بسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس: سلامت و بهداشت
رشته: کلیه رشته‌ها
تعداد صفحه: ۴
مدت امتحان : ۹۰ دقیقه
ساعت شروع: ۸ صبح
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
تاریخ امتحان: ۱۳۹۹/۰۵/۲۷
دانش آموزان بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت شهریور ماه سال ۱۳۹۹
مرکز سنجش آموزش و پرورش
الف) بخش الزامی
دانش آموزان عزیز به سوالات ۱ تا ۱۶ جهت کست ۱۶ نمره پاسخ دهید.
۱- درستی یا نادرستی هر یک از عبارات زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید.
الف) بدن برای مصرف ویتامین K به چربی نیاز دارد.
ب) با بالا رفتن میزان تری گلیسرید خون، سطح HDL خون افزایش می‌یابد.
ج) در دیابت نوع یک، لوزالمعده (پانکراس) اصلاً قادر به تولید انسولین نیست.
د) ویروس اچ آی وی از طریق اشک و بزاق منتقل می‌شود.
ه) داشتن عزت نفس علاوه بر احساس ارزشمندی درونی، نیازمند کسب تجارب در زندگی است.
و) قلیان پرمصرف‌ترین انواع مواد دخانی در سراسر جهان است.
۱- الف) درست (۰/۲۵) صفحه ۲۰
ب) نادرست (۰/۲۵) صفحه ۵۶
ج) درست (۰/۲۵) صفحه ۶۴
د) نادرست (۰/۲۵) ۷۵
ه) درست (۰/۲۵) صفحه ۱۱۴
و) نادرست (۰/۲۵) صفحه ۱۲۹
۲- در هریک از عبارت‌های زیر جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید.
الف) قابل درک‌ترین بعد سلامت، سلامتِ ……….است.
ب) حذف برخی وعده‌ها به ویژه ……..، از عادت‌های غذایی نادرست شایع در نوجوانان است.
ج) سردرد ناگهانی شدید و از دست دادن تکلم از علائم سکته …… مغزی هستند.
د) در بیماری ایدز به دلیل سرکوب سیستم ……..، عفونت‌های دیگری در فرد بروز پیدا می‌کند.
ه) فاصله بین رفتن به رختخواب با خوابیدن نباید بیشتر از ۱۵ الی ……….دقیقه باشد.
و) تجمع ذرات ریز موجود در سیگار در ریه‌ها، پوسته ضخیم قهوه‌ای رنگی را تشکیل می‌دهد که ……نامیده می‌شود.
الف) جسمانی (۰/۲۵) ۲۵ صفحه ۸
ب) صبحانه (۰/۲۵) صفحه ۲۹
ج) مغزی (۰/۲۵) صفحه ۵۹
د) ایمنی (۰/۲۵) صفحه ۷۴
ه) ۳۰ (۰/۲۵) صفحه ۹۵
و) قطران (۰/۲۵) صفحه ۱۳۰
۳- از بین کلمات داخل پرانتز گزینه مناسب را انتخاب کنید.
الف) افراد باید از گروه‌های غذایی که در بالای هرم غذایی قرار می‌گیرند، (کمتر، بیشتر) مصرف کنند.
ب) چاقی با الگوی (سیب – گلابی) خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی را بیشتر افزایش می‌دهد.
ج) اسیدهای چرب ( اشباع – غیر اشباع) در روغن زیتون وجود دارد.
د) تنفس بدبوی صبحگاهی، ناشی از (کاهش – افزایش) جریان بزاق و افزایش تخمیر حین شب است.
ه) لازم است واکسن (سرخجه – دیفتری) برای زنانی که نسبت به آن ایمنی ندارند حتماً سه ماه قبل از بارداری تجویز شود.
و) بوی سیگاری که در محیط پراکنده می‌شود و لوازم منزل را در برمی‌گیرد دود دست (دوم – سوم) نامیده می‌شود.
۳- الف) کمتر (۰/۲۵) صفحه ۲۴
ب) سیب (۰/۲۵) صفحه ۳۴
ج) غیراشباع (۰/۲۵) صفحه ۵۷
د) کاهش (۰/۲۵) صفحه ۹۸
ه) سرخچه (۰/۲۵) صفحه ۱۱۰
و) سوم (۰/۲۵) صفحه ۱۳۵
۴- در پرسش‌های چهار گزینه‌ای زیر، گزینه مناسب را انتخاب کنید.
