مردمک نوک سوزنی چیست؛ علل، علائم، تشخیص و درمان
مردمکهای نوکسوزنی چیست؟
مردمکهایی (Pupils) که در شرایط نوری عادی به طور غیرطبیعی کوچک هستند مردمکهای نقطهای (pinpoint pupils) نامیده میشوند. کلمه دیگر آن میوزیس (myosis) یا میوزیس (miosis) است.
مردمک بخشی از چشم شما است که میزان ورود نور را کنترل میکند.
در نور شدید، مردمکهای شما کوچکتر میشوند (منقبض میشوند) تا میزان نور ورودی محدود شود. در تاریکی، مردمک چشم شما بزرگتر میشود (گشاد میشود: dilate). این اجازه میدهد تا نور بیشتری وارد شود، که دید در شب را بهبود میبخشد. به همین دلیل است که وقتی وارد یک اتاق تاریک میشوید یک دوره سازگاری وجود دارد. همچنین به این دلیل است که چشمان شما پس از گشاد شدن چشم در یک روز روشن، کمی حساس میشوند.
انقباض و اتساع مردمک رفلکسهای غیرارادی (involuntary reflexes) هستند. هنگامی که یک پزشک پس از آسیب یا بیماری نوری را به چشمان شما می تاباند، باید ببیند که آیا مردمک چشم شما به نور واکنش طبیعی نشان میدهد یا خیر.
به غیر از نور، مردمک ها می توانند در واکنش به سایر محرک ها اندازه شان را تغییر دهند. به عنوان مثال، مردمک چشمان شما ممکن است زمانی که هیجان زده هستید یا در حالت هوشیاری شدید بزرگتر می شوند. برخی داروها می توانند باعث بزرگتر شدن مردمک چشم شما شوند، در حالی که برخی دیگر باعث کوچکتر شدن آنها می شوند.
در بزرگسالان، مردمک ها معمولاً بین ۲ تا ۴ میلی متر در نور روشن اندازه می گیرند. در تاریکی، اندازه آنها معمولا بین ۴ تا ۸ میلی متر است.
علل رایج مردمکهای نوک سوزنی چیست؟
یکی از محتملترین دلایلی که ممکن است فردی مردمک چشم را مشخص کند، استفاده از داروهای ضد درد مخدر و سایر داروها در خانواده مواد افیونی است، مانند:
- کدئین
- فنتانیل
- هیدروکودون
- اکسی کدون
- مورفین
- متادون
- هروئین
سایر علل احتمالی مردمک چشم عبارتند از:
- خونریزی از رگ خونی در مغز (خونریزی داخل مغزی): فشار خون بالا کنترل نشده (فشار خون) شایع ترین دلیل این امر است.
- سندرم هورنر (سندرم هورنر-برنارد یا فلج سمپاتیک چشمی): این گروه از علائم ناشی از مشکل در مسیر عصبی بین مغز و یک طرف صورت است. سکته مغزی، تومور یا آسیب نخاعی می تواند منجر به سندرم هورنر شود. گاهی اوقات نمی توان علت را تعیین کرد.
- یووئیت قدامی یا التهاب لایه میانی چشم: ممکن است به دلیل ضربه به چشم یا وجود چیزی خارجی در چشم باشد. علل دیگر عبارتند از آرتریت روماتوئید، اوریون و سرخجه. اغلب، نمیتوان علت را تعیین کرد.
- قرار گرفتن در معرض عوامل اعصاب شیمیایی مانند سارین، سومان، تابون و وی ایکس: اینها مواد طبیعی نیستند. آنها برای جنگ شیمیایی ساخته شده اند. حشره کش ها همچنین می توانند باعث ایجاد مردمک های دقیق شوند.
- برخی از قطره های چشمی تجویزی مانند پیلوکارپین، کارباکول، اکوتیوفات، دمکاریوم و اپی نفرین نیز می توانند باعث ایجاد مردمک دقیق شوند.
