سوالات امتحان نهایی زیست‌شناسی خارج کشور؛ دی ۱۴۰۰ نوبت عصر

---

---

---

۱- درستی یا نادرستی هر یک از عبارت­های زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید.

الف) در نوکلئیک اسیدهای حلقوی، دو انتهای رشته همیشه متفاوت هستند.

نادرست (۰/۲۵) (ص ۵)

ب) رونویسی از روی هر دو رشته یک ژن انجام نمی­شود.

درست (۰/۲۵) (ص ۲۴)

ج) در رابطه با رنگ نوعی ذرت، ذرتی با ژن­نمود AABBCC، به رنگ سفید دیده می­شود.

نادرست (۰/۲۵) (ص ۴۴)

د) اگر گیاه چارلاد (تتراپلوئید) (۴n) بتواند خودلقاحی انجام دهد، یاخته تخم ۴n خواهد بود.

درست (۰/۲۵) (ص ۶۱)

ه) ATP از باز آلی آدنین، قند دئوکسی ریبوز و سه گروه فسفات تشکیل شده است.

نادرست (۰/۲۵) (ص ۶۴)

و) بیشترین جذب کاروتنوئیدها در بخش آبی و سبز نور مرئی است.

درست (۰/۲۵) (ص ۷۹)

ز) پلاسمین کاربرد درمانی دارد، اما مدت اثر آن در پلاسما خیلی کوتاه است.

درست (۰/۲۵) (ص ۹۸)

ح) دم طاووس نر همیشه دارای پرهای پرنقش و نگار است.

نادرست (۰/۲۵) (ص ۱۱۶)

در هر یک از عبارت­های زیر جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید.

الف) پیوند اشتراکی بین آمینواسیدها را پیوند ………………… می‌گویند.

پپتیدی (۰/۲۵) (ص ۱۵)

ب) رنای ناقل (tRNA) با توالی پادرمزه­ای ………………….. می‌­تواند به آمینواسید متیونین متصل شود.

(UAC (0/25 (ص ۳۰)

ج) در گروه خونی Rh، اگر پروتئین D در غشای گویچه‌­های قرمز وجود داشته باشد، گروه خونی Rh ……………… است.

مثبت (۰/۲۵) (ص ۳۸)

د) مجموع همه دگره‌­های موجود در همه جایگاه­‌های ژنی افراد یک جمعیت را ……………………. آن جمعیت می‌­نامند.

خزانه ژن  (۰/۲۵) (ص ۵۴)

ه) در گیاه ذرت چرخه کالوین در یاخته‌­های ………………… انجام می‌شود.

غلاف آوندی (۰/۲۵) (ص ۸۷)

و) آنزیم‌های………………… که از آنزیم‌­های پرکاربرد در صنعت هستند مولکول­های نشاسته را به قطعات کوچکتری تجزیه می­‌کنند.

آمیلاز (۰/۲۵) (ص ۹۷)

ز) تغییر نسبتا پایدار در رفتار که در اثر تجربه به وجود می‌آید …………… نام دارد.

یادگیری  (۰/۲۵) (ص ۱۱۰)

در هر یک از عبارات زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید و در برگه پاسخ نامه بنویسید.

الف) قبل از آزمایش‌های ایوری، بسیاری از دانشمندان بر این باور بودند که (پروتئین – دنا) ماده وراثتی است.

پروتئین (۰/۲۵) (ص ۳)

ب) بازهای پورین، ساختار (دو – تک) حلقه ای دارند و شامل آدنین و گوانین می‌باشند.

دو  (۰/۲۵) (ص ۴)

ج) اگر آمیزش به رخ نمود یا ژن نمود بستگی داشته باشد، آمیزش (تصادفی – غیرتصادفی) است.

غیرتصادفی (۰/۲۵) (ص ۵۵)

د) در تخمیر وجود (NAD – NADH)، ضروری است و اگر نباشد قندکافت متوقف می‌شود، و در نتیجه تخمیر انجام نمی‌شود.

NAD (ص ۷۳) (۰/۲۵) 

ه) تنفس نوری باعث (کاهش – افزایش) فرآورده‌های فتوسنتزی می‌شود.

کاهش (۰/۲۵) (ص ۸۷)

و) تولید موادی مانند پادزیست­‌ها یا آنتی بیوتیک‌ها در دوره زیست فناوری (سنتی- کلاسیک) ممکن شد.

