مغز و اعصاب

چگونه نوشیدن الکل، شما را مست می‌کند؛ تاثیرات الکل بر مغز

امتیازی که به این مقاله می دهید چند ستاره است؟
[کل: ۳ میانگین: ۳.۷]

الکل یکی از اعتیاد آورترین مواد دنیاست و برای افرادی که به آن اعتیاد پیدا می کنند ترک ناگهانی می تواند باعث بروز علائم فیزیکی از قبیل دلیریوم و لرزش شود. گرچه اطلاعات خوبی در مورد اثر ترک الکل بر بدن موجود است، اثرات ترک ناگهایی الکل بر مغز چندان مشخص نیست.؛ و این موضوعی است که در پژوهشی جدید مورد بررسی قرار گرفته است.

بنابر مطالعه ای که در Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است روانپزشکان آلمانی ابتدا مغز الکلی هایی که از دنیا رفته بودند را مورد بررسی قرار دادند. مشاهدات آنها حکایت از تفاوت در بخش هایی از مغز داشت که به تولید و انتقال دوپامین مرتبط است؛ یکی از انتقال دهنده های عصبی که مراکز پاداش و لذت را تحت تاثیر قرار می دهد.

محققان دریافتند تعداد گیرنده های دوپامینی D1 در مغز افراد الکلی کمتر از دیگران است. تعدا کمتر این گیرنده ها به معنی پاسخگویی کمتر مغز به دوپامین است که باعث می شود فرد الکلی مجبور باشد مقادیر بیشتری بنوشد تا به سطح لذت افراد عادی برسد.

مغز الکلی ها همچنین مکان های کمتری برای انتقال دوپامین دارد؛ مناطقی که اجازه می دهد دوپامین استفاده نشده برای مصرف مجدد پس گرفته شود. با این وجود، مغز این افراد مشکل کمبود گیرنده های D2 دوپامینی نداشت،؛مناطقی که دوپامین به آن می چسد تا تحریک نورون ها را محدود کند. بر مبنای این پژوهش، ترکیب این ویژگی ها در توانایی مغز در مصرف دوپامین مشکل ایجاد می کند و توانایی فرد از لذت بردن را محدود می کند.

محققان همچینن دریافتند مغز این افراد سطح دوپامین کمتری نسبت به متوسط افراد دارد. این توضیح می دهد چرا این افراد ناچارند بیشتر و بیشتر بنوشند تا به سطح لذت قبلی برسند. علاوه بر اعتیاد، مشکلات سیستم دوپامینی با افسردگی و اختلالات روانی دیگر مرتبط است.

گام بعدی این بود که پژوهشگران دریابند مغز وابسته به الکل چطور در چنین وضعیتی قرار می گیرد.برای این کار، سطح دوپامین موش های وابسته به الکل را بررسی کردند که برای چند هفته از مصرف الکل منع شده بودند. پس از ترک ناگهانی، سطوح دوپامین در مغز موش ها کاهش پیدا می کرد و مکان های انتقال و گیرنده های دوپامین ثابت باقی می ماند؛ درست مثل مغز افراد الکی که به تازگی فوت شده بودند. کاهش سطح دوپامین همچینن به بیش فعالی و افزایش جستجو برای الکل منجر می شد. حتی پس از سه هفته پرهیز، موش ها کماکان ولع مصرف الکل نشان می دادند.

سرانجام پس از سه هفته، تعداد مکان های انتقال و گیرنده های دوپامین کاهش می یافت. این تغییر به این معنی است که مقدار دوپامین کمتری برای پیوند با گیرنده ها موجود است و مقدار بیشتری بی مصرف باقی می ماند. و این همان حالتی را ایجاد میکند که در ان سطح دوپامین بیش از مقدار نرمال است. گرچه داشتن مقادیر بیشتر دوپامین اتفاق مثبتی به نظر می رسد بنا بر این مطالعه هر دو حالتِ سطوح کمتر یا بیشتر دوپامین از حد نرمال چیزی است که افرادِ در حال ترک را در معرض عود قرار می دهد.

یافته های این پژوهش هم بر درک ما از اثر الکل بر مغز اثر می گذارد هم می تواند به طراحی درمان های کارآمد تر برای وابستگی به الکل منجر شود.

