سمپاتکتومی

 به گزارش ایمنا، بسیاری از افرادی که دچار تعریق می شوند در یک یا دو ناحیه از بدنشان مانند کف دست یا زیر بغل یا سر و یا پا این تعریق رخ می دهد. تعریق موضعی اولیه، رایج ترین نوع تعریق است که بر روی یک یا چند ناحیه از بدن تاثیر می گذارد و فرد متوجه می‌شود که بیش از حد عرق می کند.
تعریق ثانویه به علت یک بیماری زمینه ای مانند دیابت، نقرس، تیروئید پرکار، چاقی و … رخ می دهد. این نوع عرق معمولا در بزرگسالی رخ می دهد. همچنین ممکن است بعد از یک حادثه و یا سرمازدگی ایجاد شود.
این در حالی است که هر دو نوع تعریق می تواند باعث این شود که فرد احساس اضطراب و خجالت کشیدن کند و نتواند به سادگی به فعالیت های روزمره خود رسیدگی کند. اما درمان به نوع تعریق و منطقه ای که در آن تعریق رخ می دهد بستگی دارد.
یکی از روش ها انجام عمل جراحی سمپاتکتومی است. این روش در واقع جراحی بزرگی است که در اتاق عمل انجام می شود که در آن پزشک تلاش می کند سیگنال های عصبی که بدن برای غدد عرق می فرستد را قطع کند. این نوع عمل بطور عمده برای تعریق زیاد کف دست انجام می شود.

در مورد عملکرد دستگاه عصبی پاراسمپاتیک، عمل جراحی سمپاتکتومی و مواردی که جراحی برای آن تجویز می شود گفتگویی داشتیم با “دکتر وحید گوهریان، فوق تخصص جراحی ریه، تیروئید، سینه و دستگاه گوارش” که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:

عملکرد دستگاه عصبی پاراسمپاتیک به چه صورت است و اثرات سیستم پاراسمپاتیک شامل چه مواردی است؟
بعضی از اثرات سیستم عصبی پاراسمپاتیک شامل کاهش ضربان قلب، کاهش قدرت انقباضی قلب، کاهش فشار خون، تنگ شدن برونش ها، افزایش فعالیت دستگاه گوارش، انقباض یا تنگ شدن مردمک ها و … است.

در مورد سمپاتکتومی به طور مختصر توضیح دهید و محل انجام این عمل در کدام نواحی بدن است؟
سمپاتکتومی به معنای  قطع فیبرهای پیش عقده ای سمپاتیک یا حذف حداقل یک گانگلیون سمپاتیک از طریق جراحی است. هم‌چنین سمپاتکتومی ممکن است به عنوان عمل جراحی بستری (ازطریق بی حسی عمومی) یا سرپایی (ازطریق بی حسی موضعی) انجام شود که محل آن با توجه به مشکل بیمار ممکن است در نواحی گردنی، سینه ای یا کمری باشد.

در چه موارد سمپاتکتومی برای افراد تجویز می شود؟
سمپاتکتومی ممکن است در ارتباط با درد طولانی مدت، تعریق شدید یا هیپرهیدروزیس (Hyperhidrosis)، پدیده رینود (Raynaud’s phenomenon)، آنژین صدری (Angina pectoris)  شدید، افزایش فشار خون (Hypertension)، برخی از بیماری ها همانند آرتریت روماتوئید (RA)  و بیماری “بورگر” در ارتباط با فعالیت های غیرطبیعی سیستم سمپاتیک، تنگی عروق خونی در اندام تحتانی که باعث درد و لنگش متناوب می شوند، دیستروفی رفلکسی سمپاتیک (Reflex sympathetic dystrophy) و همچنین “کازالژی” (Causalgia)  که به عنوان یک سندرم درد منطقه ای پیچیده (Complex regional pain syndrome)  شناخته می شوند، انجام گیرد.

