری از افرادی که حامل این بیماری‌ها هستند از عفونت خود اطلاع ندارند و یا به دلیل حجب و حیا از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند. این بیماری‌ها اغلب با علایم زیر همراه هستند، بنابراین توصیه می‌شود در صورت مواجهه با آنها حتماً به پزشک مراجعه شود.
• زخم یا ضایعات جلدی (پوستی) در نواحی تناسلی.
• ترشح غیرطبیعی (از نظر حجم، رنگ و بو) از مجرای تناسلی
• غدد متورم در ناحیه تناسلی، درد در نواحی پایین شکم
• عفونت‌های غیرمعمول
این بیماری‌ها در صورت درمان نشدن می‌توانند عوارض جدی مانند عقیمی و نازایی، زایمان زودرس، مرده‌زایی و… برای بیمار به همراه داشته باشند.
پایبندی به اصول اخلاقی و خانوادگی و پرهیز از بی بندوباری های جنسی تا حد بسیار زیادی از ابتلا به این بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.
۵. بیماری‌هایی که از طریق خون و ترشحات بدن منتقل می‌شوند
هپاتیت و ایدز از جمله این بیماری‌ها هستند
– هپاتیت: گاهی به علل مختلف، از جمله آلودگی ناشی از ویروس، کبد التهاب پیدا می‌کند که این امر موجب وارد آمدن آسیب به کبد و مختل کردن فعالیت آن می‌شود. به این وضعیت بیماری هپاتیت گفته می‌شود. با توجه به نوع ویروس آلوده کننده کبد، بیماری هپاتیت را به انواع B ،A و C نام¬گذاری می‌کنند. که نوع هپاتیت B جدی‌ترین آن‌هاست.
فعالیت ۴: گفت و گوی گروهی
• آیا شما در محیط زندگی خود با بیمار مبتلا به هپاتیت B برخورد داشته‌اید؟ مشاهدات شما از علایم و عوارض این بیماری چیست؟
به طور کلی نیمی از مبتلایان به بیماری هپاتیت B حاد، دچار هیچ‌گونه علائمی نمی‌شوند. اما در مواردی نیز ممکن است علائم بیماری پس از گذشت حدود ۳ ماه از ورود ویروس به بدن آشکار شود. این علائم معمولاً چند هفته به طول می‌انجامند، اما بعضی افراد ممکن است تا ۶ ماه احساس بیماری کنند. از جمله شایع‌ترین علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تب
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شکم
- تیرگی ادرار
- درد مفاصل
- زردی (رنگ زرد پوست یا چشم)
اکثر مبتلایان به هپاتیت B مزمن نیز فاقد هرگونه علائم هستند و حتی احساس بیماری نیز نمی‌کنند. این مسئله ممکن است تا زمانی ادامه پیدا کند که کبد بیمار به طور کامل از کار بیفتد. مطابق با آمارهای ارائه شده، حدود ۱۵٪ از افرادی که به هپاتیت B مزمن مبتلا هستند، بدون اینکه دارای علامت خاصی از بیماری باشند، سرانجام در اثر شرایط جدی کبدی مانند سیروز و یا سرطان جان خود را از دست می‌دهند. انجام آزمایش خون تنها راه اطلاع از هپاتیت B مزمن است.
عوارض این بیماری: اکثر افراد مبتلا به هپاتیت B بعد از طی مراحل درمان بهبود پیدا می کنند؛ ولی در بعضی از افراد این بیماری کاملا مزمن شده و باعث مشکلات کبدی، سرطان کبد و یا سیروز کبدی می‌شود.
• برای جلوگیری از انتقال این بیماری چه راه‌کارهایی را پیشنهاد می‌کنید؟
۱- واکسیناسیون: واکسن هپاتیت B پایه اصلی پیشگیری از بروز هپاتیت نوع B است. به همین دلیل توصیه می‌شود تا تمام نوزادان بلافاصله پس از تولد (ظرف ۲۴ ساعت) این واکسن را دریافت کنند.
