گفتار اول – گفتار نخستین خط دفاعی: ورود ممنوع | جای خالی برای یادگیری فعال زیست یازدهم

زیستیار تعاملی آیندهنگاران مغز | زیستبان یادگیری با جایخالی
در آیندهنگاران مغز، به مدیریت داریوش طاهری، ما بر این باوریم که آموزش مفهومی تنها زمانی ماندگار میشود که با تکرار هدفمند و بازیابی فعالانه همراه گردد. مغز انسان برای ساخت مسیرهای پایدار عصبی نیازمند تمرینی است که نه خستهکننده، بلکه محرک یادگیری عمیق باشد.
بر همین اساس، متنهای خطبهخط زیستشناسی یازدهم با طراحی جایخالیهای هوشمند بازآفرینی شدهاند تا فرایند تکرار از حالت منفعل خارج شده و به یک تمرین تعاملی و شناختی تبدیل شود. در این شیوه، شما نه تنها خواننده متن، بلکه بازیگر اصلی یادگیری هستید؛ میاندیشید، بازیابی میکنید و در صورت نیاز پاسخ درست را مشاهده میکنید.
این رویکرد یعنی تکرار، مادر مهارتهاست و ما معماران تکرار هدفمندیم؛ مسیری که تسلط علمی، درک عمیق و آمادگی برای آزمونهایی چون کنکور را برای شما تضمین میکند.
این روش آموزشی، ذهن خواننده را به درگیر شدن عمیقتر با متن، بازیابی فعال اطلاعات و خودسنجی مستمر وادار میکند؛ ویژگیهایی که کلید تسلط بر مفاهیم و آمادگی برای آزمونهایی مانند کنکور به شمار میآیند.
هر گفتار این مجموعه، دقیقاً با جملهبندی اصلی کتاب درسی ارائه شده است و با جایخالیهایی همراه است که کاربر میتواند روی آنها تمرکز کرده، فکر کند و در صورت نیاز، با کلیک روی دکمه «نمایش پاسخ»، پاسخ درست را مشاهده نماید. بدین ترتیب، تجربهای تعاملی، کاربردی و عمیق در یادگیری زیستشناسی فراهم شده است.

ایمنی
زمانی که [نمایش پاسخ]، دنیای ناپیدای [نمایش پاسخ] را آشکار کرد، تصور نمیشد که موجوداتی به این [نمایش پاسخ] و سادگی، بتوانند جانداری چون انسان را بیمار کنند. اما بهتدریج شواهدی بهدست آمد که به ارائهٔ «نظریهٔ [نمایش پاسخ]» در قرن [نمایش پاسخ] انجامید. نظریهای که بیان میکند [نمایش پاسخ] میتوانند بیماریزا باشند.
توانایی بدن انسان در بیمار [نمایش پاسخ] یا [نمایش پاسخ] پس از ابتلا به بیماریهای میکروبی نشان دهندهٔ این واقعیت است که بدن [نمایش پاسخ] در برابر میکروبها از خود دفاع کند.
بدن ما [نمایش پاسخ] خط دفاعی دارد که از [نمایش پاسخ] میکروبها جلوگیری، یا با میکروبهای وارد شده [نمایش پاسخ] میکند. در این فصل، با این خطوط [نمایش پاسخ] آشنا میشویم. اگر بدن ما توانایی دفاع دارد، چرا [نمایش پاسخ] میزنیم؟ دستگاه ایمنی در برابر چه چیزهای دیگری به جز [نمایش پاسخ]، دفاع میکند؟ اینها سؤالاتی است که در این فصل، پاسخ آنها را خواهیم یافت.
گفتار ۱. [نمایش پاسخ] خط دفاعی: [نمایش پاسخ]
[نمایش پاسخ] بهترین راه در [نمایش پاسخ] ماندن از میکروبها، [نمایش پاسخ] آنها به بدن باشد. [نمایش پاسخ] هم همین است. همانگونه که با [نمایش پاسخ] در گرداگرد یک شهر، میتوان [نمایش پاسخ] در برابر حملهٔ [نمایش پاسخ] ایجاد کرد، بدن ما به وسیلهٔ [نمایش پاسخ] در اطراف خود، محافظت میشود. [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ]، سدّ محکمی در برابر ورود [نمایش پاسخ] ایجاد میکنند.
پوست یکی از [نمایش پاسخ] بدن است که لایههای [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ] آن در جلوگیری از ورود [نمایش پاسخ] به بدن نقش دارند (شکل 1).
لایهٔ بیرونی شامل [نمایش پاسخ] لایهٔ یاختهٔ [نمایش پاسخ] است که [نمایش پاسخ] یاختههای آن [نمایش پاسخ]اند. یاختههای مرده [نمایش پاسخ] میریزند و به این ترتیب، میکروبهایی را که به آن [نمایش پاسخ]اند، از بدن دور میکنند.