الف) کدام یک از مواد غذایی زیر تمامی اسیدهای آمینه ضروری را دارد؟
۱) غلات
۲) تخم مرغ
۳) مغزها
۴) خشکبار
ب) گیاهانی که در سواحل دریا می‌رویند منابع خوب …….هستند.
۱) آهن
۲) کلسیم
۳) روی
۴) ید
ج) کدام گزینه از اثرات جسمی پایدار فشار روانی (استرس) نیست؟
۱) التهاب‌های پوستی
۲) ضعف سیستم ایمنی
۳) اختلالات گوارشی
۴) احساس گرما
د) کدام ماده اعتیاد آور دخانیات، در تشدید سینوزیت و التهاب نواحی گوش و حلق و بینی سهم بسزایی دارد؟
۱) آمونیاک
۲) نیکوتین
۳) کربورهای هیدروژن
۴) سیانیدریک اسید
پاسخ‌ها:
الف) گزینه‌ی ۲-تخم‌مرغ (۰/۲۵) صفحه ۲۱
ب) گزینه ۴- ید (۰/۲۵) صفحه ۳۱
ج) گزینه ۴- احساس گرما (۰/۲۵) صفحه ۱۱۸ و ۱۱۹
د) گزینه ۲- نیکوتین (۰/۲۵) صفحه ۱۳۰
۵- چرا در بین عوامل مؤثر بر سلامت، سبک زندگی بیشترین اهمیت را در سلامت افراد دارد؟
زیرا سبک زندگی با پیشگیری از بروز بیماری در فرد (۰/۲۵) بر کیفیت زندگی او تأثیر می‌گذارد. (۰/۲۵) صفحه ۱۲
۶- هر یک از موارد زیر مربوط به کدام یک از انواع خود مراقبتی است؟
الف) وقت گذراندن با خانواده ب) انجام فرایض دینی
الف) اجتماعی (۰/۲۵) صفحه ۱۵
ب) معنوی (۰/۲۵) صفحه ۱۵
۷- درمورد برنامه غذایی سالم و کنترل وزن به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) دو مورد از منابع تامین آب بدن را نام ببرید.
ب) از مشکلات روانی ناشی از چاقی دو مورد را بنویسید.
ج) چرا افراد چاق و دارای اضافه‌وزن باید اصل «افراط نکردن در کاهش وزن» را رعایت کنند؟
الف) آب آشامیدنی، آبمیوه، شیر، سوپ، آب موجود در سبزی‌ها و میوه‌ها (ذکر دو مورد کافی است) (۰/۵) صفحه ۲۲
ب) کاهش اعتماد به نفس، افسردگی، پرخوری عصبی (ذکر دو مورد کافی است) (۰/۵) صفحه ۳۵
ج) زیرا کاهش وزن و سرعت بیشتر از حد مجاز، ممکن است پایدار نباشد (۰/۲۵) و فرد با کمبود تغذیه‌ای و عوارض ناشی از آن مواجه گردد. (۰/۲۵) صفحه ۳۹
۸- درمورد بهداشت و ایمنی مواد غذایی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) از اصول رعایت بهداشت محیط در محل تهیه، تولید، توزیع و نگهداری مواد غذایی دو مورد را بنویسید.
ب) منظور از بیماری‌های غذا زاد چیست؟
الف) ۱- تهیه آب سالم و کافی ۲- دفع صحیح زباله و مواد دفعی ۳-مبارزه با حشرات و جوندگان ناقل بیماری ۴- پیشگیری از ورود گرد و غبار و مواد خارجی در غذا (ذکر دو مورد کافی است) (۰/۵) صفحه ۴۲ و ۴۳
ب) بیماری‌های غذازاد یا بیماری‌های ناشی از غذا، بیماری‌هایی هستند که به عللی از جمله پایین بودن سطح بهداشت فردی بهداشت محیط، عدم دسترسی به آب سالم، گسترش استفاده از غذاهای خیابانی و نبودن نظارت و… ایجاد می‌شوند. (۰/۵) صفحه ۴۵
۹- در مورد بیماری‌های غیرواگیر به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) در بین عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی، کدام عوامل از بقیه مهم‌تر هستند و باید به طور منظم از نظر پزشک بررسی شوند؟
ب) از گام‌های پیشگیری از دیابت دو مورد را بنویسید.
