نورالژی پس از تبخال؛ علائم، تشخیص و درمان
نورالژی پس از تبخال (Postherpetic neuralgia) یک بیماری دردناک است که بر اعصاب و پوست شما تأثیر میگذارد. این یک عارضه هرپس زوستر (herpes zoster) است که معمولاً زونا (shingles) نامیده میشود.
زونا یک بثورات پوستی دردناک و تاولدار (painful, blistering skin rash) است که در اثر فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر (varicella-zoster virus) ایجاد میشود.
افراد معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی به عنوان آبله مرغان (chickenpox) به این ویروس مبتلا می شوند. این ویروس می تواند پس از دوران کودکی در سلول های عصبی بدن نهفته باقی بماند و چندین دهه بعد دوباره فعال شود.
هنگامی که درد ناشی از زونا پس از برطرف شدن بثورات و تاول ها از بین نرود، به این عارضه، نورالژی پس از هرپسی گفته می شود.
نورالژی پس از هرپس شایع ترین عارضه زونا است. زمانی اتفاق می افتد که شیوع زونا به اعصاب آسیب می رساند.
اعصاب آسیب دیده نمی توانند پیام هایی را از پوست به مغز ارسال کنند و پیام ها گیج می شوند. این منجر به درد مزمن و شدید می شود که می تواند ماه ها طول بکشد.
بر اساس یک بررسی در سال ۲۰۱۷، حدود ۲۰ درصد از افرادی که به زونا مبتلا می شوند، به نورالژی پس از تبخال نیز مبتلا می شوند. علاوه بر این، این وضعیت بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال رخ می دهد.
علائم نورالژی پس از تبخال چیست؟
زونا معمولاً باعث ایجاد بثورات دردناک و تاولی می شود. نورالژی پس از تبخال عارضه ای است که فقط در افرادی که قبلاً زونا داشته اند رخ می دهد.
علائم و نشانه های رایج نورالژی پس از تبخال عبارتند از:
- درد شدیدی که بیش از ۱ تا ۳ ماه در همان جایی که زونا رخ داده است، حتی پس از از بین رفتن بثورات ادامه می یابد.
- احساس سوزش روی پوست، حتی از کوچکترین فشار
- حساسیت به لمس یا تغییرات دما
عوامل خطر برای نورالژی پس از هرپس چیست؟
سن یک عامل خطر اصلی برای ابتلا به زونا و نورالژی پس از تبخال است. خطر در ۵۰ سالگی شروع به افزایش می کند و هر چه سن شما بالاتر می رود به طور تصاعدی افزایش می یابد.
افرادی که درد حاد و بثورات شدید در حین زونا دارند نیز در معرض خطر بیشتری برای ایجاد نورالژی پس از هرپس هستند.
افرادی که به دلیل شرایطی مانند HIV یا لنفوم هوچکین، ایمنی پایینتری دارند، خطر ابتلا به زونا را افزایش میدهند. خطر ابتلا به زونا در این گروه ۲۰ تا ۱۰۰ بیشتر است.
نورالژی پس از تبخال چگونه تشخیص داده و درمان می شود؟
در بیشتر مواقع، پزشک شما قادر است بر اساس مدت زمانی که شما درد پس از زونا را تجربه کرده اید، نورالژی پس از تبخال را تشخیص دهد. آزمایشات برای تأیید تشخیص غیر ضروری هستند.
هدف درمان نورالژی پس از تبخال، مدیریت و کاهش درد تا زمانی است که این بیماری از بین برود. درمان درد ممکن است شامل درمان های زیر باشد.
داروهای ضد درد
مسکن ها به عنوان مسکن نیز شناخته می شوند. آنها بدون نسخه (OTC) یا با نسخه در دسترس هستند.
مسکن های رایج برای نورالژی پس از تبخال عبارتند از:
- کرم کپسایسین، یک مسکن است که از فلفل چیلی تند استخراج می شود
- چسب های لیدوکائین، یک داروی بی حس کننده
- داروهای OTC، مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل)
- داروهای تجویزی قوی تر، مانند کدئین، هیدروکودون، یا اکسی کدون
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
پزشکان اغلب داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای را برای درمان افسردگی تجویز می کنند، اما این داروها در درمان درد ناشی از نورالژی پس از تبخال نیز موثر هستند.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای می توانند عوارض جانبی مانند خشکی دهان و تاری دید داشته باشند. آنها به سرعت سایر انواع مسکن ها عمل نمی کنند.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای رایج برای درمان نورالژی پس از تبخال عبارتند از:
- آمی تریپتیلین (Elavil)
- دزیپرامین (نورپرامین)
- ایمی پرامین (توفرانیل)
- نورتریپتیلین (Pamelor)
داروهای ضد تشنج
داروهای ضد تشنج معمولاً برای درمان تشنج تجویز می شوند، اما پزشکان می توانند آنها را برای درمان درد عصبی پس از تبخال نیز تجویز کنند. داروهای ضد تشنج رایج عبارتند از:
- کاربامازپین (تگرتول)
- پره گابالین (Lyrica)
- گاباپنتین (نورونتین)
- فنی توئین (دیلانتین)
چگونه می توان از نورالژی پس از تبخال جلوگیری کرد؟
دو دوز واکسن هرپس زوستر به نام شینگریکس (۱) خطر ابتلا به زونا را بیش از ۹۰ درصد کاهش دهد. این واکسن همچنین از نورالژی پس از تبخال محافظت می کند.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) به افراد سالم ۵۰ ساله و بالاتر توصیه می کند واکسن شینگریکس را دریافت کنند.
چشم انداز
نورالژی پس از هرپس قابل درمان و پیشگیری است. اکثر موارد در عرض ۱ تا ۲ ماه ناپدید می شوند. در موارد نادر، ممکن است بیش از یک سال طول بکشد.
اگر بیش از ۵۰ سال دارید، عاقلانه است که علیه زونا و نورالژی پس از تبخال واکسینه شوید.
اگر دچار نورالژی پس از تبخال شوید، گزینه های درمانی زیادی برای مدیریت درد دارید. با پزشک خود صحبت کنید تا بهترین درمان را برای شما بیابد.
منابع
- Mayo Clinic Staff. (2020). Postherpetic neuralgia.
mayoclinic.org/diseases-conditions/postherpetic-neuralgia/symptoms-causes/syc-20376588 - Saguil A, et al. (2017). Herpes zoster and postherpetic neuralgia: Prevention and management.
aafp.org/afp/2017/1115/p656.html - Shingles vaccination. (2018).
cdc.gov/vaccines/vpd/shingles/public/shingrix/index.html