تفاوت‌های پاندمی و اپیدمی چیست؛ کرونا بیماری پاندمی

شیوع فعلی کرونا در سراسر جهان بسیاری از افراد را نگران پخش شدن این بیماری جدید کرده است. در این بین یک سوال اساسی و مهم وجود دارد: همه گیری دقیقاً چیست؟

انتشار ویروس کرونا ویروس جدید SARS-CoV-2، به دلیل ظهور ناگهانی و گسترش آن در سراسر جهان، در ۱۱ مارس ۲۰۲۰ توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) رسماً به عنوان یک بیماری همه گیر تعریف شد.

در این مقاله به بررسی اینکه چه چیز یک همه گیری جهانی را تعریف می کند، چگونگی آمادگی برای همه گیری جهانی و اینکه چه تعداد همه گیری در تاریخ معاصر ما را متأثر ساخته است.

همه‌گیری جهانی چیست؟

مطابق WHO، همه‌گیری جهانی به عنوان “شیوع یک بیماری جدید در سراسر جهان” تعریف می شود. هنگامی که یک بیماری جدید برای اولین بار ظاهر می شود ، بیشتر ما فاقد مصونیت طبیعی برای مقابله با آن هستیم. این می تواند باعث شیوع ناگهانی و گاهی اوقات سریع بیماری در بین افراد، در جوامع و سراسر جهان شود. بدون مصونیت طبیعی برای مقابله با بیماری، بسیاری از افراد می توانند با گسترش آن بیمار شوند.

WHO مسئولیت دارد بر اساس نحوه قرارگیری شیوع بیماری در ۶ مرحله زیر ظهور یک بیماری همه‌گیر جدید را اعلام کند:

• مرحله ۱. این اثبات نشده است که ویروس های در گردش در بین جمعیت حیوانات به انسان منتقل می شوند. آنها تهدید در نظر گرفته نشده و خطر ابتلا به همه گیری بسیار کم است.
• مرحله ۲. نشان داده شده است که ویروس حیوانی جدیدی که در میان جمعیت حیوانات در گردش است به انسان منتقل می شود. این ویروس جدید تهدید محسوب شده و احتمال بالقوه یک بیماری همه گیر را نشان می دهد.
• مرحله ۳: ویروس حیوانی از طریق انتقال حیوان به انسان در یک گروه کوچک از انسانها باعث بیماری شده است. با این حال انتقال از انسان به انسان کمتر از آن است که باعث شیوع در سطح جامعه شود. این بدان معناست که ویروس انسان را در معرض خطر قرار می دهد اما بعید است باعث ایجاد بیماری همه گیر شود.
• مرحله ۴: انتقال ویروس جدید از انسان به انسان در تعداد قابل توجهی به شیوع در سطح جامعه منجر شده است. این نوع انتقال در بین انسان ها نشان دهنده خطر بالای بروز همه گیری است.
• مرحله ۵: انتقال ویروس جدید در حداقل دو کشور در منطقه WHO وجود داشته است. حتی اگر در حال حاضر تنها دو کشور تحت تأثیر ویروس جدید قرار گرفته باشند، همه گیری جهانی اجتناب ناپذیر است.
• مرحله ۶. انتقال ویروس جدید حداقل در یک کشور دیگر در منطقه WHO صورت گرفته است. این مرحله فاز همه گیر شناخته می شود و خبر از این می دهد که در حال حاضر یک همه گیری جهانی در حال وقوع است.

همانطور که در بالا مشاهده می کنید، بیماری های همه گیر لزوماً نه با سرعت رشدشان بلکه با شیوع بیماری تعریف نمی شوند. با این حال درک میزان رشد یک بیماری همه گیر همچنان می تواند به مقامات بهداشتی کمک کند تا خود را برای شیوع آماده کنند.

شیوع بسیاری از بیماری ها از الگوی رشد یا گسترشی پیروی می کند که به عنوان رشد نمایی توصیف می شود. این بدان معنی است که آنها با سرعت زیادی در یک بازه زمانی خاص – روزها، هفته ها یا ماه ها گسترش می یابند.

به رانندگی با اتومبیل و فشار دادن روی پدال گاز فکر کنید. اینکه هرچه بیشتر بروید، سریعتر حرکت کنید – این رشد نمایی است. به نظر می رسد بسیاری از شیوع های اولیه بیماری، مانند همه گیری آنفلوانزا در سال ۱۹۱۸، از این الگوی رشد پیروی می کنند.

برخی از بیماری ها نیز به صورت زیر نمایی گسترش می یابند که سرعت آن کندتر است. این مانند ماشینی است که هنگام رفتن به جلو، سرعت خود را حفظ می کند – در مسافتی که طی می کند سرعت آن افزایش نمی یابد.

