دعای مطالعه [ نمایش ]
بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
اَللّهُمَّ اَخْرِجْنى مِنْ ظُلُماتِ الْوَهْمِ
خدایا مرا بیرون آور از تاریکىهاى وهم،
وَ اَکْرِمْنى بِنُورِ الْفَهْمِ
و به نور فهم گرامى ام بدار،
اَللّهُمَّ افْتَحْ عَلَیْنا اَبْوابَ رَحْمَتِکَ
خدایا درهاى رحمتت را به روى ما بگشا،
وَانْشُرْ عَلَیْنا خَزائِنَ عُلُومِکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
و خزانههاى علومت را بر ما باز کن به امید رحمتت اى مهربانترین مهربانان.
» پلی نوروپاتی‌ها
» » پلی‌نوروپاتی دیفتریایی (Diphtheritic Polyneuropathy)
پلی‌نوروپاتی دیفتریایی
پلی‌نوروپاتی دیفتریایی یکی از عوارض جدی و دیررس عفونت دیفتری (Diphtheria) است که در اثر تأثیر مستقیم نوروتوکسین (Neurotoxin) ناشی از باکتری کورینه‌باکتریوم دیفتریه (Corynebacterium diphtheriae) بر روی اعصاب محیطی (Peripheral Nerves) ایجاد می‌شود.
پاتوژنز
مکانیسم اصلی در بروز این نوروپاتی محیطی، آسیب به میلین (Myelin) اعصاب است که توسط نوروتوکسین تولیدشده توسط باکتری صورت می‌گیرد. این سم، عملکرد طبیعی نورون‌ها را مختل کرده و منجر به دمیلینه شدن (Demyelination) می‌شود. ویژگی مهم این نوروپاتی، تأخیر در بروز علائم عصبی نسبت به عفونت اولیه است.
تظاهرات بالینی (Clinical Manifestations)
۱. نوع کرانیال (Cranial Nerve Involvement)
در این نوع، علائم حدود یک ماه پس از عفونت اولیه ظاهر می‌شوند. این علائم بیشتر اعصاب کرانیال را درگیر می‌کنند و شامل موارد زیر هستند:
-
تاری دید (Blurred Vision)
-
فلج عضلات خارج چشمی (External Ophthalmoplegia)
-
فلج عضلات کام نرم (Soft Palate)، حلق (Pharynx)، صورت (Face)
-
فلج دیافراگم (Diaphragmatic Paralysis)
-
اختلال رفلکس مردمکی (Pupillary Reflex) در نگاه به نزدیک (Light-near Dissociation)
-
در موارد شدید، ممکن است فلج تنفسی (Respiratory Paralysis) نیز رخ دهد که تهدیدکننده حیات است.
۲. نوع اندامی (Limb Involvement)
این نوع معمولاً ۲ تا ۳ ماه پس از عفونت اولیه بروز می‌کند و اغلب به شکل پلی‌نوروپاتی حسی-حرکتی قرینه و دیستال ظاهر می‌شود. اگرچه شبیه به سندروم گیلن‌باره (Guillain-Barré Syndrome) است، ولی در برخی موارد:
-
درگیری می‌تواند غیرقرینه باشد
-
ضعف عضلانی پروگزیمال (Proximal Weakness) ممکن است شدیدتر از ضعف دیستال باشد
درمان (Treatment)
درمان این بیماری مبتنی بر اقدامات حمایتی (Supportive Care) و تجویز به‌موقع:
-
آنتی‌بیوتیک (Antibiotic) برای مهار عامل عفونی
-
آنتی‌توکسین دیفتری (Diphtheria Antitoxin) جهت خنثی‌سازی نوروتوکسین
درمان زودهنگام با آنتی‌توکسین می‌تواند از بروز عوارض عصبی پیشگیری کند یا شدت آن را کاهش دهد، اگرچه در فاز نوروپاتی اغلب اثربخشی محدود دارد.
