زبان، آیینه‌ی اندیشه‌ی ماست و هر لغزش زبانی، نشانه‌ی لغزشی در دقت اندیشه. واژگانِ هم‌ریشه و هم‌آوا، همچون بَدْوی و بَدَوی، از آن دسته لغاتی‌اند که اگر با بی‌احتیاطی به‌کار روند، معنا را از مسیر خود منحرف می‌کنند؛ همان‌گونه که خطای یک واژه، گاه مسیر فهم یک متن را واژگون می‌سازد.
بَدْوی، به فتحِ باء و سکونِ دال، از ریشه‌ی بَدء به‌معنای آغاز و شروع گرفته شده است؛ واژه‌ای رسمی و تخصصی که بیشتر در زبان حقوقی و اداری شنیده می‌شود، مانند دادگاه بَدْوی، یعنی نخستین مرجع رسیدگی. در این معنا، «بدوی» هیچ نسبتی با بیابان و صحرانشینی ندارد، بلکه تنها نشانگر «مرحله‌ی نخست» و «آغازین بودن» است؛ همچون «حکم بدوی» که در برابر «حکم تجدیدنظر» قرار می‌گیرد.
اما بَدَوی، با فتحِ هر دو حرف باء و دال، از ریشه‌ی بَدَو به‌معنای بیابان گرفته شده و صفتی است برای توصیف مردمانی که در صحرا و بیابان زندگی می‌کنند — قبایل کوچ‌نشین عرب، بربرهای شمال آفریقا، یا هر مردمی که زندگی‌شان بر محور کوچ و طبیعت بی‌مرز می‌گردد. این واژه در ادب فارسی نیز حضوری کهن دارد؛ ناصرخسرو در سفرنامه‌اش با نگاهی پرشور از «عربی بَدَوی» سخن می‌گوید که ساده‌دل و قرآن‌دوست است، و همین واژه در متون تاریخی و مردم‌شناختی نیز بار فرهنگی و جغرافیایی خود را حفظ کرده است.
در نتیجه، هنگامی که در جمله‌ای مانند «مردم بدوی» با این واژه روبه‌رو می‌شویم، عقل زبانی باید از دلِ متن، نیتِ نویسنده را دریابد:
اگر سخن از انسان‌های نخستین، نیاکان بشر یا تمدن‌های آغازین است، باید گفت «مردمِ بَدْوی»؛
اما اگر اشاره به اقوام بیابان‌گرد، صحرانشین یا کوچ‌نشین است، درست آن است که بنویسیم «مردمِ بَدَوی».
جای شگفتی است که حتی فرهنگ معین نیز در اینجا دچار لغزشی شده و هر دو را یک‌سان، به فتح اول و سکون دوم، ضبط کرده است؛ اما حقیقت زبان، فراتر از لغزش‌های ثبت‌شده در کتاب‌هاست. زبان، چون رودخانه‌ای زنده، جاری است و وظیفه‌ی ماست که مسیر درست آن را بشناسیم و پاس بداریم.
در یک جمله:
هر بَدَوی، صحرانشین است،
اما هر بَدْوی، آغازگرِ مرحله‌ای است — و این دو، به‌رغم شباهت آوایی، از دو دنیای معنایی متفاوت می‌آیند.
