«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: فلسفه ۲ (چاپ ۹۷)
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۱۰/۰۹
رشته: ادبیات و علوم انسانی – علوم و معارف اسلامی
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
ساعت شروع: ۱۰ صبح
دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۳۹۸
تعداد صفحه: ۲
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱) تعیین کنید کدام عبارت صحیح و کدام یک غلط میباشد: (۱/۵)
الف) معلومات معتزله که از پیشروان جبهه نفی و تعطیل بودند در حدود نقل و روایت احادیث بود.
غلط (ص ۱۳)
ب) همه اشیای واقعی در جهان، در ذهن ما به دو جزء «وجود» و «ماهیت» تحلیل می‌شوند.
صحیح (ص ۲۹)
ج) تخلف‌ناپذیری نظام هستی، نتیجه اصل علیت است.
غلط (ص ۴۷)
د) در روش اشراقی، شیوه استدلالی محض با سیر و سلوک قلبی همراه می‌شود.
صحیح (ص ۹۳)
هـ) طبق اصول فلسفه اشراق، شناخت عقلی و استدلالی نسبت به آفریدگار جهان به اوج می‌رسد.
غلط (ص ۱۳۳)
و) از نظر علامه طباطبایی ریشه اعتقاد به علیت، در علم حضوری و معلوم بالذات است.
صحیح (ص ۱۴۲)
۲) جاهای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید: (۱/۵)
الف) نظر متکلمان اسلامی در زمینه ملاک نیازمندی معلول به علت، به نظریه ……………………… معروف است.
حدوث (ص ۴۱)
ب) فارابی دیدگاه خود را درباره مدینه فاضله، از مبانیِ ……………………… خود الهام گرفته است.
مابعدالطبیعی (ص ۶۴)
ج) سهروردی با الهام از قرآن کریم، از خداوند به ……………………… تعبیر می‌کند.
نورالانوار (ص ۱۰۰)
د) فلسفه‌ای که صدرالمتألهین بنیان گذاشت، ……………………… نام دارد.
حکمت متعالیه (ص ۱۲۳)
هـ) پیروان اصالت ماهیت، ……………………… را نتیجه انتزاع ذهن می‌دانند.
وجود (ص ۱۲۹)
و) کتاب‌های بدایه الحکمه و نهایه الحکمه از آثار ارزنده ……………………… است.
علامه طباطبایی (ص ۱۳۸)
۳) نویسنده هر یک از کتاب‌های زیر را مشخص کنید: (۰/۷۵)
| الف) فصوص الحکم ب) نجات ج) مشاعر | ۱- ملاصدرا ۲- ابن سینا ۳- فارابی ۴- سهروردی |
الف) ۳- فارابی (ص ۶۲)
ب) ۲- ابن سینا (ص ۷۵)
ج) ۱- ملاصدرا (ص ۱۲۲)
به سؤال‌های زیر پاسخ کوتاه بدهید:
۴) راجر بیکن از نظر فلسفی و علمی به ترتیب، تحت تأثیر کدام اندیشمند مسلمان بود؟ (۰/۵)
ابن سینا – ابن هیثم (ص ۲۵)
۵) به چه دلیل معتزله کرامات اولیا را انکار می‌کردند؟ (۰/۵)
اگر کسی جز پیامبر کار خارق‌العاده انجام دهد با معجزه انبیا اشتباه می‌شود. (ص ۸۵)
۶) نام دیگر نظریه تشکیک وجود چیست؟ (۰/۵)
وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت (ص ۱۳۱)
۷) با توجه به فلسفه سهروردی، اصطلاحات زیر را تعریف کنید:
الف) انوار قاهر: (۰/۵)
سلسله طولی از فرشتگان که هم‌رتبه و هم‌درجه‌اند و نسبت به یکدیگر حالت علیت و وجود بخشی دارند. (ص ۱۰۲)
ب) معلوم بالذات: (۰/۵)
معلومی که ذات و حقیقت آن در نزد ذهن عالم حضور دارد و به علم حضوری درک می‌شود یا بی‌واسطه است. (ص ۱۰۶)
ج) مشرق اصغر: (۰/۵)
مرتبه ضعیفی از علم حضوری انسان نسبت به نفس خود (ص ۱۰۹)
به سؤال های زیر، پاسخ کامل بدهید:
۸) روش مابعدالطبیعه چیست و چه تفاوتی با روش علوم گوناگون دارد؟ (۰/۷۵)
روش تعقلی – مطالعه در چهره‌های ظاهری اشیاء وظیفه علوم گوناگون است، اما فلسفه به مطالعه در عمق واقعیت اشیا می‌پردازد؛ چنین تعمقی در اشیا به روش تجربی که روش علوم گوناگون است مقدور نیست. (ص ۵)