علل کمتر رایج عبارتند از:
- داروهای خاص، مانند کلونیدین برای فشار خون، لوموتیل برای اسهال، و فنوتیازین ها برای برخی بیماری های روانپزشکی مانند اسکیزوفرنی
- داروهای غیرمجاز مانند قارچ
- نوروسیفلیس
- خواب عمیق
علائم مرتبط با مردمکهای نوک سوزنی
مردمک های دقیق یک علامت هستند، نه یک بیماری. علائم همراه ممکن است سرنخی در مورد علت ایجاد مشکل ارائه دهد.
اگر از مواد افیونی استفاده می کنید، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنید:
- خواب آلودگی
- تهوع و استفراغ
- سردرگمی یا عدم هوشیاری
- هذیان
- مشکل در تنفس
علائم به میزان مصرف دارو و دفعات مصرف آن بستگی دارد. در طولانی مدت، مصرف مواد افیونی می تواند عملکرد ریه را کاهش دهد. علائمی که نشان می دهد ممکن است به مواد افیونی معتاد شده باشید عبارتند از:
- هوس شدید برای مصرف بیشتر دارو
- نیاز به دوز بیشتر برای رسیدن به اثر مورد نظر
- مشکلات در خانه، در محل کار، یا مشکلات مالی ناشی از مصرف مواد مخدر
خونریزی داخل مغزی ممکن است باعث سردرد شدید، حالت تهوع و استفراغ شود و ممکن است با از دست دادن هوشیاری همراه باشد.
اگر مردمک چشم شما به دلیل سندرم هورنر باشد، ممکن است دچار افتادگی پلک و کاهش تعریق در یک طرف صورت خود شوید. نوزادان مبتلا به سندرم هورنر ممکن است یک عنبیه با رنگ روشن تر از دیگری داشته باشند.
علائم اضافی یووئیت قدامی شامل قرمزی، التهاب، تاری دید و حساسیت به نور است.
عوامل عصبی همچنین ممکن است باعث پارگی، استفراغ، تشنج و کما شوند.
مسمومیت با حشره کش باعث ترشح بزاق، ریزش اشک، ادرار زیاد، اجابت مزاج و استفراغ می شود.
درمان
هیچ درمانی به طور خاص برای مردمک های نوک سوزنی وجود ندارد؛ زیرا این یک بیماری نیست. با این حال، می تواند علامت یک بیماری باشد. تشخیص عامل، شما را به گزینههای درمانی مناسب راهنمایی میکند.
در صورت مصرف بیش از حد مواد افیونی، پرسنل اورژانس می توانند از دارویی به نام نالوکسان برای معکوس کردن اثرات تهدید کننده زندگی مواد افیونی استفاده کنند. اگر معتاد هستید، پزشک می تواند به شما کمک کند تا با خیال راحت آن را ترک کنید.
در برخی موارد، خونریزی داخل مغزی ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشد. درمان همچنین شامل اقداماتی برای کنترل فشار خون شما خواهد بود.
هیچ درمانی برای سندرم هورنر وجود ندارد. اگر بتوان علت را مشخص کرد و درمان کرد، ممکن است بهتر شود.
کورتیکواستروئیدها و سایر پمادهای موضعی درمان های معمولی برای یووئیت قدامی هستند. اگر تشخیص داده شود که علت یک بیماری زمینه ای است، ممکن است اقدامات اضافی لازم باشد.
مسمومیت با حشره کش را می توان با دارویی به نام پرالیدوکسیم (۲-PAM) درمان کرد.
چه زمانی باید به دنبال کمک باشید؟
اگر به دلایل نامعلوم مردمک چشمی دارید، به چشم پزشک یا پزشک عمومی مراجعه کنید. این تنها راهی است که می توانید تشخیص درستی پیدا کنید.
