سوالات امتحان نهایی درس تاریخ رشته علوم انسانی نوبت خرداد ۱۴۰۱

«باسمه تعالی»

۱- (۳)

به خاطر بیاورید.

الف) جمله های صحیح یا غلط را مشخص کنید. (هر مورد ۰/۲۵)

۱- اساس کار تاریخ نگاری سنتی، غالبا بررسی زندگی پادشاهان و شرح فتوحات آنان بوده است.

(صحیح)

۲- ایران پلی برای پیروزی متحدین در جنگ جهانی دوم بود. بدون استفاده از ایران سرنوشت جنگ تغییر می کرد.

(غلط)

٣- اولین نماز جمعه بعد از انقلاب اسلامی به امامت آیت الله خامنه ای در تهران اقامه گردید.

(غلط)

ب) کدام یک از گزینه های سمت چپ با شماره های سمت راست در ارتباط است. (هر مورد ۰/۲۵)

در ستون سمت چپ یک مورد اضافی است.

۱- معاهده جدا کننده افغانستان و هرات از ایران	الف) آخال
۲- معاهده اعطا کننده حق مصونیت قضایی (کاپیتولاسیون) به روسیه	ب) گلستان
۳- عهدنامه جدا کننده مناطق وسیع ایران در شرق دریای کاسپی (خزر)	ج) ترکمانچای
	د) پاریس

شماره ۱- با «د» معاهده پاریس

شماره ۲- با «ج» معاهده ترکمانچای

شماره ۳- با «الف» عهدنامه آخال

ج) جاهای خالی را با کلمات زیر تکمیل کنید. (دو مورد اضافی است.) (هر مورد ۰/۲۵)

(فرانسه – انگلیس – میرزاحسن رشدیه – امیر کبیر)

۱- انقلاب صنعتی با اختراع و تکمیل ماشین بخار در کشور ………………………………………………………… آغاز گردید.

انگلستان

۲- هدف ……………………………………………….. از برپایی مراکز آموزشی جدید، فراهم آوردن شرایط برای سواد آموزی فرزندان همه قشر های مختلف جامعه بود.

میرزا حسن رشدیه

د) گزینه های مناسب را انتخاب کنید. (هر مورد ۰/۲۵)

۱- اهدف از تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام به فرمان امام خمینی چه بود؟

الف – بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی

ب- اداره بهتر امور کشور در دوران جنگ

ج- حل اختلافات بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان

د- بررسی صلاحیت نامزدهای انتخاباتی

با گزینه «ج» حل اختلاف بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان

۲- انگلستان در سال ۱۹۱۷م. با صدور «اعلامیه بالفور» نظر مساعد خود را در چه زمینه ای اعلام کرد؟

الف- تقسیم امپراتوری عثمانی

ب- ایجاد سرزمین یهودی در فلسطین

ج- تجزیه امپراتوری اتریش – مجارستان

د- تشکیل حکومت پهلوی در ایران

با گزینه «ب» ایجاد سرزمین یهودی در فلسطین

هـ) به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (هر مورد ۰/۲۵)

۱- اولین بار در کدام کتاب عصر قاجار نقش طبقات اجتماعی مختلف در انقلاب مشروطیت نشان داده شد؟

تاریخ بیداری ایرانیان (اتر میرزا محمد ناظم الاسلام کرمانی)

۲- واقعیت قتل امیر کبیر، نخستین بار در کدام کتاب عصر قاجار بازتاب داده شده است؟

حقایق الاخبار ناصری (اثر میرزا محمد خورموجی)

 ۲- (۲)

تعریف اصطلاحات یا مفاهیم تاریخی: (هر مورد ۱ نمره)

الف – فاشیست ها:

یک گروه ملی گرای افراطی بودند که می خواستند دولت تک حزبی قدرتمند و متمرکز در ایتالیا ایجاد کنند.

ب – استبداد صغیر:

با به توپ بستن مجلس شورای ملی به دستور محمد علی شاه توسط لیاخوف روسی و انحلال مجلس بار دیگر در ایران استبداد برقرار شد و این دوره که یک سال طول کشید، به دوران استبداد صغیر معروف است.

۳- (۲)

مقایسه پدیده های تاریخی: (هر مورد ۱ نمره)

الف – نظرات «ولتر» و «مونتسکیو» دو تن از مشهورترین روشنفکران فرانسه را در دوران انقلاب با هم مقایسه کنید.