کلاسیک  (۰/۲۵) (ص ۹۲)

ز) خرچنگ‌های ساحلی صدف‌های با اندازه (بزرگ – متوسط) را ترجیح می­‌دهند.

متوسط  (۰/۲۵) (ص ۱۱۸)

در مدل پیشنهادی واتسون و کریک، دنا به یک نردبان پیچ خورده تشبیه شده است. ستون‌های این نردبان از چه اجزایی تشکیل شده است؟

ستون‌های این نردبان را قند (۰/۲۵) و فسفات (۰/۲۵) تشکیل می‌دهند. (ص ۷ )

یک آنزیم خارج یاخته ای و یک آنزیم غشایی مثال بزنید.

آنزیم‌­های ترشحی دستگاه گوارش مثل آمیلاز بزاق و لیپاز در خارج یاخته عمل می‌کنند (ذکر یک مورد) (۰/۲۵) (ص ۱۸) پمپ سدیم – پتاسیم فعالیت خود را در غشا انجام می­‌دهد. (۰/۲۵) (ص ۱۹)

در همانندسازی دنا هر یک از فعالیت‌های زیر توسط چه آنزیمی انجام می‌شود؟

الف) باز کردن دو رشته دنا

هلیکاز  (۰/۲۵) (ص ۱۱)

ب) شکستن پیوند فسفودی استر برای حذف نوکلئوتید نادرست

دنابسپاراز (DNA پلی مراز) (۰/۲۵) (ص ۱۲)

شکل روبرو طرح ساده ای از فرایند رونویسی را نشان می‌دهد. با توجه به شکل، به پرسش­‌های زیر پاسخ دهید.

الف) رشته رمزگذار در این شکل کدام است؟ «الف» یا «ب»

«ب» (۰/۲۵) (ص ۲۴)

ب) کدام یک از مسیرهای «۱» یا «۲» جهت صحیح رونویسی را نشان میدهد؟
«۱» (۰/۲۵) (ص ۲۲)

در مورد رونویسی و ترجمه به پرسش­های زیر پاسخ دهید.

الف) در یوکاریوت­ها، رنای رناتنی (rRNA) توسط کدام آنزیم رنابسپاراز (RNA پلی­مراز) ساخته می‌شود؟

آنزیم رنابسپاراز ا (RNAپلی مراز ا) (۰/۲۵) (ص ۲۳)

ب) در مرحله آغاز ترجمه، از سه جایگاه ریبوزوم کدام یک پر می­‌شود؟

جایگاه P (0/25) (ص ۳۰)

ج) در مرحله پایان ترجمه، چه پروتئین‌هایی باعث جدا شدن پلی پپتید از آخرین رنای ناقل می‌شوند؟

عوامل آزاد کننده  (۰/۲۵) (ص ۳۱)

در مورد تنظیم بیان ژن به پرسش­های زیر پاسخ دهید.

الف) در تنظیم منفی رونویسی در پروکاریوت­‌ها، مهار کننده با اتصال به چه بخشی از دنا جلوی حرکت رنابسپاراز را می­‌گیرد؟

اپراتور (۰/۲۵) (ص ۳۴)

ب) در یوکاریوت­ها، عوامل رونویسی به چه بخش­هایی از دنا ممکن است متصل شوند؟

راه انداز (۰/۲۵) و توالی افزاینده (۰/۲۵) (ص ۳۵)

در مورد رنگ گل میمونی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) ژن نمود RW چه رنگی را بروز می‌دهد؟

صورتی (۰/۲۵) (ص ۴۱)

ب) رابطه بین دگره (الل) R و W در رنگ گل میمونی چگونه است؟

بارزیت ناقص  (۰/۲۵) (ص ۴۱)

در هر یک از موارد زیر ژن نمودهای خواسته شده را بنویسید.

الف) گروه خونی O مثبت

OODD (0/25) یا OODd (0/25) (ص ۴۰ و ۴۱)

ب) ژن نمود پسران خانواده ای که پدر خانواده از نظر هموفیلی سالم و مادر ناقل این بیماری است.

X^HY (0/25) یا X^hY (0/25) (ص ۴۳)

در مورد انواع صفات به پرسش­های زیر پاسخ دهید.