همچنین لازم است تا تمامی کودکان و نوجوانان کمتر از ۱۸ سال که در سنین کودکی واکسینه نشده‌اند، این واکسن را دریافت نمایند. واکسن هپاتیت B، تاکنون اثربخشی بسیار زیادی داشته است و در بسیاری از کشورها میزان ابتلا به عفونت مزمن را به کمتر از ۱٪ کاهش داده است.
۲- اجرای استراتژی‌های ایمنی خون: علاوه‌بر واکسیناسیون نوزادان، اجرای استراتژی‌های ایمنی خون نیز در پیشگیری از بروز هپاتیت نوع B اهمیت زیادی دارد. این مسئله به این معنا است که لازم است تا تمامی خون‌ها و اجزای خون اهدا شده که برای انتقال خون به بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرند، غربالگری شوند.
در ادامه بخوانید: » بهداشت ازدواج و باروری؛ بلوغ جسمانی، بلوغ روانی و بلوغ اجتماعی
بیماری هپاتیت «B» از یک سو می‌تواند بدون علامت باشد و از سوی دیگر می‌تواند علایم بسیار شدید همراه با درگیری شدید کبدی ایجاد نماید. به طور معمول بعد از ورود ویروس به بدن فرد و پس از یک دوره بدون علامت، علایمی مانند سرماخوردگی مثل ضعف، کسالت، بی اشتهایی، تب، خستگی، درد عضلات، التهاب مفاصل و عوارض پوستی در فرد ایجاد می‌شود.
اکثر افراد مبتلا به هپاتیت B بعد از طی مراحل درمان کاملاً بهبود پیدا می‌کنند ولی در بعضی از افراد این بیماری مزمن شده و باعث مشکلات کبدی، سرطان کبد و یا سیروز کبدی می‌شود.
شکل ۲. بیماری هپاتیت با علایمی به صورت بروز زردی بروز می‌کند.
امروزه برای پیشگیری از ابتلا به بیماری هپاتیت B می‌توان از واکسن‌های آن استفاده کرد ولی در صورت ابتلا، از طریق مشاهده علایم آن، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و با اتخاذ اقدامات احتیاطی از پخش شدن ویروس و آلوده شدن دیگران جلوگیری نمود.
در صورت ابتلای یکی از اعضای خانواده یا نزدیکان به بیماری هپاتیت B، برای جلوگیری از انتقال بیماری به دیگر اعضا، رعایت نکات زیر ضروری است:
• آزمایش خون اعضا یا نزدیکان و اطمینان از عدم ابتلای آنها به بیماری
• تزریق واکسن
• استفاده نکردن از وسایل مشترک با بیمار
• عدم تماس با مایعات و خون بیمار
• عدم تماس با پوست بریده یا زخم شده بیمار
• استفاده نکردن از وسایل تیز و برنده مثل تیغ و ناخن-گیر و … متعلق به شخص بیمار
در ادامه بخوانید: » پیشگیری از بیماری‌ها؛ بیماری‌های غیرواگیر؛ سلامت و بهداشت
اچ آی‌وی/ ایدز
بیش از سه دهه از شناخت اچ‌آی‌وی و بیماری ایدز می‌گذرد. همه‌گیری جهانی این بیماری موجب ایجاد یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در زندگی فردی و اجتماعی انسان به خصوص نوجوانان و جوانان شده است. اچ‌آی‌وی یا همان «ویروس نقص ایمنی انسانی»، ویروسی است که با ورود به بدن و ماندگار شدن در آن، در نهایت باعث ایجاد بیماری ایدز در انسان می‌شود. بنابراین اچ‌آی‌وی یک بیماری عفونی قابل کنترل است که اغلب مردم آن را با نام ایدز می‌شناسند، درحالی که ایدز تنها مرحله انتهایی از بیماری اچ‌آی‌وی است و در صورتی که فرد آلوده به اچ‌آی‌وی به موقع و به طور صحیح تحت مراقبت و درمان قرار گیرد، ممکن است تا آخر عمر مبتلا به بیماری ایدز نشود.
