داروهای مورد سوء مصرف؛ اپیوئیدها، داروهای آرامبخش و خواب آور، آمفتامین و اکستازی

تعریف داروهای مورد سوءمصرف

داروهای مورد سوءمصرف به موادی اشاره دارند که به‌طور نادرست و غیرمجاز برای اهدافی غیر از درمان پزشکی استفاده می‌شوند. این داروها معمولاً شامل مواد مخدر، آرام‌بخش‌ها، و داروهای تجویزی هستند که به‌طور غیرقانونی یا بدون نظارت پزشک مصرف می‌شوند.

دلایل سوءمصرف

۱. پیشگیری از درد یا ناراحتی: افراد ممکن است برای کاهش درد یا استرس از این داروها استفاده کنند.
۲. پیشگیری از اضطراب و افسردگی: برخی افراد برای فرار از احساسات منفی به این داروها روی می‌آورند.
۳. تجربه احساسات شدید: برخی به دنبال تغییر حالت ذهنی یا تجربه حالت‌های جدید هستند.
۴. فشار اجتماعی: گروه‌های همسالان می‌توانند بر فرد تأثیر بگذارند تا داروها را امتحان کند.
۵. اعتیاد: فرد ممکن است به مرور زمان به دارو وابسته شود و به مصرف ادامه دهد.

این دلایل می‌توانند به ایجاد مشکلات جدی جسمی و روانی منجر شوند.

تئوری دوپامین در اعتیاد

تئوری دوپامین در اعتیاد به این نکته اشاره دارد که دوپامین، یک ماده شیمیایی در مغز، نقش کلیدی در تجربه لذت و پاداش دارد. وقتی فردی ماده‌ای اعتیادآور مصرف می‌کند، دوپامین به‌طور ناگهانی و در سطح بالایی ترشح می‌شود. این افزایش دوپامین احساس لذت و رضایت را به‌وجود می‌آورد و فرد را تشویق به تکرار آن رفتار می‌کند. در طول زمان، مصرف مداوم این مواد می‌تواند باعث تغییر در سیستم پاداش مغز شود و فرد برای تجربه همان احساس لذت، به مصرف بیشتر و بیشتری نیاز پیدا کند. این چرخه می‌تواند به وابستگی و مشکلات جدی در زندگی فرد منجر شود. 

نوروترانسمیتر اصلی پاداش در سیستم عصبی مرکزی

نوروترانسمیتر اصلی مرتبط با سیستم پاداش مغز، دوپامین است. دوپامین به‌عنوان یک ماده شیمیایی مهم در انتقال پیام‌های عصبی، در تجربیات لذت، یادگیری و انگیزه نقش اساسی دارد. وقتی فردی به فعالیت‌های خوشایند می‌پردازد، مانند مصرف مواد مخدر، دوپامین به‌طور قابل توجهی آزاد می‌شود و احساس رضایت و خوشحالی را به‌وجود می‌آورد. این فرآیند باعث تقویت رفتارهای مثبت و تکرار آن‌ها می‌شود.

مواد اعتیاد آور و دوپامین

آیا همه داروهای اعتیادآور موجب افزایش دوپامین می شوند؟

خیر، همه داروهای اعتیادآور به‌طور مستقیم موجب افزایش دوپامین نمی‌شوند، اما بسیاری از آن‌ها تأثیراتی بر روی سیستم دوپامینی مغز دارند. برخی داروها، مانند مواد مخدر و محرک‌ها (مثل کوکائین و آمفتامین)، به‌طور خاص باعث افزایش ترشح دوپامین می‌شوند.

در مقابل، برخی دیگر از داروها، مانند الکل و بنزودیازپین‌ها، به‌طور غیرمستقیم یا با تغییرات در دیگر نوروترانسمیترها (مانند گابا) بر سیستم پاداش تأثیر می‌گذارند. در نهایت، هر یک از این داروها می‌توانند تغییراتی در الگوهای دوپامین و سیستم پاداش مغز ایجاد کنند که منجر به وابستگی و اعتیاد می‌شود.

