نوروفارماکولوژی؛ داروهای آرام بخش؛ داروهای خواب آور؛ داروهای ضد اضطراب

Sedative-hypnotic Drugs
داروهای آرام بخش- خواب آور
[Sedative یعنی چه؟ یعنی فعالیت انسان کم میشود و ناراحتی فکری انسان کم میشود.؛ داروهای خواب آور یا خواب ایجاد میکنند یا طول خواب را زیاد میکنند؛ پس دو دسته داروی خواب آور داریم: شروع کننده خواب و افزایش دهنده طول خواب؛ جون سداتیوها خواب آورند و خواب آورها نیز سداتیو هستند این دو دسته را با هم ذکر میکنند.]
A sedative drug decreases activity, moderates excitement and calms the recipient
A hypnotic drug produces drowsiness and facilitates the onset and maintenance of a state of sleep
یک داروی آرام بخش فعالیت را کاهش میدهد، هیجان را تعدیل میکند و دریافت کننده را آرام میکند
یک داروی خواب آور باعث ایجاد خواب آلودگی میشود و شروع و حفظ حالت خواب را تسهیل میکند
Sedative (Anxiolytic)
Exert a calming effect,
Reduce tension, nervousness, fear, and apprehension,
little or no effect on motor or mental function
آرام بخش (ضد اضطراب)
اعمال یک اثر آرام بخش،
کاهش تنش، عصبی بودن، ترس و دلهره،
تأثیر کم یا بدون تأثیر بر عملکرد حرکتی یا ذهنی
Hypnotics
Produce state of drowsiness,
promote onset and maintenance of sleep,
Patient can be awakened readily.
خواب آور
ایجاد حالت خواب آلودگی،
ترویج شروع و حفظ خواب،
بیمار را میتوان به راحتی بیدار کرد.
[خواب آور باید به گونه ای باشد که هر موقع شخص را تحریک کنیم بیدار شود قرار نیست بیهوش کننده باشد]
Drug Classification
▪️Barbiturates
▪️Benzodiazepines
▪️Miscellaneous agents
طبقه بندی داروها
باربیتوراتها
بنزودیازپینها
داروهای متفرقه
[باربیتوراتها دیگر به عنوان خواب آور و سداتیو کاربرد ندارند چون بسیار سمی هستند و ایندکس درمانی شان خیلی کم است. دز سمی و دز درمانی شان نزدیک هم است؛ اما مصارف خاص دارند مثلا فنوباربیتال ضد صرع است و برخی در کرنیکتروس یا عارضه کودکان کاربرد دارند.]
Barbiturates (duration of action)
▪️Ultra Short action (8-10 h)
Thiopental
▪️Short action (10-40 h)
Amobarbital, Secobarbital, pentobarbital
▪️Intermediate action (35-50 h)
Butabarbital
▪️Long action (80-120 h)
Phenobarbital,
باربیتوراتها (مدت اثر)
▪️ اثر بسیار کوتاه (۱۰-۸ ساعت)
تیوپنتال
▪️ اثر کوتاه (۴۰-۱۰ ساعت)
آموباربیتال، سکوباربیتال، پنتوباربیتال
▪️ اثر متوسط (۵۰-۳۵ ساعت)
بوتاباربیتال
▪️ اثر طولانی (۱۲۰-۸۰ ساعت)
فنوباربیتال،
[داروهای کوتاه اثر بیشتر ایجاد اعتیاد میکنند؛ بررسی کنید آیا طول اثر این داروها درست است؟]
Benzodiazepines
(duration of action)
▪️Ultra Short action (4-6 h)
Triazolam, Midazolam
▪️Short action (12-18 h)
Lorazepam, Oxazepam, Temazepam, Lormetazepam
▪️Intermediate action (24h)
Alperazolam, Nitrazepam
▪️Long action (24-48 h)
Diazepam, Chlordiazepoxide, Florazepam, Clonazepam
بنزودیازپینها (مدت اثر)
▪️اثر بسیار کوتاه (۶-۴ ساعت)
تریازولام، میدازولام
▪️اثر کوتاه (۱۸-۱۲ ساعت)
لورازپام، اگزازپام، تمازپام، لورمتازپام
▪️اثر متوسط (۲۴ ساعت)
آلپرازولام، نیترازپام
▪️اثر طولانی (۴۸-۲۴ ساعت)
دیازپام، کلردیازپوکساید، فلورازپام، کلونازپام
[معمولا اثر دارو نباید بیشتر از ۲۴ ساعت باشد بنابراین داروهای بیشتر از ۲۴ ساعت اثر را کمتر تجویز میکنند؛ بیشتر لورازپام به کار میبرند به عنوان خواب آور؛ دیازپام به عنوان شل کننده]
Pharmacodynamics
▪️Both enhance action of GABA by binding to different site of GABAA receptor/chloride channel Barbiturates are less specific than Benzodiazepines.
