دیسفازی چیست و تفاوت آن با آفازی؛ انواع، علائم، تشخیص و درمان

دیسفازی زمانی رخ می‌دهد که نواحی از مغز که مسئول تولید و درک زبان هستند آسیب ببینند (damaged) یا injured. این آسیب (damage) می‌تواند ناشی از تعدادی از بیماری‌های مختلف پزشکی باشد.

سکته مغزی شایع‌ترین علت دیسفازی است. در هنگام سکته مغزی، انسداد یا پارگی رگ‌های خونی مغز، سلول‌ها را از خون و در نتیجه اکسیژن محروم می کند. وقتی سلول های مغز برای مدت طولانی از اکسیژن محروم شوند، ممکن است بمیرند.

برخی دیگر از علل شایع دیسفازی عبارتند از:

• عفونت ها
• صدمات شدید سر
• تومورهای مغزی
• بیماری های عصبی، مانند آلزایمر و پارکینسون
• حملات ایسکمیک گذرا (TIA)
• میگرن
• تشنج

برخی از علل دیسفازی، مانند TIA، میگرن، و تشنج، تنها منجر به آسیب موقت مغز می شوند. توانایی های زبان پس از پایان حمله بازیابی می شوند.

در حالی که برخی از علل دیسفازی، مانند صدمات سر، غیرقابل پیش بینی هستند، برخی دیگر، مانند سکته مغزی، عوامل خطر واضحی دارند. این شامل:

• کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی
• دیابت
• یک سبک زندگی بی تحرک

پرداختن به این مسائل می تواند خطر سکته مغزی و در نتیجه خطر ابتلا به دیسفازی را کاهش دهد.

تفاوت بین دیسفازی و آفازی چیست؟

دیسفازی و آفازی (aphasia) علل و علائم یکسانی دارند. برخی منابع نشان می‌دهند که آفازی شدیدتر است و شامل از دست دادن کامل توانایی‌های گفتار و درک است. از سوی دیگر، دیسفازی تنها شامل اختلالات زبانی متوسط ​​است.

با این حال، بسیاری از متخصصان سلامت (health professionals) و محققان این اصطلاحات را به جای یکدیگر برای اشاره به اختلالات کامل و جزئی توانایی‌های زبانی استفاده می کنند. آفازی اصطلاح ارجح در آمریکای شمالی است، در حالی که دیسفازی ممکن است در سایر نقاط جهان شایع تر باشد.

انواع دیسفازی

انواع مختلفی از دیسفازی وجود دارد. هر نوع با آسیب به ناحیه خاصی از مغز مرتبط است. با این حال، در میان افراد مبتلا به دیسفازی، تمایزات اغلب کمتر واضح است. آسیب مغزی بندرت واضح است.

انواع بیانی

دیسفازی بیانی (Expressive dysphasia) بر خروجی گفتار و زبان تأثیر می گذارد. افرادی که دیسفازی بیانی دارند در تولید گفتار مشکل دارند، اگرچه ممکن است آنچه را که به آنها گفته می شود درک کنند. آنها معمولاً از مشکلات خود در بیان خود آگاه هستند.

دیسفازی بروکا (همچنین به عنوان آفازی بروکا شناخته می شود)

دیسفازی بروکا (Broca’s dysphasia) یکی از شایع ترین انواع دیسفازی است. این شامل آسیب به بخشی از مغز به نام ناحیه بروکا است. ناحیه بروکا مسئول تولید گفتار است. افراد مبتلا به دیسفازی بروکا در تشکیل کلمات و جملات بسیار مشکل دارند و ممکن است به سختی صحبت کنند یا اصلا صحبت نکنند. آنها اغلب آنچه را که دیگران می‌گویند بهتر از صحبت کردنشان می‌فهمند.

دیسفازی ترانس قشر (همچنین به عنوان آفازی ترانس قشر شناخته می شود)

دیسفازی ترانس کورتیکال (Transcortical dysphasia) کمتر شایع است. این بیماری که به عنوان دیسفازی انزوا (isolation dysphasia) نیز شناخته می‌شود، بر رشته‌های عصبی که اطلاعات را بین مراکز زبانی مغز حمل می‌کنند و همچنین سایر مراکزی که جنبه‌های ظریف ارتباط را ادغام و پردازش می‌کنند، تأثیر می‌گذارد. اینها شامل لحن صدا، احساسات و حالات چهره است.

سه نوع دیسفازی ترانس کورتیکال وجود دارد:

• دیسفازی حسی ترانس کورتیکال (transcortical sensory) 
• دیسفازی حرکتی ترانس کورتیکال (transcortical motor) 
• دیسفازی مختلط ترانس کورتیکال (mixed transcortical) 

انواع دریافتی

دیسفازی دریافتی (Receptive dysphasia) بر درک زبان تأثیر می گذارد. افرادی که مبتلا به دیسفازی دریافتی هستند اغلب قادر به صحبت کردن هستند، اما بدون معنی. آنها اغلب غافلند که دیگران آنها را درک نمی‌کنند.

