ضایعات نخاع ساکرال و کونوس مدولاریس
انتهای مخروطی نخاع در سطح L1-L2 به نام کونوس مدولاریس (Conus Medullaris) شناخته می‌شود. در زیر این سطح، مجموعه‌ای از ریشه‌های عصبی که دم اسبی (Cauda Equina) نام دارند، ادامه می‌یابند.
سندرم کونوس مدولاریس (Conus Medullaris Syndrome)
✅ ویژگی‌های اصلی:
-
اختلال عملکرد مثانه و روده:
- احتباس ادرار یا بی‌اختیاری ادراری و مدفوعی.
- شل شدن تون اسفنکتر مقعد (در معاینه رکتال).
-
اختلال حسی:
- Saddle anesthesia (بی‌حسی ناحیه اطراف مقعد، کشاله ران و سطح داخلی ران‌ها در درماتوم‌های S3-S5).
-
ناتوانی جنسی:
- از بین رفتن عملکرد نعوظ و انزال در مردان و کاهش حس جنسی در زنان.
✅ نکته کلیدی:
- قدرت عضلانی تقریباً حفظ شده است و برخلاف سندرم دم اسبی، ضعف حرکتی شدید دیده نمی‌شود.
سندرم دم اسبی (Cauda Equina Syndrome)
✅ ویژگی‌های اصلی:
- درد شدید کمر (Low back pain) همراه با انتشار به پاها (رادیکولوپاتی).
- ضعف و آتروفی عضلات اندام تحتانی (غیرقرینه و نامتقارن).
- اختلالات حسی غیرقرینه در پاها (برخلاف سندرم کونوس که دوطرفه است).
- کاهش یا از بین رفتن رفلکس‌های تاندونی در اندام تحتانی (مانند رفلکس آشیل).
- مشکلات مثانه و روده (احتباس ادرار یا بی‌اختیاری) در مراحل پیشرفته.
✅ نکته کلیدی:
- این سندرم یک اورژانس پزشکی است و نیاز به جراحی فوری دارد تا از آسیب دائمی عصبی جلوگیری شود.
مقایسه کلیدی سندرم کونوس مدولاریس و سندرم دم اسبی
| ویژگی | سندرم کونوس مدولاریس | سندرم دم اسبی |
|---|---|---|
| محل ضایعه | L1-L2 (انتهای نخاع) | L2 و پایین‌تر (ریشه‌های عصبی) |
| شروع علائم | ناگهانی | تدریجی |
| درد کمر | کمتر | شدید و رادیکولر |
| الگوی ضعف عضلانی | حداقل ضعف، دوطرفه | ضعف واضح، غیرقرینه |
| بی‌حسی | Saddle anesthesia (دوطرفه) | غیرقرینه، نامنظم در پاها |
| رفلکس‌ها | ممکن است کاهش یابند | کاهش یا از بین رفتن رفلکس‌های اندام تحتانی |
| اختلالات اسفنکتری | زودرس و بارز | تأخیری، در مراحل پیشرفته |
| پاسخ به درمان | ضعیف‌تر | بهتر در صورت جراحی زودهنگام |
مدیریت و درمان
✔ MRI اورژانسی برای تشخیص سریع توصیه می‌شود.
✔ جراحی فوری (Decompression Surgery) برای سندرم دم اسبی جهت جلوگیری از آسیب دائمی.
✔ فیزیوتراپی و کاردرمانی برای بازیابی عملکرد حرکتی و بهبود کیفیت زندگی.
✔ مدیریت مثانه و روده شامل سوندگذاری متناوب و برنامه‌های دفع روده.
✔ داروهای کنترل درد نوروپاتیک مانند گاباپنتین یا پره‌گابالین.
تفاوت‌‌ها و شباهت‌های ضایعات نخاع ساکرال و کونوس مدولاریس با ضایعات نخاع گردنی
تفاوت‌‌ها و شباهت‌های ضایعات نخاع ساکرال و کونوس مدولاریس با ضایعات نخاع لومبار (کمری)
تفاوت‌‌ها و شباهت‌های ضایعات نخاع ساکرال و کونوس مدولاریس با ضایعات نخاع توراسیک
»» تمامی کتاب
