مغز و اعصابنوروفیزیولوژی

گرم کردن انفعالی بدن قبل از خواب با دوش آب گرم برای بهبود کیفیت خواب

یک مرور سیستماتیک و متاآنالیز

امتیازی که به این مقاله می دهید چند ستاره است؟
[کل: ۰ میانگین: ۰]

گرم کردن انفعالی بدن قبل از خواب با دوش یا وان آب گرم برای بهبود کیفیت خواب: یک مرور سیستماتیک و متاآنالیز

چکیده

گرم کردن انفعالی بدن مبتنی بر آب (PBHWB) به صورت دوش یا وان آب گرم قبل از خواب، اغلب به عنوان شیوه‌ای ساده برای بهبود کیفیت خواب توصیه شده است. ما پایگاه های داده PubMed، CINAHL، Cochran، Medline، PsycInfo و Web of Science را جستجو کرده و اطلاعات مرتبطی را که از سایر نشریات با معیارهای ورودی و خروجی از پیش تعیین شده استخراج کرده بودیم ، همراه با داده های جدید مورد بررسی قرار دادیم تا تاثیر PBHWB را بر روی تاخیر در به خواب رفتن (SOL)، بیدار شدن پس از شروع خواب، کل زمان خواب، کارآمد بودن خواب (SE)، خواب امواج آهسته و کیفیت درونی خواب مورد ارزیابی قرار بدهیم. جستجو نتیجه ای بالغ بر ۵۳۲۲ مقاله منتخب داشت که ۱۷ مورد از آن ها معیارهای ورودی ما را پس از حذف موارد تکراری دارا بودند و ۱۳ مورد نیز داده های کمّی قابل مقایسه برای متاآنالیزها را دربر داشتند. PBH_WB، ۴۲.۵-۴۰ ℃ با بهبود کیفیت خواب و SE مرتبط بوده و هنگامی که برنامه ریزی ها برای ۲-۱ ساعت قبل از خواب به مدت ۱۰ دقیقه انجام شد، مدت زمان SOL به طور قابل توجهی کاهش یافته بود. این یافته ها به مکانیسم اثر PBHWB به صورت کاهش دمای مرکزی بدن و افزایش پرفیوژن خون در کف دست ها و پاها اشاره دارد که سپس شیب دمای بدن از دیستال تا پروگزیمال تغییر کرده و گرمای اضافی بدن خارج می شود. با این حال هنوز تحقیقات بیشتری مورد نیاز هستند، چرا که یافته های مربوط به PBHWB به دلیل کمیابی نسبی تحقیقات گزارش شده، علی الخصوص زمان و مکانیسم دقیق اثرات محدود می باشند.

واژه های کلیدی

گرم کردن انفعالی بدن، حمام، پاشویه، دوش، خواب، تاخیر در به خواب رفتن، دمای مرکزی بدن، دمای پوست، آناستوموزهای شریانی وریدی، ریتم شبانه روزی

مقدمه

حمام کردن از قدیم الایام نه تنها با پاکیزگی و پاکسازی روحانی و مذهبی ]۱[، بلکه با حفظ و بازسازی سلامتی نیز ارتباط داشته اشت ]۲[. در عصر هومری یعنی ۱۲۰۰ تا ۸۰۰ سال پیش میلاد، حمام کردن منحصراً برای اهداف بهداشتی در نظر گرفته می شده است ]۲[؛ در حالی که بقراط (۳۷۰-۴۶۰ BC) حمام کردن را وسیله ای برای بهبود سلامتی و دارای خاصیت درمانی می دانسته است. رومیان آن را علاوه بر آرام بخش و لذت بخش بودن، آن را شفابخش نیز می دانسته اند ]۲[. در طول قرن شانزدهم، حمام کردن مخصوصاً در آب چشمه ها به عنوان یک شیوه درمانی تلقی می شده است و در قرن نوزدهم نیز اسپاهای تخصصی به صورت حمام های آب معدنی گرم و سرد که معمولاً با گِل درمانی، ماساژ و رژیم های خاصی ترکیب می شده است، به عنوان یک درمان جامع برای انواع بیماری ها رواج پیدا کرده بود ]۲[. در واقع حمام های آب گرم در آن زمان به دلیل فواید سلامتی بالایی که داشتند به شدت مورد توجه قرار گرفتند؛ به عنوان مثال در ایالات متحده، دکتر جان گان در کتاب پزشکی معروف خودش به نام “داروهای خانگی گان” به آن اشاره کرده است. با این حال همان طور که ریمان و همکاران نیز بررسی کرده اند، به نظر نمی رسد که شواهدی وجود داشته باشد مبنی بر این که تا قرن بیستم، حمام یا وان آب گرم منحصراً با هدف تسهیل و بهبود کیفیت خواب مورد استفاده قرار گرفته باشد ]۴[.

در این زمینه، رابطه بین گردش خون، دمای بدن و وضعیت خواب و بیداری از قدیم الایام مورد توجه بوده است. آلکمئون کورتون فیلسوف یونانی، ۵۰۰ ~ سال قبل از میلاد، کیفیت خواب را با میزان خون خارج شده از رگ های بزرگ تر و بازگشت مجدد خون پس از بیدار شدن ]۵[ مرتبط دانسته است و رابرت برتون مقاله نویس قرن هفتم نیز نوشته است “یک مغز داغ نمی خوابد” ]۶[. دیوی و یورگنسن در قرن نوزدهم، ریتم شبانه روزی را با دمای بدن انسان مرتبط دانسته و اظهار داشتند که با گسترده شدن روز و گذشتن شب دمای بدن انسان تغییر می کند ]۷،۸[؛ دالتون نیز تغییرات طبیعی حرارت یک بدن زنده را با توجه به مناطق مرکزی و محیطی بدن توضیه داده است ]۹[. به طور کلی تمامی این مفاهیم نظری و اکتشافات علمی، پایه و اساس تحقیقات معاصر را بنا گذاشته اند و توانسته اند ارتباط بین خواب و اثربخشی آن را با اندازه گیری دمای مرکزی بدن و مغز به اثبات برسانند ]۱۳-۱۰[. بدین ترتیب تغییر ریتم شبانه روزی دمای دمای بدن مثلاً به دلیل بیماری، برنامه کاری و سفرهای کاری، معمولاً با بی خوابی دوره ای یا مزمن و تاخیر در به خواب رفتن (SOL) یا کیفیت پایین خواب همراه است ]۱۸-۱۴[. ارزیابی شیوع بی خوابی به دلیل علت های گوناگون، به طور مستقیم یا غیر مستقیم با اختلال در ریتم شبانه روزی ارتباط دارد و این اختلال در زنان ۱.۵ برابر بیشتر از مردان و در افراد مسن بیشتر از جوانان می باشد ]۲۳ – ۴،۱۹[. خواب ناکافی نیز بر روی کیفیت زندگی و بهره وری تاثیر گذاشته و انسان را در برابر حوادث و صدمات آسیب پذیرتر می کند ]۲۴[. علاوه بر این، این اختلال به عنوان علت یا پیامد برخی از بیماری های عصبی، قلبی عروقی، متابولیک و غیره بر روی سلامتی تاثیر می گذارد که هزینه مراقبت های بهداشتی این بیماری ها سالانه بالغ بر میلیاردها دلار می باشد ]۱۹،۲۱،۲۵[.

گرم کردن انفعالی بدن مبتنی بر آب (PBH_WB) که با دوش یا وان آب گرم یا پاشویه انجام می شود، اغلب به عنوان یک وسیله ساده و کم هزینه برای مدیریت بی خوابی توصیه شده است ]۲۸-۲۶[. چنین توصیه هایی غالباً از طریق یافته های حاصل از پرسشنامه ها و تحقیقات مبتنی بر مشاهده ارائه می شوند. به عنوان مثال آرتیکید – اوکادا و همکاران ]۲۹[ حمام کردن را در بهبود کیفیت خواب شبانه و کاهش خواب آلودگی در طول روز موثر دانسته اند؛ اوجیما و همکاران ]۳۰[ کیفیت درونی خواب را برای افرادی که مرتباً حمام می کنند گزارش کرده اند؛ هایاساکا و همکاران ]۳۱[ بین حمام کردن مکرر و کیفیت خواب رابطه مثبتی کشف کرده اند و گوتو و همکاران ]۳۲[ نیز ارتباط مثبتی را بین آب تنی کردن در اونسن ها (چشمه های آب گرم) و کیفیت خواب مشاهده کرده اند؛ همچنین کامیلری و بارت ]۳۳[ مشاهده کردند که سالمندان پس از حمام کردن شبانه خواب بهتری دارند. یافته های مطالعات آزمایشگاهی نیز تاثیرات مثبت PBH_WB را با توجه به ارزیابی های هدفمند به اثبات رسانده اند. یو و همکاران ]۳۴[، PBH_WB از نوع پاشویه را برای مردان اثربخش تر از زنان و در زمستان نیز موثرتر از تابستان گزارش کرده اند؛ ریمان و همکاران ]۳۵[ نشان دادند که تغییر دمای پوست بدن توسط PBH_WB بر روی میزان حرکات چشم (REM) و خواب آمواج آهسته (SWS) تاثیر می گذارد؛ همچنین دگوچی و همکاران ]۳۶[ بهبودی فوری (پس از ۲ هفته) و طولانی مدتی (۶-۴ هفته) را در کاهش بی قراری، سرگشتگی و یا پرخاشگری در ۹۰-۶۰% از گروه کوچکی از بیماران مبتلا به زوال عقل ناشی از پیری گزارش کردند و افرادی که به مدت دو بار در هفته و در ابتدای شب (۱۹:۰۰ – ۱۸:۰۰) حمام کرده بودند نسبت به افرادی که در ابتدای ظهر (۱۵:۰۰ – ۱۴:۰۰) حمام کرده بودند کیفیت خواب بهتری داشتند. با این حال علیرغم این که بسیاری از تحقیقات بهبود پارامترهای مختلف خواب را در حین درمان با PBH_WB نشان داده است، با این در برخی دیگر ]۴،۳۷،۳۸[ این گونه نیست. هدف مقاله حاضر بررسی اجمالی مطالعات منتشر شده در خصوص تاثیرات PBH_WB بر روی خواب شبانه و مکانیسم های پیشنهادی می باشد.

اختصارات

 OSAQ پرسشنامه اوگوری – شیراکاوا – آزومی

AVA آناستوموزهای شریانی وریدی PBH گرم شدن انفعالی بدن

CBT دمای مرکزی بدن PBH_WB گرم کردن انفعالی بدن مبتنی بر آب

CI فاصله اطمینان PRISMA موارد ترجیحی گزارش شده برای بررسی ها و متاآنالیزهای سیستماتیک

∆CBT کاهش دمای مرکزی بدن PSG پلی سومنوگرافی

DPG شیب دمای پوست از دیستال به پروگزیمال RCT کارآزمایی تصادفی کنترل شده

EEG الکتروانسفالوگرافی REM حرکت سریع چشم

EMG الکترومیوگرافی SE کارآمد بودن خواب

EOG الکتروکولوگرافی SOL تاخیر در به خواب رفتن

ES اندازه اثر SWS خواب امواج آهسته

h ساعت TBI آسیب تروماتیک مغز

ICU واحد مراقبت های ویژه TST کل زمان خواب

JBI موسسه جونا بریگز WASO بیدار شدن پس از به خواب رفتن

min دقیقه y سال

روش‌ها

مطالعه حاضر با در نظر گرفتن آیتم های ترجیحی در بررسی ها و متاآنالیزهای سیستماتیک (PRISMA) انجام شده است ]۳۹[. چک لیست PRISMA در ضمیمه A ارائه شده اند.

استراتژی جستجو

ما در ماه آوریل ۲۰۱۸ در پایگاه های اطلاعاتی آنلاین PubMed، CINAHL، Cochran، Medline، PsycInfo، Web of Science databases بدون محدودیت تاریخ یا زبان انتشار و با استفاده از کلمات کلیدی و ترتیبات ارائه شده در جدول S1 با موضوع حمام و دوش

PBH_WB قبل از خواب به جستجو پرداختیم. ما تنها از منابع تحقیقاتی و مقالاتی استفاده کردیم که در نشریات واجد شرایطمان منتشر شده بودند. یک نمونه از استراتژی به کار گرفته شده در پایگاه داده PubMed به طور کامل در ضمیمه B توضیح داده شده است.

معیارهای واجد شرایط بودن

انتخاب مطالعات جستجو شده برای بررسی سیستماتیک ما نیازمند رعایت معیارهای زیر می باشد: ۱) بررسی تاثیر PBH_WB شبانه بر روی کیفیت خواب و یا پارامترهای خواب، ۲) گرم کردن بدن با استفاده از آب، به عنوان مثال دوش گرفتن یا حمام کردن در وان به تنهایی، ۳) گزارش داده های اصلی و یافته های آنالیز آماری. معیارهای حذف عبارت بودند از: ۱) ادامه یافتن گرمای بدن در حین خواب، ۲) عدم توضیح جزئیات یا جزئیات ناکافی در خصوص روش ها و یا نتایج تحقیق، ۳) فاصله زمانی نامشخص بین PBH_WB و زمان خواب، ۴) غیاب اطلاعات در مورد طول مدت PBH_WB، ۵) عدم اطلاع از دمای مداخله، ۶) PBH_WB و استفاده از شیوه های درمانی دیگر، ۷) عدم ارائه داده های کنترلی یا اولیه، ۸) درمان های غیر از روش های دوش گرفتن یا حمام کردن بر پایه آب، مانند گرم کردن با پتو، ۹) گزارشات تکراری بر پایه داده های مشابه، و (۱۰) چاپ مطالب مربوط به تحقیقات قبلی. در ارزیابی ما از معیارهای ورودی و خروجی و مخصوصاً پارامترهای خواب یکسانی برای متاآنالیز مطالعات منتشر شده استفاده گردیده است. با این حال متغیر کیفیت ذهنی خواب و مطالعاتی که پارامترهای خواب با استفاده از پرسشنامه یا چک لیست موجود در مصاحبه ها را مورد ارزیابی قرار داده بودند، از متاآنالیزها حذف شدند. علتش این بود که سیستم امتیازدهی و طیف وسیعی از شیوه های گوناگونی که در مطالعات مختلف استفاده شده بودند با هم متفاوت بوده و به لحاظ کمّی قابل مقایسه نبودند. با این حال ما یافته های این مطالعات را در بررسی سیستماتیک خودمان گنجاندیم، چرا که آن ها دیدگاه های ارزشمندی را در مورد کاربرد PBH_WB به عنوان یک ابزار کمک به خواب برایمان ارائه کردند.

