زیست‌یار تعاملی آینده‌نگاران مغز | زیست‌بان یادگیری با جای‌خالی
این مجموعه آموزشی، گامی نوین و هوشمندانه در مسیر یادگیری مفهومی، فعال و ماندگار زیست‌شناسی پایه دهم است که توسط برند آینده‌نگاران مغز و به سرپرستی نویسنده داریوش طاهری تهیه شده است. در این پروژه، متون خط‌به‌خط کتاب درسی با حذف هوشمندانه‌ی واژگان کلیدی، به جای‌خالی‌های تعاملی تبدیل شده‌اند تا فرآیند یادگیری را از حالت منفعل به فعال و مشارکتی بدل کنند.
این روش آموزشی، ذهن خواننده را به درگیر شدن عمیق‌تر با متن، بازیابی فعال اطلاعات و خودسنجی مستمر وادار می‌کند؛ ویژگی‌هایی که کلید تسلط بر مفاهیم و آمادگی برای آزمون‌هایی مانند کنکور به شمار می‌آیند.
هر گفتار این مجموعه، دقیقاً با جمله‌بندی اصلی کتاب درسی ارائه شده است و با جای‌خالی‌هایی همراه است که کاربر می‌تواند روی آنها تمرکز کرده، فکر کند و در صورت نیاز، با کلیک روی دکمه «نمایش پاسخ»، پاسخ درست را مشاهده نماید. بدین ترتیب، تجربه‌ای تعاملی، کاربردی و عمیق در یادگیری زیست‌شناسی فراهم شده است.
گفتار ۳ تنوع تبادلات گازی
در [نمایش پاسخ] (شكل ۱۷) و جانورانی مانند [نمایش پاسخ] که همهٔ یاخته‌های بدن می‌توانند با محیط [نمایش پاسخ] داشته باشند، ساختار ویژه‌ای برای [نمایش پاسخ] وجود ندارد؛ اما در سایر جانوران، ساختارهای [نمایش پاسخ] ویژه‌ای مشاهده می‌شود که ارتباط یاخته‌های بدن را با محیط فراهم می‌کنند. در این جانوران، چهار روش اصلی برای تنفس مشاهده می‌شود که عبارت‌اند از تنفس [نمایش پاسخ]، تنفس [نمایش پاسخ]، تنفس [نمایش پاسخ] و تنفس [نمایش پاسخ].
شکل ۱۷- تنفس از طریق [نمایش پاسخ] در تک‌یاخته‌ای‌ها ([نمایش پاسخ])
تنفس نایدیسی
نایدیس‌ها، لوله‌های [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ] به‌هم هستند که از طریق [نمایش پاسخ] تنفسی به خارج راه دارند (شکل ۱۸). [نمایش پاسخ] تنفسی در [نمایش پاسخ] نایدیس قرار دارند. نایدیس به انشعابات [نمایش پاسخ] تقسیم می‌شود. انشعابات [نمایش پاسخ]، که در کنار [نمایش پاسخ] یاخته‌های بدن قرار می‌گیرند، [نمایش پاسخ] بوده و دارای [نمایش پاسخ] است که [نمایش پاسخ] گازی را ممکن می‌کند؛ [نمایش پاسخ] چنین تنفسی دارند. در این جانوران دستگاه [نمایش پاسخ]، نقشی در انتقال [نمایش پاسخ] ندارد.
شکل ۱۸- تنفس [نمایش پاسخ]
تنفس پوستی
در تنفس [نمایش پاسخ] شبکهٔ [نمایش پاسخ] [نمایش پاسخ] با مویرگ‌های [نمایش پاسخ] وجود دارد و گازها با محیط اطراف از طریق [نمایش پاسخ] مبادله می‌شوند. سطح پوست در جانورانی که تنفس [نمایش پاسخ] دارند، [نمایش پاسخ] نگه داشته می‌شود. [نمایش پاسخ] تنفس [نمایش پاسخ] دارد. تنفس [نمایش پاسخ] در [نمایش پاسخ] نیز وجود دارد (شکل ۱۹).
شکل ۱۹- تنفس [نمایش پاسخ]
تنفس آبششی
ساده‌ترین آبشش‌ها، [نمایش پاسخ] [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ] [نمایش پاسخ] هستند، مانند آبشش‌های [نمایش پاسخ] (شکل ۲۰). در سایر [نمایش پاسخ]، آبشش‌ها به [نمایش پاسخ] محدود می‌شوند.
شکل ۲۰- ساده‌ترین [نمایش پاسخ] در [نمایش پاسخ]
ماهیان و [نمایش پاسخ] [نمایش پاسخ] نیز آبشش دارند (شکل ۲۱). تبادل گاز از طریق [نمایش پاسخ]، بسیار کارآمد است. جهت حرکت خون در [نمایش پاسخ] و عبور آب در طرفین [نمایش پاسخ]، برخلاف یکدیگر است.
شکل ۲۱- تنفس [نمایش پاسخ] در [نمایش پاسخ]. به تفاوت جهت حرکت [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ] دقت کنید.
تنفس ششی
حلزون از [نمایش پاسخ] [نمایش پاسخ] است که برای تنفس، از [نمایش پاسخ] استفاده می‌کند. در [نمایش پاسخ] شش‌دار سازوکارهایی وجود دارد که باعث می‌شود جریان [نمایش پاسخ] از هوای تازه در مجاورت بخش [نمایش پاسخ] برقرار شود. این ساز و کارها به ساز و کارهای [نمایش پاسخ] شهرت دارند.
مهره‌داران [نمایش پاسخ] نوع ساز و کار متفاوت در [نمایش پاسخ] دارند؛ مثلاً قورباغه به کمک ماهیچه‌های [نمایش پاسخ] و [نمایش پاسخ]، با حرکتی شبیه «[نمایش پاسخ]» هوا را با [نمایش پاسخ] به [نمایش پاسخ] می‌راند؛ به این ساز و کار پمپ [نمایش پاسخ] می‌گویند (شکل ۲۲). در انسان ساز و کار [نمایش پاسخ] وجود دارد که در آن، هوا به وسیله [نمایش پاسخ] حاصل از فشار [نمایش پاسخ] [نمایش پاسخ]، به [نمایش پاسخ] وارد می‌شود.
شکل ۲۲- پمپ [نمایش پاسخ] در [نمایش پاسخ]
پرندگان به علت [نمایش پاسخ]، نسبت به سایر مهره‌داران انرژی [نمایش پاسخ] مصرف می‌کنند و بنابراین به اکسیژن [نمایش پاسخ] نیاز دارند. پرندگان علاوه بر [نمایش پاسخ]، دارای ساختارهایی به نام [نمایش پاسخ] هستند که کارایی تنفس آنها را نسبت به [نمایش پاسخ] افزایش می‌دهد (شکل ۲۳).
شکل ۲۳- دستگاه تنفسی در [نمایش پاسخ]