ویروس اچ‌آی‌وی خود به خود تولید نمی‌شود، بلکه می‌تواند از طریق انسان از فردی به فرد دیگر منتقل شود. برای اینکه بتوانیم اچ‌آی‌وی را کنترل کنیم ابتدا لازم است تا با عملکرد ویروس در بدن و سیستم دفاعی بدن آشنا شویم.
فعالیت ۵: گفت و گوی کلاسی
فیلم مربوط به «ویروس اچ‌آی‌وی با بدن چه کار می‌کند؟» را ببینید و راجع به موضوعات زیر گفت و گو کنید.
• علایم و نشانه‌های این بیماری کدام اند و چگونه می‌توان از خود در برابر ویروس اچ‌آی‌وی محافظت کرد؟
عفونت زودهنگام HIV
این نشانه‌ها وقتی بروز پیدا می‌کند که ویروس به تکثیر و تخریب سلول‌های ایمنی ادامه بدهد:
- تب
- خستگی
- متورم شدن غدد لنفاوی ( معمولا یک ی از اولین نشانه‌های عفونت HIV همین تورم است)
- اسهال
- کاهش وزن
- عفونت قارچی دهان و دندان (برفک)
- زونا
پیشرفت بیماری ایدز:
در صورتی که فرد مبتلا به عفونت HIV تحت هیچ‌گونه درمانی قرار نگیرد روند پیشروی بیماری در فرد حدود ۱۰ سال طول می‌کشد. در طول این مدت، سیستم ایمنی بدن فرد به شدت آسیب می‌بیند و در نتیجه بدن فرد مستعد ابتلا به عفونت‌هایی مختلف می‌شود. عفونت‌هایی که معمولاً برای یک فرد با سیستم ایمنی سالم مشکلی ایجاد نمی‌کند اما برای فرد مبتلا به ویروس اچ.آی.وی می‌تواند خیلی دردسرساز بشود. علائم و نشانه‌هایی که می‌شود در مرحله پیشروی ایدز به آنها اشاره کرد عبارتند از :
- عرق شبانه
- تب تکرار شونده
- اسهال مزمن
- بروز لکه های سفید مداوم یا ضایعات غیر معمول در زبان و یا دهان خود
- خستگی مداوم و مبهم
- کاهش وزن
- خارش و یا برآمدگی های بر روی پوست
ایدز خاص افراد یا گروه‌های خاصی از جمعیت نیست و هر فردی در هر سنی می‌تواند به آن مبتلا شود اگر از خود در برابر اچ‌آی‌وی محافظت نکند. راه‌های پیشگیری از ابتلای به آن عبارتند از:
- خویشتن‌داری در زمان تجرد
- وفاداری به همسر
- استفاده از کاندوم در تماس جنسی با افراد مبتلا و تماس‌های جنسی خارج از چارچوب خانواده
- پرهیز از مصرف مواد مخدر و یا محرک
- پرهیز از استفاده از وسایل تیز و برنده مشترک مثل وسایل تزریق، تیغ اصلاح، سوزن خالکوبی
- پیشگیری از ابتلا نوزاد به اچ‌آی‌وی با مصرف داروهای ضد ویروس در طی بارداری، به همراه سایر مراقبت‌های لازم برای مادران مبتلا
کاندوم مهم‌ترین وسیله حفاظت از انتقال اچ‌آی‌وی در تماس جنسی است.
شکل ۳. در حال حاضر در سطح جهان بالغ بر ۳۶ میلیون نفر از جمله ۲ میلیون کودک با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند.