الف) فشارخون بالا (۰/۲۵) و اختلالات چربی خون (۰/۲۵) صفحه ۵۲
ب) ۱- برخورداری از رژیم رژیم غذایی متوازن و متعادل ۲- پرهیز از مصرف غذاهای پر شکر و چرب ۳- مراجعه به پزشک متخصص در صورت داشتن عوامل خطرساز غیرقابل پیشگیری ۴- حفظ وزن مطلوب ۵- انجام فعالیت‌های بدنی روزانه ۶- پرهیز از مصرف دخانیات ۷- کنترل منظم قند خون (ذکر دو مورد کافی است) (۰/۵) صفحه ۶۶
۱۰- از هر یک از آزمایش‌های غربالگری زیر برای تشخیص کدام نوع سرطان می‌توان استفاده کرد؟
الف) کولونوسکوپی
ب) ماموگرافی
الف) سرطان روده (۰/۲۵) صفحه ۶۲
ب) سرطان سینه (۰/۲۵) صفحه ۶۲
۱۱- در رابطه با بیماری‌های واگیر به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) بیماری پدیکلوزیس از چه طریقی به دیگران سرایت می‌کند؟
ب) یک مورد از عوارض جدی ناشی از درمان نشدن بیماری‌هایی که از طریق دستگاه تناسلی منتقل می‌شوند را بنویسید.
ج) اصلی‌ترین روش پیشگیری در همه بیماری‌های عفونی از جمله اچ آی وی چیست؟
الف) پوست (۰/۲۵) صفحه ۶۹
ب) این بیماری‌ها در صورت درمان نشدن می‌تواند عوارض جدی مانند عقیمی و نازایی، زایمان زودرس، مرده‌زایی برای بیمار به همراه داشته باشند. (ذکر یک مورد کافی است.) (۰/۲۵) صفحه ۷۰
ج) باید مانع ورود میکروارگانیسم به بدن شویم. (۰/۲۵) صفحه ۷۴
۱۲- در مورد بهداشت فردی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) هنگام کار با رایانه، در صورتی که خشکی چشم شدید باشد، از چه قطره‌ای می‌توان استفاده کرد؟
ب) برای رفع افکار مزاحم در رختخواب که مانع خواب ما می‌شوند، چه اقدامی باید انجام داد؟
الف) اشک مصنوعی (۰/۲۵) صفحه ۸۴
ب) از رختخواب خارج شویم و افکار خود را بازگو کنیم (به زبان بیاوریم) یا روی یک کاغذ بنویسیم و سپس به رختخواب برویم. (۰/۵) صفحه ۹۵
۱۳- در مورد بهداشت ازدواج و باروری به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) انجام آزمایش ادرار قبل از عقد به چه منظوری است؟
ب) مشاوره ژنتیک قبل از عقد به چه افرادی توصیه می‌شود؟
الف) برای تشخیص عدم اعتیاد زوجین (۰/۲۵) صفحه ۱۰۳
ب) به دختران و پسرانی که تصمیم می‌گیرند با هم ازدواج کنند، توصیه می‌شود چنانچه در فامیل خود سابقه نقص‌ها و بیماری‌های مادرزادی دارند، قبل از هر کاری با مراجعه به مراجع صلاحیت‌دار، مشاوره ژنتیکی انجام دهند. (۰/۵) صفحه ۱۰۴
۱۴- درمورد بهداشت روان به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) یک مورد از راهکارهای بهبود عزت نفس را بنویسید.
ب) منظور از تاب آوری چیست؟
الف) ۱- تعیین اهداف مشخص و برنامه‌ریزی برای دستیابی به آنها ۲- تلاش برای کسب حداقل یک مهارت یا شکوفا کردن حداقل یک استعداد خود ۳- تهیه فهرستی از توانمندی‌های فردی خود ۴- کسب موفقیت در امور از جمله تحصیل ۵- مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی همچون حضور در فعالیت‌های فوق برنامه مدرسه مثل نماز جماعت ۶- برقراری رابطه سالم با دیگران ۷- دوست شدن با آدم‌های مثبت و الهام‌بخش ۸- معاشرت با دوستان و آشنایان حمایت‌گر ۹- داوطلب شدن برای کمک به دیگران ۱۰- آراستگی (با ذکر یک مورد) (۰/۲۵) صفحه ۱۱۴
ب) تاب آوری شامل مجموعه‌ای از ظرفیت‌های فردی و روانی است (۰/۲۵) که فرد به کمک آنها می‌تواند در شرایط دشوار مقاومت کند و دچار آسیب‌دیدگی نشود (۰/۲۵) و حتی می‌تواند در شرایط مشکل آفرین یا بحرانی شخصیت خود را ارتقا بخشد. (۰/۲۵) صفحه ۱۱۶
۱۵- جدول زیر در رابطه با علائم اضطراب است. هر یک از موارد ستون «الف» با یکی از موارد ستون «ب» ارتباط منطقی دارد، آنها را پیدا کنید و در برگه پاسخ‌نامه بنویسید.