مصرف بیش از حد مواد افیونی می تواند کشنده باشد. این علائم، که ممکن است نشان دهنده مصرف بیش از حد باشد، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند:
- صورت رنگ پریده یا لطیف است
- ناخن های دست بنفش یا آبی هستند
- بدن سست است
- استفراغ یا غرغر کردن
- کند شدن ضربان قلب
- کند شدن تنفس یا مشکل در تنفس
- از دست دادن هوشیاری
در طول تشخیص چه چیزی باید انتظار داشت
نحوه برخورد پزشک شما با تشخیص، البته به تصویر بزرگتر بستگی دارد. علائم و نشانه های همراه باید در نظر گرفته شوند و آزمایشات تشخیصی را راهنمایی خواهند کرد.
اگر به دلیل طبیعی نبودن مردمک چشم به چشم پزشک مراجعه می کنید، احتمالاً یک معاینه کامل چشم انجام خواهید داد. این شامل گشاد شدن مردمک است تا پزشک بتواند داخل چشم شما را به صورت بصری بررسی کند.
اگر به پزشک خود مراجعه کنید، سایر آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- توموگرافی کامپیوتری (CT)
- اشعه ایکس
- آزمایش خون
- آزمایشات ادرار
- غربالگری سم شناسی
چشم انداز
چشم انداز بستگی به علت و درمان دارد.
برای مصرف بیش از حد مواد افیونی، میزان بهبودی شما و مدت زمان آن بستگی به موارد زیر دارد:
- آیا تنفس شما قطع شده است یا خیر و چه مدت بدون اکسیژن بوده اید
- آیا مواد افیونی با مواد دیگر مخلوط شده اند و چه موادی هستند؟
- آیا آسیبی که باعث آسیب دائمی عصبی یا تنفسی می شود، متحمل شده اید یا خیر
- اگر شرایط پزشکی دیگری دارید
- اگر به مصرف مواد افیونی ادامه دهید
اگر تا به حال مشکلی با سوء مصرف مواد افیونی یا سایر مواد مخدر داشته اید، در صورت نیاز به درمان، به خصوص برای درد، پزشکان خود را از این موضوع آگاه کنید. اعتیاد یک مشکل جدی است که نیاز به توجه طولانی مدت دارد.
بهبودی از خونریزی داخل مغزی در افراد مختلف متفاوت است. خیلی به این بستگی دارد که چقدر سریع درمان را دریافت کرده اید و چگونه می توانید فشار خون خود را کنترل کنید.
بدون درمان، یووئیت قدامی می تواند به طور دائمی به چشم شما آسیب برساند. هنگامی که به دلیل یک بیماری زمینه ای، یووئیت قدامی ممکن است یک مشکل عود کننده باشد. اکثر مردم به درمان پاسخ خوبی می دهند.
مسمومیت با حشره کش در صورت عدم درمان مناسب می تواند کشنده باشد. اگر فکر میکنید که شما یا کسی که میشناسید توسط حشرهکشها مسموم شدهاید، مهم است که فوراً در نزدیکترین اورژانس به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.
منابع
- Anisocoria and Horner’s syndrome. (2016, August)
aapos.org/terms/conditions/27 - Care of the patient with anterior uveitis. (1994)
aoa.org/documents/optometrists/CPG-7.pdf - Facts about nerve agents. (2011, March)
health.ny.gov/environmental/emergency/chemical_terrorism/nerve_agents_general.htm - Giraldo, E. A. (2013, November). Intracerebral hemorrhage
merckmanuals.com/professional/neurologic-disorders/stroke-cva/intracerebral-hemorrhage - Mayo Clinic Staff. (2014, December 5). Drug addition: Symptoms
mayoclinic.org/diseases-conditions/drug-addiction/basics/symptoms/con-20020970 - Mayo Clinic Staff. (2014, May 6). Horner syndrome. Definition
mayoclinic.org/diseases-conditions/horner-syndrome/basics/definition/con-20034650 - Opioid overdose. (2016, March 10)
samhsa.gov/medication-assisted-treatment/treatment/opioid-overdose - Witting, M. D., & Goyal, D. (2003, February). Normal pupillary size in fluorescent and bright light. Annals of Emergency Medicine, 41(۲), ۲۴۷-۲۵۰
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12548276