اپیوئیدها

اپیوئیدها (Opioids) گروهی از داروها هستند که از مرفین و دیگر ترکیبات طبیعی یا مصنوعی مشتق شده‌اند و به‌عنوان مسکن‌های قوی درد عمل می‌کنند. این داروها با اتصال به گیرنده‌های خاص در مغز و سیستم عصبی، احساس درد را کاهش می‌دهند و احساسات خوشایندی را ایجاد می‌کنند. اپیوئیدها می‌توانند شامل مرفین، کدئین، هیدروکودون، و فنتانیل باشند. مصرف طولانی‌مدت یا غیرمجاز این داروها می‌تواند منجر به وابستگی و اعتیاد شود.

علائم سندروم محرومیت اپیوئیدها

علائم سندرم محرومیت اپیوئیدها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. احساس اضطراب و بی‌قراری
۲. افسردگی
۳. خستگی و ضعف
۴. دردهای عضلانی و مفصلی
۵. تهوع و استفراغ
۶. اسهال
۷. عرق کردن بیش از حد
۸. بیداری‌های مکرر و مشکلات خواب
۹. تغییرات در اشتها
۱۰. میدریاز
۱۱. اشک ریزش و خمیازه
۱۲. آبریزش بینی
۱۳. ترمور
۱۴. سیخ شدن موها

این علائم معمولاً چند ساعت تا چند روز پس از قطع مصرف دارو شروع می‌شوند و می‌توانند بسیار ناراحت‌کننده باشند.

درمان علائم سندروم محرومیت اپیوئیدها

درمان علائم سندرم محرومیت اپیوئیدها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. داروها
– متادون (Methadone): برای کاهش علائم و cravings (میل شدید و ویار). نکته: هنگام استفاده از متادون باید به مرور دوز آن را کاهش داد.
– – بوپره نورفین (Buprenorphine): به عنوان جایگزین برای تسکین علائم. یک داروی ترکیبی است که به‌عنوان درمان جایگزین در سندرم محرومیت اپیوئیدها استفاده می‌شود. این دارو یک آگونیست جزئی گیرنده‌های اپیوئیدی است و می‌تواند علائم محرومیت را کاهش دهد و cravings را کنترل کند. بوپره نورفین به‌خاطر اثرات طولانی‌مدت و خطر کمتر وابستگی نسبت به دیگر اپیوئیدها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، معمولاً در ترکیب با نالتوکسان (که اثرات مخدر را مهار می‌کند) برای جلوگیری از سوءمصرف تجویز می‌شود. این درمان می‌تواند به تسهیل فرآیند بهبودی کمک کند و به فرد اجازه دهد به زندگی روزمره‌اش بازگردد.
– نالترکسون (Naltrexone): برای جلوگیری از مصرف مجدد.

۲. داروهای حمایتی:
– مسکن‌ها: برای کنترل درد.
– ضدتهوع: برای کاهش تهوع و استفراغ.
– داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب: برای مدیریت علائم روانی.

۳. حمایت روانی:
– مشاوره فردی یا گروهی: برای کمک به فرد در فرآیند بهبودی.
– برنامه‌های بازتوانی: مانند ۱۲ مرحله‌ای یا درمان‌های شناختی-رفتاری.

۴. مراقبت‌های پزشکی:
– مراقبت در مراکز تخصصی: در صورت نیاز به مدیریت شدیدتر علائم.

توجه به این نکته مهم است که درمان باید تحت نظارت پزشک انجام شود.

تفاوت‌های قطع مصرف اپیوئیدها و آرام‌بخش‌ها-خواب‌آورها 

قطع مصرف اپیوئیدها و آرام‌بخش‌ها-خواب‌آورها تفاوت‌های مهمی دارد:

۱. علائم محرومیت:
– اپیوئیدها: علائم شامل دردهای عضلانی، تهوع، استفراغ، اسهال، و اضطراب شدید است.
– آرام‌بخش‌ها: علائم شامل اضطراب، بی‌خوابی، تشنج، و تغییرات خلقی است.