۹) واجب الوجود را با ذکر مثالی تعریف کنید. (۰/۷۵)
موضوعی که ضرورتاً و وجوباً وجود دارد. (مثال: خدا) (ص ۳۳)
۱۰) علت تامه را با ذکر مثال تعریف کنید. (۰/۷۵)
مجموعه عواملی که با بودن آنها معلول به وجود می‌آید و با نبود آنها به وجود نمی‌آید. یعنی شرط لازم و کافی است. (هر مثال صحیح ۰/۲۵) (ص ۴۱)
۱۱) در فلسفه مشاء، عالمی که واسطه میان واجب الوجود بالذات و طبیعت است، چه نام دارد و وظایف موجودات آن عالم چیست؟ (۰/۷۵)
عقول؛ این مجردات هم فیض هستی را از واجب الوجود به عالم طبیعت منتقل می‌کنند و هم واسطه تکامل موجودات هستند. (ص ۵۳ و ۵۴)
۱۲) ابن سینا چه چیز را منشأ کرامات و معجزات می‌داند؟ به اختصار توضیح دهید. (۰/۷۵)
ابن سینا قوت نفس انسان را منشاء کرامات و معجزات می‌داند، به نظر او نفس آدمی از طریق اطاعت از احکام شریعت و انجام عبادات به مرتبه‌ای می‌رسد که طبق قوانین جهان می‌تواند در آن تصرف کند. (ص ۷۹)
۱۳) از منابع حکمت اشراق، حکمت مشاء را شرح دهید. (۱)
سهروردی با حکمت مشاء و به ویژه افکار ابن سینا آشنایی داشت. او از کتب عرفانی و رمزی ابن سینا بهره برده بود. اجزایی از حکمت مشرقی و قطعاتی از کتاب الانصاف ابن سینا را در دسترس داشت. (ص ۹۶)
۱۴) تفاوت روش کلامی و فلسفه مشاء را توضیح دهید. (۱/۵)
مبانی و مقدمات متکلمان با فلاسفه مشاء متفاوت است. متکلمان غالباً استدلال خود را بر اساس حسن و قبح عقلی استوار می‌کنند اما حکما حسن و قبح را مربوط به زندگی انسان می‌دانند و درباره خداوند و جهان هستی با این معیارها قضاوت نمی‌کنند. (ص ۱۱۴)
۱۵) «سفر من الخلق الی الحق» به چه معناست و با کدام مبحث اسفار مطابقت دارد؟ (۱/۵)
در این مرحله سالک از طبیعت و برخی عوالم ماورای طبیعی عبور کرده و به ذات حق واصل می‌شود. / با مباحث کلی درباره احوال وجود که مقدمه بحث توحید است مطابقت دارد. (ص ۱۲۵)
۱۶) نتیجه اعتقاد به اصالت وجود را شرح دهید. (۱/۵)
چون مفهوم وجود امری واحد است و درباره هر چیزی که به کار رود معنایی یکسان دارد، یعنی مفهوم وجود مشترک معنوی است، پس با این دیدگاه تمام زوایای جهان را حقیقتی مشترک یعنی وجود پر می‌کند. (ص ۱۳۰)
۱۷) نظریه فقر وجودی را شرح دهید. (۱/۵)
ملاصدرا معلولیت و وابستگی موجودات را ناشی از ضعف مرتبه وجودی آنها می‌دانست. اگر موجودی ضعف و نقص و فقر وجودی داشته باشد به علت نیاز دارد ولی اگر وجودی غنای ذاتی داشته باشد و صمد باشد، مثل خدا نیاز به علت ندارد. (ص ۱۳۲)
۱۸) نظر فلاسفه جدید غرب درباره منشأ اعتقاد به علیت را شرح دهید. (۱/۵)
به نظر فلاسفه جدید غرب علیت یک رابطه عقلانی و خارجی نیست بلکه ناشی از عادت ذهنی است. تکرار یک حادثه به دنبال حادثه دیگر باعث اعتقاد ما به علیت می‌شود، بنابراین علیت رابطه‌ای جعلی و قراردادی است که ذهن در اثر عادت، میان حوادث برقرار می‌کند. (ص ۱۳۹)
۱۹) از ویژگی‌های سنت فلسفی اسلامی، وسعت نظر را توضیح دهید. (۱)
فلسفه اسلامی هیچ‌گاه قومی و محلی نبوده و دیدگاهی به وسعت بشریت دارد؛ حکمای اسلامی همواره عناصر مثبت را از فرهنگ‌های دیگر گرفته و در نظام فکری خود جذب کرده‌اند و همواره امکان گفتگو میان فیلسوفان اسلامی و دیگر متفکران وجود داشته است. (ص ۱۵۴)
(جمع: ۲۰). سربلند و پیروز باشید.