تکنیک های عمل سمپاتکتومی شامل چه مواردی است؟
بعضی از تکنیک های سمپاتکتومی شامل تکنیک رادیوفرکوئنسی از راه پوست (Percutaneous radiofrequency technique) در این روش تخریب گانگلیون بوسیله امواج رادیویی از طریق الکترودهایی روی پوست صورت می گیرد، از طریق اندوسکوپ (Endoscopic sympathectomy)، پرتوهای لیزر (Laser Endoscopic Sympathectomy)، سمپات و کومی شیمیایی (Chemical sympathectomy)  قطع ارسال ایمپالس های عصبی سمپاتیک از طریق یک عامل شیمیایی است.
همچنین زمانی که درمان های محافظه کارانه در ارتباط با فعالیت های غیرطبیعی دستگاه عصبی سمپاتیک با شکست همراه شود، ممکن است سمپاتکتومی انجام شود.

درمان های محافظه کارانه به هنگام افزایش فعالیت سیستم سمپاتیک کدامند؟
این روش ها شامل پرهیز از استرس، دوری از عوامل محرک همانند هوای سرد، درمان های دارویی و سمپاتکتومی توراکوسکوپیک گانگلیون های T2و T3 جهت بهبود مبتلایان به “هایپرهیدروز” دست است.

شیوه سمپاتکتومی توراکوسکوپیک تا چه اندازه در درمان هیپرهیدروز کف دست موثر است؟
در یک کارآزمایی بالینی، ۳۳ بیمار مبتلا به هیپرهیدروز دست بیش از پنج سال که در طی سال های ۸۲ تا ۸۵ در دو مرکز درمانی تحت عمل جراحی قرار گرفتند. بیماران از نظر مدت زمان عمل، مدت زمان بستری، عوارض زودرس و تاثیر بیماری بر کیفیت زندگی بیماران توسط پرسشنامه Dermatology Quality of Life Index و رضایت بیماران توسط Visual Analogue Scale قبل، بلافاصله و شش ماه پس از عمل جراحی مورد بررسی قرار گرفتند.
این در حالی است که میانگین سن بیماران ۲۳.۰۹ بود و سابقه فامیلی هیپرهیدروزیس در ۷۸.۷۹ درصد بیماران وجود داشت. در ۷۲.۷۳ درصد بیماران، هیپرهیدروزیس در ابعاد مختلف عملکردی، اجتماعی، بین فردی و احساسی اختلافاتی را ایجاد کرده بود.
میانگین زمان عمل جراحی ۴۰ دقیقه و میانگین روزهای بستری ۱.۴۵ بود. شایع ترین عوارض زودرس پس از عمل شامل آتلکتازی (۷.۵۷ درصد)، عوارض کوتاه مدت ریوی (۳.۰۳درصد) و پلورال افیوژن (۳.۰۳درصد) بود.

میانگین رضایت بیماران پس از عمل سمپاتکتومی تا چه میزان است و این روش چه عوارضی را به همراه دارد؟
در بررسی های صورت گرفته هیپرهیدروزیس جبرانی در ۶۰ درصد بیمار بروز کرده بود. در۸۱.۸۲ درصد بیماران، محل مورد نظر در پی گیری بلافاصله و تا شش ماه پس از عمل کاملا خشک بود و در %۱۸.۱۸ تعریق نسبی اما قابل قبول بود.
همچنین میانگین رضایت بیماران پس از عمل ۸۱ درصد بود. در تمامی بیماران بلافاصله و شش ماه پس از جراحی احساس بهبودی در ابعاد عملکردی، اجتماعی، بین فردی و احساسی به دست آمد، به گونه ای که همه بیماران حاضر به تکرار جراحی در صورت نیاز بودند.
بنابراین می توان نتیجه گرفت که سمپاتکتومی توراکوسکوپیک، روشی مطمئن و کارآمد برای درمان هیپرهیدروز کف دست است که با عوارض بسیار کمی همراه بوده و میزان موفقیت آن بالا است.