مثلاً یک مطالعه تحقیقاتی نشان داد که اپیدمی ابولا در سال ۲۰۱۴ در برخی کشورها روند بیماری بسیار کندتری را در سطح محلی دنبال می کرد، د حالی که در بعضی دیگر سریعتر یا نمایی گسترش یافت.

وقتی مقامات بهداشت عمومی بدانند که بیماری با چه سرعتی در حال شیوع است، این می تواند به آنها کمک کند تا تصمیم بگیرند برای کاهش سرعت انتشار بیماری باید با چه سرعتی حرکت کنیم.

فرق بین اپیدمی و پاندمی چیست؟

همه گیری و اپیدمی اصطلاحات مرتبطی هستند که برای تعریف شیوع بیماری مورد استفاده قرار می گیرند:

• اپیدمی شیوع بیماری در یک جامعه یا منطقه در مدت زمان مشخص است. اپیدمی ها می توانند بر اساس موقعیت بیماری، میزان مواجهه جمعیت با آن و موارد دیگر متفاوت باشند.
• پاندمی نوعی اپیدمی است که حداقل در سه کشور منطقه WHO گسترش یافته است.

چگونه برای همه‌گیری آماده می‌شوید؟

همه گیری می تواند برای بسیاری از افراد در سراسر جهان یک زمان نامشخص و متغیر باشد. با این حال نکات پیشگیری از همه گیری می تواند به شما کمک کند تا برای گسترش بیماری در سراسر جهان آماده شوید:

به گزارش های خبری خبرگزاری های بهداشتی توجه کنید

خبرهای به روز WHO و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) می توانند اطلاعاتی در مورد انتشار بیماری از جمله نحوه محافظت از خود و خانواده در هنگام شیوع بیماری فراهم کنند. اخبار محلی همچنین می توانند شما را در جریان قوانین جدیدی قرار دهند که در طی همه گیری در حال اجرا هستند.

مایحتاج غذایی و ملزومات مورد نیاز برای دو هفته خود را در خانه ذخیره نمایید.

تعطیلی و قرنطینه ممکن است در طی همه گیری اعمال شود تا شیوع بیماری را کند یا متوقف سازد. در صورت امکان، آشپزخانه خود را پر از مواد غذایی کافی و ملزومات مورد نیاز برای دوره ۲ هفته ای نگه دارید. به یاد داشته باشید بیش از آنچه می توانید در طول ۲ هفته استفاده کنید، نیازی به ذخیره و احتکار ندارید.

داروهای خود را زودتر از اینکه تمام شوند بگیرید.

پرکردن جای داروهای تمام شه در خانه می تواند در مواقعی که داروخانه ها و بیمارستان ها بیش از حد تحت فشارند می تواند کمک کننده باشد. نگهداری داروهای بدون نسخه نیز می تواند در تسکین هرگونه علائمی که ممکن است به هنگام گرفتن بیماری و نیاز به قرنطینه شدن داشته باشید، کمک کند.

در صورت بیماری یک برنامه عملیاتی تنظیم کنید.

حتی اگر از تمام پروتکل های توصیه شده در طی بیماری همه گیر پیروی کنید، باز هم ممکن است بیمار شوید. با خانواده و دوستان در مورد اینکه در صورت بیماری چه اتفاقی می افتد صحبت کنید، از جمله اینکه چه کسی از شما مراقبت خواهد کرد و در صورت نیاز به بستری شدن در بیمارستان، چه اتفاقی خواهد افتاد.

همه‌گیری‌های قرن اخیر

ما از سال ۱۹۱۸ هفت اپیدمی قابل توجه مانند کرونا را تجربه کرده ایم. برخی از این اپیدمی ها به عنوان پاندمی طبقه بندی شده اند و همه آنها به طریقی تأثیر جدی بر جمعیت انسان داشته اند.

همه‌گیری آنفولانزا در سال ۱۹۱۸ (ویروس H1N1: 1918- 1920)

پاندمی آنفلوانزا در سال ۱۹۱۸ جان ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون نفر را در سراسر جهان گرفت. این پاندمی که به اصطلاح “آنفولانزای اسپانیایی” نامیده می شود توسط ویروس H1N1 ایجاد شده و از پرندگان به انسان منتقل شد. افراد در سنین ۵ و کمتر، ۲۰ تا ۴۰ و ۶۵ سال و بالاتر همه مرگ و میر بالایی را تجربه کردند.

تصور می شود که ازدحام بیش از حد افراد در مناطق درمانی، اقدامات بهداشتی ضعیف و کمبودهای غذایی در بالا بودن میزان مرگ و میر نقش داشته باشند.