«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: فلسفه ۲ (چاپ ۹۸)
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۱۰/۰۹
رشته: ادبیات و علوم انسانی – علوم و معارف اسلامی
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
ساعت شروع: ۱۰ صبح
دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۳۹۸
تعداد صفحه: ۲
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱) تعیین کنید کدام عبارت صحیح و کدام یک غلط میباشد: (۱)
اﻟﻒ) ﺣﻤﻞ «ﺣﯿﻮان ﻧﺎﻃﻖ» ﺑﺮ «اﻧﺴﺎن» ﯾﮏ ﺣﻤﻞ ﺿﺮوری اﺳﺖ و ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﯿﺎز دارد.
ب) ارﺳﻄﻮ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺪون ﻣﻮﺟﻮدی ﺟﺎودان و ﺑﺮﺗﺮ از ﻣﺎده، وﺟﻮد ﻧﻈﻢ و اﻧﺘﻈﺎم در ﺟﻬﺎن ﻣﺤﺎل اﺳﺖ.
ج) ﻓﻼسفه اﻟﻬﯽ، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﺸﺮ در ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﮐﻠﯽ را ﭘﺮﺗﻮی از ﻋﻘﻞ ﻣﺠﺮّد ﻣﯽداﻧﻨﺪ.
د) ﻫﺮاﮐﻠﯿﺘﻮس ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻟﻮﮔﻮس ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻋﻘﻞ و ﻧﻄﻖ میباشد.
الف) غلط (ص ۵)
ب) صحیح (ص ۳۴)
ج) صحیح (ص ۵۰)
د) صحیح (ص ۵۱)
۲) جاهای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید: (۲)
اﻟﻒ) همه ﻣﻮﺟﻮدات از ﻧﻈﺮ «وﺟﻮد» ﺑﺎ ﻫﻢ اﺷﺘﺮاک دارﻧﺪ و اﺧﺘﻼف آنها از ﺟﻬﺖ …………………. ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺎﻫﯿﺖ (ص ۳)
ب) دﯾﻮﯾﺪ ﻫﯿﻮم ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎً ﺗﺠﺮﺑﻪﮔﺮا اﺳﺖ، اﻣﮑﺎن ﻣﻌﺮﻓﺖ از ﻃﺮﯾﻖ ………………… و ﺑﺪون …………………. را رد می‌کند.
استدلال عقلی – تجربه (ص ۱۸)
ج) ﮐﺎﻧﺖ ﺿﺮورت وﺟﻮد ﺧﺪا را از ﻃﺮﯾﻖ …………………. اﺛﺒﺎت ﮐﺮده اﺳﺖ.
اخلاق (ص ۳۷)
د) اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪاﯾﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ …………………. و ﻣﻨﻄﻖ وﺟﻮدش را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ و در ارﺗﺒﺎط …………………. ﺑﺎ او زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﯿﻢ.
عقل – روحی یا معنوی (ص ۴۴)
هـ) ﺣﮑﻤﺎی اﯾﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ……………. ﻫﻤﺎن ﺧﺪا اﺳﺖ و با …………..ِ ﺧﻮد، ﺟﻬﺎﻧﯿﺎن را آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ.
