دعای مطالعه [ نمایش ]
بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
اَللّهُمَّ اَخْرِجْنى مِنْ ظُلُماتِ الْوَهْمِ
خدایا مرا بیرون آور از تاریکىهاى وهم،
وَ اَکْرِمْنى بِنُورِ الْفَهْمِ
و به نور فهم گرامى ام بدار،
اَللّهُمَّ افْتَحْ عَلَیْنا اَبْوابَ رَحْمَتِکَ
خدایا درهاى رحمتت را به روى ما بگشا،
وَانْشُرْ عَلَیْنا خَزائِنَ عُلُومِکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
و خزانههاى علومت را بر ما باز کن به امید رحمتت اى مهربانترین مهربانان.
» اختلالات حرکتی دارویی
» » آکاتژیا
آکاتژیا (Akathisia)
تعریف:
آکاتژیا نوعی بی‌قراری حرکتی سایکوموتور (Psychomotor Restlessness) است که با احساس ناراحتی شدید درونی برای حرکت کردن همراه است. بیمار قادر به نشستن یا ایستادن به‌صورت ثابت نیست و این بی‌قراری درونی باعث می‌شود دائماً دست‌ها و پاها را تکان دهد یا روی صندلی جابه‌جا شود. معمولاً فرد برای کاهش این تنش حرکتی، به راه رفتن و حرکت‌های مداوم بدنی روی می‌آورد.
اتیولوژی:
آکاتژیا ممکن است در زمینه‌های مختلفی ظاهر شود، اما یکی از مهم‌ترین علل آن پارکینسونیسم دارویی (Drug-induced Parkinsonism) است که ناشی از مصرف داروهایی مانند آنتی‌سایکوتیک‌ها (Antipsychotics) است. همچنین، نوعی آکاتژیا به صورت ایدیوپاتیک (Idiopathic) نیز ممکن است مشاهده شود، یعنی بدون علت مشخص نورولوژیک یا دارویی.
درمان:
درمان آکاتژیا اغلب دشوار است و ممکن است پاسخ به درمان کامل و رضایت‌بخش نباشد. از جمله داروهایی که برای کاهش علائم آن به‌کار می‌روند عبارتند از:
-
آنتی‌کولینرژیک‌ها (Anticholinergics): مانند بنزتروپین (Benztropine)
-
پروپرانولول (Propranolol): یک بتابلوکر که در کاهش بی‌قراری مؤثر است
-
کلونازپام (Clonazepam): از گروه بنزودیازپین‌ها که با اثر آرام‌بخش ممکن است در کنترل علائم کمک‌کننده باشد
در برخی بیماران نیاز به کاهش دوز داروی اصلی یا تغییر نوع آنتی‌سایکوتیک نیز مطرح می‌شود.
نتیجه‌گیری:
آکاتژیا یک اختلال حرکتی آزاردهنده و بالقوه ناتوان‌کننده است که اغلب به دنبال مصرف برخی داروهای روان‌پزشکی ایجاد می‌شود. شناخت دقیق آن و افتراق از سایر اختلالات حرکتی برای درمان مناسب بسیار ضروری است. با وجود روش‌های درمانی موجود، پاسخ به درمان در بسیاری از موارد نسبی و نیازمند تنظیم دقیق داروهاست.
پرسش‌هایی درباره آکاتژیا
بیماری در هنگام نشستن و بی حرکتی دچار بی‌قراری می‌شود و با حرکت کردن علائم برطرف می‌شود. کدام تشخیص مطرح است؟
(پرانترنی اسفند ۹۳ – قطب ۱ کشوری [دانشگاه گیلان و مازندران])
الف) آکاتژیا
ب) تیک حرکتی
ج) تاردیو دیس‌کینزی
د) دیستونی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
» پاسخ: گزینه الف
پاسخ تشریحی:
بی‌قراری هنگام نشستن و کاهش علائم با حرکت کردن از ویژگی‌های بارز آکاتژیا (Akathisia) است. این وضعیت معمولاً به‌صورت یک احساس ناآرامی درونی همراه با میل شدید به حرکت توصیف می‌شود و بیشتر در زمینه مصرف داروهای آنتی‌سایکوتیک یا داروهایی که مسیر دوپامین را مهار می‌کنند، دیده می‌شود.
در این حالت، بیمار ممکن است نتواند برای مدت طولانی در حالت ساکن بماند، مدام پاهایش را تکان دهد، روی صندلی جابه‌جا شود یا حتی بلند شود و راه برود تا از ناراحتی درونی خلاص شود.
حال به بررسی تک‌تک گزینه‌ها می‌پردازیم:
الف) آکاتژیا (Akathisia):
این گزینه دقیقاً با علائم مطرح‌شده در سؤال مطابقت دارد. آکاتژیا معمولاً با بی‌قراری سایکوموتور همراه است، و بیماران به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه برای تسکین این بی‌قراری حرکت می‌کنند.
ب) تیک حرکتی (Motor Tic):
تیک‌ها معمولاً به صورت حرکات ناگهانی، سریع، تکراری و کلیشه‌ای بروز می‌کنند که می‌توانند به طور نسبی سرکوب شوند. اگرچه تیک‌ها نیز با تنش یا اضطراب تشدید می‌شوند، اما معمولاً با احساس بی‌قراری کلی بدن یا نیاز به حرکت کردن مداوم هنگام نشستن همراه نیستند.
ج) تاردیو دیس‌کینزی (Tardive Dyskinesia):
تاردیو دیس‌کینزی بیشتر با حرکات غیرارادی دیررس، مکرر و نامتناسب در عضلات صورت، دهان و زبان تظاهر می‌یابد. این حرکات معمولاً غیرقابل کنترل هستند و با حرکت ارادی کاهش نمی‌یابند، بنابراین با شرح حال سؤال تطابق ندارد.
د) دیستونی (Dystonia):
دیستونی به انقباضات پایدار و غیرطبیعی عضلانی گفته می‌شود که باعث وضعیت‌های غیرطبیعی اندام یا بدن می‌شود. این وضعیت معمولاً پایدار و ناخودآگاه است و با حرکت ارادی بیمار برای کاهش بی‌قراری تناسب ندارد.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی:
علائمی مانند بی‌قراری در حالت نشسته، نیاز مداوم به حرکت و کاهش علائم با راه رفتن، مشخصاً به نفع آکاتژیا هستند.
✅ پاسخ صحیح: گزینه الف) آکاتژیا
»» تمامی کتاب