علایم اچ‌آی‌وی/ ایدز
مدتی بعد از ورود اچ‌آی‌وی به بدن، گلبول‌های سفید به نشانه حضور این ویروس، ماده‌ای را در خون ترشح می‌کنند که آنتی بادی نامیده می‌شود. آنتی بادی هیچ عارضه یا علامتی در بدن ایجاد نمی‌کند؛ ولی وجود آن با آزمایش قابل تشخیص است. از زمان ورود ویروس به بدن تا زمانی که گلبول‌های سفید آنتی بادی ترشح کنند و سطح آنتی بادی به حد قابل تشخیص برسد، مدتی بین دو هفته و گاهی تا سه ماه طول می‌کشد. به این مدت زمان، «دوران پنجره» می گویند. در دوران پنجره علی رغم اینکه ویروس در بدن فرد هست ولی نتیجه آزمایش منفی است.
در ادامه بخوانید: » سبک زندگی؛ خودمراقبتی چیست؛ سلامت و بهداشت
توجه به این نکته بسیار مهم است که در صورت مشکوک بودن فردی به بیماری، هیچگاه وجود یک آزمایش منفی در او به معنی عدم ابتلای وی نیست و لازم است تا فرد مجدداً مورد مشاوره و آزمایش قرار گیرد. امکان انجام مشاوره و آزمایش محرمانه و رایگان اچ‌آی‌وی و نیز دسترسی به داروهای ضدویروس ( اچ‌آی‌وی) به صورت رایگان برای تمام بیماران در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری در سراسر کشور فراهم است.
با زیاد شدن تعداد ویروس در بدن فرد مبتلا و کم شدن سلول‌های دفاعی در بدن وی، به تدریج علایم اصلی بیماری ظاهر می‌شود. این علایم متنوع بوده و می‌تواند شامل انواع عفونت‌ها مثل برفک دهانی، سل، عفونت‌های ریوی و … شود. گفتیم که مرحله پیشرفته اچ‌آی‌وی را ایدز می‌نامند که همراه با بیماری‌های مختلف و علایم شدید است و به دلیل سرکوب سیستم ایمنی، عفونت‌های دیگری، از جمله بعضی بدخیمی‌ها و سرطان در فرد بروز پیدا می‌کند.
شکل ۴. اچ‌آی‌وی آزمایش تشخیصی اختصاصی دارد و در آزمایش‌های متداول و معمول انجام شده مشخص نمی‌شود.
تاکنون داروی مؤثری که بتواند ویروس را به طور کامل از بین ببرد شناخته نشده، اما داروهای مناسبی وجود دارند که می‌توانند تعداد ویروس را در خون به شدت کم کرده و مانع پدید آمدن علایم «مرحله ایدز» شوند. مراقبت مستمر از مبتلایان به همراه درمان به موقع، می‌تواند در به تعویق انداختن مرحله بیماری بسیار مؤثر باشد و فرد را به یک زندگی عادی برگرداند.
فعالیت ۶: گفت و گوی گروهی
فیلم مکالمه اچ‌آی‌وی را ببینید.
• در صورت مواجهه با فردی مشکوک به اچ‌آی‌وی چه راهنمایی‌هایی به او می‌کنید.
فرض کنید در یک مطب دندانپزشکی نشسته‌اید و منتظر هستید که نوبت شما بشود برای انجام کار پزشکی خود و عده‌ای هم مانند شما در مطب در انتظار فرا رسیدن نوبت خود هستند. شخص دیگری وارد مطب می شود و در حال گرفتن نوبت دندانپزشکی است که منشی از آن فرد می‌پرسد بیماری خاصی دارید و شخص پاسخ می‌دهد مبتلا به HIV هستم در آن لحظه عده‌ای با اضطراب نوبت خود را کنسل کرده و از مطب خارج می شوند زیرا آگاهی از HIV ندارند و فکر می‌کنند این ویروس از طریق هوا، آب یا رفتارهای اجتماعی مانند دست و روبوسی، وسایل دندانپزشکی و غیره منتقل می شود و این واکنش برای همه موجودات زنده برای فرار از خطر، طبیعی است. در حالی که عده ای سر جای خود نشسته و منتظر هستند نوبت‌شان بشود و شاید لبخندی هم به نشانه دلگرمی به شخص تازه وارد شده به مطب بزنند زیرا آنها افراد آگاه و آموزش دیده به HIV هستند و می دانند ویروس HIV از طریق دست روبوسی و هوا منتقل نمی‌شود افرادی که نسبت به HIV آگاه هستند می دانند که کلینیک‌های پزشکی و خصوصا دندان‌پزشکی‌ها بر اساس یک سری پروتکل های بهداشتی وسایل را استریل می کنند و انتقال از طریق وسایل دندان پزشکی نزدیک به صفر است.