▪️Barbiturates increase the duration but Benzodiazepines increase the frequency of GABA- mediated chloride ion channel opening.
فارماکودینامیک
▪️ هر دو با اتصال به محلهای مختلف گیرنده / کانال کلرید گابا A باعث افزایش عملکرد گابا میشوند. باربیتوراتها نسبت به بنزودیازپینها اختصاصی تر هستند
▪️باربیتوراتها مدت زمان باز شدن کانال را افزایش میدهند اما بنزودیازپینها فرکانس باز شدن کانال یونی کلرید با واسطه گابا را افزایش میدهند.
[فارماکودینامیک: اثر دارو بر بدن؛ گابا سه گیرنده دارد: A و B و C بنزودیازپینها و باربیتوراتها بر گیرنده A اثر میگذارند]
Pharmacodynamics
▪️Barbiturates Block the excitatory transmitter glutamic acid.
▪️Barbiturates At high concentration block the sodium channels.
فارماکودینامیک
▪️ باربیتوراتها ترنسمیتر تحریک کننده گلوتامیک اسید را مسدود میکنند.
▪️باربیتوراتها در غلظت بالا کانالهای سدیم را مسدود میکنند.
GABAA receptors
گیرندههای GABAA
[روی این گیرنده محلی برای استروئید است، جایگاهی است برای بنزودیازپین، جایگاهی است برای باربیتورات، جایگاهی است برای پیکروتوکسین. پیکروتوکسین با اثر بر این گیرنده موجب تشنج میشود یعنی مهار کننده این کانال مهاری است، مهار مهار میشود تحریک]
Pharmacokinetics
▪️Absorption
Oral absorption of Benzodiazepines depend on lipophilicity (Triazolam extremely rapid and Diazepam more rapid than others)
Barbiturates are usually absorbed very rapidly
▪️Distribution
The more lipid solubility the more entrance the CNS (Benzodiazepines: Diazepam & Teriazolam) (Barbiturates: Thiopental)
Redistribution (Barbiturates: Thiopental)
Protein binding (Benzodiazepines: 60-95%)
فارماکوکینتیک
▪️ جذب
جذب خوراکی بنزودیازپینها به چربی دوستی بستگی دارد
(تریازولام بسیار سریع و دیازپام سریعتر از سایرین)
باربیتوراتها معمولاً خیلی سریع جذب میشوند
▪️ توزیع و پخش
هر چه حلالیت چربی بیشتر باشد، ورودی CNS بیشتر میشود (بنزودیازپینها: دیازپام و تریازولام) (باربیتوراتها: تیوپنتال)
توزیع مجدد (باربیتوراتها: تیوپنتال)
اتصال به پروتئین (بنزودیازپینها: ۶۰-۹۵%)
[Redistribution دارند یعنی پس از ورود به مغز میتوانند از مغز خارج شوند و دوباره به مغز برگردند]
Pharmacokinetics
▪️Biotransformation
–Benzodiazepines: Next slide
–Barbiturates: Oxidation & Glucuronide conjugation
▪️Excretion
– Both of them are excreted via the kidney,
– ۲۰-۳۰% of Phenobarbital and trace amount of benzodiazepines is excreted unchanged,
– Elimination of barbiturates can be increased by alkalinization of urine
فارماکوکینتیک
تبدیل زیستی
–بنزودیازپینها: اسلاید بعدی
–باربیتوراتها: اکسیداسیون و کونژوگاسیون گلوکورونید
دفع
– هر دوی آنها از طریق کلیه دفع میشوند،
– ۲۰-۳۰ درصد فنوباربیتال و مقدار کمی بنزودیازپینها بدون تغییر دفع میشود،
– دفع باربیتوراتها را میتوان با قلیایی شدن ادرار افزایش داد
[باربیتورات معمولا از بدن خارج نمیشود و تا آخر عمر در بدن باقی میماند مگر این که تغییر شیمیایی پیدا کند یعنی گلوکورونید کونژوگه شود تا دفع شود وگرنه صد سال در بدن میمانند]
Pharmacokinetic of BZD
فارماکوکینتیک BZD
[بنزودیازپینها یا خودشان اثر میکنند یا متابولیتشان یا هم خودشان و هم متابولیت شان مثلا لورازپام خودش اثر میگذارد ولی دیازپام به متابولیتهای دیگر مثل اگزازپام بعد اثر میگذارد فلورازپام نیز این چنین است؛ لورازپام مستقیما کونژوگه میشود ولی دیازپام ابتدا به دو ماده یا متابولیت موثر دیگر (از جمله اگزازپام) تبدیل میشود سپس کونژوگه میشود.]