الف) صفات چندجایگاهی چه نوع رخ نمود (فنوتیپ)هایی دارند؟

رخ نمود (فنوتیپ)‌های پیوسته دارند. (۰/۲۵) (ص ۴۵)

ب) نمودار توزیع فراوانی این رخ نمودها شبیه چیست؟

 زنگوله  (۰/۲۵) (ص ۴۵)

هر یک از موارد ستون «الف» با یکی از عبارت‌های ستون «ب» ارتباط دارد. آنها را مشخص کنید و در برگه پاسخ نامه بنویسید. (یکی از عبارت‌های ستون «ب» اضافه است).

«الف»	«ب»
الف) ناهنجاری ساختاری در فام‌تن (کروموزوم)	۱- کم خونی ناشی از گویچه‌های قرمز داسی شکل
ب) جهش دگرمعنا	۲- نشانگان داون
ج) جهش تغییر چار چوب خواندن	٣- جهش حذف و اضافه
د) جهش بی معنا	۴- جهش جابه جایی
	۵) ناهنجاری عددی در فام­تن (کروموزوم)

۱- ب) جهش دگرمعنا (۰/۲۵) (ص ۴۸)

۲- ه) ناهنجاری عددی در فام‌­تن (کروموزوم) (۰/۲۵) (ص ۵۰)

۳- ج) جهش تغییر چارچوب خواندن  (۰/۲۵) (ص ۴۹)

۴- الف) ناهنجاری ساختاری در فام‌­تن (کروموزوم) (۰/۲۵) (ص ۵۱)

گونه‌­زایی هم­‌میهنی را تعریف کنید.

گاهی بین جمعیت‌هایی که در یک زیستگاه زندگی می‌کنند  (۰/۲۵) ، جدایی تولید مثلی اتفاق می‌افتد  (۰/۲۵) و در نتیجه، گونه جدیدی حاصل می‌شود. این نوع گونه زایی را گونه زایی هم میهنی می‌نامند. (۰/۲۵) (ص ۶۱)

شکل روبرو اکسایش پیرووات و تشکیل استیل کوآنزیم A را نشان می‌دهد. با توجه به شکل به پرسش‌­های زیر پاسخ دهید.

الف) شماره (۱) چیست؟

CO2  (۰/۲۵) (ص ۶۸)

ب) این واکنش در تنفس هوازی انجام می‌شود یا تنفس بی هوازی (تخمیر)؟

هوازی  (۰/۲۵) (ص ۶۸) 
در مورد تنفس هوازی و تخمیر به پرسش‌­های زیر پاسخ دهید.

الف) قند کافت (گلیکولیز) در کدام بخش یاخته انجام می‌شود؟

ماده زمینه سیتوپلاسم  (۰/۲۵) (ص ۶۶)

ب) چرا راکیزه (میتوکندری) برای انجام نقش خود در تنفس یاخته ای نمی­‌تواند مستقل از هسته عمل کند؟

چون راکیزه برای انجام نقش خود در تنفس یاخته ای به پروتئین‌هایی وابسته است که ژنهای آنها در هسته قرار دارند و به وسیله رناتن­‌های سیتوپلاسمی ساخته می‌شوند. (۰/۷۵) (ص ۶۷)

ج) نام مولکول حامل الکترون که فقط در چرخه کربس ایجاد می‌شود را بنویسید.

FADH_۲ (۰/۲۵) (ص ۶۹)

د) با توجه به نقش غشای درونی راکیزه در تنفس یاخته ای، چین خورده بودن آن چه ارزشی برای یاخته دارد؟

چین خوردگی­ها به افزایش سطح و در نتیجه امکان وجود بیشتر زنجیره­های انتقال الکترون می­انجامد. (۰/۵) ص ۷۰

در مورد فتوسنتز به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) مرکز واکنش فتوسیستم از چه مولکول­هایی تشکیل شده است؟

مرکز واکنش، شامل مولکول­های کلروفیل a است (۰/۲۵) که در بستری پروتئینی قرار دارند. (۰/۲۵) (ص ۸۰)

ب) کمبود الکترون در فتوسیستم ۲ چگونه جبران می‌شود؟

تجزیه نوری آب  (۰/۲۵) (ص ۸۳)

ج) چرا کارایی گیاهان C_۴ در دماهای بالا، شدت­های زیاد نور و کمبود آب بیش از گیاهان C_۳ است؟