در صورت مصرف کوتاه مدت و بلند مدت الکل، اثرات مصرف آن در سیستم عصبی و مغز ممکن است اتفاق بیفتد. با این حال، نوشیدن گاه به گاه مشروبات الکلی معمولاً خطر کمتری دارند و عوارض کوتاه مدتی برای مغز دارند، در حالی که اعتیاد به نوشیدن الکل می تواند عواقب جبران ناپذیری بر مغز داشته باشد.

با نوشیدن مشروبات الکلی، الکل به سرعت در معده و روده جذب شده و با انحلال در آب پلاسما وارد جریان خون می شود. الکل چند مرکز را در مغز تحت تأثیر قرار می دهد.

تأثیر الکل بر بافت خاکستری مغز

بافت خاکستری که بزرگترین قسمت مغز است. سلول‌های این بافت، اطلاعات حساسی را پردازش می‌کند، فرآیند تفکر و هوشیاری را به عهده دارند و آغازگر بیشتر حرکات ماهیچه ای هستند.

الکل در این بخش، کار مراکز رفتارهای بازدارنده (نه نوروترانسمیتر های بازدارنده) را مختل می کند. در این صورت شخص پرحرف می‌شود، اعتماد به نفس بیشتری احساس می کند و دیگر چندان به قوانین بازدارنده اجتماعی پایبند نیست.

پردازش اطلاعات حسی را کند می‌کند در نتیجه شخص در حس های پنجگانه خود دچار مشکلاتی مانند تاری دید، کاهش شنوایی، بی حسی پوست و غیره می‌شود و آستانه درد نیز در او بالا می رود (درد را کمتر حس می‌کند) فرآیندهای فکری را متوقف می‌کند و این باعث می شود شخص نتواند به خوبی قضاوت یا فکر کند.

تأثیر الکل بر دستگاه لیمبیک مغز

دستگاه لیمبیک که احساسات و حافظه را کنترل می‌کند، وقتی الکل بر این بخش اثر می‌گذارد شخص دچار احساسات اغراق آمیز (مانند خشم، پرخاش، تهاجم) و ضعف حافظه می شود.

آثار مشروبات الکلی بر مغز

تأثیر الکل بر مخچه

مخچه حرکت ماهیچه های بدن را هماهنگ می‌کند. به زبان ساده، مخچه با اثرگذاری بر سیگنال های حرکتی ماهیچه‌ها، دقیق و بی نقص بودن حرکات را کنترل می کند و مانع لرزش اعضاء یا ناشیانه بودن و بروز اشتباه در حرکات می‌شود.

با تأثیر الکل بر این بخش، حرکات ماهیچه ای ناهماهنگ می شود. علاوه بر هماهنگی حرکات ارادی، مخچه هماهنگی حرکات ظریف مورد نیاز برای حفظ تعادل را نیز به عهده دارد، بنابراین با رسیدن الکل به مخچه، شخص تعادل خود را به راحتی از دست می‌دهد. تلو تلو خوردن آدم مست به همین علت است.

تأثیر الکل بر بصل النخاع

بصل النخاع یا ساقه مغز که تمام اعمال غیر ارادی بدن مانند تنفس، تپش قلب، دما و هشداری را کنترل می‌کند. وقتی الکل به مراکز بالایی بصل النخاع می رسد به شخص احساس خواب‌آلودگی دست می دهد که با افزایش آن ممکن است به بیهوشی بیانجامد.

اگر میزان الکل به قدری زیاد شود که بتواند بر فعالیت‌های بصل‌النخاع اثر بگذارد شخص ممکن است به کندی نفس بکشد یا فشارخون و دمای بدن افت کند و در نهایت به کاهش و توقف این علائم حیاتی و مرگ بیانجامد.

الکل علائم گرسنگی در مغز را فعال می‌کند

دانشمندان کشف کرده اند که الکل مغز را در حالت “ضعف” قرار می دهد به طوری باعث افزایش حس گرسنگی و اشتها می شود.

الکل در موش علائمی را در مغز فعال کرد که به بدن می گوید غذای بیشتری لازم دارد.

محققان بریتانیایی که این نتایج را در نشریه “نیچر کامیونیکیشنز” گزارش کرده اند معتقدند که همین مساله احتمالا در مورد انسان هم صدق می کند.

شاید برای همین باشد که خیلی از مردم می گویند اشتهایشان بعد از نوشیدن الکل باز می شود.

تیم محققان موسسه فرانسیس کریک گزارش داد که این حس ناشی از کم شدن خویشتن داری نیست بلکه واکنش سیستم عصبی بدن به الکل است.