آسیب اجتماعی پنهان واکنش افرادی که آموزش ندیده بودن در ساده‌ترین نوع آن این است که افراد مبتلا به HIV در مواجه با این چنین رفتارهایی دچار سرخوردگی و ضعف روحیه می شوند و خود را از اجتماع مخفی می‌کنند. ممکن است فردی متوجه بشود که مبتلا به HIV است ولی به خاطر این گونه رفتارها در جامعه، درمان خود را شروع نکند و در مکان و زمانی حساس‌تر از مطب دندانپزشکی وقتی کسی از او سوال می کند که آیا بیماری خاصی دارید؟ او پاسخ منفی بدهد و صدمه ای جبران ناپذیر به خود شخص مبتلا و افراد جامعه وارد می‌شود. آموزش عمومی در زمینه HIV تعیین کننده است که ما جزو کدام گروه مراجعه کنندگان به دندانپزشکی باشیم آنهایی که از ترس از مطب خارج می شوند یا آنهایی که به فرد مبتلا به HIV لبخند می‌زنند و منتظر نوبت خود می‌مانند.
امروز بیش از ۴۰ نوع دارو وجود دارد که با تشخیص به موقع می توان ویروس HIV را کنترل کرد، خوشبختانه در ایران تشخیص و درمان HIV کاملا رایگان است. افراد مبتلا به HIV تحت شرایط کنترل شده می‌توانند مانند دیگر افراد جامعه اعمالی همچون رابطه جنسی و بچه دار شدن انجام دهند و یک زندگی عادی مانند دیگر افراد جامعه داشته باشند.
آموزش، بهترین راهبرد در کنترل و ریشه کن کردن ویروس HIV است. آموزش باعث بالا رفتن روحیه افراد مبتلا به HIV و آگاهی در جامعه می‌شود که راه را برای پیشگیری و درمان آن هموارتر می‌سازد.
چگونه می‌توانیم از خود در برابر آلوده شدن به اچ‌آی‌وی محافظت کنیم؟
بیماری اچ‌آی‌وی مخصوص طبقه، قشر و یا گروه خاصی نیست. این بیماری یک بیماری عفونی است که اگر عامل آن وارد بدن هر کسی شود، فرد را به بیماری مبتلا می‌کند. بنابراین اصلی‌ترین روش پیشگیری در همه بیماری‌های عفونی از جمله اچ‌آی‌وی آن است که مانع ورود میکروارگانیسم به بدن شویم.
فعالیت ۷: گفت و گوی گروهی
• راه‌های انتقال ویروس اچ‌آی‌وی کدام اند؟
خون وفراورده های آن، تزریق مشترک، مادر به جنین، جنسی
• برای پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی چه روش‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
در ادامه شرکت کنید: » آزمون‌های آنلاین سلامت و بهداشت
تصاویر زیر راه‌های انتقال ویروس اچ‌آی‌وی را نشان می‌دهد.
مبتلا به بیماری
دریافت خون و فراورده‌های خونی آلوده اشتغال در محیط‌های آلوده
تزریق با وسایل مشترک بارداری و شیردهی مادر مبتلا به بیماری
شکل ۵.