۲. مدت زمان علائم:
– اپیوئیدها: علائم معمولاً چند ساعت تا چند روز پس از قطع مصرف شروع می‌شوند و ممکن است هفته‌ها طول بکشد.
– آرام‌بخش‌ها: علائم ممکن است به‌سرعت آغاز شوند و می‌توانند هفته‌ها یا حتی ماه‌ها ادامه یابند.

۳. خطرات:
– اپیوئیدها: خطر جدی از جمله افسردگی تنفسی و مرگ ناشی از مصرف بیش از حد.
– آرام‌بخش‌ها: خطر تشنج و اختلالات جدی روانی در صورت قطع ناگهانی.

۴. مکانیزم عمل:
– اپیوئیدها: به گیرنده‌های اپیوئیدی در مغز متصل می‌شوند.
– آرام‌بخش‌ها: معمولاً بر گیرنده‌های گابا تأثیر می‌گذارند و اثرات آرامبخشی دارند.

درمان هر دو نوع وابستگی نیازمند رویکرد خاصی است.

نالوکسان و افراد مصرف کننده اپیوئید

تجویز نالوکسان (Naloxone) به افراد مصرف‌کننده اپیوئید به‌عنوان یک اقدام اضطراری برای مقابله با اوردوز اپیوئیدی انجام می‌شود. نالوکسان یک آنتاگونیست قوی گیرنده‌های اپیوئیدی است که می‌تواند اثرات مخدر را معکوس کند، به‌ویژه در مواردی که تنفس فرد به‌خاطر مصرف بیش از حد دچار اختلال شده است.

نکات مهم درباره نالوکسان:

۱. روش مصرف: نالوکسان می‌تواند به‌صورت تزریقی یا اسپری بینی تجویز شود.
۲. عوارض جانبی: نالوکسان عموماً عوارض جانبی کمی دارد، اما ممکن است در برخی موارد باعث بروز علائم محرومیت در فرد شود.
۳. ضرورت آموزش: آموزش خانواده و دوستان مصرف‌کننده‌ها درباره نحوه استفاده از نالوکسان می‌تواند جان افراد را نجات دهد.
۴. تکرار دوز: ممکن است نیاز به تکرار دوز نالوکسان باشد، زیرا اثر آن ممکن است زودتر از اثر اپیوئیدها از بین برود.

استفاده از نالوکسان می‌تواند در بحران‌های اوردوز به‌طور قابل توجهی مفید باشد.

داروهای آرامبخش و خواب آور

داروهای آرام‌بخش و خواب‌آور (Sedatives and hypnotic drugs) به‌منظور کاهش اضطراب، تنش و کمک به خواب تجویز می‌شوند. این داروها معمولاً به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

۱. اتانول، یا الکل

اتانول، یا الکل، به‌عنوان یک داروی خواب‌آور و آرام‌بخش شناخته می‌شود. این ماده با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، موجب کاهش اضطراب، تسکین تنش و القای خواب می‌شود.

با این حال، مصرف اتانول می‌تواند خطرناک باشد:

۱. وابستگی: مصرف مکرر می‌تواند منجر به وابستگی و اعتیاد شود.
۲. عوارض جانبی: شامل خواب‌آلودگی، اختلال در قضاوت و هماهنگی، و مشکلات تنفسی در دوزهای بالا.
۳. تداخل دارویی: اتانول می‌تواند با بسیاری از داروهای دیگر، به‌ویژه بنزودیازپین‌ها و سایر آرام‌بخش‌ها، تداخل کند و خطرات جدی ایجاد کند.

به‌طور کلی، استفاده از اتانول به‌عنوان داروی خواب‌آور توصیه نمی‌شود و باید با احتیاط مصرف شود.

۲. باربیتورات‌ها

باربیتورات‌ها (Barbiturates) گروهی از داروها هستند که به‌عنوان خواب‌آور و آرام‌بخش استفاده می‌شوند. این داروها به سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند و می‌توانند برای درمان اضطراب، بی‌خوابی و برخی اختلالات دیگر تجویز شوند.

ویژگی‌ها و اثرات باربیتورات‌ها:

۱. نوع دارو: باربیتورات‌ها معمولاً شامل فنوباربیتال، پنتوباربیتال و تئوباربیتال هستند.

