کتاب الکترونیکی «جامـــــــع‌ترین و آخــــــــرین پرسش‌های آزمون‌های نهایی زیست‌شناسی دوازدهم»
انتشارات: موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
تعداد صفحه: ۱۱۵
این کتاب شامل
- بررسی تمامی‌امتحان‌های نهایی (از دی‌ماه ۱۳۹۷ تا دی‌ماه ۱۴۰۱) داخل کشور
- پاسخ تشریحی پرسش‌ها؛
- پاسخ کامل فعالیت‌های کتاب؛
- مطابق با جدیدترین تغییرات کتاب درسی
- تفکیک موضوعی پرسش‌ها براساس سرفصل‌های کتاب درسی
فصل جریان اطلاعات در یاخته
شامل گفتارهای:
گفتار ۱: رونویسی
گفتار ۲: به سوی پروتئین
گفتار ۳: تنظیم بیان ژن
بارم‌بندی مربوط به این فصل:
نیمسال اول: ۵ نمره
نیمسال دوم و شهریور: ۲/۵ نمره
فصل جریان اطلاعات در یاخته گفتار تنظیم بیان ژن
سوال‌های تشریحی با فونت و نگارش عالی و براساس کتاب‌های جدید به زودی منتشر خواهد شد.
۱. همه یاخته‌های بدن از کدام نوع تقسیم یاخته تخم ایجاد می‌شود؟
تقسیم رشتمان (میتوز) یاخته تخم
۲. چرا یاخته‌های حاصل از تقسیم یاخته تخم از نظر فام‌تنی و ژن‌ها یکسان اند؟
به دلیل تقسیم رشتمان
۳. چرا با وجود یاخته‌های ماهیچه ای و عصبی بدن یک فرد، ژن‌های یکسانی دارند ولی دارای عملکرد و شکل متفاوتی هستند؟
به دلیل تنظیم بیان ژن‌ها (در هر یاخته تنها تعدادی از ژن‌ها فعال و سایر ژن‌ها غیر فعال هستند).
۴. چگونه ممکن است یاخته‌هایی با ژن‌های یکسان دارای عملکرد و شکل متفاوت باشند؟
به دلیل تنظیم بیان ژن‌ها (در هر یاخته تنها تعدادی از ژن‌ها فعال و سایر ژن‌ها غیر فعال هستند).
۵. یک ژن روشن شده است به چه معناست؟
هر گاه اطلاعات ژنی در یک یاخته مورد استفاده قرار بگیرد می‌گوییم آن ژن بیان شده است وبه اصطلاح روشن است.
۶. ژن بیان نشده است یعنی چه؟
ژنی که مورد استفاده قرار نگیرد خاموش است و به اصطلاح بیان نشده است.
۷. به فرایند‌هایی که تعیین می‌کنند در چه هنگام، به چه مقدار و کدام ژن‌ها بیان شوند و یا بیان نشوند چه می‌گویند؟
تنظیم بیان ژن.
۸. چه عامل موجب می‌شود تا جاندار به تغییرات پاسخ دهد؟
تنظیم بیان ژن موجب می‌شود تا جاندار به تغییرات پاسخ دهد.
۹. مقدار، بازه و زمان استفاده از ژن در یک یاخته به چه عاملی بستگی دارد؟
بسته به نیاز یاخته
۱۰. در گیاه چه عاملی می‌تواند باعث فعال شدن ژن سازنده آنزیمی‌شود که در فتوسنتز مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
نور
۱۱. در نبود چه عامل، ژن سازنده آنزیمی‌که در فتوسنتز مورد استفاده قرار می‌گیرد بیان نمی‌شود؟
در صورت نبود نور.
۱۲. چه عاملی می‌تواند موجب ایجاد یاخته‌های مختلفی از یک یاخته با استفاده از تقسیم رشتمان شود؟
تنظیم بیان ژن متفاوت
۱۳. چه عاملی موجب می‌شود از یاخته‌های بنیادی مغز استخوان یاخته‌های متفاوت ایجاد شود؟
تنظیم بیان ژن متفاوت
۱۴. محصول ژن چیست؟
محصول ژن رنا و پروتئین است.