Pharmacokinetic of BZD
فارماکوکینتیک BZD
Pharmacokinetics
▪️Barbiturates: Potent inducer (cytochrome p450), cause drug interactions & acute porphyria
فارماکوکینتیک
باربیتوراتها: القاء کننده قوی (سیتوکروم p450)، باعث تداخلات دارویی و پورفیری حاد میشود.
[یکی از خصوصیات باربیتوراتها این است که enzyme inducer هستند بعدا در جلسه مربوط به داروهای ضد صرع میخوانید که کاربامازپین که داروی ضد صرع است از داروهایی است که inducer است یعنی فعالیت آنزیمهای کبدی را زیاد میکند. enzyme inducer دارو خصوصیت بدی محسوب میشود چون گاهی اوقات خود دارو را و گاهی اوقات دارویی که به همراه آن تجویز شده را خراب میکند. و فعالیت سیتوکروم p450 را زیاد میکنند]
Pharmacological effects and uses
▪️Sedation
▪️Hypnosis
(decrease in REM duration)
▪️Anesthesia
(Benzodiazepines: midazolam, Barbiturates: thiopental)
▪️Anticonvulsant action
(Benzodiazepines: clonazepam, diazepam, Barbiturates: phenobarbital)
اثرات فارماکولوژیک و کاربردها
▪️آرام بخش
▪️ خوابآور
(کاهش مدت REM)
▪️ بیهوشی
(بنزودیازپینها: میدازولام، باربیتوراتها: تیوپنتال)
▪️اثر ضد تشنج
(بنزودیازپینها: کلونازپام، دیازپام، باربیتوراتها: فنوباربیتال)
[کاهش مدت REM خصوصیت خوبی نیست، اثر باربیتوراتها بر این مسئله بیشتر از بنزودیازپینهاست]
Pharmacological effects and uses
▪️Muscle relaxation (Diazepam)
▪️Tolerance & dependence
▪️CNS depression
▪️Hepatic metabolic uses (Phenobarbital in hyperbilirubinemia & kernicterus in neonates)
اثرات فارماکولوژیک و موارد استفاده
▪️ آرامسازی و شل کنندگی عضلانی (دیازپام)
▪️ تحمل و وابستگی
▪️ تضعیف کنندگی CNS
▪️ کاربردهای متابولیکی کبدی (فنوباربیتال در هیپربیلی روبینمی و کرنیکتروس در نوزادان)
[کرنیکتروس در نوزادان چیست؟ نوعی اختلال مغزی است که در نوزادان مبتلا به پرقان مشاهده میشود به دلیل این که سد خونی مغزی در نوزادان به خوبی ایفای نقش نمیکند بیلی روبین حاصل از تخریب هموگلوبین وارد سیستم عصبی مرکزی میشود و در ماده خاکستری این دستگاه رسوب میکنند و بدین ترتیب این اختلال ایجاد میشود. نوزادان بیش از همه در معرض چنین آسیبی قرار دارند. موارد زیر در نوزادان مبتلا به کرنایکتروس دیده میشود: شیر نخوردن، بیحالی، گریه با صدای زیر، افزایش تون، تشنج و…]
▪️Tolerance to sleep facilitation
Barbiturates 2 weeks
Benzodiazepines 4-6 weeks
▪️Discontinuation
rebound REM Sleep, Psychological Dependence
▪️ تحمل نسبت به تسهیل خواب
باربیتوراتها ۲ هفته
بنزودیازپینها ۶-۴ هفته
▪️ قطع مصرف دارو
بازگشت مجدد خواب REM، وابستگی روانی