۲. اثر آرام‌بخشی و خواب‌آوری: این داروها به‌طور مؤثری اضطراب را کاهش می‌دهند و می‌توانند خواب را القا کنند.

۳. ریسک وابستگی: استفاده طولانی‌مدت می‌تواند به وابستگی فیزیکی و روانی منجر شود.

۴. عوارض جانبی: شامل خواب‌آلودگی، اختلال در قضاوت، و در دوزهای بالا، خطر افسردگی تنفسی و کما.

۵. تداخل دارویی: باربیتورات‌ها می‌توانند با سایر داروها تداخل کنند و اثرات آن‌ها را تقویت یا تضعیف کنند.

به‌دلیل خطرات وابستگی و عوارض جانبی، استفاده از باربیتورات‌ها به‌عنوان درمان‌های خواب‌آور کمتر رایج شده و معمولاً جایگزین‌های ایمن‌تر مانند بنزودیازپین‌ها و داروهای غیر بنزودیازپینی استفاده می‌شوند.

۳. بنزودیازپین‌ها

بنزودیازپین ها (Benzodiazepine) دسته‌ای از داروها هستند که معمولاً برای درمان اضطراب، بی‌خوابی و اختلالات مرتبط با خواب تجویز می‌شوند. این داروها با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، احساس آرامش و خواب‌آلودگی را افزایش می‌دهند. با این حال، مصرف طولانی‌مدت آن‌ها می‌تواند منجر به وابستگی و عوارض جانبی شود.

بنزودیازپین‌ها معمولاً به عنوان داروهای مؤثری برای کوتاه‌مدت تجویز می‌شوند. برخی از ویژگی‌ها و اطلاعات کلیدی دربارهٔ آن‌ها عبارتند از:

۱. انواع: داروهایی مانند دیازپام، لورازپام و کلونازپام از این دسته هستند.

۲. عوارض جانبی: ممکن است شامل خواب‌آلودگی، سرگیجه، ضعف عضلانی و حافظه ضعیف باشد.

۳. وابستگی: استفاده طولانی‌مدت می‌تواند منجر به وابستگی فیزیکی و روانی شود.

۴. تداخلات: این داروها ممکن است با سایر داروها یا الکل تداخل داشته باشند و اثرات آن‌ها را تشدید کنند.

۵. توقف مصرف: به طور ناگهانی قطع این داروها ممکن است علائم ترک ایجاد کند، بنابراین باید تحت نظر پزشک انجام شود.

نکته: فلونیترازپام (با نام تجاری Rohypnol) یک داروی آرام‌بخش از گروه بنزودیازپین‌ها است که به‌دلیل خاصیت خواب‌آوری و بی‌حس‌کنندگی‌اش در موارد غیرقانونی، مانند «تجاوز در قرار» (date rape)، مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد. این دارو می‌تواند موجب بی‌هوشی و عدم توانایی در یادآوری وقایع شود. استفاده از این دارو به‌منظور آسیب زدن به دیگران نه تنها غیرقانونی است، بلکه عواقب جبران‌ناپذیری دارد. 

آگاهی و احتیاط در مورد استفاده از مواد مخدر و وضعیت‌های اجتماعی بسیار مهم است. اگر شما یا کسی که می‌شناسید در موقعیتی قرار دارد که احساس خطر می‌کند، باید به مقامات مربوطه اطلاع دهید.

اضافه کردن فلونیترازپام به نوشیدنی های الکلی، کلرال هیدرات یا گاما هیدروکسی بوتیرات بدون اطلاع شخص هدف، عملی غیرقانونی و خطرناک است. این کار می‌تواند به عواقب جدی برای سلامتی و امنیت افراد منجر شود و مصداق نقض حقوق شخصی و جنایت است. درک و آگاهی درباره خطرات و عواقب چنین اقداماتی برای جلوگیری از سوءاستفاده‌ها ضروری است.

۴. غیربنزودیازپینی

داروهای غیربنزودیازپینی (Non-benzodiazepine drugs) گروهی از داروها هستند که به‌عنوان خواب‌آور و آرام‌بخش استفاده می‌شوند و معمولاً برای درمان بی‌خوابی تجویز می‌شوند. این داروها به‌خاطر خطر کمتر وابستگی نسبت به بنزودیازپین‌ها محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند.