۱۵. تنظیم بیان ژن در پرو کاریوت‌ها در کدام مراحل انجام می‌شود؟
می‌تواند در هر یک از مراحل ساخت رنا و پروتئین تاثیر بگذارند ولی به طور معمول تنظیم بیان ژن در مرحله رونویسی انجام می‌شود. در مواردی هم ممکن است یاخته با تغییر در پایداری (طول عمر) رنا یا پروتئین، فعالیت آن را تنظیم کند.
۱۶. فرایند رونویسی چگونه در پروکاریوت‌ها تنظیم می‌شود؟
عواملی به پیوستن رنا بسپاراز به توالی راه انداز کمک و یا از این کار جلو گیری می‌کنند در نتیجه رونویسی ژن تسهیل یا ممانعت می شود.
۱۷. چه عاملی موجب تسهیل یا ممانعت از رو نویسی ژن پروکاریوتی می‌شود؟
عواملی به پیوستن رنا بسپاراز به توالی راه انداز کمک و یا از این کار جلو گیری می‌کنند در نتیجه رونویسی ژن تسهیل یا ممانعت می شود.
۱۸. در تنظیم بیان ژن پروکاریوت‌ها چه عاملی از رو نویسی جلو گیری می‌کند؟
با اتصال پروتئین‌های خاصی به بخشی از دنا که سر راه رنا بسپاراز است از انجام رونویسی جلو گیری می‌کنند.
۱۹. قند مصرفی ترجیهی باکتری اشرشیا کلای چیست؟
گلوکز
۲۰. اشرشیا کلای جز کدام گروه از جانداران است؟
باکتری‌ها
۲۱. گلوکز در محیط باکتری وجود ندارد اگر کدام قند در اختیار باکتری قرار بگیرد، باکتری می‌تواند از این قند استفاده کند؟
لاکتوز
۲۲. وجود، نبود و یا کاهش لاکتوز در محیط باکتری اشرشیاکلای چه تاثیری بر آن دارد؟
وقتی لاکتوز در محیط وجود دارد باکتری باید آنزیم‌های تجزیه کننده آن را بسازد و در نبود یا کاهش لاکتوز نیز ساخت آنزیم‌های تجزیه کننده آن متوقف یا کاهش پیدا کند.
۲۳. باکتری اشرشیاکلای چگونه می‌تواند حضور لاکتوز را در محیط تشخیص دهد و آنزیم‌های تجزیه کننده آن را بسازد؟
لاکتوز موجود در محیط به باکتری وارد می‌شود و با اتصال به مهارکننده، شکل آن را تغییر می‌دهد. تغییر شکل مهارکننده، آن را از اپراتور جدا می‌کند و نیز مانع از اتصال آن به اپراتور می‌شود. با برداشته شدن مانع سر راه، رنابسپاراز می‌تواند رونویسی ژن‌ها را انجام دهد.
۲۴. ژن‌هایی که آنزیم‌های تجزیه کننده لاکتوز را می‌سازند چگونه روشن و یا خاموش می‌شوند؟
با تنظیم بیان ژنی منفی
در نبود لاکتوز: ژن خاموش: نوعی پروتئین به نام مهارکننده به توالی خاصی از دنا به نام اپراتور متصل می‌شود و جلوی حرکت رنابسپاراز را می‌گیرد.
در حضور لاکتوز: ژن روشن: لاکتوز با اتصال به مهارکننده، شکل آن را تغییر می‌دهد. تغییر شکل مهارکننده، آن را از اپراتور جدا می‌کند و نیز مانع از اتصال آن به اپراتور می‌شود. با برداشته شدن مانع سر راه، رنابسپاراز می‌تواند رونویسی ژن‌ها را انجام دهد.