ولتر از اطاعت انسان از عقل مادی و مبارزه با خرافات سخن می گفت، ۰/۵ اما مونتسکیو از تفکیک قوای سیاسی و حقوق بشر دفاع می کرد. ۰/۵

ب- قانون کاپیتولاسیون در دوره محمدرضا شاه را با توافق نامه بین المللی «وین» مقایسه کنید.

براساس توافق نامه بین المللی وین، مأموران سیاسی یک کشور در کشور دیگر از مصونیت سیاسی و قضایی برخوردارند. اما با تصویب قانون کاپیتولاسیون در ایران، مستشاران نظامی آمریکا و خانواده های آنان نیز از مصونیت سیاسی و قضایی برخوردار شدند.

کلید واژه: مصونیت سیاسی و قضایی – مصونیت مستشاران نظامی و خانواده های آنان.

۴- (۲)

اظهار نظر و قضاوت: (هر مورد ۱ نمره)

الف – به نظر شما، اسکان اجباری عشایر توسط رضا شاه چه نتایجی به دنبال داشت؟

ضمن ایجاد نارضایتی و خشم در بین عشایر، ۰/۵ از رونق دامداری کشور کاست و باعث شد ایران از نظر دامی به بیگانگان نیازمند شود. ۰/۵

ب- به نظر شما، چرا امام خمینی با تصویب نامه انتخابات انجمن های ایالتی و ولایتی مخالفت کرد؟

چون این تصویب نامه موجب تضعیف اسلام ۰/۵ و افزایش نفوذ بهائیان در حکومت می شد. ۰/۵

۵- (۴)

توصیف، فهرست و طبقه بندی اجزا یا ویژگی‌های پدیده‌های تاریخی (هر مورد ۱ نمره)

الف- در عصر جنگ سرد اصطلاح «بلوک غرب» و «بلوک شرق» در مورد چه کشورهایی به کار برده می شد؟

آمریکا و هم پیمانانش که دارای نظام سرمایه داری بودند، «بلوک غرب» ۰/۵ و شوروی و کشورهای اقماری آن به همراه کشورهایی که نظام کمونیستی بر آنها حاکم بود، «بلوک شرق» نامیده می شدند. ۰/۵

ب- اقدامات مهم انگلستان را برای ممانعت از ملی شدن صنعت نفت ایران بنویسید. (ذکر یک مورد کافی است.)

– تحریک کارگران صنعت نفت به اعتصاب گسترده از طریق منع شرکت نفت ایران و انگلیس از پرداخت فوق العاده دستمزد آنان

– فرستادن کشتی های جنگی خود به خلیج فارس و بنادر ایران و تهدید نظامی

– طرح شکایت از ایران در مجامع بین المللی؛

– تعطیلی شعب بانک انگلیس در ایران، خارج کردن سرمایه های شرکت نفت و تحریم خرید نفت.(هر مورد ۱ نمره، ذکر یک مورد کافی است.) 

ج- مهم ترین انگیزه و اهداف صدام از هجوم نظامی به ایران چه بود؟ (ذکر یک مورد کافی است.)

۱- حاکمیت بر آبراه مهم اروندرود، دسترسی و تسلط بر خلیج فارس و جدایی جزایر سه گانه ابوموسی، تنب کوچک و بزرگ و استان خوزستان از ایران؛

٢- نضعیف و نابودی انقلاب اسلامی و جلوگیری از انتشار افکار انقلابی در میان مردم عراق و مسلمانان سایر کشورها؛

۳- رسیدن به رهبری جهان عرب و ایفای نقش ژاندارمی در منطقه.(هر مورد ۱ نمره، ذکر یک مورد کافی است.) 

د- مهم‌ترین توطئه ها و تلاش های دشمنان داخلی و خارجی انقلاب اسلامی را نام ببرید. (ذکر چهار مورد کافی است.)

۱- ایجاد آشوب و ناامنی

۲- ترور شخصیت ها و مردم انقلابی

۳- حمله نظامی آمریکا به طبس

۴- طراحی کونا

۵- نفوذ.(هر مورد ۰/۲۵ نمره، ذکر چهار مورد کافی است.) 