این گیاهان در دماهای بالا، شدت­های زیاد نور و کمبود آب، در حالی که روزنه‌ها بسته شده اند تا از تبخیر آب جلوگیری شود، همچنان میزان CO2  (۰/۲۵) را در محل عملکرد آنزیم روبیسکو بالا نگه می‌دارند. به همین علت کارایی آنها در چنین شرایطی بیش از گیاهان C3 است. (۰/۲۵) (ص ۸۷)

در مورد آنزیم روبیسکو به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) در چرخه کالوین این آنزیم CO_۲ را با قند پنج کربنی ترکیب می‌کند. نام این قند چیست؟

 ریبولوز بیس فسفات (۰/۲۵) (ص ۸۴)

ب) در چرخه کالوین این آنزیم کدام فعالیت خود را انجام می­دهد؟ (کربوکسیلازی – اکسیژنازی)

کربوکسیلازی  (۰/۲۵) (ص ۸۵)

در مورد فناوری‌های نوین زیستی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) دیسک (پلازمید) معمولا در چه جاندارانی دیده می‌شود؟

درون باکتری (۰/۲۵) و بعضی قارچ‌ها مانند مخمرها  (۰/۲۵) (ص ۹۴)

ب) در مرحله تشکیل دنای نوترکیب نقش آنزیم لیگاز چیست؟

این آنزیم پیوند فسفودی استر (۰/۲۵) بین دو انتهای مکمل را ایجاد می‌کند. (۰/۲۵) (ص ۹۵)

ج) چرا برای از بین بردن آفت گیاه پنبه، سم پاشی‌های متعدد لازم است؟

زیرا آفت (نوزاد کرمی‌شکل) در معرض سم قرار نمی­گیرد و به درون غوزه نارس نفوذ می­کند. (۰/۵) (ص ۱۰۱)

د) در اولین ژن درمانی موفقیت آمیز، چرا لازم بود بیمار به طور متناوب لنفوسیت مهندسی شده را دریافت کند؟

چون لنفوسیت­های مهندسی شده قدرت بقای زیادی ندارند. (۰/۲۵) (ص ۱۰۴)

در مورد رفتارهای جانوری به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) در نوعی جیرجیرک، جانور نر مسئول انتخاب جفت است. چرا جانور نر جیرجیرک ماده بزرگ تر را انتخاب می‌کند؟

نشانه آن است که تخمک‌های زیادی دارد و می‌تواند زاده­‌های بیشتری تولید کند. (۰/۲۵) (ص ۱۱۷)

ب) در کدام نظام جفت گیری هر دو والد هزینه‌های پرورش زاده‌ها را می‌پردازند؟

نظام جفت گیری تک همسری  (۰/۲۵) (ص۱۱۸)

ج) قلمرو خواهی برای جانوران چه فایده‌هایی دارد؟ (دو مورد ذکر کنید)

استفاده اختصاصی از منابع قلمرو می‌تواند غذا و انرژی دریافتی جانور را افزایش دهد. امکان جفت یابی جانور و دسترسی به پناهگاه برای در امان ماندن از شکارچی نیز افزایش می‌یابد. (ذکر دو مورد) (۰/۵) (ص ۱۱۹)

د) رکود تابستانی در کدام جانوران مشاهده می‌شود؟

در جانورانی دیده می‌شود که در جاهای به شدت گرم زندگی می‌کنند. (۰/۲۵) (ص ۱۲۰)

ه) صدای جیرجیرک نر، چه اطلاعاتی را به اطلاع جیرجیرک ماده می‌رساند؟ (دو مورد)

اطلاعاتی مانند گونه و جنسیت را به اطلاع جیرجیرک ماده می‌رساند. (۰/۵) (ص ۱۲۱)

---

---

---

---

---

---

بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم

---

شماره فصل و عنوان	نیمسال اول	نیمسال دوم و شهریور
۱- مولکول‌های اطلاعاتی	۶	۲/۵
۲- جریان اطلاعات در یاخته	۵	۲/۵
۳- انتقال اطلاعات در نسل ها	۴	۲/۵
۴- تغییر در اطلاعات وراثتی	۵	۲/۵
۵- از ماده به انرژی	–	۲/۵
۶- از انرژی به ماده	–	۲/۵
۷- فناوری‌های نوین زیستی	–	۲/۵
۸- رفتارهای جانوران	–	۲/۵
جمع	۲٠	۲۰

---