| «الف» | «ب» |
| الف) بی تابی | ۱- علائم بدنی |
| ب) بی اشتهایی | ۲- علائم تفکر |
| ج) حواس پرتی | ۳- علائم روانی |
الف) ۳- علائم روانی (۰/۲۵)
ب) ۱- علائم بدنی (۰/۲۵)
ج) ۲- علائم تفکر (۰/۲۵) صفحه ۱۲۰
۱۶- در مورد مصرف دخانیات و الکل به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) نام گازی در سیگار که در بروز سرطان لب نقش دارد را بنویسید.
ب) دو مورد از آلودگی‌هایی که در اثر استفاده مشترک از قلیان، از طریق دهان و دستان فرد آلوده منتقل می‌شود را نام ببرید.
ج) چگونه مصرف مداوم الکل باعث ایجاد کبد چرب می‌شود؟
الف) آرسنیک (۰/۲۵) صفحه ۱۳۰
ب) از جمله این آلودگی‌ها می‌توان به اگزمای دست، انتقال عفونت‌هایی از قبیل بیماری‌های دهانی، سل، ویروس تبخال و هلیکوباکتری (عامل زخم معده) و… اشاره کرد. (۰/۵) صفحه ۱۳۳
ج) مصرف مداوم الکل و نبود زمان کافی سبب می‌شود چربی ذخیره شده (۰/۲۵) در کبد نتواند به دیگر مکان‌های ذخیره سازی بدن منتقل شود و سلول‌های پر از چربی کبد سبب می‌شود که کبد کارکرد خود را از دست بدهد. (۰/۲۵) صفحه ۱۳۷
ب) بخش انتخابی
دانش آموز عزیز جهت کسب ۴ نمره از سوالات ۱۷ تا ۳۲ فقط ۸ سوال را به دلخواه انتخاب و پاسخ دهید.
مصحح گرامی: اگر دانش‌آموز به بیش از ۸ سال انتخابی پاسخ داده باشد، فقط ۸ سوال اول را تصحیح نمایید.
۱۷- از نشانه‌های سلامت روانی دو مورد را بنویسید.
سازگاری فرد با خودش و دیگران قضاوت نسبتاً صحیح در برخورد با مسائل، داشتن روحیه انتقاد پذیری، داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات و… (ذکر دو مورد کافی است) صفحه ۸
۱۸ – از اصول تغذیه سالم، «اصل تعادل» را تعریف کنید.
اصل تعادل یعنی مصرف مقادیر کافی از مواد غذایی مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن صفحه ۲۶
۱۹- هر یک از موارد زیر مربوط به کدام یک از عوامل ایجاد فساد در مواد غذایی است؟
الف) افزودنی‌های مواد غذایی
ب) رطوبت
الف) شیمیایی (۰/۲۵) صفحه ۴۳
ب) فیزیکی (۰/۲۵) صفحه ۴۴
۲۰- از علائم هشدار دهنده سرطان دو مورد را بنویسید.
ابتلای اقوام درجه یک به بیماری سرطان، تغییر در خال‌های پوستی، زخم‌های بدون بهبود، پیدایش توده در هر جای بدن، سرفه یا گرفتگی طولانی مدت صدا، اختلال بلع یا سوء هاضمه طولانی، استفراغ یا سرفه خونی، اسهال یا یبوست طولانی، خونریزی غیرطبیعی در ادرار، مدفوع و خونریزی غیرطبیعی از واژن و نوک سینه، بی‌اشتهایی یا کاهش وزن بی‌دلیل (ذکر دو مورد کافی است) صفحه ۶۳
۲۱- در صورتی ابتلای یکی از اعضای خانواده یا نزدیکان به بیماری هپاتیت B، برای جلوگیری از انتقال بیماری به دیگر اعضا همان رعایت چه نکاتی ضروری است؟ (دو مورد)
۱- آزمایش خون اعضا یا نزدیکان و اطمینان از عدم ابتلای آنها به بیماری ۲- تزریق واکسن ۳- استفاده نکردن از وسایل مشترک با بیمار ۴- عدم تماس با مایعات و خون بیمار ۵- عدم تماس با پوست بریده یا زخم شده بیمار. ۶- استفاده نکردن وسایل تیز و برنده مثل تیغ و ناخن‌گیر و… متعلق به شخص بیمار. (ذکر دو مورد کافی است) صفحه ۷۱ و ۷۲
۲۲- دو مورد از عوامل اصلی پوسیدگی دندان را بنویسید.