شکل ۱- لایههای مختلف [نمایش پاسخ]
در لایهٔ درونی، بافت [نمایش پاسخ] وجود دارد که [نمایش پاسخ] در آن بهطرز [نمایش پاسخ] به هم تابیدهاند. این لایهٔ [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ] است. چرم که از [نمایش پاسخ] جانوران درست میشود مربوط به [نمایش پاسخ] است. لایهٔ درونی، عملاً سدّی [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ] است.
پوست فقط یک [نمایش پاسخ] ساده نیست؛ بلکه [نمایش پاسخ] مختلفی هم دارد. سطح پوست را مادهای [نمایش پاسخ] میپوشاند. این ماده به علت داشتن [نمایش پاسخ]، خاصیت [نمایش پاسخ] دارد. محیط [نمایش پاسخ] برای زندگی میکروبهای [نمایش پاسخ] مناسب نیست.
فعالیت ۱
تحقیق کنید که:
الف) [نمایش پاسخ] سطح پوست چه فواید دیگری دارد؟
ب) [نمایش پاسخ] پوستی و ر[نمایش پاسخ] چه ارتباطی با چربی پوست دارد؟
یکی دیگر از ترشحات سطح پوست، [نمایش پاسخ] است که [نمایش پاسخ] دارد. نمک برای [نمایش پاسخ] مناسب نیست. عرق، آنزیم [نمایش پاسخ] هم دارد. آیا به خاطر دارید که لیزوزیم چه نقشی داشت؟
در سطح پوست ما [نمایش پاسخ] زندگی میکنند که با شرایط پوست، از جمله [نمایش پاسخ]، سازش یافتهاند. این میکروبها از تکثیر میکروبهای [نمایش پاسخ] جلوگیری میکنند، چون در [نمایش پاسخ] برای کسب [نمایش پاسخ] بر آنها پیروز میشوند.
با اینکه پوست [نمایش پاسخ] محکمی است، اما [نمایش پاسخ] جای بدن را نپوشانده است. دستگاههای [نمایش پاسخ]، [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ] با محیط بیرون در ارتباطاند و امکان [نمایش پاسخ] میکروبها از طریق آنها وجود دارد. سطح مجاری این دستگاهها را [نمایش پاسخ] پوشانده است. به یاد دارید که مخاط از یک بافت [نمایش پاسخ] با آستری از بافت [نمایش پاسخ] تشکیل شده است و مادهٔ [نمایش پاسخ] را به نام [نمایش پاسخ] ترشح میکند. یاختههای [نمایش پاسخ] به هم چسبیدهاند و [نمایش پاسخ] را ایجاد میکنند. همچنین مادّهٔ [نمایش پاسخ]، که [نمایش پاسخ] است، میکروبها را به [نمایش پاسخ] میاندازد و از [نمایش پاسخ] آنها جلوگیری میکند. ترشحات مخاط، با داشتن [نمایش پاسخ] موجب کشته شدن [نمایش پاسخ] میشود.
علاوه بر [نمایش پاسخ]، در هر کدام از دستگاههای یادشده [نمایش پاسخ] دیگری هم برای [نمایش پاسخ] با میکروبها وجود دارد. به عنوان مثال، مخاط [نمایش پاسخ] در دستگاه [نمایش پاسخ] مانع نفوذ میکروبها به بخشهای [نمایش پاسخ] میشود. در دستگاه گوارش، بزاق [نمایش پاسخ] دارد. همچنین [نمایش پاسخ] معده، میکروبهای موجود در [نمایش پاسخ] را نابود میسازد. ساز و کارهایی مانند [نمایش پاسخ]، [نمایش پاسخ]، [نمایش پاسخ]، [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ] باعث [نمایش پاسخ] میکروبهای مجاری میشود. اشک با داشتن [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ] از چشم محافظت میکند.
فعالیت ۲
مخاط [نمایش پاسخ] دستگاه تنفس چگونه مانع [نمایش پاسخ] میکروبها میشود؟
چه عواملی به این بخش آسیب میزند؟
چنانکه میبینیم میکروبها، از [نمایش پاسخ] که باشند، هنگام ورود به بدن، با خط [نمایش پاسخ] دفاع بدن روبهرو میشوند. [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ]، در برابر نفوذ میکروبها، بدون توجه به [نمایش پاسخ] آنها، [نمایش پاسخ] ایجاد میکنند. به این نوع دفاع، دفاع [نمایش پاسخ] میگویند. در دفاع [نمایش پاسخ]، روشهایی به کار گرفته میشود که در برابر [نمایش پاسخ] از میکروبها مؤثر است. در مقابل، دستگاه [نمایش پاسخ] میتواند به طور [نمایش پاسخ] نیز در برابر میکروبها دفاع کند. در دفاع [نمایش پاسخ] پاسخ دستگاه [نمایش پاسخ] فقط بر همان [نمایش پاسخ] میکروب مؤثر است و بر میکروبهایی از [نمایش پاسخ] دیگر اثری ندارد.