۶- (۱)

کاربست شواهد و مدارک تاریخی (هر مورد ۰/۵ نمره)

«ناصرالدین شاه قاجار با هدف آشنایی با پیشرفت های اروپاییان و اخذ فناوری مدرن غربی سه مرتبه به اروپا سفر کرد. در دوران سلطنت او، تلگراف، تلفن، بانک، موزه، دوربین عکاسی و برخی دیگر از جلوه های تمدن جدید غرب علی رغم برخی مخالفت ها وارد ایران شد. ناصرالدین شاه به مقوله عکس و عکاسی علاقه فراوانی داشت و یکی از دلایل رواج آن در ایران، علاقه وی به عکاسی بود. او خود عکاسی می کرد و در این زمینه مهارت داشت.»

الف – ناصرالدین شاه قاجار با چه هدفی سه بار به اروپا سفر کرد؟

با هدف آشنایی با پیشرفت های تمدنی اروپا ۰/۲۵ و اخذ فناوری مدرن غربی بود. ۰/۲۵

ب- یکی از دلایل رواج عکاسی در ایران در دوره قاجار چه بود؟

علاقه فراوان ناصرالدین شاه به عکاسی بود. ۰/۵

تشریحی: (علل، دلایل، آثار، نتایج و پیامدهای تاریخی)

۷- امام خمینی چه موضعی نسبت به اقدام دانشجویان در خصوص تسخیر لانه جاسوسی (سفارت آمریکا) داشتند؟ (۰/۵)

این اقدام دانشجویان را تأیید کرد ۰/۲۵ و آن را انقلاب دوم خواند. ۰/۲۵

۸- ایالات متحده آمریکا با چه ادعایی در جنگ جهانی دوم رسمأ به متفقین پیوست؟ (۰/۵)

با ادعای حمله ژاپنی ها ۰/۲۵ به ناوگان آمریکا در اقیانوس آرام ۰/۲۵

۹- در پیمان صلح ورسای چه تصمیماتی در مورد کشور آلمان گرفته شد؟ (۱)

بر اساس این پیمان، مستعمرات آلمان میان متفقین تقسیم شد و بخش هایی از خاک این کشور به فرانسه و لهستان واگذار گردید. به علاوه، آلمانی ها ملزم به پرداخت غرامت به دولت های متفق و محدود نگه داشتن توان نظامی خود شدند.

کلید واژه: تقسیم مستعمرات آلمان – واگذاری خاک آلمان به فرانسه و لهستان – پرداخت غرامت – محدویت توان نظامی (اشاره به دو مورد از کلیدواژه نمره کامل می گیرد.)

۱۰- رضا شاه برای تضعیف روحانیت چه دستوراتی داد؟ (ذکر دو مورد کافی است.) (۱)

– روحانیون لباس های مخصوص خود را کنار بگذارند.

– به دستور وی، دفترخانه های شرعی تعطیل شدند.

– دخالت روحانیون در مسائل اجتماعی اکیدا ممنوع اعلام شد.

(هر مورد ۰/۵ نمره، ذکر دو مورد کافی است.) 

۱۱- علت استعفای دکتر مصدق از نخست وزیری را در تیر ۱۳۳۱ بررسی کنید. (۱)

مصدق برای کاستن نفوذ و قدرت دربار و مقابله با کارشکنی هایی که در اداره امور کشور صورت می گرفت، از محمدرضا شاه خواست که اختیار وزارت جنگ و فرماندهی ارتش را به او بسپارد. چون شاه با این تقاضا مخالفت کرد، او از مقام خود استعفا نمود. (رساندن مفهوم نمره کامل می گیرد.)

۱۲- مهم ترین دستاوردهای «فرهنگی و معنوی» دفاع مقدس را بنویسید. (ذکر یک مورد کافی است.) (۱)

۱- تقویت اعتماد به نفس و احساس خود باوری و بروز خلاقیت در میان جوانان ایرانی

٢- تثبیت اقتدار نظام جمهوری اسلامی در دفاع از تمامیت ارضی کشور

(هر مورد ۱ نمره، ذکر یک مورد کافی است.) 

۱۳- مهم ترین علل مخالفت نمایندگان مجلس شانزدهم با قرار داد الحاقی «گِس – گلشائیان» چه بود؟ (۱)

نادیده گرفتن حقوق مادی مردم ایران حاکمیت ملی و استقلال کشور را به نوعی نقض می کرد و به تسلط بیگانگان بر منابع و صنعت نفت مشروعیت می بخشید.(هر مورد ۰/۵ نمره ذکر دو مورد کافی است.) 

« موفق و پیروز باشید.»