۱- میکروب‌ها ۲-مواد قندی ۳-مقاومت شخص و دندان ۴- زمان و سرعت ایجاد پوسیدگی (ذکر دو مورد کافی است) صفحه ۹۷
۲۳- در هر یک از موارد زیر کدام روش برای مقابله با فشارهای روانی و اضطراب به کارگرفته شده است؟
الف) با نگرانی‌ها و اضطراب‌های مان گفت‌وگو کنیم و به آنها بگوییم: نه! من اصلاً این‌گونه فکر نمی‌کنم، نمی‌توانی مرا اذیت کنی، مزاحمم نشو. (اصل………)
ب) هر روز فقط یک ساعت خاص را به فکر کردن درباره نگرانی‌ها و اضطراب آورنده‌های زندگی‌مان اختصاص دهیم. (اصل……)
الف) برون ریزی (۰/۲۵)
ب) بازداری (۰/۲۵) صفحه ۱۲۰ و ۱۲۱
۲۴- دو مورد از باورهای غلط در مورد مصرف سیگار که موجب سوق دادن جوانان به سوی مصرف دخانیات می‌شود را بنویسید.
سیگار کشیدن موجب رفع عصبانیت، رفع خستگی، رفع دلشوره و اضطراب تقویت ذهن و هضم غذا می‌شود. (ذکر دو مورد کافی است ) صفحه ۱۳۴
۲۵- دو نشانه سندروم محرومیت را بنویسید.
دردهای شدید دست و پاکم و خمیازه‌های مکرر و لرز، آب‌ریزش بینی و چشم‌ها و اسهال (ذکر دو مورد کافی است) صفحه ۱۴۱
۲۶-برای هر یک از مخدرهای طبیعی و مصنوعی یک مثال بیاورید.
طبیعی: تریاک و شیره تریاک
مصنوعی: هروئین، ترامادول، متادول و بعضی قرص‌های مسکن حاوی کدئین (برای هر کدام ذکر یک مورد کافی است) صفحه ۱۴۳
۲۷- دو مورد از عوامل عمده بازدارنده و محافظت کننده در روی آوردن به مصرف مواد مخدر در نوجوانان را بنویسید.
۱- ایمان به خدا ۲- اشتغال به تحصیل علم ۳- کسب و کاره سالم ۴- پایبندی به مذهب و معنویت ۵- انجام جدی ورزش ۶- پرداختن به تفریحات سالم (ذکر دو مورد کافی است) صفحه ۱۴۵
۲۸ – در هر یک از تصاویر زیر کدام شماره، الگوی صحیح وضعیت بدن در موقعیت‌های مختلف را نشان می‌دهد؟ و شماره هر مورد را در برگه پاسخ بنویسید.
الف) 
ب) 
الف) شماره ۲ (۰/۲۵)
ب) شماره ۱ (۰/۲۵) صفحه ۱۵۷
۲۹- توضیح دهید استفاده از دریل به جای پیچ‌گوشتی، بیان کننده کدام اصل ارگونومی است؟
حرکات اضافی انگشت‌ها، مچ دست‌ها و بازوها را در ضمن انجام کار کاهش می‌دهد. صفحه ۱۶۷
۳۰- براساس اصول ارگونومی هنگام انجام کارهای طولانی مدت، از چه نوع حرکاتی و به چه منظوری باید استفاده کرد؟
حرکات کششی برای رفع خستگی عضلات خود صفحه ۱۶۸
۳۱- چرا در آتش سوزی ناشی از فرآورده‌های چوبی باید آنها را سریع با پتو و فرش مربوط پوشاند؟
زیرا باید مانع رسیدن هوا به مواد سوختنی شد. صفحه ۱۷۶
۳۲- دو مورد از علائم انسداد خفیف راه تنفسی هوایی را بنویسید.
۱- تنفس صدادار و سخت ۲- سرفه و خشونت صدا ۳- برقراری و اضطراب شدید (ذکر دو مورد کافی است)
«موفق باشید.»