مهم‌ترین داروهای غیربنزودیازپینی:

۱. زولپیدم (Ambien): به‌طور معمول برای خواب استفاده می‌شود و سریع عمل می‌کند.

۲. زالیپلون (Sonata): اثر سریع‌تری دارد و بیشتر برای مشکل در به خواب رفتن تجویز می‌شود.

۳. اسزوپیکلون (Lunesta): برای درمان بی‌خوابی طولانی‌مدت استفاده می‌شود و می‌تواند خواب را برای مدت طولانی‌تری حفظ کند.

ویژگی‌ها:

– اثر خواب‌آوری: این داروها با تأثیر بر گیرنده‌های گابا در مغز، به خواب کمک می‌کنند.
– عوارض جانبی: ممکن است شامل خواب‌آلودگی، سرگیجه و اختلال در حافظه باشند.
– خطر وابستگی: در مقایسه با بنزودیازپین‌ها، خطر وابستگی کمتری دارند، اما هنوز هم می‌توانند باعث وابستگی شوند.

این داروها باید تحت نظر پزشک تجویز و مصرف شوند.

علائم سندروم محرومیت داروهای خواب آور و آرامبخش

علائم سندرم محرومیت از داروهای خواب‌آور و آرامبخش می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. اضطراب و بی‌قراری: افزایش احساس اضطراب و تنش.
۲. اختلال در خواب: مشکلات خواب، خواب‌های آشفته یا بی‌خوابی.
۳. تپش قلب و عرق کردن: افزایش ضربان قلب و عرق کردن غیرعادی.
۴. تنگی نفس: احساس فشار یا تنگی در قفسه سینه.
۵. نوسانات خلقی: تغییرات شدید در احساسات، از جمله افسردگی یا خشم.
۶. تهوع و استفراغ
۷. علاوه بر نشانه‌های کلاسیک قطع این داروها این سندروم شامل علائن پارستزی (Paresthesia) یا گِزگِز اندام، سردرد و کاهش وزن نیز می‌باشد. 

نکته: علائم سندروم محرومیت داروهای خواب‌آور و آرامبخشی که نیمه‌عمر کمتر از ۲۴ ساعت دارند مانند اتانول، سکوباربیتال و متاکوالون معمولاً بارزتر و سریع‌تر بروز می‌کنند.

در صورت بروز این علائم، مشورت با پزشک ضروری است. در این مورد به نکات زیر توجه کنید: 

۱. مدت‌زمان: علائم ممکن است در چند روز اول پس از قطع دارو بروز کنند و می‌توانند چند هفته ادامه یابند.

۲. درمان: پزشک ممکن است داروهای جایگزین یا دوز تدریجی کاهش را تجویز کند تا علائم را کاهش دهد.

۳. پشتیبانی روانی: مشاوره یا گروه‌های حمایت می‌تواند در مدیریت علائم و احساسات کمک‌کننده باشد.

۴. سبک زندگی: رعایت عادات خواب سالم، ورزش منظم و تکنیک‌های آرامش‌بخش می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

درمان علائم سندروم محرومیت داروهای خواب آور و آرامبخش

برای درمان علائم سندروم محرومیت (Therapeutic Withdrawal) از داروهای خواب‌آور و آرام‌بخش، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

۱. مشاوره پزشکی: مشاوره با پزشک برای تعیین بهترین راهکار درمانی.

۲. تدریج کاهش دوز: کاهش تدریجی مصرف دارو به جای قطع ناگهانی می‌تواند علائم را کاهش دهد.

۳. درمان‌های جایگزین: استفاده از درمان‌های غیر دارویی مانند CBT (درمان شناختی رفتاری) یا مدیتیشن.

۴. داروهای جایگزین: ممکن است پزشک داروهای دیگر مانند دیازپام، لورازپام، کلردیازپوکساید، کلونیدین، پروپرانولول و… را برای مدیریت علائم تجویز کند.

