تفاوت بین سلول اپیتلیال مژک دار و سلول اپیتلیال سنگفرشی

تفاوت اصلی – سلول پوششی مژک‌دار با سلول پوششی سنگفرشی

بافت اپیتلیال (Epithelial tissue) ورقه بزرگی از سلول‌هاست که تمام سطوح بدن را می‌پوشاند. وظیفه اصلی بافت اپیتلیال ایجاد محافظت است. همچنین در ترشح، جذب انتخابی، انتقال بین سلولی و حس نقش دارد. بر اساس ساختار سلول‌های موجود، بافت اپیتلیال را می‌توان به روش‌های مختلفی طبقه‌بندی کرد. سلول‌های اپیتلیال مژک‌دار (Ciliated epithelial cells) و سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی (squamous epithelial cells) دو نوع سلول اپیتلیال هستند که در بدن یافت می‌شوند. تفاوت اصلی بین سلول اپیتلیال مژک‌دار و سلول اپیتلیال سنگفرشی این است که سلول اپیتلیال مژک‌دار دارای مژک (cilia) است در حالی که سلول اپیتلیال سنگفرشی فاقد مژک است.

عبارات کلیدی: مژک، سلول اپیتلیال مژک‌دار، بافت اپیتلیال، اپیتلیوم ستونی ساده، پوششی ستونی مطبق کاذب (Pseudostratified Columnar Epithelium)، سلول اپیتلیال سنگفرشی

سلول اپیتلیال مژک‌دار چیست؟

سلول پوششی مژک‌دار به اپیتلیومی اطلاق می‌شود که فرآیندهای ارتعاشی و مو مانندی به نام مژک را در سطح آزاد اپیتلیوم انجام می‌دهد. به طور معمول، مژک‌ها در یک الگوی موج مانند در یک جهت حرکت می‌کنند. این اجازه می‌دهد تا زباله‌ها را از بین ببرند و جریان ذرات را هدایت می‌کند و جریان ایجاد می‌کند. این نوع سلول‌های اپیتلیال بیشتر در مجرای بینی و تنفسی دیده می‌شوند و مژک‌ها دلیل اصلی حرکت مخاط است که سلول‌های مرده، عوامل بیماری زا و سایر ذرات را از سیستم دور می‌کند. سلول‌های اپیتلیال مژک‌دار را می‌توان در اپیتلیوم ستونی ساده یا اپیتلیوم ستونی مطبق کاذب شناسایی کرد. سلول‌های اپیتلیال مژک‌دار در اپیتلیوم مطبق کاذب در شکل ۱ نشان داده شده است.

شکل ۱: اپیتلیوم ستونی مطبق کاذب

اپیتلیوم مژک‌دار به طور کلی در سطوح داخلی بدن یافت می‌شود. اپیتلیوم ستونی ساده را می‌توان در پوشش داخلی برونش‌ها، لوله‌های رحمی و رحم یافت. عملکرد اصلی سلول اپیتلیال ستونی ساده، جذب مواد مغذی در دستگاه گوارش است. اپیتلیوم ستونی مطبق کاذب را می‌توان در نای  و دستگاه تنفسی فوقانی یافت. عملکرد اصلی اپیتلیوم کاذب، حرکت مخاط به خارج از بدن است. علاوه بر این، هر دو اپیتلیوم ستونی ساده و اپیتلیوم کاذب، مخاط ترشح می‌کنند.

سلول اپیتلیال سنگفرشی چیست؟

سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی به اپیتلیومی اطلاق می‌شود که از یک یا چند لایه سلولی از سلول‌های مسطح، فلس مانند یا صفحه مانند تشکیل شده است. هسته سلول در مرکز قرار دارد. دو نوع اصلی اپیتلیوم سنگفرشی، اپیتلیوم سنگفرشی ساده (simple squamous) و اپیتلیوم سنگفرشی مطبق (stratified squamous epithelium) هستند.

اپیتلیوم سنگفرشی مطبق

اپیتلیوم سنگفرشی مطبق (چند لایه) عمدتاً در واژن و دهانه رحم یافت می‌شود. سه لایه اپیتلیوم سنگفرشی مطبق عبارتند از: لایه سطحی، لایه میانی و لایه پایه. لایه سطحی شامل سلول‌های بالغ اما غیرکراتینه شده است. لایه میانی از سلول‌های بالغ تشکیل شده است. لایه پایه شامل سلول‌های مولد متصل به غشای پایه است. اپیتلیوم سنگفرشی مطبق در اگزوسرویکس در شکل ۲ نشان داده شده است.