دیسفازی ورنیکه (همچنین به آفازی ورنیکه نیز معروف است)

دیسفازی ورنیکه (Wernicke’s dysphasia) شامل آسیب به بخشی از مغز به نام ناحیه ورنیکه است. منطقه ورنیکه به ما کمک می کند تا معنای کلمات و زبان را درک کنیم. افراد مبتلا به دیسفازی ورنیکه ممکن است بتوانند روان صحبت کنند، اما استفاده آنها از کلمات و عبارات بی معنی یا نامربوط می تواند آنچه را که می گویند نامفهوم کند. آنها همچنین ممکن است در درک زبان گفتاری مشکل داشته باشند.

دیسفازی آنومیک (همچنین به عنوان آفازی آنومیک شناخته می شود)

دیسفازی آنومیک (Anomic dysphasia) نوع خفیف‌تری از دیسفازی است. افراد مبتلا به دیسفازی آنومیک در بازیابی کلمات خاص، از جمله نام، مشکل دارند. هنگامی که نمی توانند کلمه ای را به خاطر بسپارند، ممکن است مکث کنند، از اشاره استفاده کنند، یا یک کلمه کلی یا توصیف دوربرگردان را جایگزین کنند.

دیسفازی هدایتی (همچنین به عنوان آفازی هدایتی شناخته می شود)

دیسفازی هدایتی (Conduction dysphasia) یکی از نادرترین انواع دیسفازی است. افراد مبتلا به دیسفازی هدایتی می توانند گفتار را درک کرده و تولید کنند، اما ممکن است در تکرار آن مشکل داشته باشند.

نوع گلوبال

دیسفازی گلوبال (Global dysphasia) (که آفازی گلوبال نیز نامیده می‌شود) در اثر آسیب گسترده به مراکز زبانی مغز ایجاد می شود. افراد مبتلا به دیسفازی جهانی در بیان و درک زبان مشکل زیادی دارند.

علائم دیسفازی

افراد مبتلا به دیسفازی ممکن است در استفاده یا درک گفتار دچار مشکل شوند. علائم به محل و شدت آسیب مغزی بستگی دارد.

علائم گفتاری عبارتند از:

• تلاش برای یافتن کلمات (آنومیا)
• آهسته صحبت کردن یا با سختی زیاد
• صحبت کردن در تک کلمات یا قطعات کوتاه
• حذف کلمات کوچک، مانند مقالات و حروف اضافه (گفتار تلگرافی)
• ایجاد اشتباهات گرامری
• اختلاط ترتیب کلمات
• جایگزین کردن کلمات یا صداها
• استفاده از کلمات بی معنی
• روان اما بدون معنی صحبت کردن

علائم درک عبارتند از:

• تلاش برای درک گفتار
• صرف زمان اضافی برای درک گفتار
• پاسخ نادرست به سوالات ساده
• در درک گرامر پیچیده مشکل دارد
• مشکل در درک گفتار سریع
• تعبیر نادرست معنی (مثلاً گرفتن زبان مجازی به معنای واقعی کلمه)
• عدم آگاهی از اشتباهات

افراد مبتلا به دیسفازی ممکن است مشکلات دیگری نیز داشته باشند، به ویژه در خواندن و نوشتن.

چگونه تشخیص داده می‌شود

دیسفازی اغلب به طور ناگهانی ظاهر می شود – به عنوان مثال، پس از ضربه به سر. هنگامی که بدون علت آشکار ظاهر می شود، معمولاً نشانه ای از بیماری دیگری مانند سکته مغزی یا تومور مغزی است. اگر علائم دیسفازی را تجربه می کنید، باید در اسرع وقت با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.

پزشک ممکن است برخی یا همه آزمایش‌های زیر را پیشنهاد کند:

• یک معاینه فیزیکی
• یک معاینه عصبی
• سایر آزمون‌های توانایی‌ها مانند رفلکس، قدرت و احساس
• یک آزمایش تصویربرداری، مانند اسکن MRI
• ارزیابی گفتار و زبان

به خاطر داشته باشید که پزشک شما ممکن است از اصطلاح “آفازی” برای اشاره به علائم استفاده کند.

گزینه‌های درمان

در موارد خفیف دیسفازی، مهارت های زبانی ممکن است بدون درمان بازیابی شوند. با این حال، بیشتر اوقات از گفتار و زبان درمانی برای توسعه مجدد مهارت های زبانی استفاده می شود.

گفتاردرمانگران و زبان درمانگران بر کمک به افراد مبتلا به دیسفازی تمرکز می کنند تا هر چه بیشتر زبان خود را بازیابی کنند، در حالی که به آنها کمک می کنند تا نحوه استفاده از تکنیک های جبران و سایر روش های ارتباطی را بیاموزند.

چشم انداز چیست؟

اگرچه می‌توان پیشرفت‌های قابل‌توجهی انجام داد، بازیابی کامل توانایی‌های ارتباطی پس از آسیب مغزی همیشه امکان‌پذیر نیست. درمان زمانی موثرتر است که در اسرع وقت پس از سکته یا آسیب رخ دهد، بنابراین به محض بروز علائم با پزشک خود صحبت کنید.