مزدا – خرد (ص ۵۱)
۳) ﻫﺮ ﯾﮏ از ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﻋﻘﯿﺪه ﮐﺪام ﺷﺨﺼﯿﺖ درﺑﺎره ﻋﻘﻞ میباشد: (۲)
| اﻟﻒ) اﻧﺴﺎن ﺑﺮﺧﻮردار از ﻣﺮاﺗﺒﯽ از ﻋﻘﻞِ ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﮐﻠﯽ میباشد. ب) ﻋﻘﻞ، ذاﺗﯽ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و ﻫﻤﺎن نُطق میباشد. ج) ﻋﻘﻞ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻀﻌﯿﻒ اﯾﻤﺎن میباشد. د) ﻋﻘﻞ به عنوان ﻋﺎﻣﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ذﻫﻨﯽ اﺳﺖ. | ۱- ارسطو ۲- افلاطون ۳- هیوم ۴- کانت ۵- بزرگان کلیسا از قرن ۳ تا ۹ م. |
الف) ۲- افلاطون (ص ۵۲)
ب) ۱- ارسطو (ص ۵۳)
ج) ۵- بزرگان کلیسا از قرن ۳ تا ۹ م. (ص ۵۳)
د) ۴- کانت (ص ۵۴)
ﺑﻪ ﺳﺆالﻫﺎی زﯾﺮ، ﭘﺎﺳﺦ ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺪهید:
۴) دو ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﯽ را ﮐﻪ در اروﭘﺎ در ﺑﯿﻦ ﻗﺮنﻫﺎی ۱۳ تا ۱۵ میلادی، دیدگاه‌های ابن سینا را ترویج کردند، نام ببرید. (۰/۵)
آﻟﺒﺮت ﮐﺒﯿﺮ – راﺟﺮ ﺑﯿﮑﻦ (ص ۷)
۵) رابطه ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ زﯾﺮ را ﺑﺎ ﻣﺤﻤﻮل وﺟﻮد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ: (واﺟﺐ، ﻣﻤﮑﻦ، ﻣﻤﺘﻨﻊ) (۱)
اﻟﻒ) ﺷﺮﯾﮏ ﺧﺪا
ﻣﻤﺘﻨﻊ
ب) ﮐﻮه اﻟﻤﺎس
ﻣﻤﮑﻦ
ج) اﻧﺴﺎن
ﻣﻤﮑﻦ
د) ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل
د) واﺟﺐ (ص ۱۱)
۶) ﻫﺮ ﯾﮏ از اﺻﻮل زﯾﺮ ﭼﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪای در ﭘﯽ دارد؟ (۱)
اﻟﻒ) اﺻﻞ ﻋﻠﯿﺖ:
ارﺗﺒﺎط و ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﻣﻮﺟﻮدات ﺟﻬﺎن
ب) اﺻﻞ ﺳﻨﺨﯿﺖ:
ﻧﻈﺎم ﻣﻌﯿﻦ در ﺟﻬﺎن (ص ۲۵)
۷) ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻋﻘﯿﺪه ﭼﻪ ﺷﺨﺺ ﯾﺎ اﺷﺨﺎﺻﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ؟ (۱)
اﻟﻒ) ﯾﺎ ﺧﺪاﯾﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﯾﺎ نمی‌توانیم او را اﺛﺒﺎت ﮐﻨﯿﻢ. (دو ﻧﻔﺮ)
هیوم – اﮔﻮﺳﺖ ﮐﻨﺖ
ب) دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﻤﺪﺗﺎً در ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﺷﺨﺼﯽ دروﻧﯽ ﻣﺎ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ.
وﯾﻠﯿﺎم ﺟﯿﻤﺰ (ﺑﺮﮔﺴﻮن ﻫﻢ درﺳﺖ اﺳﺖ)
ج) اﯾﻤﺎن ﻫﺪﯾﻪای اﻟﻬﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﮐﺮﮐﮕﻮر (ص ۳۸)
۸) از ﻣﯿﺎن ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﯾﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻌﻨﺎدار ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﭘﺬﯾﺮش وﺟﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻄﺮح می‌شوند؛ ﯾﮏ ﻣﻮرد را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ. (۰/۵)
ﺟﻬﺎن را غایت‌مند ﺑﯿﺎﺑﺪ و آن را ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﺪ. (ﯾﺎ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻮارد پنج‌گانه‌ای ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب آﻣﺪه) (ص ۴۴)
۹) از ﻧﻈﺮ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺳﻪ راه ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از آنها وﺣﯽ میباشد، دو ﻣﻮرد دﯾﮕﺮ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ. (۱)
ﻋﻘﻞ – ﺷﻬﻮد (ص ۶۲)
۱۰) دو ﻣﺼﺪاق ﻋﻘﻞ ﻧﺰد ﻓﻼﺳﻔﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ. (۱)
۱- ﻋﻘﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﻮه اﺳﺘﺪﻻل و ﺷﻨﺎﺧﺖ ۲- ﻋﻘﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﺟﻮدی ﺑﺮﺗﺮ و ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ در ﻫﺴﺘﯽ (ص ۵۹)
