سمپاتکتومی

 به گزارش ایمنا، بسیاری از افرادی که دچار تعریق می شوند در یک یا دو ناحیه از بدنشان مانند کف دست یا زیر بغل یا سر و یا پا این تعریق رخ می دهد. تعریق موضعی اولیه، رایج ترین نوع تعریق است که بر روی یک یا چند ناحیه از بدن تاثیر می گذارد و فرد متوجه می‌شود که بیش از حد عرق می کند.
تعریق ثانویه به علت یک بیماری زمینه ای مانند دیابت، نقرس، تیروئید پرکار، چاقی و … رخ می دهد. این نوع عرق معمولا در بزرگسالی رخ می دهد. همچنین ممکن است بعد از یک حادثه و یا سرمازدگی ایجاد شود.
این در حالی است که هر دو نوع تعریق می تواند باعث این شود که فرد احساس اضطراب و خجالت کشیدن کند و نتواند به سادگی به فعالیت های روزمره خود رسیدگی کند. اما درمان به نوع تعریق و منطقه ای که در آن تعریق رخ می دهد بستگی دارد.
یکی از روش ها انجام عمل جراحی سمپاتکتومی است. این روش در واقع جراحی بزرگی است که در اتاق عمل انجام می شود که در آن پزشک تلاش می کند سیگنال های عصبی که بدن برای غدد عرق می فرستد را قطع کند. این نوع عمل بطور عمده برای تعریق زیاد کف دست انجام می شود.

در مورد عملکرد دستگاه عصبی پاراسمپاتیک، عمل جراحی سمپاتکتومی و مواردی که جراحی برای آن تجویز می شود گفتگویی داشتیم با “دکتر وحید گوهریان، فوق تخصص جراحی ریه، تیروئید، سینه و دستگاه گوارش” که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:

عملکرد دستگاه عصبی پاراسمپاتیک به چه صورت است و اثرات سیستم پاراسمپاتیک شامل چه مواردی است؟
بعضی از اثرات سیستم عصبی پاراسمپاتیک شامل کاهش ضربان قلب، کاهش قدرت انقباضی قلب، کاهش فشار خون، تنگ شدن برونش ها، افزایش فعالیت دستگاه گوارش، انقباض یا تنگ شدن مردمک ها و … است.

در مورد سمپاتکتومی به طور مختصر توضیح دهید و محل انجام این عمل در کدام نواحی بدن است؟
سمپاتکتومی به معنای  قطع فیبرهای پیش عقده ای سمپاتیک یا حذف حداقل یک گانگلیون سمپاتیک از طریق جراحی است. هم‌چنین سمپاتکتومی ممکن است به عنوان عمل جراحی بستری (ازطریق بی حسی عمومی) یا سرپایی (ازطریق بی حسی موضعی) انجام شود که محل آن با توجه به مشکل بیمار ممکن است در نواحی گردنی، سینه ای یا کمری باشد.

در چه موارد سمپاتکتومی برای افراد تجویز می شود؟
سمپاتکتومی ممکن است در ارتباط با درد طولانی مدت، تعریق شدید یا هیپرهیدروزیس (Hyperhidrosis)، پدیده رینود (Raynaud’s phenomenon)، آنژین صدری (Angina pectoris)  شدید، افزایش فشار خون (Hypertension)، برخی از بیماری ها همانند آرتریت روماتوئید (RA)  و بیماری “بورگر” در ارتباط با فعالیت های غیرطبیعی سیستم سمپاتیک، تنگی عروق خونی در اندام تحتانی که باعث درد و لنگش متناوب می شوند، دیستروفی رفلکسی سمپاتیک (Reflex sympathetic dystrophy) و همچنین “کازالژی” (Causalgia)  که به عنوان یک سندرم درد منطقه ای پیچیده (Complex regional pain syndrome)  شناخته می شوند، انجام گیرد.

تکنیک های عمل سمپاتکتومی شامل چه مواردی است؟
بعضی از تکنیک های سمپاتکتومی شامل تکنیک رادیوفرکوئنسی از راه پوست (Percutaneous radiofrequency technique) در این روش تخریب گانگلیون بوسیله امواج رادیویی از طریق الکترودهایی روی پوست صورت می گیرد، از طریق اندوسکوپ (Endoscopic sympathectomy)، پرتوهای لیزر (Laser Endoscopic Sympathectomy)، سمپات و کومی شیمیایی (Chemical sympathectomy)  قطع ارسال ایمپالس های عصبی سمپاتیک از طریق یک عامل شیمیایی است.
همچنین زمانی که درمان های محافظه کارانه در ارتباط با فعالیت های غیرطبیعی دستگاه عصبی سمپاتیک با شکست همراه شود، ممکن است سمپاتکتومی انجام شود.

درمان های محافظه کارانه به هنگام افزایش فعالیت سیستم سمپاتیک کدامند؟
این روش ها شامل پرهیز از استرس، دوری از عوامل محرک همانند هوای سرد، درمان های دارویی و سمپاتکتومي توراکوسکوپيک گانگليون های T2و T3 جهت بهبود مبتلايان به “هايپرهيدروز” دست است.

شیوه سمپاتکتومي توراکوسکوپيک تا چه اندازه در درمان هيپرهيدروز کف دست موثر است؟
در يک کارآزمايي باليني، 33 بيمار مبتلا به هيپرهيدروز دست بيش از پنج سال که در طي سال هاي 82 تا 85 در دو مرکز درماني تحت عمل جراحي قرار گرفتند. بيماران از نظر مدت زمان عمل، مدت زمان بستري، عوارض زودرس و تاثير بيماري بر کيفيت زندگي بيماران توسط پرسشنامه Dermatology Quality of Life Index و رضايت بيماران توسط Visual Analogue Scale قبل، بلافاصله و شش ماه پس از عمل جراحي مورد بررسی قرار گرفتند.
این در حالی است که ميانگين سن بيماران 23.09 بود و سابقه فاميلي هيپرهيدروزيس در 78.79 درصد بيماران وجود داشت. در 72.73 درصد بيماران، هيپرهيدروزيس در ابعاد مختلف عملکردي، اجتماعي، بين فردي و احساسي اختلافاتي را ايجاد کرده بود.
ميانگين زمان عمل جراحي 40 دقيقه و ميانگين روزهاي بستري 1.45 بود. شايع ترين عوارض زودرس پس از عمل شامل آتلکتازي (7.57 درصد)، عوارض کوتاه مدت ريوي (3.03درصد) و پلورال افيوژن (3.03درصد) بود.

ميانگين رضايت بيماران پس از عمل سمپاتکتومي تا چه میزان است و این روش چه عوارضی را به همراه دارد؟
در بررسی های صورت گرفته هيپرهيدروزيس جبراني در 60 درصد بيمار بروز کرده بود. در81.82 درصد بيماران، محل مورد نظر در پي گيري بلافاصله و تا شش ماه پس از عمل کاملا خشک بود و در %18.18 تعريق نسبي اما قابل قبول بود.
همچنین ميانگين رضايت بيماران پس از عمل 81 درصد بود. در تمامي بيماران بلافاصله و شش ماه پس از جراحي احساس بهبودي در ابعاد عملکردي، اجتماعي، بين فردي و احساسي به دست آمد، به گونه ای که همه بيماران حاضر به تکرار جراحي در صورت نياز بودند.
بنابراین می توان نتیجه گرفت که سمپاتکتومي توراکوسکوپيک، روشي مطمئن و کارآمد براي درمان هيپرهيدروز کف دست است که با عوارض بسيار کمي همراه بوده و ميزان موفقيت آن بالا است.