دعای مطالعه [ نمایش ]
بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
اَللّهُمَّ اَخْرِجْنى مِنْ ظُلُماتِ الْوَهْمِ
خدایا مرا بیرون آور از تاریکىهاى وهم،
وَ اَکْرِمْنى بِنُورِ الْفَهْمِ
و به نور فهم گرامى ام بدار،
اَللّهُمَّ افْتَحْ عَلَیْنا اَبْوابَ رَحْمَتِکَ
خدایا درهاى رحمتت را به روى ما بگشا،
وَانْشُرْ عَلَیْنا خَزائِنَ عُلُومِکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
و خزانههاى علومت را بر ما باز کن به امید رحمتت اى مهربانترین مهربانان.
» پلی نوروپاتی‌ها
» » پلی‌نوروپاتی ناشی از جذام (Leprous Polyneuropathy)
پلی‌نوروپاتی ناشی از جذام
علت (Etiology):
عامل اصلی این بیماری مایکوباکتریوم لپره (Mycobacterium leprae) است که یک باسیل اسید فست به نام هانسن باسیل (Hansen’s bacillus) می‌باشد. این ارگانیسم میل خاصی به اعصاب محیطی (Peripheral nerves) و پوست دارد و از این طریق باعث بروز تظاهرات مشخص بیماری جذام می‌شود.
جذام نوع لپروماتوز توبروکولوئید (Lepromatous Tuberculoid Type):
در این نوع از جذام، تظاهرات پوستی به صورت ماکول (Macule) یا پاپول (Papule) با رنگ هیپوپیگمانته (Hypopigmented) دیده می‌شوند. در این ضایعات، حس درد (Pain) و حرارت (Temperature) عمدتاً مختل شده است. این نواحی دچار کاهش یا فقدان تعریق (Anhidrosis) هستند.
از نظر درگیری عصبی (Neurological involvement)، اعصاب حسی‌ای مانند دیژیتال (Digital)، سورال (Sural)، رادیال (Radial) و خلف گوشی (Posterior auricular) درگیر می‌شوند. همچنین ضعف عضلانی به دلیل درگیری اعصاب حرکتی مثل اعصاب پرونئال (Peroneal nerve) و اولنار (Ulnar nerve) مشاهده می‌شود. اعصاب محیطی درگیر در این بیماران اغلب به صورت ضخیم و قابل لمس درمی‌آیند، که از یافته‌های کلینیکی بارز بیماری محسوب می‌شود.
جذام نوع لپروماتوز (Lepromatous Leprosy):
در این فرم، درگیری عمدتاً حسی است و مانند نوع قبلی، حس درد و حرارت بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
ویژگی‌های کلینیکی مهم عبارتند از:
-
زخم‌های تروفیک (Trophic ulcers) به دلیل بی‌حسی و آسیب مکرر به بافت.
-
سیانوز (Cyanosis) به دلیل کاهش جریان خون محیطی.
-
فقدان تعریق (Anhidrosis) در دست‌ها و پاها.
برخلاف بسیاری از نوروپاتی‌ها، رفلکس‌های وتری (Deep tendon reflexes) در این نوع حفظ شده‌اند که یک یافته کاراکتریستیک برای جذام لپروماتوز است.
مناطق درگیر به طور تیپیک نواحی‌ای هستند که پوشیده نمی‌شوند و در معرض دمای پایین قرار دارند، مانند:
-
بینی
-
گوش‌ها
-
گونه‌ها
-
پشت دست‌ها و ساعد
-
پاها
-
سطح خارجی ساق پا
این درگیری توزیع مشخصی دارد که به تشخیص بالینی کمک می‌کند.
جمع‌بندی:
پلی‌نوروپاتی ناشی از جذام یک نوروپاتی مزمن و حسی-حرکتی است که ویژگی‌های بالینی خاصی مانند ضایعات هیپوپیگمانته بی‌حس، اعصاب ضخیم شده، و حفظ رفلکس‌ها دارد و در تشخیص افتراقی نوروپاتی‌های محیطی به‌ویژه در مناطق اندمیک، بسیار اهمیت دارد.