عدم استفاده از سرنگ و سوزن مصرف شده و پرهیز از رفتارهای جنسی پرخطر در راه اصلی پیشگیری از انتقال اچ‌آی‌وی است، یکی دیگر از راه‌های مهم پیشگیری نیز، اقدام برای درمان افراد مبتلاست، زیرا مصرف دارو به کاهش ویروس اچ‌آی‌وی در خون و ترشحات جنسی منجر می‌شود، که در این صورت، تماس اتفاقی با خون و ترشحات فرد مبتلا، منجر به انتقال ویروس به دیگری نخواهد شد.
از آنجا که ویروس اچ‌آی‌وی تنها در گلبول¬های سفید قادر به ادامه حیات است و گلبول سفید هم فقط در خون و ترشحات جنسی وجود دارد لذا ویروس اچ‌آی‌وی از طریق تماس‌های عادی ذیل منتقل نمی‌شود:
• کار کردن با یکدیگر و زندگی دسته جمعی، هم صحبت شدن و معاشرت‌های اجتماعی یا تماس روزمره با مبتلا، شامل هم سفر شدن، هم کلاس بودن و نشستن در کنار یکدیگر
• از روابط عادی اجتماعی مثل سوار شدن در اتوبوس و تاکسی و استفاده از تلفن‌های عمومی
• غذا خوردن، آشامیدن و یا استفاده از قاشق و چنگال، لیوان و وسایل و ظروف غذاخوری
• اشک و بزاق و از راه هوا (عطسه و سرفه)
• استفاده از سرویس‌های بهداشتی مشترک مثل حمام، توالت و استخرهای مشترک
• توسط حیوانات، حشرات (پشه) و یا نیش آنها
بنابراین نیازی به جداسازی افراد مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی نیست و زندگی در کنار این افراد و یا اشتغال و تحصیل در کنار آنها خطری برای دیگران محسوب نمی‌شود.
برای پیشگیری از بیماری ایدز رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:
۱. پرهیز از مصرف مواد مخدر به خصوص مواد مخدر تزریقی
۲. پایبندی به شئونات اخلاقی
۳. رعایت احتیاط‌های لازم در مواجهه با افراد مبتلا
۴. پرهیز از اقداماتی که منجر به سوراخ شدن پوست می‌شود مانند حجامت غیر استریل، خالکوبی و …
۵. پرهیز از استفاده از وسایل نوک تیز و برنده به طور مشترک
۶. اطمینان از انجام استریل خدمات دندان پزشکی
۷. پرهیز از حضور در موقعیت‌های خطر آفرین
۸. تقویت مهارت‌های برخورد قاطعانه و نه گفتن هنگام مواجهه با درخواست‌های نابجا
۹. کنار گذاشتن افرادی که ما را در معرض رفتارهای پرخطر قرار می‌دهند و تقویت بیشتر روابط خانوادگی
در ادامه بخوانید: » کنترل وزن و تناسب اندام؛ عوامل چاقی؛ چگونه وزن خود را کاهش دهیم
فعالیت ۸: گفت و گوی گروهی
• فیلم «من سارا هستم» را ببینید.
• تصور کنید شما با چنین فردی روبه رو شده‌اید، با او چه برخوردی می‌کنید؟ چرا؟
به عنوان یک بیمار با او برخورد نموده و از پیش داوری، مبنی بر بدکار بودن او پرهیز می‌نمایم و او را به واحد بیماری‌های مراکز بهداشت شهرستان خود ارجاع دهیم
اعتیاد و ایدز بیماری است نه جرم.
نکته: با برخورد نامناسب نه تنها فرد بیمار را نجات نمی‌دهیم، بلکه از نظر روانشناسی فرد بیمار را تحریک کرده تا خدای ناکرده در اثر عصبی شدن افراد سالم را بیمار نماید و باعث انتقال بیماری خود از روی لجاجت شود.