۵. رژیم غذایی و ورزش: فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم می‌تواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش اضطراب کمک کند.

۶. پشتیبانی اجتماعی: صحبت با دوستان و خانواده یا پیوستن به گروه‌های حمایتی.

مهم است که هر تغییری در درمان تحت نظارت پزشک انجام شود.

آمفتامین

آمفتامین‌ها دسته‌ای از داروها هستند که به عنوان محرک سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کنند. این مواد می‌توانند انرژی و تمرکز را افزایش دهند، اما همچنین خطر اعتیاد و عوارض جانبی جدی دارند. استفاده غیرقانونی یا غیرپزشکی از آمفتامین‌ها می‌تواند به مشکلات جدی سلامت روانی و جسمی منجر شود. استفاده از آمفتامین می‌تواند به بروز اختلالات سایکوتیک، مانند توهم و پارانویا، منجر شود. این اثرات معمولاً در دوزهای بالا یا مصرف طولانی‌مدت رخ می‌دهد. آمفتامین‌ها می‌توانند باعث تحریک بیش از حد سیستم عصبی شوند و عواقب جدی برای سلامت روان ایجاد کنند. 

آمفتامین‌ها شامل ترکیبات متنوعی هستند که معمولاً به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

۱. آمفتامین ساده: مانند دکستروآمفتامین و لئودوآمفتامین که به عنوان محرک‌های CNS عمل می‌کنند و در درمان اختلالات توجه و نقص توجه (ADHD) و خواب‌آلودگی مزمن (نارکولپسی) استفاده می‌شوند.

۲. آمفتامین‌های مخدر: مانند متامفتامین که به شدت اعتیادآور است و می‌تواند عوارض جدی بهداشتی و اجتماعی داشته باشد.

این ترکیبات می‌توانند تأثیرات مختلفی بر روی سیستم عصبی داشته باشند و در صورت سوءاستفاده، عواقب خطرناکی ایجاد کنند. اگر اطلاعات بیشتری در مورد یک ترکیب خاص نیاز دارید، بفرمایید.

علائم سندروم محرومیت آمفتامین

علائم سندروم محرومیت آمفتامین شامل موارد زیر است:

۱. افسردگی و بی‌حالی: احساس غمگینی و عدم انگیزه.
۲. خستگی و خواب‌آلودگی: نیاز شدید به خواب یا خستگی مفرط.
۳. تغییرات اشتها: افزایش یا کاهش شدید اشتها.
۴. مشکلات تمرکز: دشواری در تمرکز و توجه.
۵. اضطراب و تحریک‌پذیری: احساس اضطراب و ناپایداری عاطفی.
۶. نشانه‌های جسمی: دردهای عضلانی و سردرد.

این علائم می‌توانند در طول چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشند و شدت آن‌ها بستگی به مدت و مقدار مصرف آمفتامین دارد. 

درمان علائم سندروم محرومیت آمفتامین

درمان علائم سندروم محرومیت آمفتامین معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های پزشکی و روانشناختی است. این علائم می‌تواند شامل افسردگی، خستگی، بی‌خوابی و کاهش اشتها باشد. برخی از روش‌ها شامل:

۱. پشتیبانی روانی: مشاوره و روان‌درمانی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
۲. داروها: پزشکان ممکن است داروهایی برای کاهش افسردگی یا افزایش تمرکز یا داروهایی برای بهبود خواب و خلق و خو تجویز کنند اما به طور خاص آنتی‌دوتی برای این شرایط وجود ندارد. 
۳. فعالیت بدنی: ورزش منظم می‌تواند به بهبود خلق و خو و افزایش انرژی کمک کند.
۴. تغذیه مناسب: رژیم غذایی متعادل می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
۵. استراحت و خواب کافی: ایجاد عادات خواب سالم برای بهبود کیفیت خواب.

همیشه مشاوره با پزشک متخصص برای دریافت بهترین روش درمانی توصیه می‌شود.