برای سه روز مقدار زیادی الکل به موش ها داده شد که معادل تقریبا ۱۸ واحد یا یک و نیم بطری شراب برای یک نفر بود.

الکل باعث افزایش فعالیت نورونی به نام ای جی آر پی شد. اینها یاخته های عصبی هستند که موقع گرسنگی فعال می شوند.

موش ها با مصرف الکل بیش از میزان معمول غذا خوردند.

وقتی محققان این آزمایش را تکرار اما در عین حال این نورون ها را با کمک دارویی مسدود کردند، موش ها به اندازه قبلی نخوردند که به گفته محققان نشان می دهد ای جی آر پی مسئول تحریک اشتها در اثر نوشیدن الکل است.

الکل خود حاوی مقدار زیادی کالری است. مثلا یک گیلاس بزرگ شراب به اندازه یک شیرینی بزرگ (مثل دونات) کالری دارد.

دنیس برداکف و تیمش می گویند درک چگونگی تاثیر الکل در بدن و رفتار می تواند به کنترل چاقی کمک کند.

حدود دو سوم بزرگسالان در بریتانیا اضافه وزن دارند یا بیش از از حد چاق هستند.

پروفسور سر ایان گیلمور از موسسه ای اچ ای بریتانیا (Alcohol Health Alliance UK) می گوید بعضی از مردم باید از تاثیر الکل بر میزان مصرف غذا و خطرات مرتبط با آن آگاه شوند.

او گفت: “الکل مسئول بیش از ۶۰ نوع بیماری است و کسانی که عادت به نوشیدن الکل دارند خود را در معرض خطر حتی بیشتری قرار می دهند اگر نوشیدن الکل با خوردن بیشتری همراه باشد. به علاوه احتمال خوردن غذاهای ناسالم هم بیشتر می شود.”

“الکل و چاقی عامل ۹۰ درصد موارد مرگ ناشی از نارسایی کبد است و در بیماران چاق الکل دو بار برای کبد سمی تر است.”

تحقیق آثار مشروبات الکلی بر مغز

تحقیقات بسیاری آثار زیان بار الکل را بر روی مغز و فعالیت های مغزی نشان داده است. محققان اقدام به ارزیابی های عصبی روانی بر روی ۹۶ شرکت کننده نمودند. آن ها این افراد را به دو گروه تقسیم کردند. در گروه اول ۴۸ نفر نوشیدن الکل را برای مدت طولانی کنار گذاشته بودند و در گروه دوم که گروه شاهد نامیده می شد ۴۸ نفر هم سن گروه اول اصلاً الکل مصرف نمی کردند.

افراد گروه اول افرادی الکلیسم که از مصرف الکل برای مدت ۶ ماه تا ۱۳ سال پرهیز کردند.

عملکرد این افراد در ۹ زمینه انعطاف پذیری ادراکی، توجه، حافظه فعال شنوایی، حافظه آنی، حافظه تأخیری، عملکرد روانی حرکتی، زمان واکنش، پردازش فضایی و مهارت‌های زبانی ارزیابی شد.

توانایی های ادراکی و ذهنی الکلی های میانسال که به مدت ۶ ماه تا ۱۳ سال نوشیدن الکل را کنار گذاشته اند و با هم سالان و هم جنسان غیر الکلی به جز در توانایی پردازش فضایی، تفاوتی نداشت.

عملکردهای حافظه کوتاه مدت و بلند مدت، فرآیند برنامه ریزی، فراگیری، درک مطلب و غیره از جمله مواردی بودند که با ترک الکل بهبود یافتند. به عبارت دیگر، این افراد توانستند با ترک اعتیاد خود از یک خانه، کار و زندگی اجتماعی طبیعی برخوردار شوند و تقریباً به طور کلی عملکرد ادراکی طبیعی داشته باشند.

بسته به میزان نوشیدن شما، الکل می تواند راهی آسان برای افزایش خوشحالی با دوستانتان یا ماده وحشتناکی باشد که شما را به تصمیم گیری های نادرست هدایت می کند. وقتی در مورد این ۴ تأثیری که الکل بر مغز شما می گذارد آگاهی بیشتری کسب کنید، دلایل تجربیات شما آشکارتر می شود.

الکل گلوتامات را سرکوب می کند

گلوتامات یک انتقال دهنده عصبی است که فعالیت و انرژی مغز را افزایش می دهد. وقتی سطح مناسبی از گلوتامات را در مغز خود داشته باشید، می توانید سریع تر فکر می کنید.