انتخاب مطالعه

مطالعات انتخاب شده وارد نرم افزار مرجع Mendeley reference manager گردیدند. پس از حذف گزارشات اضافی از چند پایگاه داده مختلف، مطالعات نامرتبط با عنوان جستجوی ما، چکیده ها و کلمات کلیدی و همچنین نام نویسندگان (SH) حذف گردیدند. بررسی کامل متون مقالات منتشر شده به طور مستقل توسط دو نویسنده (SH و SK) انجام شدند. تصمیم گیری در مورد واجد شرایط بودن مطالعات بر پایه برخی معیارهای ورودی و خروجی از پیش تعیین شده به همراه حذف موارد نامرتبط انجام شد. اختلافات موجود نیز با مباحثه حل و فصل گردید. سه مطالعه منتخب ما دو دمای مختلف را مورد آزمایش قرار داده بودند. در مطالعه ما داده های به دست آمده از بالاترین دما (℃۴۰≤) در متاآنالیز قرار گرفتند.

استخراج داده و اجزای داده‌ها

یک لیست از داده های استخراج شده پس از کارآزمایی ها بر روی پنج مطالعه واجد شرایط که به طور تصادفی انتخاب شده بودند، تهیه گردید. یک نویسنده (SH) داده ها را استخراج کرده و یک نویسنده دیگر (SK) آن ها را با دقت مورد ارزیابی قرار داد. اطلاعات زیر از این مطالعات استخراج گردیدند: نویسنده اول و سال انتشار؛ سوالات تحقیق/ اهداف مطالعه؛ تعداد، نوع، جنسیت و سن داوطلبان؛ دما، روش و مدت مداخله PBH_WB؛ فاصله بین استفاده از روش درمانی PBH_WB و زمان خواب؛ نحوه ارزیابی خواب و تاثیر درمان PBH_WB بر روی SOL، بیدار شدن پس از به خواب رفتن (WASO)، زمان کلی خواب (TST)، کارآمد بودن خواب (SE)، خواب امواج آهسته (SWS) و کیفیت ذهنی خواب.

ارزیابی سوگیری (جداول S2 و S3)

هر مطالعه مشمول به طور مستقل برای جلوگیری از ریسک سوگیری ناشی از نقص در روش ها و سبک های تحقیق با استفاده از چک لیست موسسه جوانا بریگز (JBI) برای مطالعات شبه تجربی مورد ارزیابی قرار گرفت ]۴۰[. چک لیست های JBI مختص کارآزمایی های تصادفی کنترل شده (RCT) ]40[ و مطالعات آینده نگر کوهورت بودند ]۴۱[. ما علاوه بر این با توجه به توصیه های JBI برای RCT یک چک لیست از مطالعات متقاطع تهیه کردیم ]۴۰[. اختلافات بین امتیاز دهندگان از طریق مباحثه حل شدند.

آنالیزهای آماری

در مطالعات مشمول متاآنالیز، اندازه اثر (ES، d کوهن) پارامترهای خواب، SOL، WASO، TST، SE و SWS با استخراج میانگین تفاوت بین درمان های پایه و مشابه به شیوه انحراف استاندارد مورد ارزیابی قرار گرفتند ]۴۲[. برخی از این کارآزمایی ها بر روی هر شب آزمایشی و گروه های جداگانه ای انجام شدند تا یافته های بیشتری جمع آوری شود. سپس ما این داده ها را با هم ترکیب یا جمع کردیم و با استفاده از میانگین و انحراف استاندارد واحد در هر کدام از این کارآزمایی ها، اثربخشی PBH_WB را مورد ارزیابی قرار دادیم ]۴۳،۴۴[. یک ES مثبت تاثیر کمتری را با توجه به پارامترهای از پیش تعیین شده نشان می دهد. مقادیر ES که معادل ۰.۲، ۰.۵ و ۰.۸ بودند به ترتیب به معنای تاثیر کوچک، متوسط و بزرگ می باشد ]۴۵[. ما از یک مدل تاثیر تصادفی نیز برای محاسبه هر یک از پارامترهای خواب ارزیابی شده استفاده کردیم ]۴۴[. ۰.۰۵ > P به عنوان یک پیش شرط برای رد فرضیه صفر ES در نظر گرفته شد. وجود ناهمگونی با محاسبه آمار Q که از توزیع X^2 پیروی می کند، ارزیابی گردید. فرضیه صفر بر این اساس می باشد که تمامی مطالعات دارای ES مشترکی با هم هستند ]۴۴[. آمار τ^۲ و I^2 مشتق، به ترتیب واریانس کلی اندازه اثر و نسبت واریانس را در میان مطالعات واقعی نشان می دهند ]۴۴[. هنگامی که ناهمگونی به اثبات رسید، توضیحات اضافی برای هر دو گروه با اثر تصادفی و متاآنالیزها ارائه گردید ]۴۴[.

آنالیزهای موجود برای هر کدام از زیرگروه ها تفاوت بین اثرات و نسبت دقت متغیرهای موجود در هر کدام از گروه ها را نشان می دهد ]۴۴[. میزان دقت ارزیابی ها برای تمام مطالعات و کل موضوعات، بر پایه واریانس تعداد کل مطالعات و واریانس متغیرهای موجود در گروه ها و تعداد کل زیرگروه ها اندازه گیری شده است ]۴۶[. در چندین مطالعه و دستورالعمل مختلف ]۴۹-۴۷[ روش متارگرسیون به عنوان یک رویکرد پیشرفته با قدرت آماری بالا برای تجزیه و تحلیل زیرگروه ها ]۵۰[ انتخاب گردید. علاوه بر این، این روش به ما اجازه می دهد تا به طور همزمان اثر تعدیل کننده های چندگانه را نیز بررسی نماییم ]۴۷[.