[تفاوتهای بنزودیازپینها و باربیتوراتها؛ با قطع دارو عوارض سایکولوژیک بروز میکند.؛ گاهی اوقات بنزودیازپینها به عنوان ضد اضطراب یا خواب آوری تجویز میشوند بعد از دو یا سه هفته باید مصرف شان قطع شود ادامه یافتن مصرف آنها موجب وابستگی و اعتیاد به آن میشود بنابراین پزشک باید این مسئله را برای بیمار عنوان کنند]
Benzodiazepines
▪️Replaced Barbiturates
▪️Benzodiazepine Advantages
-Safer- higher therapeutic index
-Tolerance lower
-Addictive liability lower
-Less drug interactions
بنزودیازپینها
▪️ جایگزین باربیتوراتها
▪️ مزایای بنزودیازپین
– ایمن تر، شاخص درمانی بالاتر، تحمل کمتر، مسئولیت اعتیادآور کمتر، تداخلات دارویی کمتر
[تفاوت بنزودیازپینها و باربیتوراتها]Adverse Effects
▪️Unwanted daytime sedation
(especially with Diazepam, flurazepam)
▪️Daytime anxiety and amnesia
(especially with triazolam)
▪️Respiratory and cardiovascular depression
(especially with Barbiturates overdosage)
اثرات نامطلوب
▪️ آرام بخش ناخواسته در طول روز
(به خصوص با دیازپام، فلورازپام)
▪️ اضطراب و فراموشی در طول روز
(به خصوص با تریازولام)
▪️کاهش فعالیت تنفسی و قلبی عروقی
(به خصوص با مصرف بیش از حد باربیتوراتها)
Miscellaneous agents
▪️۵-HT1A partial agonists
(Buspirone, Ipsapirone, gepirone)
▪️Alcohols
(Chloral hydrate, glutetimide)
▪️Other BZ receptor agonists
(Zaleplon, Zolpidem)
▪️Others
داروهای متفرقه
▪️ آگونیستهای جزئی ۵-HT1A
(بوسپیرون، ایپساپیرون، ژپیرون)
▪️ الکلها
(کلرال هیدرات، گلوتیماید)
▪️ سایر آگونیستهای گیرنده BZ
(زالپلون، زولپیدم)
▪️ سایر موارد
[Buspirone, Ipsapirone, gepirone ضد اضطراب هستند؛ کلرال هیدرات، گلوتیماید در ایران مصرف نمیشوند در انگلیس بزرگسالان مصرف میکنند بوی بدی دارند و مایع هستند. زولپیدم چیست؟ آگونیست رسپتورهای بنزودیازپینی هستند یعنی اینها بنزودیازپین نیستند فقط روی گیرندههای بنزودیازپینی اثر میگذارند.در ایران مصرف خاصی دارند کوتاه اثر هستند اگر کسی بخورد و به بستر خواب نرود دچار عالم هپروت میشود و در عالم هپروت سیر میکند؛ اگر با الکل خورده شود دیدن این مسائل بیشتر میشود در ایران خوردن این دو با هم را زول بازی میگویند یعنی دچار هپروت میشود؛]
۵-HT1A partial agonists
▪️Atypical Anxiolytic
▪️No hypnotic,anticonvulsant or muscle relaxant
▪️Acts at 5-HT1A (partial agonist) and Dopamine
receptors
▪️Does not produce tolerance and physical dependence
▪️Side effect:
nausea, dizziness, headache, tachicardia,…
آگونیستهای پارشیال (نسبی) ۵-HT1A
▪️ ضد اضطراب آتیپیکال
▪️ بدون خواب آوری، ضد تشنج یا شل کننده عضلانی
▪️ در گیرندههای ۵-HT1A (آگونیست جزئی) و دوپامین عمل میکند.