در ادامه، جدول جمع‌بندی پلی‌نوروپاتی دیفتریایی با تمرکز بر تظاهرات بالینی، زمان بروز و درمان ارائه شده است:
| عنوان | شرح |
|---|---|
| عامل بیماری‌زا | کورینه‌باکتریوم دیفتریه (Corynebacterium diphtheriae) |
| مکانیسم | آسیب به میلین اعصاب محیطی توسط نوروتوکسین |
| نوع کرانیال | شروع علائم: حدود ۱ ماه پس از عفونت اولیهعلائم: تاری دید، فلج عضلات خارج چشمی، فلج کام نرم، صورت، حلق، دیافراگم، اختلال مردمکی، فلج تنفسی |
| نوع اندامی | شروع علائم: ۲ تا ۳ ماه پس از عفونت اولیهویژگی‌ها: پلی‌نوروپاتی حسی-حرکتی، دیستال و قرینه یا گاهی غیرقرینه، درگیری پروگزیمال ممکن است غالب باشد |
| تشابه با سایر بیماری‌ها | شبیه سندرم گیلن‌باره (Guillain-Barré Syndrome) |
| درمان | اقدامات حمایتی، آنتی‌بیوتیک، آنتی‌توکسین دیفتری |
پرسش‌هایی درباره پلی‌نوروپاتی دیفتریایی
کودک ۶ ساله افغانی به علت ضعف اندام‌ها به بیمارستان آورده شده است. ضعف وی از ۳ روز پیش از اندام‌های تحتانی شروع شده و در عرض این مدت به اندام‌های فوقانی گسترش یافته است. در معاینه، اختلال حس عمقی و از بین رفتن رفلکس‌های تاندونی دیده می‌شود. کودک ۲ ماه قبل به علت گلودرد و وجود مامبران کاذب در حلق تحت درمان‌های مختلف قرار گرفته است. تشخیص شما چیست؟
(پرانترنی – بهمن ۷۹)
الف) نوروپاتی دیفتری
ب) سندرم گیلن‌باره
ج) نوروپاتی دارویی
د) نوروپاتی جذام
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
» پاسخ: گزینه الف
توضیحات:
در این کیس، کودک ۶ ساله‌ای طی ۳ روز گذشته دچار ضعف پیشرونده اندام‌ها شده که از اندام‌های تحتانی آغاز شده و به فوقانی گسترش یافته است. در معاینه، اختلال حس عمقی (Proprioception) و از بین رفتن رفلکس‌های تاندونی (Areflexia) دیده می‌شود.
نکته بسیار مهم در شرح حال این است که ۲ ماه قبل سابقه گلودرد همراه با ممبران کاذب در حلق داشته است. این یافته به شدت مطرح‌کننده‌ی دیفتری (Diphtheria) است که از جمله عوارض دیررس آن، پلی‌نوروپاتی دیفتریایی (Diphtheritic Polyneuropathy) است.
بررسی گزینه‌ها
الف) نوروپاتی دیفتری
✅ این گزینه کاملاً با اطلاعات بالینی مطابقت دارد. دیفتری می‌تواند چند هفته تا چند ماه پس از عفونت اولیه، منجر به پلی‌نوروپاتی دمیلینه شود که علائم آن شامل ضعف پیشرونده اندام‌ها، آرفلکسی، و اختلال حس عمقی است. شرح حال کودک که ۲ ماه قبل دیفتری حلقی داشته، به وضوح مؤید این تشخیص است.
ب) سندرم گیلن‌باره (Guillain-Barré Syndrome)
❌ گیلن‌باره نیز می‌تواند باعث ضعف پیشرونده و آرفلکسی شود، اما در این کیس، وجود سابقه دیفتری و تاخیر چند هفته‌ای در بروز علائم نورولوژیک بیشتر با نوروپاتی دیفتری تطابق دارد تا گیلن‌باره که معمولاً یک تا سه هفته پس از عفونت ویروسی یا تنفسی یا گوارشی رخ می‌دهد.
ج) نوروپاتی دارویی
❌ هیچ اشاره‌ای به مصرف داروهای نوروپاتوژن در شرح حال وجود ندارد. علاوه بر این، نوروپاتی دارویی معمولاً مزمن و غیردمیلینه است و روند آن تدریجی است، نه پیشرونده و حاد در عرض چند روز.
د) نوروپاتی جذام (Leprosy Neuropathy)
❌ جذام (Hansen’s disease) معمولاً درگیرکننده اعصاب محیطی به‌صورت غیرقرینه، مزمن، با ضخیم شدن اعصاب است. سن بیمار و سیر بیماری نیز با جذام سازگار نیست.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
با توجه به سابقه‌ی دیفتری حلقی ۲ ماه قبل، شروع تدریجی و پیشرونده ضعف از اندام‌های تحتانی به فوقانی، از بین رفتن رفلکس‌ها، و اختلال حس عمقی، تشخیص نوروپاتی دیفتری (Diphtheritic Neuropathy) قطعی است.
پاسخ صحیح: الف) نوروپاتی دیفتری
»» تمامی کتاب