همان طور که توصیه شده بود، ما از ۱۰% (۰.۱ = P) نمونه ها برای آزمایش اهمیت ناهمگونی و همچنین ارزیابی تاثیر تعدیل کننده ها استفاده کردیم ]۵۱،۵۲[. نقشه های جنگلی مانند نمایش گرافیکی یافته ها به عنوان یافته های کلی و ترکیبی هر کدام از پارامترهای خواب توسط برنامه مایکروسافت اکسل بر روی مک مورد ارزیابی قرار گرفتند (نسخه ۱۶.۸، Microsoft Corporation، ردموند، واشنگتن، USA).

نتایج

نتایج مطالعه

نمودار جریان نشان داده شده بر روی شکل ۱، رویکرد مبتنی بر PRISMA را در انتخاب مطالعات مرتبط با استفاده از کلمات جستجو لیست شده در جدول S1 نشان داده شده است. به طور کلی ۵۳۱۶ جستجو شدند که ۱۴۵۱ مورد تکراری بود. شش نشریه دیگر نیز دارای فرصت مرجع یا منابع دیگری بود. چکیده ۳۸۶۵ نشریه به طور جداگانه نمایش داده شده و ۱۲۱ مورد برای ارزیابی کلی متن ارائه شدند که از میان این تعداد ۱۷ مورد معیارهای ورودی را برآورده می کردند. حدود ۱۳ مورد از ۱۷ مطالعه واجد شرایط ]۶۴-۳۷،۳۸،۵۴[ به روش تحلیل کمّی و متاآنالیز مورد بررسی قرار گرفتند. یکی از این مطالعات از دو روش درمانی PBH_WB به صورت حمام کل بدن و پاشویه استفاده کرده و از این رو تعداد مقایسه های احتمالی به ۱۴ مورد افزایش پیدا کرد.

مروری بر مطالعات موجود (جدول ۱)

طرح مطالعه

از میان ۱۷ مطالعه ای که معیارهای ورودی را دربر داشتند، ۱۱ مورد به شیوه متقاطع ]۶۳-۶۰، ۵۸-۵۴، ۳۷،۳۸[، سه مورد به صورت شبه آزمایشی ]۵۹،۶۵،۶۶[، یک مورد به شیوه کنترل تصادفی ]۶۷[ و دو مورد به شیوه کارآزمایی کوهورت آینده نگر ]۶۴،۶۸[ ارزیابی شدند.

جمعیت مطالعه

شرکت کنندگان در ۱۷ مطالعه که شامل ۱۸ کارآزمایی PBH_WB می شد، به صورت جمعیت متنوع از فوتبالیست های جوان سالم گرفته تا سالمندان دچار آسیب های مغزی (TBI)، آپنه خواب، اختلالات خواب، سندرم کرونر حاد، بیماران بستری در واحد مراقبت های ویژه (ICU)، بی خوابی و بیماران سرطانی بودند. اندازه نمونه در میان کارآزمایی ها از پنج تا ۷۰ مورد (میانگین = ۱۳)، با شش مورد از آن ها (۳۵% ~) شامل بیش از ۲۰ نفر می شدند. میانگین سنی شرکت کنندگان نیز بسیار متغیر بود: در ۱۲ مطالعه شرکت کنندگان بالای ۴۰ سال سن داشتند که شش مورد از آن ها بالای ۶۰ سال را شامل می شد.

ماهیت مداخلات 〖PBH〗_WB

PBH_WB در یک مطالعه به صورت دوش آب گرم، در نُه مطالعه به صورت پاشویه، در شش مطالعه به صورت حمام در وان و پاشویه به صورت همزمان انجام گردید. دمای آب در ۱۶ مورد از ۱۸ کارآزمایی از ۴۰ تا ۴۲ ℃ متغیر بود و در دو مطالعه دو دمای متفاوت مورد ارزیابی قرار گرفت. PBH_WB در پنج آزمایش حدود ۲-۱ ساعت پیش از خواب انجام شد و زمان آن نیز ۱ تا ۲ ساعت بود. PBH_WB در نُه کارآزمایی به مدت ۲۰ دقیقه یا کمتر به طول انجامید و در نُه کارآزمایی بیش از ۲۰ دقیقه طول کشید.

روش های ارزیابی خواب

پلی سومنوگرافی (PSG) به همراه الکتروانسفالوگرافی (EEG)، الکترومیوگرافی (EMG) و الکتروکوکوگرافی (EOG) در نُه مطالعه، اکتیوگرافی مچ دست در پنج مطالعه، پرسشنامه خود ارزیابی در نُه مطالعه و چک لیست کیفیت خواب در خانه در تک تک این مطالعات به کار گرفته شد. اکثر تحقیقات (۶۵%~) تنها به یکی از این روش ها متکی بودند.

نتایج خواب

تاخیر در به خواب رفتن (SOL)

شکل ۲ طرح جنگل بر روی اندازه اثر را در ۱۱ کارآزمایی که PBH_WB در آن SOL را هدف قرار داده شده بود، نشان می دهد. ارزیابی کلی نشان می دهد که PBH_WB مستقل از دما، مدت زمان و فاصله زمانی پیش از خواب قادر است تا میزان تاخیر در خواب به به میزان قابل توجهی کاهش بدهد (میانگین شب های پایه ۲۴.۶ دقیقه و میانگین شب های پس از PBH_WB به میزان ۱۷.۴ دقیقه؛ ۰.۴۳- : ES؛ ۰.۷۶- = CI 95% تا ۰.۱۰-؛ ۰.۰۱۰ = P). مطالعاتی که از پرسشنامه و یا روش های چک لیست استفاده کرده اند نیز شاهد بهبود SOL بوده اند ]۶۶،۶۷[. همان طور که توصیه شده بود هنگام آنالیز ناهمگونی و تفاوت های بین زیرگروه ها از معیار ۰.۱ = P استفاده کردیم ]۵۱،۵۲[. آزمایش ناهمگونی بر روی یافته های مطالعات مربوط به SOL، فرضیه صفر ES را رد کردند (۰.۰۸۸ = P) و آزمون سوگیری نیز نتایج ناچیزی دربر داشت (۰.۶۰۴ = P).