۲۵. در پیش هسته ای‌ها بیان ژن به چند صورت تنظیم می‌شود؟
منفی و مثبت
۲۶. رونویسی با چسبیدن رنابسپاراز به کدام توالی شروع می‌شود؟
راه انداز
۲۷. رونویسی با چسبیدن کدام آنزیم به راه انداز شروع می‌شود؟
رنابسپاراز
۲۸. در چه صورت با وجود چسبیدن رنابسپاراز به راه انداز ، رونویسی انجام نمی‌شود؟ در کدام نوع تنظیم رونویسی است؟
اگر مانعی بر سر راه رنابسپاراز وجود داشته باشد، رونویسی انجام نمی‌شود. تنظیم منفی
۲۹. روشن و خاموش شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده کدام قند از نوع تنظیم منفی است؟
لاکتوز
۳۰. روشن و خاموش شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده لاکتوز از چه نوع است؟
تنظیم منفی
۳۱. توالی اپراتور در کدام نوع تنظیم بیان ژن نقش دارد؟
تنظیم منفی پروکاریوت‌ها
۳۲. کدام پروتئین به توالی اپراتور متصل می‌شود؟ نتیجه این اتصال در تنظیم بیان ژن چیست؟
مهار کننده – خاموش کردن ژن‌های تجزیه کننده لاکتوز
۳۳. واحد ساختاری مهار کننده چیست؟
آمینواسید
۳۴. در تنظیم بیان ژن از نوع منفی در چه صورت جلوی حرکت رنابسپاراز گرفته می‌شود؟
اتصال مهار کننده به اپراتور
۳۵. لاکتوز موجود در محیط چگونه باعث روشن شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده خود می‌شود؟
با اتصال به مهارکننده، شکل آن را تغییر می‌دهد. تغییر شکل مهارکننده، آن را از اپراتور جدا می‌کند و نیز مانع از اتصال آن به اپراتور می‌شود. با برداشته شدن مانع سر راه، رنابسپاراز می‌تواند رونویسی ژن‌ها را انجام دهد
۳۶. لاکتوز با اتصال به کدام پروتئین موجب روشن شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده خود می‌شود؟
مهار کننده
۳۷. نتیجه اتصال لاکتوز به مهار کننده در تنظیم بیان ژن‌ها چیست؟
روشن شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده لاکتوز
۳۸. در کدام نوع تنظیم بیان ژن، پروتئین‌های خاصی به رنابسپاراز کمک می‌کنند تا بتواند به راه انداز متصل شود و رونویسی را شروع کند؟
تنظیم بیان ژن مثبت
۳۹. در تنظیم بیان ژن مثبت رنابسپاراز چگونه به راه انداز متصل می‌شود؟
به کمک پروتئین‌های خاصی به نام فعال کننده
۴۰. روشن و خاموش شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده کدام قند از نوع تنظیم مثبت است؟
مالتوز
۴۱. روشن و خاموش شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده مالتوز از چه نوع است؟
تنظیم مثبت
۴۲. توالی جایگاه اتصال فعال کننده در کدام نوع تنظیم بیان ژن نقش دارد؟
تنظیم مثبت پروکاریوت‌ها
۴۳. واحد ساختاری فعال کننده چیست؟
آمینواسید
۴۴. در تنظیم بیان ژن از نوع مثبت در چه صورت رونویسی شروع می‌شود؟
در صورتی که پروتئین‌های خاصی به نام فعال کننده به رنابسپاراز کمک کنندتا بتواند به راه انداز متصل شود.
۴۵. مالتوز موجود در محیط چگونه باعث روشن شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده خود می‌شود؟
با اتصال مالتوز به فعال کننده باعث پیوستن آن به جایگاه اتصال شده و پس از اتصال به رنابسپاراز کمک می‌کند تا به راه انداز متصل شود و رونویسی شروع شود.
۴۶. مالتوز با اتصال به کدام پروتئین موجب روشن شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده خود می‌شود؟
فعال کننده
۴۷. نتیجه اتصال مالتوز به فعال کننده در تنظیم بیان ژن‌ها چیست؟
روشن شدن ژن‌های سازنده آنزیم‌های تجزیه کننده مالتوز
۴۸. در کدام نوع تنظیم بیان ژن، پروتئین‌های خاصی به رنابسپاراز کمک می‌کنند تا بتواند به راه انداز متصل شود و رونویسی را شروع کند؟
تنظیم بیان ژن مثبت
۴۹. در کدام جانداران تنظیم بیان ژن در مراحل بیشتری انجام می‌شود و پیچیده تر است؟
در یوکاریوت‌ها پیچیده تر از پروکاریوت‌ها است و می‌تواند در مراحل بیشتری انجام شود.