پرسش‌هایی درباره پلی‌نوروپاتی ناشی از جذام
خانم ۴۲ ساله از ۲ سال قبل به صورت پیشرونده دچار ضعف و اختلال حس در مسیر اولنار راست، مدیان چپ و پرونتال چپ شده است. در معاینه، عصب اولنار ضخیم و نامنظم است. لکه‌های بزرگ هیپوپیگمانته که فاقد حس است در نواحی مختلف پوست بیمار دیده می‌شود.
کدامیک از تشخیص‌های زیر بیشتر مطرح است؟
(پرانترنی شهریور ۹۴ – قطب ۱۰ کشوری [دانشگاه تهران])
الف) سارکوئیدوز
ب) نوروپاتی در زمینه بیماری کبدی
ج) جذام
د) گرانولوماتوز وگنر
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
» پاسخ: گزینه ج
توضیحات:
در شرح حال این بیمار ۴۲ ساله، با شکایت ضعف و اختلال حسی پیشرونده در توزیع اعصاب اولنار (Ulnar)، مدیان (Median) و پرونئال (Peroneal) مواجه هستیم. در معاینه نیز ضخیم و نامنظم بودن عصب اولنار گزارش شده و از طرفی لکه‌های بزرگ هیپوپیگمانته (Hypopigmented patches) که فاقد حس هستند در پوست بیمار دیده می‌شود.
مجموعه علائم نوروپاتی چندکانونی با درگیری اعصاب سطحی همراه با ضخیم شدن عصب و ضایعات پوستی بی‌حس و تغییر رنگ‌داده‌شده بسیار مشخص‌کننده‌ی جذام (Leprosy) هستند. این بیماری توسط مایکوباکتریوم لپره (Mycobacterium leprae) ایجاد شده و از مشخصه‌های بالینی آن نوروپاتی غیرقرینه، ضخامت عصب، ضایعات پوستی بی‌حس و اختلال حس سطحی است.
بررسی گزینه‌ها
الف) سارکوئیدوز (Sarcoidosis)
❌ اگرچه سارکوئیدوز می‌تواند باعث نوروپاتی محیطی و ضایعات پوستی شود، اما درگیری به این صورت مشخص در مسیر اعصاب خاص و ضخامت لمس‌پذیر عصب را ندارد. ضایعات پوستی آن نیز معمولاً اریتاماتوز و نه هیپوپیگمانته هستند و بی‌حسی مشخصی در آن‌ها وجود ندارد.
ب) نوروپاتی در زمینه بیماری کبدی
❌ بیماری‌های کبدی می‌توانند نوروپاتی ایجاد کنند، اما معمولاً به‌صورت قرینه و دیستال (مانند نوروپاتی دیابتی) هستند، نه با این الگوی غیرقرینه‌ی خاص اعصاب سطحی و ضایعات پوستی مشخص.
ج) جذام (Leprosy)
✅ این گزینه کاملاً با یافته‌ها همخوانی دارد. نوروپاتی چندکانونی غیرقرینه، ضخامت عصب، لکه‌های هیپوپیگمانته بدون حس و سیر پیشرونده در مدت چند سال، همگی از مشخصه‌های جذام هستند.
د) گرانولوماتوز وگنر (Granulomatosis with polyangiitis)
❌ این بیماری (Wegener’s granulomatosis; WG) اتوایمیون و عروقی، معمولاً با درگیری راه‌های تنفسی فوقانی، کلیه‌ها، و گاهی نوروپاتی محیطی همراه است، ولی درگیری به این صورت موضعی، همراه با ضخامت عصب و لکه‌های بی‌حس پوستی ندارد.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
با توجه به سیر پیشرونده بیماری، نوروپاتی غیرقرینه، ضخیم شدن عصب و وجود ضایعات هیپوپیگمانته و فاقد حس، تشخیص جذام (Leprosy) از همه محتمل‌تر است.
پاسخ صحیح: ج) جذام
»» تمامی کتاب