همه گیری آنفولانزا در سال ۱۹۵۷ (ویروس H2N2: 1957- 1958)

“آنفولانزای آسیایی” توسط ویروس H2N2 ایجاد شد که از پرندگان به انسان نیز منتقل شد. این سویه آنفلوانزا در درجه اول افراد بین ۵ تا ۳۹ سال را تحت تأثیر قرار داد که بیشتر موارد در کودکان و نوجوانان رخ داد.

همه گیری آنفولانزا در سال ۱۹۶۸ (ویروس H3N2: 1969- 1968)

در سال ۱۹۶۸، ویروس H3N2 که گاهی اوقات “آنفلوآنزای هنگ کنگی” هم نامیده می شود، یکی دیگر از بیماری های همه گیر آنفلوانزا بود که گسترش یافت و جان حدود ۱ میلیون نفر در سراسر جهان را گرفت.

این آنفلوانزا توسط ویروس H3N2 ایجاد شده است که نوع جهش یافته ای از ویروس H2N2 سال ۱۹۵۷ است. برخلاف همه گیری های قبلی آنفلوانزا، این همه گیری در درجه اول افراد مسن را تحت تأثیر قرار داد که بالاترین میزان مرگ و میر را داشتند.

همه گیری SARS-CoV: 2002- 2003

شیوع SARS کروناویروس در سال ۲۰۰۲ یک اپیدمی ذات الریه ویروسی بود که جان بیش از ۷۷۰ نفر را در سراسر جهان گرفت.

شیوع SARS توسط ویروس کرونای جدید با منبع انتقال ناشناخته ایجاد شد. بیشتر عفونت ها در طی شیوع این بیماری در چین آغاز شد اما سرانجام به هنگ کنگ و سایر کشورهای جهان گسترش یافت.

آنفولانزای خوکی ویروس H1N1pdm09: 2009

شیوع آنفولانزای خوکی ۲۰۰۹ همه گیری آنفلوانزای بعدی بود که باعث مرگ حدود ۱۵۱،۷۰۰ تا ۵۷۵،۴۰۰ نفر در سراسر جهان شد.

آنفلوانزای خوکی توسط نوع دیگری از ویروس H1N1 ایجاد شد که از خوک ها نشأت گرفته و در نهایت از طریق تماس انسان با انسان گسترش یافت.

کشف شد که بخشی از افراد ۶۰ ساله و بالاتر قبلاً آنتی بادی علیه این ویروس که حاصل از شیوع قبلی آنفولانزا بود را داشتند. این منجر به درصد بالاتری از عفونت در کودکان و بزرگسالان شد.

همه گیری MERS-CoV: 2012- 2013

کروناویروس MERS باعث بیماری شد که با عارضه شدید تنفسی مشخص می شود و نرخ مرگ و میر ۳۴ درصدی داشته و جان ۸۵۸ نفر را مخصوصاً در شبه جزیره عربستان گرفت. شیوع MERS توسط ویروس کرونایی ایجاد شد که از یک منبع حیوانی ناشناخته به انسان منتقل شد. شیوع این بیماری از عربستان سعودی بوده و عمدتا مشمول شبه جزیره عربستان شد.

شیوع MERS نرخ مرگ و میر بسیار بالاتری به نسبت شیوع کروناویوس قبلی داشت.

ابولا: ۲۰۱۴- ۲۰۱۶

شیوع ابولا در سال ۲۰۱۴ یک اپیدمی تب خونریزی دهنده بود که جان ۱۱۳۰۰ نفر را مخصوصاً در آفریقای غربی گرفت.

این بیماری توسط ویروس ابولا ایجاد شد که تصور می شود در ابتدا از خفاش ها به انسان منتقل شده باشد. گرچه این شیوع از غرب آفریقا آغاز شد، اما در کل به هشت کشور گسترش یافت.

همه گیری کرونا SARS-CoV-2: 2019- تا کنون

شیوع کرونا  در سال ۲۰۱۹ یک بیماری همه گیر ویروسی است که در حال حاضر ادامه دارد. این یک بیماری جدید است که توسط ویروس کرونا شناخته نشده ای به نام SARS-CoV-2 ایجاد شده است. میزان عفونت، میزان مرگ و میر و سایر آمارها هنوز در حال رشد هستند.

آماده شدن برای همه گیری یک تلاش جمعی است که همه ما می توانیم در آن شرکت کنیم تا از تأثیر بیماری بر جوامع خود و سراسر جهان بکاهیم.

سخن آخر

با ظهور یک بیماری جدید، احتمال همه گیری (پاندمی) وجود دارد که شیوع بیماری در سراسر جهان است. در تاریخ اخیر چندین اپیدمی و پاندمی وجود داشته است، از جمله همه گیری آنفلوانزا در سال ۱۹۱۸، شیوع SARS-CoV  در سال ۲۰۰۳ و اخیرترین آنها، همه گیری کرونا.