▪️ تحمل و وابستگی فیزیکی ایجاد نمیکند
▪️عوارض جانبی: حالت تهوع، سرگیجه، سردرد، تاکی کاردی و …
[خواب آور، ضد تشنج یا شل کننده عضلانی نیستند فقط کارشان ضد اضطرابی است.]
Alcohols
▪️Metabolized to trichloroethanol
▪️Short duration
▪️No enzyme induction
▪️Tolerance/Dependence Withdrawal can
be severe
الکلها
▪️ متابولیزه شده به تری کلرو اتانول
▪️ مدت زمان کوتاه
▪️ بدون القای آنزیمی
▪️ تحمل / وابستگی قطع مصرف میتواند طاقتفرسا باشد
[الکلهایی که به تری کلرو اتانول متابولیزه میشوند. تولرانس زیاد؛ وابستگی میتواند طاقت فرسا باشد شاید این داروها برای بیماران مسن تجویز شود بگویند جهنم مرد هم بمیرد]
BZ receptor agonists
(Zolpidem…)
▪️Not a benzodiazepine but binds to BZ receptor
▪️Minimal muscle relaxing & anticonvulsant effect
▪️Good hypnotic, with less effects on stages of sleep
▪️Can suppress REM in higher doses
▪️Low incidence of rebound insomnia, daytime
sedation
آگونیستهای گیرنده BZ (زولپیدم…)
▪️ بنزودیازپین نیست اما به گیرنده BZ متصل میشود
▪️ حداقل اثر آرام بخش ماهیچه و ضد تشنج دارد
▪️خواب آور خوب، با اثرات کمتر در مراحل خواب
▪️در دوزهای بالاتر میتواند REM را سرکوب کند
▪️ بروز کم بی خوابی برگشتی، آرام بخش در طول روز
[شل کننده و ضد تشنج نیست؛ در دزهای زیاد خیلی شدید REM را متوقف میکند]
BZ receptor agonists
▪️Side effects:
-Respiratory depression
-Tolerance less than Benzodiazepines
آگونیستهای گیرنده BZ
▪️اثرات جانبی:
– دپرسیون تنفسی
– نسبت به بنزودیازپینها، تحمل کمتر است
Others
▪️Meprobamate
RARELY if ever used, Similar to Barbs.
▪️Beta- Blockers
useful in alleviating performance anxiety.
سایر
▪️ مپروبامات
خیلی به ندرت استفاده شد، مشابه Barbs.
▪️ مسدود کنندههای بتا
برای کاهش اضطراب، عملکرد مناسبی دارد.
[Beta- Blockerها را بیشتر دانشجوها مصرف میکنند ضد اضطراب است مثل پروپرانولول. البته زیاد نباید مصرف شود چون ضمن وابستگی عوارض قلبی ایجاد میکند.]
Flumazenil
▪️Benzodiazepine competitive Antagonist,
no activity in its own right
▪️It reverse CNS depressant effect of
Benzodiazepines, Zolpidem and Zaleplone
▪️Ineffective for most other sedatives
فلومازنیل
▪️ آنتاگونیست رقابتی بنزودیازپین، به تنهایی هیچ فعالیتی ندارد
▪️ اثر تضعیف CNS را معکوس میکند
بنزودیازپینها، زولپیدم و زالپلون
▪️ برای اکثر داروهای آرام بخش دیگر بی اثر است
[اثر تضعیفی بنزودیازپینها، زولپیدم و زالپلون را برمیگرداند]Side effects of Flumazenil
- Agitation
- Confusion
- Dizziness
- Nausea
- Seizure & cardiac arrhytmia (patient treated with TCA)
- Transient improvement in mental status has been reported in patient with hepatic encephalopathy
عوارض جانبی فلومازنیل
▪️ آشفتگی
▪️ گیجی
▪️ سرگیجه
▪️ حالت تهوع
▪️ تشنج و آریتمی قلبی (بیمار تحت درمان با TCA)
▪️ بهبود گذرا در وضعیت روانی در بیمار مبتلا به انسفالوپاتی کبدی گزارش شده است
[مخصوصا در بیمارانی که تحت درمان افسردگی با داروهای سه حلقه ای هستند میتواند تشنج ایجاد کند و ریتم قلبی را به هم بزند.]
CV استاد گرانقدر و دانشمند برتر آقای دکتر محمدرضا زرین دست