۱۱) ﻣﻌﻠﻢ اول و ﻣﻌﻠﻢ ﺛﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻟﻘﺐ ﮐﺪام ﻓﻼﺳﻔﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؟ (۱)
ارسطو – فارابی (ص ۷۱)
۱۲) در ﻣﻮرد ﮐﺘﺐ اﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ ﺑﻪ دو ﺳﻮال زﯾﺮ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﯿﺪ: (۱)
اﻟﻒ) ﮐﺪام ﮐﺘﺎب او ﻣﺨﺘﺼﺮ ﮐﺘﺎب ﺷﻔﺎ میباشد؟
ﻧﺠﺎت
ب) ﮐﺪام ﮐﺘﺎﺑﺶ ﺷﺎﻣﻞ آﺧﺮﯾﻦ دیدگاه‌های او در ﺣﮑﻤﺖ میباشد؟
اﺷﺎرات و ﺗﻨﺒﯿﻬﺎت (ص ۷۵)
۱۳) سه اﺻﻞ از اﺻﻮل ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻣﻼﺻﺪرا را ﻧﺎم ببرید. (۱/۵)
اﺻﺎﻟﺖ وﺟﻮد – وﺣﺪت ﺣﻘﯿﻘﺖ وﺟﻮد – ﺗﺸﮑﯿﮏ وﺟﻮد (ص ۸۶ و ۸۷)
۱۴) مهم‌ترین ﮐﺘﺎب ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻣﻼﺻﺪرا ﮐﻪ ﺑﺎ اﻟﻬﺎم از ﻣﺮاﺣﻞ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه، ﮐﺪام اﺳﺖ؟ (۰/۵)
اﺳﻔﺎر ارﺑﻌﻪ (ص ۸۴)
۱۵) ﮐﺘﺎب اﺻﻮل ﻓﻠﺴﻔﻪ و روش رﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﭼﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ میباشد؟ (۱)
ﻧﻘﺪ ارﮐﺎن ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻟﯿﺴﻢ (ﯾﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ) – بیان یک دوره ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼﻣﯽ (ص ۸۹)
ﺑﻪ سوال‌های زﯾﺮ، ﭘﺎﺳﺦ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺪﻫﯿﺪ:
۱۶) از ﻧﻈﺮ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ می‌توان از اﺻﻞ اﻣﺘﻨﺎع اﺟﺘﻤﺎع ﻧﻘﯿﻀﯿﻦ، ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎ ﺧﻮد به خودی به وﺟﻮد نمی‌آیند؟ (۱)
زﯾﺮا این‌که ﭼﯿﺰی ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺧﻮدش وﺟﻮد ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ ﻣﺤﺎل اﺳﺖ. (ص ۵۹)
۱۷) ﻓﺎراﺑﯽ ﻋﻘﻞ ﻓﻌﺎل را ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰی ﺗﺸﺒﯿﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ و ﭼﺮا؟ (۱)
ﺑﻪ آﻓﺘﺎب ﺗﺸﺒﯿﻪ کرده، زﯾﺮا ﻋﻘﻞ ﻓﻌﺎل ﺑﺮای اﻧﺴﺎن درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻓﺘﺎب اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﻣﯽشود، ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻘﻞ ﻓﻌﺎل ﺑﺎ اﻓﺎﺿﻪ ﺧﻮد در ﻗﻮه ﻋﻘﻞ آدﻣﯽ، ﺳﺒﺐ فعالیت عقلی و ادراک حقایق می‌شود. (ص ۵۹)
۱۸) از ﻧﻈﺮ ﻓﺎراﺑﯽ دو وﺟﻪ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻓﺎﺿﻠﻪ را ﺑﺎ ﺑﺪن ﺳﺎﻟﻢ اﻧﺴﺎن ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ. (۱)
زیرا ﻫﺮ ﻋﻀﻮ آن ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽ ﺧﻮد وﻇﯿﻔﻪای دارد و آن را ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ. و همان‌طور ﮐﻪ در ﺑﺪن اﻧﺴﺎن، ﺑﺮﺧﯽ از اندام‌ها ﺑﺮ ﺑﺮﺧﯽ ﺗﻘﺪم دارﻧﺪ، ﺑﺮﺧﯽ از اﻋﻀﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﺑﺮﺧﯽ ﺗﻘﺪم دارﻧﺪ. (ص ۷۲)
۱۹) اﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ وﺟﻮد ﺷﺮّ و ﺑﺪی را در ﻃﺒﯿﻌﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده اﺳﺖ؟ (۱)
او ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ در ﯾﮏ ﻧﮕﺎه ﮐﻠﯽ ﺑﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم اﻣﻮری ﮐﻪ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﯽﻧﻈﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، در واﻗﻊ ﺑﺮای اﻋﺘﺪال ﻃﺒﯿﻌﺖ و ﮐﻤﺎل ﻧﻬﺎﯾﯽ آن و در ﯾﮏ ﻧﻈﻢ ﮐﻠﯽ ﻻزم ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. (ص ۷۶)
(جمع: ۲۰)
سربلند و پیروز باشید.