پیدا کردن ناهمگونی در ES مطالعات که نیازمند ارزیابی عینی SOL بود باعث شد که دو فرضیه موقت برای یافتن منشأ آن مورد بررسی قرار بگیرند. اولا ما فرض کدیم که یک منبع متنوع در ES باعث ایجاد تفاوت در میان کارآزمایی های مبتنی بر PBH_WB شده است. ما این فرضیه را با طبقه بندی ۱۱ کارآزمایی به شکل دو گروه جداگانه مورد آزمایش قرار دادیم: ۱) آن ها که PBH_WB در آن ها ۲-۱ ساعت پیش از خواب انجام شده و به پایان رسیده بود (۲ = N) و آن ها که PBH_WB در آن ها به مدت یک ساعت یا کمتر انجام شده و نیز آن ها که PBH_WB در مدت ۲ ساعت یا بیشتر پیش از خواب انجام شده بود (۹ = N). آزمون اثر تصادفی Q که برای بررسی ناهمگونی τ^۲ ]۴۴[ انجام شده بود تفاوت معناداری را در اندازه اثر دو گروه نشان داد (۷.۴۲ = X^2، ۱ = df، ۰.۰۰۶ = P)، بنابراین ۲-۱ ساعت PBHWB پیش از خواب دارای نتایج آماری معناداری برای SOL بوده است. دوماً ما این فرضیه را که مدت زمان PBH_WB به عنوان یک متعادل کننده اثر بر روی SOL عمل می کند مورد ارزیابی قرار دادیم. مدت زمان PBH_WB در ۱۱ کارآزمایی بین ۱۰ تا ۳۰ دقیقه و به طور کلی ۹۰ دقیقه بود. ما ۱۱ کارآزمایی را در دو گروه طبقه بندی کردیم؛ یک مورد (۴ = N) که PBH_WB در یک کوتاه ترین زمان یعنی ۲۰-۱۰ دقیقه انجام شده بود و دیگری (۷ = N) که PBH_WB در بلندترین زمان یعنی ۹۰-۲۰ دقیقه انجام شده بود. با این حال همان طور که در جدول ۲ نیز نشان داده شده است، نتایج تاثیر بر SOL بین گروه ها دارای تفاوت معناداری بوده و نمی توان آن را صرفاً توسط مدت زمان PBH_WB تخمین زد (۱.۰۱ = X^2، ۱ = df، ۰.۳۱۴ = P). ما با آنالیز متارگرسیون، مدل اثر تصادفی که به طور همزمان هم شامل تعدیل کننده اثر می شد و هم مدت زمان PBH_WB را دربر می گرفت مورد ارزیابی قرار دادیم. آنالیزها دارای نتایج مشابهی بودند، یعنی تاثیر قابل توجه بین زمان بندی ها وجود نداشت (۰.۰۷۵ = P، همچنین ۰.۱ = P پس از به کار بستن تعدیل کننده اثر) و از طرفی نیز مدت زمان PBH_WB هیچ تاثیر قابل توجهی بر روی اندازه اثر نداشت (۰.۸۲۲ = P). ما همچنین سعی کردیم تا دمای آب را به عنوان یک عامل اصلاح کننده مدنظر قرار بدهیم. با این حال میزان تاثیر دمای آب در ۱۱ کارآزمایی بسیار کم بود؛ به عنوان مثال ۴۰ ℃ (۶ = N) و ۴۱ ℃ (۳ = N) پس از انجام آنالیزهای آماری.

بیدار شدن پس از به خواب رفتن (WASO)

شکل ۶ نمودار جنگلی ۹ تحقیق را نشان می دهد که در آن ها متغیر WASO مورد ارزیابی قرار گرفته است. برآورد کلی تمامی مطالعات نشان دهنده بهبود غیر قابل توجه WASO پس از اعمال PBH_WB در شرایط پایه است (میانگین شب های پایه ۴۹.۲ دقیقه و میانگین شب های پس از PBH_WB به میزان ۴۱.۳ دقیقه)؛ ۰.۲۳- = ES؛ ۰.۴۸- تا ۰.۰۲ = CI 95%؛ ۰.۰۶۷ = P). آزمون ناهمگونی نمی تواند فرضیه صفر را رد کند، چرا که مطالعات دارای ES مشترکی بوده (۰.۹۲۴ = P) و آزمون سوگیری نیز دارای نتایج معناداری نبود (۰.۵۳۴ = P).

کل زمان خواب (TST)

شکل ۴ نمودار جنگلی ۱۰ آزمایش مختلف را نشان می دهد که TST در آن ها اندازه گیری شده است. برآورد کلی نشان دهنده بهبود غیر قابل توجهی در TST بوده است (میانگین شب های پایه ۳۸۹.۰ دقیقه و میانگین شب های پس از PBH_WB 395.1 دقیقه؛ ۰.۱۵ = ES؛ ۰.۰۸ تا ۰.۳۹ = CI 95%؛ ۰.۱۹۹ = P). آزمون ناهمگونی نمی تواند فرضیه صفر را رد کند چرا مطالعات دارای ES مشترکی هستند (۰.۷۸۷ = P) و آزمون سوگیری نیز دارای نتایج معنادار نبود (۰.۰۹۱ = P).

کارآمد بودن خواب (SE)

شکل ۵ نمودار جنگلی ۱۱ آزمایش مختلف را نشان می دهد که در آن ها SE مورد ارزیابی قرار گرفته است. برآورد کلی نشان می دهد که PBH_WB تاثیر قابل توجهی بر روی بهبود SE دارد (میانگین شب های پایه ۸۳.۱% و میانگین شب های پس از PBH_WB 84.9%؛ ۰.۲۶ = ES؛ ۰.۰۲ تا ۰.۵۱ = CI 95%؛ ۰.۰۳۵ = P). این یافته ها بر پایه ارزیابی عینی SE و مطابق با شیوه سید رسولی و همکاران ]۶۷[ به دست آمده اند که SE را از طریق پرسشنامه اندازه گیری می کند. آن ها تمایل داشتند تا SE را از طریق PBH_WB بهبود بدهند. آزمون ناهمگونی نمی تواند فرضیه صفر را رد کند، چرا که مطالعات دارای ES مشترکی هستند (۰.۵۰۰ = P) و آزمون سوگیری نیز دارای نتایج ناچیزی بود (۰.۲۱۲ = P).

خواب امواج آهسته (SWS)

شکل ۶ نمودار جنگلی ۱۰ آزمایش را که SWS در آن ها مورد بررسی قرار گرفته است نشان می دهد. برآوردها نشان دهنده افزایش غیر قابل توجهی در SWS پس از اجرای PBH_WB در مقایسه با وضعیت پایه بوده است (میانگین شب های پایه ۳۳.۶ دقیقه و میانگین شب های پس از PBH_WB 40.3 دقیقه؛ ۰.۲۳ = ES؛ ۰.۶۰ تا ۰.۱۳ = CI 95%؛ ۰.۲۱۳ = P). آزمون ناهمگونی نمی تواند فرضیه صفر را رد کند، چرا که مطالعات دارای ES مشترکی هستند (۰.۲۷۹ = P) و آزمون سوگیری نیز دارای نتایج معناداری نبود (۰.۰۵۷ = P).

کیفیت ذهنی خواب

از کارآزمایی های انجام شده مشخص گردید که کیفیت ذهنی خواب با توجه به روش های مختلفی که به شکل مداخلات PBH_WB انجام شده بود ]۶۰،۶۵،۶۷،۶۸-۵۴،۵۵،۵۸[ در هشت مورد اثرگذار و یک مورد بی تاثیر بوده است ]۵۶[. متاآنالیز انجام شده بر روی داده های حاصل از این کارآزمایی ها دارای نتایج متفاوتی بود و ارزیابی کلی آن امکان پذیر نبود. در یکی از مطالعات از روش مصاحبه ]۵۴[ استفاده شد و در یک مطالعه از پرسشنامه اوگوری – شیاراکاوا آزومی (OSAQ) ]55[ و در دو مطالعه از پرسشنامه خواب ]۵۸،۵۹[ استفاده گردید. همچنین در یکی از مطالعات از شیوه OSAQ بر روی میانسالان و سالمندان ]۶۰[ استفاده شد که یک پرسشنامه کیفیت خواب به نام پیتسبورگ ]۶۷[ را برای ارزیابی نتایج طراحی کرده بود ]۵۶[.