الکل تولید گلوتامات را سرکوب می کند. بدون مقدار مناسب این انتقال دهنده عصبی تحریکی، مغز شما نمی تواند اطلاعات را با سرعت معمول پردازش انجام دهد.

این به معنای تفکر کند است که می تواند منجر به تصمیم گیری نادرست شود. این نیز دلیل خوب نبودن الکل برای نوشیدن و رانندگی است. زمان واکنش شما کندتر می شود و احتمال تصادف وجود دارد. هرکسی که نوشیدنی زیادی خورده، مطمئناً می داند چه حسی دارد.

الکل باعث افزایش  GABA می شود

GABA، مخفف gama-aminobutyric acid، برعکس گلوتامات است. GABA سعی می کند مغز را آرام نگه دارد. این عمل متعادل سازی، برای زندگی روزمره ضروری است. زیرا گلوتامات به شما کمک می کند تا در محل کار تمرکز کنید و GABA به شما کمک می کند تا در پایان روز آرام باشید.

هنگام نوشیدن الکل، مغز شما شروع به ایجاد مقادیر بیش از حد GABA می کند. به همین دلیل است که بسیاری از مردم پس از اینکه بیش از حد الکل نوشیده اند، از دست می روند.

افزایش GABA بیشتر باعث معلولیت مغز شما می شود، که قبلاً هم گلوتامات در آن سرکوب شده است. با کاهش سرعت عملکرد مغز، اختلالات احتمالی می توانند باعث گیجی، گمراهی و از کنترل خارج شوند.

الکل دوپامین را افزایش می دهد

اگر الکل فقط با افزایش GABA و سرکوب انتقال دهنده های عصبی گلوتامات، سرعت مغز را کاهش می داد، افراد بسیار کمتری از آن مصرف می کردند. به جای احساس خوشحالی و اشتیاق، احتمالاً احساس خستگی و گیجی می کردند.

از آنجا که الکل باعث افزایش دوپامین نیز می شود، مغز شما هنگام مصرف یک نوشیدنی، احساس پاداش می کند. در حالت ایده آل، دوپامین بیشتر در صورت پاداش ترشح می شود که کارهایی مانند ورزش یا یک دوست جدید، آن را تحریک می کنند. این انتقال دهنده عصبی که در تحریک  آن فعالیتهای سالم نیز نقش اساسی دارد، الکل با ایجاد پاداش برای رفتارهای نادرست، سیستم را گمراه می کند.

افزایش دوپامین بخشی است که باعث می شود افراد تمایل به نوشیدن الکل داشته باشند. همچنین به این ترتیب است که مواد مخدر مانند کوکائین و مت بلور باعث می شود افراد احساس خوبی داشته باشند. دوپامین دلیل اعتیاد افراد به الکل است. این احساس خوب را به آنها می دهد و به آنها کمک می کند مشکلات خود را فراموش کنند.

متأسفانه، هرچه بیشتر بنوشید، مغز شما دوپامین بیشتری آزاد می کند. مقادیر بالای دوپامین به مغز شما می گوید که همه چیز عالی است.

الکل باعث کاهش عملکرد مغز می شود

نوشیدن الکل به صورت مناسب ممکن است ضرر زیادی برای مغز نداشته باشد. با این حال، نوشیدن مکرر با ادامه انتظار همان احساسات مثبت از الکل، شما را با مشکل روبرو می کند.

اگر چند سال به صورت مکرر و زیاد بنوشید، تولید دوپامین مغز شما کند می شود. بنابراین، برای ایجاد “احساس خوب” بیشتر الکل بیشتری هم لازم است. پس از این اتفاق، بسیاری از افراد الکلی می شوند که بدون مراکز سم زدایی از الکل نمی توانند زندگی خود را دوباره بدست آورند. این یک روش ترسناک برای زندگی است.

اگر شما یا کسی که می شناسید نمی توانید نوشیدن را کنار بگذارید، آن شخص احتمالاً تا حدی پیش رفته است که مغز او دوپامین کافی تولید نمی کند. برای کمک به خود یا شخصی که می شناسید، به دنبال مشاوره یا توانبخشی باشید.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟
بله
تقریبا
خیر
منبع
danabrain.ircogc.irwww.day-ravan.comwww.bbc.com

داریوش طاهری

اولیــــــن نیستیــم ولی امیـــــد اســــت بهتـــرین باشیـــــم...!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا