کنکور تجربی ۱۴۰۰ داخل کشور
ماده امتحانی: زبان و ادبیات فارسی
تعداد سوالات: ۲۵
از شماره ۱ تا شماره ۲۵
مدت پاسخگویی ۱۸ دقیقه
۱- معنی واژه‌های «زهی- صاحب دل- جفا- مرحمت» به ترتیب، در کدام ابیات آمده است؟
الف) ترسی که کسی نیز دل من برباید کس دل نرباید به ستم چون تو ربایی
ب) در نابسته احسان گشاده است به هرکس آنچه می‌بایست داده است
ج) دعاکرد بسیار و کرد آفرین فراوان بمالید رخ بر زمین
د) چو هنگام برگشتن شاه بود پدر زان سخن خود کی آگاه بود
۱) ب – الف – د – ج
۲) ب – د- الف- ج
۳) ج – الف – د: – ب
۴) ج – د – الف – ب
پاسخ گزینه: ۴
۲- کدام گزینه، پاسخ مناسبی برای معانی تعداد بیشتری از واژه‌های زیر است؟
«منّت، صحیفه، ابدیّت، روایی، محظوظ، شگرف، آخته»
۱) چاره، کرانه، ارزش، شکر
۲) نیرومند، پایندگی، اعتبار، ارزش
۳) امکان، ساختگی، مانع، جاودانگی
۴) نیرومند، بی کرانگی، اعتبار، نیکویی
پاسخ گزینه: ۴
۳- معنی چند واژه «غلط» است؟
(مستعجل: زودگذر) (تعبیر: عبرت آموزی) (بَن: پسته وحشی) (کِی: پادشاه) (هیون، شتر قوی هیکل) (اسرا: بالا بردن) جرّاره: عقرب زرد) (زخمه: ضربه زننده) (سعد: خوشبختی)
۱) دو
۲) سه
۳) چهار
۴) پنج
پاسخ گزینه: ۳
۴- املای کدام عبارت «کاملاً» درست است؟
۱) از این نمط در حال خشم شیر می‌گفتند تا کراحیتی به دل او راه یافت.
۲) مودّت او از وصلت تو عوض می‌شمرد و آتش فراغ تو را به آب وصال او تسکینی می‌دهد.
۳) هر کس در میدان بیان به اندازه مجال خود قدمی گزارده‌اند؛ لکن مراد تقریر حکایت بوده است.
۴) هر گناه که از عمد و قصد منزّه باشد ذات هوا و اخلاص را مجروح نگرداند و در عقوبت آن بالغت نشاید.
پاسخ گزینه: ۴
۵- در متن زیر چند «غلط املایی» وجود دارد؟
«در آن خلوت غریب به ناگاه طنین پر مهابت صدایش خاموش شد ناگهان مکثی کرد، گویی منغلب شده باشد. صدایش با درماندگی و زجّه همراه شد و من دیگر آثاری از توجیح و تصنّع در کلامش ندیدم.»
۱) یک
۲) دو
۳) سه
۴) چهار
پاسخ گزینه: ۳
۶- در کدام گزینه‌ها «غلط املایی» وجود دارد؟
الف) تا برسیدم شبی از شب‌های غربت بدان دیار و تربت که مقصد بود و فرود آمدم به کاروانسرایی که نزول غربا معهود بود.
ب) کار تو همین مزاج دارد و هرگز پند نپذیری و وعظ ناصحان در گوش نگذاری و هرآینه در سر این استبداد و اسرار شوی.
ج) پادشاه موفق آن است که کارهای او به ایثار ثواب نزدیک باشد. نه کسی را به حاجت تربیت کند و نه از بیم عقوبت روا دارد.
د) از شدت و حدّت و سورت پادشاهان برحذر باید بودن که غالب همت ایشان به معظمات امور مملکت متعلق باشد.
۱) الف – ب
۲) ب – ج
۳) ب – د
۴) ج – د
پاسخ گزینه: ۲
۷- هر یک از عبارات زیر، به ترتیب، از چه کتابی نقل شده است؟
الف) مردان بار را به نیروی همّت و بازوی حمیّت کشند، نه به قوّت تن.
ب) تا در تحصیل فضل و ادب، رغبتی صادق نباشد، این منزلت نتوان یافت.
۱) بهارستان، کلیله و دمنه
۲) گلستان، روضه خلد
۳) اسرارالتوحید، تاریخ بیهقی
۴) فیه ما فیه، جوامع الحکایات
پاسخ گزینه: ۱
۸- آرایه‌های «ایهام، استعاره و جناس تام» تماماً در کدام بیت آمده است؟
۱) نافه مشک ختن گر زانکه می‌خیزد ز چین زلف را بفشان که صد چین در شکنج موی توست
۲) مستم آن دم که بمیرم به سر خاک برید تا سر از خاک برآرم به قیامت سرمست
۳) مستی به چشم شاهد دلبندما خوش است زان روی سپرده‌اند به مستی زمام ما
۴) دیدم و آن چشم دل سیه که تو داری جانب هیچ آشنا نگاه ندارد
پاسخ گزینه: ۱
۹- آرایه‌های مقابل همه ابیات کاملاً درست است، به جز:
١) اگر بر نرگس اندازی نظر نرگس شود ناظر وگر با سوسن آغازی سخن سوسن شود گویا (ایهام، استعاره)
۲) بوسیدن از جام لبش گر نیست روزی کاشکی چون جرعه افتادی که من خاک درش بوسیدمی (ایهام، مجاز)
۳) آفتاب از عکس شمشیر تو می‌گیرد فروغ آسمان از بار احسان تو می‌گردد دوتا (تشبیه، اغراق)
۴) به مجلسی که زبان آوری کند قلمت به کام درکشد آتش زبان دعوی را (مجاز، استعاره)
پاسخ گزینه: ۱
۱۰- آرایه‌های بیت زیر، کدام اند؟
«تُرک آهو چشمم ای آهوی چشمت شیرگیر صید آهوی توام بر صید خویش آهو مگیر»
۱) استعاره، اغراق، کنایه، ایهام
۲) استعاره، تشبیه، جناس تام، کنایه
۳) جناس ناقص، تشبیه، استعاره، مجاز
۴) تشبیه، جناس ناقص، اغراق، ایهام
پاسخ گزینه: ۲
۱۱- بیت زیر «فاقد» کدام آرایه‌های ادبی است؟
«پیش لب ضحاک تو بس فتنه و آشوب کز مار سر زلف تو در ملک جم افتد»
۱) استعاره، کنایه
۲) جناس، تشبیه
۳) مجاز، ایهام
۴) تلمیح، ایهام
پاسخ گزینه: ۱
۱۲- در جملات کدام ابیات «هم شیوه بلاغی و هم شیوه عادی» مشاهده می‌شود؟
الف) نیست جانش محرم اسرار عشق هرکه را در جان غم جانانه نیست
ب) از عمر ذوق دیدم وقتی که با تو بودم ذوقی چنان ندارد بی دوست زندگانی
ج) جانا هزاران آفرین بر جانت از سر تاقدم صانع خدایی کائن وجود آورد بیرون از عدم
د) ای تو با جمله و تنها ز منی فی الجمله نور چشم منى و جان دل تنهایی
هـ) سیاوش سیه را به تندی بتاخت نشد تنگ دل جنگ آتش بساخت
۱) الف؛ – ب – هـ
۲) ب؛ – ج: – هـ
۳) ب: – د: – ه
۴) ج؛ – د: – ه
پاسخ گزینه: ۲
۱۳- در کدام بیت، حذف فعل به قرینه معنوی و جمله اسنادی مشهود است؟
۱) پیاله از تو نگیرم بیار می ساقی که در سرای مغان جای خرده¬گیری نیست
۲) به راه عشق که از هر غمی گریزی نیست هزار شکر که ما را غم فقیری نیست
۳) به جان خواجه و حق قدیم و عهد درست که مونس دم صبحم دعای دولت توست
۴) یوسف حسن تو را ای جان هزاران مشتری است چون الهی عاشق مفلس در این بازار نیست
پاسخ گزینه: ۳
۱۴- صفت‌های «فاعلى: – مفعولی: – نسبی: – لیاقت» به ترتیب، در کدام ابیات آمده است؟
الف) خواستم از رنجش دوری بگویم یادم آمد عشق با آزار خویشاوندی دیرینه دارد
ب) جلوه کند چوقامتش زیر قبای زرفشان ما و به جلوه گاه او جامه جان دریدنی
ج) تا عهد تو دربستم عهد همه بشکستم بعد از تو روا باشد نقض همه پیمان‌ها
د) به عصیان سراپای آلوده‌ام سراپا ز آلودگی پاک کن
۱) ب – ج – الف – د
۲) ب – د – ج – الف
۳) ج – الف – د – ب
۴) ج – د – الف – ب
پاسخ گزینه: ۴
۱۵- همه موارد در رباعی زیر «کاملاً» یافت می‌شود، به جز:
«ای نسخه نامه الهی، که تویی وی آینه جمال شاهی، که تویی
بیرون ز تو نیست هرچه در عالم هست در خود بطلب هرآنچه خواهی که تویی»
۱) مترادف واژه «رقعه» و یک واژه دو تلفظی در سروده یافت می‌شود.
۲) دو ترکیب اضافی و دو صفت نسبی در ابیات وجود دارد.
٣) ابیات دارای سه متمم و دو منادای محذوف است.
۴) ابیات «فاقد» نقش تبعی و دارای مسند هستند.
پاسخ گزینه: ۱
۱۶- نقش واژه‌های مشخص شده به ترتیب، در ابیات زیر کدام است؟
«به روز مرگ چو تابوت من روان باشد گمان مبر که مرا درد این جهان باشد
برای من مگری و مگو دریغ! دریغ! به دام دیو درافتی دریغ آن باشد»
۱) نهاد، مضاف الیه، متمم، مسند
۲) متمم، مفعول، متمم، نهاد
۳) نهاد، مضاف الیه، مفعول، نهاد
۴) نهاد، مضاف الیه، مفعول، مسند
پاسخ گزینه: ۳
۱۷- مفهوم کدام بیت با سایر ابیات، تفاوت دارد؟
۱) محرم این هوش جز بیهوش نیست مرزبان را مشتری جز گوش نیست
۲) تانگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش
۳) از خاصگان دمی است مرا سر به مهر عشق هرجا که محرمی است دم آنجا برآورم
۴) آشنای حرمی بوده‌ام از جذبه عشق که در آنجا گذر محرم و بیگانه نبود
پاسخ گزینه: ۴
۱۸- مفهوم مقابل کدام بیت «غلط» است؟
۱) خون در تلاش جامه الوان نمی‌خورم سالی بس است کعبه صفت یک قبا مرا (مناعت طبع)
۲) می‌تواند حلقه بر در زد حریم حسن را در رگ جان هرکه را چون زلف پیچ و تاب هست (تجلی معشوق)
۳) آن که چون یوسف به نقد جان خریدارش شدم نیست وزن برگ گاهی در ترازویش مرا (اعراض معشوق)
۴) کمند جذبه خورشید اگر رحمت نفرماید که چون شبنم از این پستی به بالا می‌برد ما را (عنایت معبود)
پاسخ گزینه: ۲
۱۹- مفهوم کدام بیت، یادآور بیت زیر است؟
«بادی که در زمانه بسی شمع‌ها بکشت هم بر چراغدان شما نیز بگذرد»
۱) سر به خاک آورد امروز آن که افسر داشت دی تن به دوزخ برد امسال آن که گردن بود پار
۲) تا گشودم دیده روشن در این ظلمت‌سرا خرج اشک و آه شد جسم نزارم همچو شمع
۳) عمر شیرازه گل‌های چمن ده روزه است خرّم آن گل که پریشان نشود دفتر او
۴) صبر بر داغ دل سوخته باید چون شمع لایق صحبت بزم توشدن آسان نیست
پاسخ گزینه: ۱
۲۰- کدام بیت با بیت زیر، تقابل مفهومی دارد؟
«جهد بر توست و برخدا توفیق زان که توفیق و جهد هست رفیق»
۱) پس زانو منشین و غم بیهوده مخور که ز غم خوردن تو رزق نگردد کم و بیش
۲) رفته چون مور از قناعت پای سعی من به گنج در تلاش مسند دست سلیمان نیستم
۳) جویای توست خوشه گندم به صد زبان بر پای سعی سلسله آهنین گذار
۴) چه در کار و چه در کار آزمودن نباید جز به خود محتاج بودن
پاسخ گزینه: ۳
۲۱- کدام بیت «فاقد» مفهوم عبارت زیر است؟
«سودای عشق از زیرکی جهان بهتر ارزد و دیوانگی عشق بر همه عقل‌ها افزون آید.»