ارزیابی سوگیری

جدول S2 چک لیست JBI را برای مطالعات شبه تجربی و نحوه انجام هر یک از تحقیقات مبتنی بر PBH_WB را خلاصه کرده است. نقص های عمده در اکثر این مطالعات ناشی از عدم پیگیری نتایج بلندمدت می باشد. روش های دیگر نیز شامل شیوه های آماری از جمله آنالیز توان، اندازه اثر و یا محاسبه اطلاعات و داده های قابل پیش بینی هستند. تمامی این مطالعات فاقد گروه کنترل، پیش از شروع درمان و یا شرح دقیقی از شیوه های آزمایشی با توجه به معیارهای ورودی و خروجی هستند (شکل ۱). تنها RCT واحد شرایط آزمون سید رسولی و همکاران ]۶۷[ بود که تمامی الزامات مربوط به RCT در آن ها به کار گرفته شده بود. انطباق نتایج در وهله اول به دلیل ماهیت متمایز روش های آزمایش غیرممکن بود اما ارزیابی سوگیری امکان پذیر بود (جدول S3). تقریباً در تمامی کارآزمایی های انجام شده به شیوه متقاطع، افراد به صورت تصادفی انتخاب و آزمایش شده بودند. اشکال شیوه های درمانی تصادفی نبودن زمان و دوره خاص برای انجام درمان می باشد (جدول S3). در نهایت تحقیقات یانگ و همکارانش ]۶۸[ نیز نتوانست یک ارزیابی قابل اطمینانی را بر روی مداخلات PBH_WB انجام بدهد و از این رو تفسیر یافته ها را اندکی دشوار ساخت (جدول S3).

بحث

دوش آب گرم یا حمام کردن در وان قبل از خواب توسط اغلب متخصصان پزشکی و پیراپزشکی برای بهبود کیفیت خواب توصیه شده است ]۲۸-۲۶[. تاثیر مفید چنین مداخله هایی در محیط های مختلف همواره مورد ارزیابی قرار گرفته و بدین منظور از پرسشنامه ها و چک لیست های ارزیابی عینی استفاده شده است. در اکثر و نه همه تحقیقات، بهبود قابل توجهی در پارامترهای کیفیت خواب مشاهده و گزارش شده است. بنابراین یکی از اهداف مطالعه ما شناسایی عوامل مرتبط با بهبود کیفیت خواب پس از درمان توسط PBH_WB بوده است.

متاآنالیزهای ما نشان می دهند که PBH_WB بر روی بهبود SOL ، WASO ، TST ، SWS و SE تاثیرگذار می باشد. هرچند که به لحاظ آماری تنها بر روی SOL و SE تاکید شده است. بزرگ ترین و مهم ترین تاثیر آماری مربوط به بهبود SOL و کاهش آن به طور متوسط ۸.۶ (۳۶ ~ در مقایسه با وضعیت پایه) در مدت ۲-۱ ساعت پیش از خواب بوده است. یک یافته مهم در مورد SOL که از ۱۷ مطالعه مختلف حاصل شده است، ارتباط بین فاصله PBH_WB و زمان خواب بوده است. با این حال این یافته تنها بر پایه داده های حاصل از دو تحقیق می باشد که ۳۶ سالمند و بیماران مبتلا به بیخوابی با دمانس عروقی خفیف تا متوسط را شامل می شد و میانگین سنی آن ها در یک مطالعه ۷۷ سال ]۶۴[ و در مطالعه دیگری که بیماران دچار آسیب مغزی (TBI) را بررسی می کرد ۳۶ سال بود ]۵۷[. با این حال یافته های این دو مطالعه ظاهراً از این جهت معنادار هستند که شیوع اختلالات خواب با افزایش سن بالا می رود ]۶۹[ و در بیماران مبتلا به زوال عقل ]۷۰،۷۱[ و TBI نیز که شیوع اختلالات خواب به ۵۰% می رسد بیشتر است ]۷۲،۷۳[. یافته های ما با مشاهدات کراوچی و همکاران ]۷۴[ سازگار می باشد که دمای پوست از دیستال تا پروکسیمال (DPG) به مدت ۱.۵ ساعت پیش از به رخت خواب رفتن اندازه گیری کرده بودند و قوی ترین پیش بینی نیز مربوط به SOL می باشد. مطالعه ما همچنین با توصیه ون سومرن ]۴،۱۳[ سازگار است که کاهش دمای بدن می تواند ناشی از افزایش جریان خون پس از PBH_WB باشد و در بیشتر مواقع تمایل به خواب با SOL کوتاه تر را تقویت می کند.

DPG یا شاخص جریان خون دیستال و همچنین کاهش دمای دیستال ]۱۲[ توسط PBH_WB افزایش می یابد ]۱۰،۳۸،۶۳[. بنابراین جای تعجب ندارد که درمان با PBH_WB به مدت ۲-۱ ساعت قبل از خواب با بهبود SOL ارتباط مستقیم دارد. البته هنگامی که PBH_WB خیلی زودتر از زمان خواب انجام شود ممکن است تنها حس خواب آلودگی ایجاد کند اما میزان SOL را به طور قابل توجهی پایین نیاورد. در مطالعه هورن و رید ]۶۱[ از دو دمای آب متفاوت (۴۱ ℃ و ۳۵.۵ ℃) به مدت ۵ ساعت قبل از خواب استفاده شد. در این مطالعه کیفیت خواب در دمای آب بالاتر (۴۱ ℃) افزایش بیشتری پیدا کرده بود، هرچند که مدت زمان SOL کوتاه نشده بود و در دمای ۳۵.۵ ℃ نیز خواب کلی شبانه بهبود پیدا کرده بود. به طور کلی نتایج حاصل نشان می دهند که گرم کردن پاها با SOL ارتباط بیشتری دارد ]۴،۱۲[. با این حال در اکثر مطالعات بیشتر بر روی رتبه بندی های کیفیت ذهنی خواب، در قبل و پس از به کار بستن PBH_WB تاکید شده است ]۶۰،۶۵،۶۷-۵۴،۵۵،۵۸[. رضایت از خواب پس از اجرای مداخلات PBH_WB می تواند حاکی از آرامش به علاوه تاثیر فیزیولوژیکی این شیوه باشد. به عنوان مثال در پرسشنامه ای که توسط گوتو و همکاران ]۳۲[ طراحی شده بود، ۲۷۷۹ نفر از پاسخ دهندگان به کاهش استرس پس از حمام اشاره کرده بودند.