۵۰. در یاخته‌های یوکاریوت‌ها به ترتیب بیشتر ژن‌ها و برخی از ژن‌ها در کجا قرار دارند؟
در یاخته‌های یوکاریوت‌ها بیشتر ژن‌ها در هسته و برخی در راکیزه و دیسه‌ها قرار دارند.
۵۱. چرا تنظیم بیان ژن‌ها در یوکاریوت‌ها پیچیده تر از پروکاریوت‌ها است؟
یاخته‌های یوکاریوت‌ها، به وسیله غشاها به بخش‌های مختلفی تقسیم شده اند. بنابراین اگر یاخته بخواهد نسبت به یک ماده واکنش نشان دهد باید این عوامل به طریقی از غشاها عبور کنند و ژن‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. در یاخته‌های یوکاریوت‌ها بیشتر ژن‌ها در هسته و برخی در راکیزه و دیسه‌ها قرار دارند. در هر یک از این محل‌ها، یاخته می‌تواند بر بیان ژن نظارت داشته باشد.
۵۲. در یوکاریوت‌ها، رنا بسپاراز برای شناسایی راه انداز به کدام پروتئین‌ها نیازمند است؟
عوامل رونویسی.
۵۳. عوامل رونویسی در تنظیم بیان ژن کدام جانداران موثر است و نقش آنها چیست؟
در یوکاریوت‌ها رنا بسپاراز نمی‌تواند به تنهایی راه انداز را شناسایی کند و برای پیوستن به آن نیازمند پروتئین‌هایی به نام عوامل رونویسی هستند.
۵۴. توالی افزاینده مربوط به توالی دنای کدام جانداران است و نقش آن چیست؟
یوکاریوت‌ها، سرعت و مقدار رونویسی را افزایش می‌دهند.
۵۵. کدام بخش‌های دنا در یوکاریوت‌ها سرعت رونویسی را افزایش می‌دهند؟
توالی افزاینده
۵۶. واحد ساختاری عوامل رونویسی چیست؟
آمینواسید
۵۷. عوامل رونویسی چگونه مقدار رونویسی ژن را تغییر می‌دهند؟
گروهی از عوامل رونویسی با اتصال به نواحی خاصی از راه انداز، رنابسپاراز را به محل راه انداز هدایت می‌کند، چون تمایل پیوستن این پروتئین‌ها به راه انداز در اثر عواملی تغییر می‌کنند، مقدار رونویسی ژن آن هم تغییر می‌دهند.
۵۸. در کدام جانداران رنابسپاراز به تنهایی نمی‌تواند به راه انداز متصل شود و برای اتصال رنابسپاراز به راه انداز، نیازمند پروتئین هستند؟ نام آن پروتئین‌ها چیست؟
در تنظیم رونویسی مثبت پروکاریوت‌ها: فعال کننده
یوکاریوت‌ها: عوامل رونویسی
۵۹. عوامل رونویسی توانایی اتصال به کدام قسمت‌ها را دارد؟
نواحی خاصی از راه انداز، توالی افزاینده و رنابسپاراز
۶۰. عوامل رونویسی و توالی افزاینده به ترتیب در کدام مرحله تنظیم بیان ژن یوکاریوت‌ها نقش دارند؟
هنگام رونویسی _ هنگام رونویسی
۶۱. در هو هسته ای‌ها کدام موارد نشانگر تنظیم بیان ژن در مراحل غیررو نویسی است؟
اتصال بعضی رناهای کوچک به رنا پیک (بعد از رونویسی)، تغییر در میزان فشردگی فام تن (در سطح فام تنی پیش از رونویسی)، طول عمر رنا پیک (پس از رو نویسی)
۶۲. کدام رناها می‌توانند از کار رناتن (ریبوزوم) جلو گیری کنند؟ چگونه؟
اتصال بعضی رناهای کوچک مکمل به رنای پیک مثالی از تنظیم بیان ژن پس از رو نویسی است که با اتصال این رناها از کار رناتن جلوگیری می‌شود. در نتیجه عمل ترجمه متوقف و رنای ساخته شده پس از مدتی تجزیه می‌شود.
۶۳. اتصال بعضی از رناهای کوچک مکمل به رنای پیک نمونه ای از تنظیم بیان ژن در کدام مرحله می‌باشد؟ در کدام جانداران موثر است؟
پس از رونویسی و در یوکاریوت‌ها
۶۴. کدام عامل می‌تواند عمل ترجمه را از رناهای پیک را متوقف سازد؟
اتصال بعصی از رناهای کوچک مکمل به رنای پیک.
۶۵. مثالی از تنظیم بیان ژن پیش از رونویسی کدام است؟
تغییر میزان فشردگی فام تن.
۶۶. تنظیم بیان ژن در سطح فام تن چگونه صورت می‌گیرد؟
تغییر میزان فشردگی فام تن.
۶۷. تنظیم بیان ژن در سطح فام تن چگونه صورت می‌گیرد؟
یاخته‌ها می‌توانند با تعییر در میزان فشردگی فام تن در بخش‌های خاصی دسترسی رنابسپاراز را به ژن مورد نظر تنظیم کند.
» فایل word
» فایل pdf
مجموعه پرسش‌های تشریحی زیست
مجموعه پرسش‌های نهایی زیست
در ادامه خود را بیازمایید:
در ادامه بخوانید:
کتاب زیست‌شناسی دوازدهم
فصل ۱- مولکول‌های اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئین‌ها
فصل ۲- جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
فصل ۳- انتقال اطلاعات در نسل‌ها
مفاهیم پایه
انواع صفات
فصل ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیت‌ها
تغییر در گونه‌ها
فصل ۵- از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
فصل ۶- از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنش‌های فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
فصل ۷- فناوری‌های نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فصل ۸- رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
ارتباط و زندگی گروهی
بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم
بارم بندی زیست‌شناسی ۳ سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲
درس زیست‌شناسی دوازدهم
ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام می‌شود.
ارزشیابی مستمر بر اساس فعالیت‌های گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام می‌شود. این ارزشیابی بر اساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیت‌ها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحث‌های گروهی، پاسخ به پرسش‌های کتبی و شفاهی انجام می‌شود.
نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.
ارزشیابی پایانی به صورت آزمون کتبی انجام می‌شود. در نوبت اول ۲۰ نمره از چهار فصل اول کتاب (تا پایان صفحه ۶۲) و در نوبت خرداد، شهریور و دی ماه ۲۰ نمره از همه کتاب مطابق با جدول زیر پیشنهاد می‌شود.
نکات قابل توجه:
۱- طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی‌ها و پیوست‌های آخرکتاب در همه آزمون‌ها ممنوع است.
۲- گرچه نمره جداگانه‌ای برای فعالیت‌های کتاب زیست شناسی ۳ منظور نشده، اما بدیهی است که بخشی از نمره هر فصل به فعالیت‌های آن فصل اختصاص دارد. بر این اساس طراحان محترم در طراحی پرسش مربوط به هر فصل، فعالیت‌ها و نتایج آنها را مد نظر قرار دهند.
| شماره فصل و عنوان | نیمسال اول | نیمسال دوم و شهریور |
| ۱- مولکول‌های اطلاعاتی | ۶ | ۲/۵ |
| ۲- جریان اطلاعات در یاخته | ۵ | ۲/۵ |
| ۳- انتقال اطلاعات در نسل‌ها | ۴ | ۲/۵ |
| ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی | ۵ | ۲/۵ |
| ۵- از ماده به انرژی | – | ۲/۵ |
| ۶- از انرژی به ماده | – | ۲/۵ |
| ۷- فناوری‌های نوین زیستی | – | ۲/۵ |
| ۸- رفتارهای جانوران | – | ۲/۵ |
| جمع | ۲٠ | ۲۰ |