شکل ۲: اپیتلیوم سنگفرشی ساده

اپیتلیوم سنگفرشی ساده

اپیتلیوم سنگفرشی ساده در پوشش مجاری هوایی، قلب، عروق خونی و عروق لنفاوی. این اپیتلیوم به مواد اجازه می‌دهد تا از طریق انتشار یا فیلتراسیون از آن عبور کنند. از این رو، این اپیتلیوم را می‌توان به طور خاص در مویرگ‌های خونی، آلوئول‌ها و گلومرول‌ها یافت. همچنین مواد روان کننده ترشح می‌کند.

شباهت‌های بین سلول اپیتلیال مژک‌دار و سلول اپیتلیال سنگفرشی

سلول‌های اپیتلیال مژک‌دار و سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی دو نوع سلول‌های اپیتلیال هستند که بر اساس ساختار طبقه بندی می‌شوند.
سطوح یا حفره‌های بدن سلول‌های اپیتلیال مژک‌دار و رده سلولی اپیتلیال سنگفرشی.
هر دو سلول اپیتلیال مژک‌دار و سلول اپیتلیال سنگفرشی از یک لایه سلولی تشکیل شده اند که بر روی یک لایه بازال قرار گرفته است.
هم سلول اپیتلیال مژک‌دار و هم سلول اپیتلیال سنگفرشی ممکن است از یک لایه یا چند لایه سلولی تشکیل شده باشند.

تفاوت بین سلول اپیتلیال مژک‌دار و سلول اپیتلیال سنگفرشی

تعریف

سلول اپیتلیال مژک‌دار: سلول اپیتلیال مژک‌دار به اپیتلیومی اطلاق می‌شود که فرآیندهای ارتعاشی و مو مانندی به نام مژک را در سطح آزاد اپیتلیوم انجام می‌دهند. 

سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی: سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی به اپیتلیومی‌اطلاق می‌شود که از یک یا چند لایه سلولی از سلول‌های مسطح، فلس مانند یا صفحه مانند تشکیل شده است.

تخصص‌ها

سلول اپیتلیال مژک‌دار: سلول اپیتلیال مژک‌دار از مژک تشکیل شده است.

سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی: سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی فاقد مژک هستند.

نوع اپیتلیوم

سلول اپیتلیال مژک‌دار: سلول اپیتلیال مژک‌دار می‌تواند اپیتلیوم ستونی ساده یا اپیتلیوم ستونی شبه چینه دار را تشکیل دهد.

سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی: سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی می‌توانند اپیتلیوم سنگفرشی ساده یا اپیتلیوم سنگفرشی طبقه بندی شده را تشکیل دهند.

هسته

سلول اپیتلیال مژک‌دار: هسته سلول اپیتلیال ستونی ساده در قسمت پایین سلول قرار دارد. هسته سلول اپیتلیال ستونی شبه طبقه بندی شده در ارتفاعات مختلف قرار دارد.

سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی: هسته سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی در مرکز قرار دارد.

اهمیت

سلول اپیتلیال مژک‌دار: سلول‌های اپیتلیال مژک‌دار عمدتاً در سطوح داخلی بدن یافت می‌شوند.

سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی: سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی عمدتاً در گذرگاه‌هایی یافت می‌شوند که به محیط خارجی باز می‌شوند.

محل

سلول اپیتلیال مژک‌دار: اپیتلیوم ستونی ساده را می‌توان در پوشش داخلی برونش‌ها، لوله‌های رحمی‌و رحم یافت. اپیتلیوم ستونی مطبق کاذب را می‌توان در نای و دستگاه تنفسی فوقانی یافت.

سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی: اپیتلیوم سنگفرشی ساده را می‌توان در پوشش مجاری هوایی، قلب، رگ‌های خونی و عروق لنفاوی یافت. اپیتلیوم سنگفرشی مطبق را می‌توان در دهان، مری و واژن یافت.

عملکرد

سلول اپیتلیال مژک‌دار: وظیفه اصلی سلول اپیتلیال مژک‌دار ترشح مخاط و ضربان ریتمیک برای حرکت مخاط از طریق مجرای همراه با پاتوژن‌ها و سایر ذرات است. 

سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی: وظیفه اصلی سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی ساده، حرکت دادن ذرات از طریق انتشار یا فیلتراسیون و ترشح مخاط است. اپیتلیوم سنگفرشی طبقه ای از بدن در برابر سایش محافظت می‌کند.

نتیجه

سلول‌های اپیتلیال مژک‌دار و سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی دو نوع سلول اپیتلیال هستند که بدن را می‌پوشانند. سلول اپیتلیال مژک‌دار از مژک‌هایی تشکیل شده است که اجازه حرکت موکوس را از طریق مجرای همراه با ذرات خارجی می‌دهد. سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی فاقد مژک هستند و عمدتاً در ترشح و جذب نقش دارند. بنابراین تفاوت اصلی بین سلول اپیتلیال مژک‌دار و سلول اپیتلیال سنگفرشی وجود مژک و عملکرد هر سلول اپیتلیال در بدن است.