مطالعات کیم و همکاران ]۷۵[ و سئو و سونگ ]۷۶[ در مورد تاثیر حمام کردن بر روی پارامترهای مختلف خواب از متاآنالیزهای ما حذف شدند، چرا که آنها معیارهای ورودی ما را برآورده نکرده بودند، به این دلیل که آن ها PBH_WB را با پوشیدن جوراب به عنوان یک مداخله اضافی ترکیب کرده بودند. با این حال یافته های تمام این مطالعات نشان دهنده اثرگذاری مداخلات بوده اند. کیم و همکاران ]۷۵[ که ۱.۵ ساعت قبل از خواب مداخله بر روی پاها را مورد ارزیابی قرار داده بودند نتوانستند تاثیر قابل توجهی را بر روی SOL مشاهده کنند. یک توضیح احتمالی برای آن می تواند پوشیدن جوراب توسط افراد بلافاصله پس از حمام آب گرم باشد. دست ها و پاها به دلیل تراکم بالای رگ ها و شریان های وریدی (AVA)، نقاط حساسی برای تبادل حرارتی در بدن هستند ]۷۸[. AVA ها در مقایسه با مویرگ ها حجم بسیار بیشتری از خون را در خود جای داده اند و هنگام تغییر دما قطر عروق گشادتر می شود و می تواند ۱۰ برابر بیشتر از مویرگ ها بزرگ شوند تا حجم بیشتری از خون را به نقاط پوستی انتقال دهند ]۷۸[. افزایش جریان خون دیستال باعث افزایش انتقال دما به دست ها و پاها می شود و در نتیجه دمای مرکزی بدن (CBT) به سرعت پایین می آید. PBH_WB مبتنی بر پا منجر به اتساع عروق AVA شده و در شرایط نرمال می تواند از دست دادن گرما را جبران نماید. با این حال جوراب و مخصوصاً جوراب هایی که از پارچه های متراکم درست شده اند می تواند به عنوان عایق عمل کرده و از دفع حرارت از بدن جلوگیری نمایند. بنابراین پوشیدن جوراب بلافاصله پس از حمام با آب گرم، همان طور که کیم و همکارانش ]۷۵[ نیز توضیح داده اند می تواند نقش مستقلی از PBH_WB داشته باشد. سئو و سونگ ]۷۶[ نیز پوشیدن جوراب را به عنوان یک مداخله اضافی در نظر گرفته اند. با این حال کیم و همکاران ]۶۴[ و نیز سئو و سونگ ]۷۶[ کاهش قابل توجهی را در SOL نسبت به شب های پایه مشاهده کردند. علت این امر به این دلیل مشخص نیست که ما نمی دانیم در شب های پایه نیز بیماران از جوراب استفاده می کرده اند یا خیر. تفاوت بین نتایج کیم و همکاران ]۷۵[ و سئو و سونگ ]۷۶[ نشان می دهد که کیفیت جوراب ها نیز می تواند بر روی نتایج اثرگذار باشد.

موریس و همکاران [۷۹] تغییر در ریتم شبانه روزی و بی خوابی را مرتبط دانسته اند که در واقع باعث CBT بیشتر در حین خواب می گردد. از سوی دیگر، مونرو ]۸۰[ متوجه شد که افراد دچار بی خوابی، CBT پایین تری نسبت به سایر افراد دارند. تمامی این مشاهدات نشان می دهند که سطح CBT در زمان خواب متغیر بوده و با مدت زمان SOL ارتباط دارد. با این حال نتایج چند مطالعه دیگر نیز نشان می دهد که کاهش CBT پس از PBH_WB قبل از خواب می تواند به کوتاه شدن SOL نیز بینجامد. میشیما و همکاران ]۶۴[ که از حمام آب گرم در داخل وان استفاده کرده بودند شاهد افزایش CBT و کاهش قابل توجه SOL نسبت به شب های پایه بودند. یافته های کمپبل و برتون ]۸۱[ با این فرضیه سازگار می باشد. آن ها ارتباط بین آغاز به خواب رفتن و کاهش DCBT را مورد ارزیابی قرار دادند. جوردون و همکاران ]۶۲[ بر روی PBH_WB و زمان به خواب رفتن تمرکز کردند. CBT در شب های پس از درمان به طور قابل توجهی نسبت به شب های پایه بیشتر شده بود. در حالی که SOL بدون تغییر بود. نمودار نشان داده شده در این مطالعه نشان می دهند که کاهش CBT ناشی از PBH_WB عمدتاً در مدت ۲ ساعت پس از به کار بستن مداخله و به عبارت دیگر ۴ ساعت قبل از خواب رخ داده است. تمامی این یافته ها با این مشاهدات مطابقت دارند که افراد بیمار در مقایسه با افراد سالم، DCBT کمتری را قبل از شروع خواب نشان می دهند ]۸۰،۸۲[. همچنین فرضیه DCBT و میزان تغییر آن پس از PBH_WB نیز با مطالعه وان سومرن ]۴،۱۳[ مطابقت دارد. همچنین گیلبرگ و آکرستدت ]۸۳[ نیز تاثیر مطلوب SWS پس از به کار بستن PBH_WB را مشاهده کردند و هورن و سوویچ ]۸۵[ نیز تاثیر مطلوب PBH_WB بر روی افزایش زمان خواب و کاهش چشمگیر CBT گزارش کردند.

برخی از محققان بر روی اهمیت دمای آب در حین مداخله PBH_WB و تاثیر آن بر روی کیفیت خواب تاکید کرده اند. لیائو و همکاران ]۸۶[ که دمای مطلوب آب را بررسی کرده اند، گزارش کردند که دمای ۴۰ یا ۴۱ ℃ حتی برای ۱۰ دقیقه نیز می تواند میزان DPG را به طور قابل توجهی بالا ببرد. هورن و شاکل ]۸۷[ ۰.۵ و ۱.۵ ساعت حمام آب گرم را مابین ساعت ۲۰:۰۰ تا ۲۲:۰۰ مورد ارزیابی قرار دادند و متوجه شدند که این نوع مداخله نه تنها SOL را افزایش می دهد بلکه خواب را به دلیل بیدار شدن های مکرر دچار اختلال می کند. در مقابل حمام کوتاه تر یعنی ۰.۵ ساعت با بار حرارتی پایین تر میزان SWS را افزایش می دهد. یافته های این مطالعه بر روی PBH_WB و تاثیر بر روی کیفیت کلی خواب تاکید کرده است. آن ها همچنین اظهار داشتند که تحقیقات بیشتری لازم است تا مدت زمان مطلوب برای مداخله و دمای اثربخش تشخیص داده شود.