چندین خویشاوند شیمیایی آمفتامین که دارای خواص توهم‌زایی هستند شامل:

۱. متامفتامین: در دوزهای بالا می‌تواند توهمات ایجاد کند.
۲. متیلن دی اکسی آمفتامین (MDMA یا اکستازی): اثرات شبیه به آمفتامین و همچنین خاصیت توهم‌زایی.
۳. ۲و۵-دی‌متوکسی-۴-متیل‌آمفتامین (DOM, STP) یک ترکیب روان‌گردان است که خواص توهم‌زایی و محرکی دارد. این ماده به گروه مواد شیمیایی مربوط به آمفتامین‌ها تعلق دارد و می‌تواند تأثیرات طولانی‌مدت و قابل توجهی بر روی ادراک و خلق و خو داشته باشد. DOM معمولاً به عنوان یک روان‌گردان تحقیقاتی شناخته می‌شود و استفاده از آن می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد، از جمله عوارض جانبی روانی و جسمی. مصرف آن تحت نظارت و در شرایط کنترل شده توصیه می‌شود.
۴. متیلن دی‌اکسی‌آمفتامین (MDA) یک ترکیب روان‌گردان است که خواص توهم‌زایی و محرکی دارد. این ماده به عنوان یک داروی تفریحی شناخته می‌شود و معمولاً به خاطر اثرات مثبت بر روی خلق و خو و ادراک استفاده می‌شود. MDA می‌تواند باعث افزایش احساس همدلی و ارتباط عاطفی شود، اما همچنین ممکن است عوارض جانبی شامل اضطراب، افزایش ضربان قلب و مشکلات خواب ایجاد کند. مصرف MDA باید با احتیاط صورت گیرد و تحت نظارت متخصص باشد.
۵. دوپامین‌های دیگر: مانند : ۲C-B و ۲C-I که اثرات توهم‌زایی مشابه دارند.

این مواد ممکن است خطرناک باشند و مصرف آن‌ها نیاز به احتیاط و نظارت پزشکی دارد.

اکستازی

متیلن دی‌اکسی‌آمفتامین (MDMA) یا اکستازی یک ماده روان‌گردان است که به طور عمده برای اثرات شادی‌آور و افزایش حس همدلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده معمولاً در محیط‌های تفریحی و جشن‌ها مصرف می‌شود و می‌تواند تأثیراتی مانند افزایش انرژی، تغییرات حسی و احساس نزدیکی به دیگران را ایجاد کند. با این حال، مصرف MDMA ممکن است عوارض جانبی جدی مانند افزایش دمای بدن، مشکلات قلبی، و اثرات منفی بر سلامت روانی به همراه داشته باشد. مصرف این ماده باید با احتیاط و آگاهی از خطرات آن انجام شود. مصرف مکرر MDMA می‌تواند به کاهش نورون‌ها در مسیرهای سروتونرژیک منجر شود. تحقیقات به کمک PET از مغز نشان داده‌اند که MDMA به طور خاص به سلول‌های عصبی سروتونرژیک آسیب می‌زند، که می‌تواند منجر به کاهش سطح سروتونین و اختلالات خلق و خو، افسردگی و اضطراب شود. این تغییرات در ساختار و عملکرد مغز ممکن است عوارض بلندمدتی برای کاربران داشته باشد و تأثیرات منفی بر روی سلامت روانی آن‌ها ایجاد کند.

مصرف بیش از حد اکستازی (MDMA) می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی به همراه داشته باشد. این عوارض شامل:

۱. افزایش دمای بدن (هیپرترمی): که می‌تواند منجر به نارسایی ارگان‌ها شود.
۲. مشکلات قلبی: مانند افزایش ضربان قلب و فشار خون.
۳. اختلالات روانی: از جمله اضطراب شدید، پارانویا و توهم.
۴. خستگی و افسردگی پس از مصرف: که به علت کاهش ناگهانی سطح سروتونین یعنی علائم سندروم سروتونین ایجاد می‌شود.
۵. اختلالات آب و الکترولیت: به ویژه در صورت مصرف مایعات بیش از حد.
۶. تشنج

مصرف اکستازی باید تحت نظارت دقیق انجام شود و در صورت بروز علائم نگران‌کننده، به سرعت به مراکز درمانی مراجعه شود.