۱) درد هرکس را که بینی در حقیقت چاره دارد من ز عشقت باهمه دردی که دارم ناگزیرم
۲) یک بار هم ای عشق من از عقل میندیش بگذار که دل حل بکند مسئله‌ها را
۳) بسانفس خردمندان که در بند هوا ماند در آن صورت که عشق آید خردمندی کجا ماند
۴) سوار عقل که باشد که پشت ننماید؟ در آن مقام که سلطان عشق روی نمود
پاسخ گزینه: ۱
۲۲- مفهوم کدام بیت با بیت زیر، مغایرت دارد؟
«ز خورشید و از آب و از باد و خاک نگردد تبه نام و گفتار پاک»
۱) نکونامی از گیتی آن را سزاست که کردار او خوب و گفتار راست
۲) بگوی آنچه دانی سخن سودمند و گر هیچ کس را نیاید پسند
۳) هم از پیشه‌ها آن گزین کاندر اوی ز نامش نگردد نهان آبروی
۴) خنک کسی که پس از وی حدیث خیر کنند که جز حدیث نمی‌ماند از بنی آدم
پاسخ گزینه: ۲
۲۳- کدام دو بیت با یکدیگر، قرابت مفهومی دارد؟
الف) ما را به سرا پرده قربت که دهد راه بر صدر سلاطین نتوان یافت گدا را
ب) در چشم پاک بین نبود رسم امتیاز در آفتاب سایه شاه و گدا یکی است
ج) گدایی که برخاطرش بند نیست به از پادشاهی که خرسند نیست
د) عشق بر یک فرش بنشاند گدا و شاه را سیل یکسان می‌کند پست و بلند راه را
هـ) گرگدایی کنی از درگه او کن باری که گدایان درش را سر سلطانی نیست
۱) الف – ج
۲) ب – ه
۳) ب – د
۴) ج – د
پاسخ گزینه: ۳
۲۴- مفهوم کدام بیت، با مفهوم کلی داستان سیاوش تناسب دارد؟
۱) به گلستان نروم تاتو در آغوش منی بلبل از روی تو بیند طلب گل نکند
۲) اگر قیمتی گوهری غم مدار که ضایع نگرداندت روزگار
۳) به یزدان کند پوزش او از گناه گراینده گردد به آیین و راه
۴) برق نوروزی گر آتش می زند در شاخسار ور گل افشان می‌کند در بوستان آسوده‌ایم
پاسخ گزینه: ۲
۲۵- مفهوم عبارت زیر با کدام بیت، قرابت دارد؟
«هنگامی که در فروتنی بزرگ باشیم، بیش از همه به آن بزرگ نزدیک شده‌ایم.»
۱) خوی مهان بگیر و تواضع کن آن را که او به دانش والا شد
۲) چون زلف بتان شکستگی عادت کن تا صید کنی هزار دل در نفسی
۳) سهل باشد گر کنند افتادگان افتادگی مهربانی و تواضع از بزرگان خوش‌نماست
۴) نشکنی تا خویش را از دوست کی یابی نشان هست پیچیدن کلید قفل این گنجینه را
پاسخ گزینه: ۴