مطالعه ما بر پایه جستجو بر روی کامل ترین پایگاه های داده و بدون هیچ گونه فیلتر و محدودیتی برای تاریخ انتشار یا زبان مطالعه بوده است. به طور کلی ۱۷ مطالعه با معیارهای ورودی و خروجی ما مطابقت داشتند. با این حال ما همچنان نقص های موجود در روش ها را توسط چک لیست JBI، شبه آزمایشات، کنترل تصادفی و مطالعات کوهورت آینده نگر بررسی کنیم ]۴۰،۴۱[. نقص های رایج عبارتند از شیوه های آماری ناقص یا نامناسب، عدم آنالیز کامل، فقدان گروه کنترل و نبود اطلاعات کافی از وضعیت گروه شاهد. علاوه بر این پارامترهای اندازه گیری خوابTST ، SE ، WASO ، SOL به همدیگر وابسته بوده و تغییر در هر کدام از آن ها می تواند منجر به تغییر در سایر پارامترها بشود. علاوه بر این تنها دو مطالعه به اندازه گیری عینی SOL پرداخته بودند و در آن PBH_WB به مدت ۲-۱ ساعت پیش از خواب انجام شده بود. علاوه بر این حجم نمونه در بسیاری از تحقیقات باهم متفاوت بوده و تنها ۳۵ ~ درصد از آن ها دارای ۲۰ شرکت کننده بودند. علاوه بر این شرکت کنندگان بسیاری از مطالعات کاملاً جوان بودند، هرچند که روش های PBH_WB بر روی سالمندان اثربخشی بیشتری دارد. میانگین شرکت کنندگان در پنج مورد از ۱۷ مطالعه منتخب ما (۳۰ ~) کمتر از ۴۰ سال بود، هرچند که ۳۵ ~ از تحقیقات مورد ارزیابی ما افراد ۶۰ تا ۶۵ سال را دربر می گرفت. در نهایت تفاوت معناداری بین نتایج این ۱۷ مطالعه که مداخله PBH_WB بر روی آن ها به کار گرفته شده بود مشاهده گردید. علیرغم تفاوت های بسیاری که در این تحقیقات وجود داشته، یافته های تجمعی نشان دهنده اثربخشی PBH_WB به عنوان یک شیوه درمانی ساده و کم هزینه غیر دارویی برای بهبود کیفیت خواب بوده است. با این حال آزمایشات بلندمدت و با نمونه های بزرگ تر، مخصوصاً بر روی افراد مسن و بیماران دچار بیماری های مزمن که دچار اختلالات خواب هستند پاسخ متفاوتی به استراتژی PBH_WB می دهند ]۴[ و تاکید می گردد که صلاحیت و واجد شرایط بودن آن ها با دقت مورد ارزیابی قرار بگیرد.

نتیجه گیری

ارزیابی سیستماتیک ما مبتنی بر این استدلال می باشد که دوش آب گرم شبانه، پاشویه یا حمام کل بدن در داخل وان به مدت ۱ تا ۲ ساعت پیش از خواب به مدت ۱۰ دقیقه می تواند کیفیت خواب را بهبود بدهد و مخصوصاً بر روی کوتاه شدن زمان SOL و پایین آمدن CBT تاثیر قابل توجهی دارد. با این حال نتیجه گیری های ما در مورد برنامه ریزی مناسب بر روی PBH_WB قبل از خواب تنها مبتنی بر یافته های دو مطالعه بوده است که ۳۶ نفر شرکت کننده داشته است و از این رو یک نیاز به تحقیقات گسترده تری وجود دارد. مطالعه ما در این جا بیشتر بر روی ارتباط بین گرم کردن دست ها پس از PBH_WB و کوتاه شدن زمان SOL تاکید کرده است. علاوه بر این تعداد اندکی از کارآزمایی های مبتنی بر PBH_WB نشان داده اند که DCBT حین خواب می تواند معیار تعیین کننده ای برای CBT و متعاقبلا SOL باشد و حتی ممکن است سایر پارامترهای خواب مانند SWS و SE را نیز تحت تاثیر قرار دهد. برای تشخیص فاصله زمانی مطلوب قبل از خواب، تحقیقات بیشتری در آینده مورد نیاز هستند. مدت زمان PBH_WB، دمای آب، ابزارهای مورد استفاده (پاشویه و غیره) جزو پارامترهای اصلی PBH_WB محسوب می شوند. تحقیقات آینده همچنین باید پارامترهای بیشتری را به PBH_WB اضافه کند، مانند جمله پوشیدن جوراب. در این مطالعه همچنین به انواع شکایت از خواب با دلایل پزشکی و جمعیت شناختی که مداخله PBH_WB بر روی آن ها انجام گرفته، پرداخته شده است.

نکات تمرینی

گرم کردن دست ها و پاها با دوش آب گرم یا شستن پاها یا حمام کردن در وان در ۲-۱ ساعت قبل از خواب به مدت ۱۰ دقیقه با کوتاه تر شدن زمان به خواب رفتن و افزایش راندمان خواب ارتباط دارد.

دوش آب گرم یا شستن پاها یا حمام کردن در وان می تواند کیفیت ذهنی خواب را ارتقا دهد، نه فقط با کاهش در زمان به خواب رفتن و افزایش بازده خواب، بلکه توسط افزایش امواج خواب و بهبود سایر پارامترهای خواب مانند بیدار شدن پس از به خواب رفتن و زمان کلی خواب.

به نظر می رسد که تاثیر گرم کردن انفعالی بدن بر روی کیفیت خواب و بهبود تاخیر در به خواب رفتن تاثیرگذار بوده و با کاهش دمای مرکزی بدن نیز ارتباط مستقیم دارد.

طرح تحقیق

مشخص کردن مکانیسم های فیزیولوژیکی – سطح، مقدار و نرخ تغییر در دمای مرکزی بدن – و بهبود پارامترهای خواب و بهبود کیفیت خواب توسط گرم کردن انفعالی بدن توسط آب

تعیین زمان، دوره، دما و بار حرارتی مطلوب برای مداخلات گرم کردن انفعالی بدن توسط آب.

مشخص کردن تاثیر ابزارهای اضافی مانند جوراب بر روی مداخله گرم کردن انفعالی بدن توسط آب.

تعیین طیف وسیعی از اختلالات خواب که گرم کردن انفعالی بدن توسط آب برایشان مفید است و عواملی که بر روی نتیجه نهایی تاثیر می گذارند.

انجام آزمایشات بلند مدت و با نمونه های بزرگ تر که افراد مسن و بیماران دچار بیماری های مزمن را که دچار اختلالات خواب هستند مورد بررسی قرار می دهد.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟
بله
تقریبا
خیر
منبع
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

داریوش طاهری

اولیــــــن نیستیــم ولی امیـــــد اســــت بهتـــرین باشیـــــم...! خدایــــــــــا! نام و آوازه مــــــرا چنان در حافظــه‌ها تثبیت کن که آلزایمـــــــــر نیز تــوان به یغمـا بـردن آن را نـداشتــــــه باشـد...! خدایـــــــــا! محبّـت مــرا در دل‌های بندگانت بینداز ... خدایــــــا! مــــرا دوســــت بــــدار و محبوبــم گـــردان...!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا